________________
છઠ્ઠી અલંકારશાસ્ત્ર (કાવ્યશાસ્ત્ર) ૧૭૭ એમણે આ કૃતિને પ વૃત્તિથી વિભૂષિત ક્યને પણ અહી ઉલ્લેખ છે. આ ઉલ્લેખની પૂર્વે કવિતામપરિહારકૃતિ તે વિભદપરિહાર લેવાનું સંભવે છે એમ જે કહ્યું છે તે વિચારણીય જણાય છે.
અલંકારચિન્તામણિ (ઉં. વિક્રમની ૧૮મી સદી–દિ અજિતસેને રચેલી આ કૃતિમાં પાંચ પરિચ્છેદ છે. આમાં કવિશિક્ષા, ચિત્રાલંકાર, યમકાદિ, અથલ કાર અને રસાદિનુ અનુક્રમે નિરૂપણ છે.
ટીકા- જિ. ૨૦ કેo (ખંડ ૧, પૃ. ૧૭) પ્રમાણે અલંકાર ચિન્તામણિ ઉપર કઇકની ટીકા છે.
અલકાસંગ્રહ– આના કતાં અમૃતનદિ છે. એમણે આ કૃતિ છ પ્રકરણોમાં વિભક્ત કરી છે. એમા અનુક્રમે નિમ્નલિખિત વિષયેનું નિરૂપણ છે –
વર્ણગણુવિચાર, શબ્દાર્થનિર્ણય, રસવર્ણન, નેત્રનિર્ણય, અલકારનિર્ણય અને ગુણનિર્ણય
આ કૃતિની વિવિધ હાથપોથીઓની નોંધ ૦િ ૨૦ કે (ખડ ૧, ૫. ૧૭)માં લેવાઈ છે.
કાવ્યલક્ષણ–જેચં. (૫. ૩૧૬)માં આ અજ્ઞાતક કૃતિ ૨૫૦૦ ઍક જેવડી હોવાનો ઉલ્લેખ છે. આ કૃતિ વિષે વિશેષ હકીકત જાણવામાં નથી,
૧ આ તિ સોલાપુરના રહીશ સખારામ નેમચા દેશી દારા શિકસવત ૧૮રલમાં સચિત્ર સ્વરૂપે પ્રસિદ્ધ કરાઈ છે પણ એ અપૂર્ણ જણાય છે.
૨ “આકાર-ચિત્રનાં ઉદાહરણ તેમજ એને લગતા ચિ મેં ILDનામના માંગ લેખમા આપ્યા છે અને એ એના ત્રોન હપ્તામાં મુંબઈ વિદ્યાપીઠના સામયિક (Arts No. 3)માં પ્રસિદ્ધ થનાર છે.
