________________
પ્રકરણ ૧૪ પાકશાસ્ત્ર જૈન દષ્ટિએ જીવોના બે પ્રકાર છે (૧) શરીર ને (૨) અશરીરી. શરીરી જીને દેહ હેવાથી એ ટકી રહે તે વાને–એનાથી જીવી શકાય તે માટે એને આહાર લેવો પડે છે. દરેક જાતના જીવનો આહાર એકસરખે ન જ હેય તે સ્વાભાવિક છે. તેમાં યે મનુષ્ય બુદ્ધિશાળી પ્રાણી છે એટલે એ તે કેવળ આરોગ્યની જ દૃષ્ટિએ આહાર વિચાર ન કરે પણ એમા એ વિવિધતા અને મને રમતા લાવવા મથે. આવા કોઈ પ્રયત્નના પરિણામે રસોઇની કળા ઉદ્દભવી અને વિકસી હશે, એને અગેનું વ્યવસ્થિત ગ્રંથસ્થ લખાણુ તે “પાકશાસ્ત્ર યાને “સૂપશાસ્ત્ર કહેવાય છે. આ જાતની કૃતિઓ ભિન્ન ભિન્ન ભાષામાં રચાયેલી મળે છે. સંસ્કૃત કૃતિઓ પૈકી તલપાકદર્પણ અને મશર્માએ વિ. સં. ૧૯૦૫માં રચેલા ક્ષેમકુતુહલ ગણાવી શકાય ગુજરાતીમાં પાકશાને લગતી જાતજાતની કૃતિઓ છે. વળી જે જૈન સાહિત્ય કાનડીમાં રચાયું છે તેમાં સૂપશાસ્ત્ર સંબધી કૃતિ છે પરંતુ સંસ્કૃતમાં આવી કઇ કૃતિ કઈ જૈન ગૃહસ્થ–શ્રાવિકાએ પણ રચી હોય એમ જણાતું નથી વસુદેવહિડીમાં જે પરગમ' એ ઉલ્લેખ છે તે શું પાશા છે કે એના કેઈ એક અગરૂ૫ વિષય સાથે સંબદ્ધ છે? ગમે તે હે પણ એ સંસ્કૃતમાં છે કે કેમ અને એની રચના જૈનને હાથે થયેલી છે કે કેમ એ પ્રશ્ન તે ઊભા જ રહે છે.
૧ આ “શેખઆ સંસ્કૃત સિરીઝમાં છપાયેલા છે.
૨ આ આયુર્વરીય શૈન્યમાળામાં પૈવ જાદવ વિકએ છપાવેલ છે, જેને સંક્ષિપ્ત પરિચય શ્રી (ગોકર કેવળરામ શાસ્ત્રીએ આયુર્વેદને ઈતિહાસ , ૨૨)માં આપ્યા છે?
૩ ની એક સૂચી મેં રાઈનું રસાયણ નામના પુસ્તકના અવકનમાં આપી છે એ અવલોકન અમાવસા(૧ ૧૦, આ ૩)માં છપાયું છે
