________________
પ્રકરણ ૭ : નાટ્યશાસ્ત્ર
નાટયના અથ નૃત્ય અને અભિનય એમ કરાય છે. એની કળાને નાટ્યકળા' કહે છે. એ કળાનુ શાસ્ત્રીય નિરૂપણુ પૂરા પાડનારા ગ્રંથને નાટ્યશાસ્ત્ર’ તરીકે આળખાવાય છે. ઉપલબ્ધ જૈન સાહિત્ય જોતાં આ જાતના સ્વતંત્ર ગ્રંથ વિક્રમની દસમી સદી કરતાં પ્રાચીન સમયમાં રચાયા હોય તા પણ તે હજી સુધી તે મળ્યા નથી, આથી આ જાતને આદ્ય ગ્રંથ નાટ્યપણું ગણાય. આ વિષયને બીજો કાઈ સ્વતંત્ર જૈન ગ્રંથ આ પછી રચાયા હાય એમ જોવા જાણવામાં નથી. આમ જ હૈય તા આ ખાખતમાં જૈન સાહિત્ય જેવુ જોખએ તેવું સમૃદ્ધ નથી એમ કહેવુ પડે.
નાટ્યર્પણ (લ. વિ. સ. ૧૨૦૦) માના કર્તા કલિ હેમચન્દ્રસૂરિના એ શિષ્ય છેઃ (૧) ‘કવિ-કટારમલ ' સ્વાતંત્ર્યપ્રિય રામચન્દ્રસૂરિ અને (૨) એમના ગુરુભાઈ (સતી) ગુણચન્દ્રમણિ
૧ રાય પસણુઈજ નામના ઉવંગ ( સુ૨૩)ની વૃત્તિ ( પત્ર પર)મા અલયગિસૂિરિએ નાતચવિધિગ્રામૃત (પા નાયવિહિપાહુઢ)ના ઉલ્લેખ કર્યો છે એ પાહુડમા નાથશાસ્ત્રને લગન નિર્પણ હરો આ લંગમા સૂર્યાલયૅને ભજવી બતાવેલાં ત્રીસ નાટકોને અગે માહિતી અપાઈ છે
1
૨ ચાર વિવેક પૂરતા આ ગ્રંથ, એની એ ગ્રંથકારે રચેલી નિવૃતિ અને ત્રણ પરિશિષ્ટરૂપે ા નિવૃત્તિમાં (અ) ઉદાહરણરૂપે અપાયેલા પદ્માની, (આ) વીસ ગ્રંથકારનાં નામની અને (૪) ત્રેસઠ ગ્રંથીનાં નામની સૂચી તેમજ અંગ્રેજી પ્રસ્તાવના સહિત ગા॰ પૈા ગ્રમાં ગ્રંથ ૪૮ તરીકે ઈ સ ૧૯૭૨માં છપાયા છે. શું આ ગ્રંથ અહી" પૂર્ણ થયા નથી કે જેથી એના પ્રથમ ભાગ તરીકે ઉલ્લેખ છે?
૩ ઉદયચન્દ્ર, દેવચન્દ્ર, ભાલચન્દ્ર, મહેન્દ્રસૂરિ, યશદ્ધચન્દ્રગણિ અને વર્ધમાનગણિ એ પણ એમના ગુરુભાઈ ગણાય છે, કેમકે એ બધા એક જ ગુરુના શિષ્યો છે.
