________________
જીવત-વિજ્ઞાત
• દરેક આત્માર્થી જીવને ગુણો પ્રત્યે બહુમાન હોવું જરૂરી છે. અન્ય સત્પુરુષોના પ્રગટ થયેલા ગુણો પ્રત્યે પ્રમોદ અને બહુમાનની ભાવના જેને પ્રગટ થતી નથી, તે ખરેખર ગુણોનો ચાહક છે કે નહિ તેમ તેણે પોતે જ પોતાના આત્માને પૂછવું. વિનયવાન થઈ ગુણી સત્પુરુષોનો સંગ કરવો યોગ્ય છે. જેથી ક્રમે કરીને પોતાને પણ તેવા ગુણ પ્રગટે. યથા
मोक्षमार्गस्य नेतारं भेत्तारं कर्मभूभृताम् । ज्ञातारं विश्वतत्त्वानां वन्दे तद्गुणलब्धये ॥ ♦ સર્વ જ્ઞાની પુરુષોનો કહેવાનો અભિપ્રાય એક છે અને સર્વ અજ્ઞાની પુરુષોનો કહેવાનો અભિપ્રાય ભિન્ન ભિન્ન છે; કારણ કે પહેલાને વસ્તુના નિર્ણય સહિત સ્વાત્માનુભૂતિ છે, જ્યારે બીજાને તે બંનેનો અભાવ છે.
-
♦ પરમપ્રજ્ઞાવંત, મહામહિમાવંન આચાર્યોએ જ્યાં એમ ઉપદેશ્યું કે જ્ઞાનમાત્રથી જ બંધનો નિરોધ સિદ્ધ થાય છે ત્યાં, તે જ્ઞાનથી અભિપ્રાય છે કે જે જ્ઞાન કર્મબંધનાં કારણોને અપવિત્ર, આત્મસ્વભાવથી વિપરીત અને દુઃખનાં કારણોરૂપ જાણી તેનાથી નિવર્તે છે.
આથી એમ સિદ્ધ થયું કે ‘જ્ઞાનક્રિયાન્મ્યાં મોક્ષઃ' એ શાસ્ત્રવચનને જ અત્રે આસ્રવોથી નિવર્તવાને સમર્થ એવા જ્ઞાનનું સ્વરૂપ બતાવ્યું. જે જ્ઞાન આસ્રવોથી નિવર્તતું નથી તે જ્ઞાનને સત્પુરુષોએ પરમાર્થ જ્ઞાન કહ્યું નથી એમ જાણીએ છીએ.
સત્પુરુષની ઓળખાણ ન થવામાં નીચેનાં કારણો મુખ્યપણે ગણી
શકાય :
Jain Education International
---૩૧
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
