________________
અધ્યાત્મ અધ્યાત્મપદ્ધતિથી કથન કરીએ ત્યારે પુણ્યને શ્રદ્ધામાં ઉપાદેય ન માનવું જોઈએ, કારણ કે તે આસવ તત્ત્વ છે. જોકે સામાન્યપણે ઊંચી સાધનદશા પ્રાપ્ત થતાં સુધી તેની માત્રા જીવનમાં ઉત્તરોત્તર વધતી જ રહે છે અને વધાર્યા જ કરવાની છે. આમ છતાં આ વાત જ્ઞાની ગુરુ પાસેથી વિશેષપણે સમજવા યોગ્ય છે. વિવેકજ્ઞાન અને વૈરાગ્યની ભાવનાઓ સંસ્કાર જમાવવા/દઢ કરવા માટે ઉપયોગી છે, પણ લક્ષ અભેદનો કરવો જોઈએ; નહીં તો તે ભાવનાઓ મોક્ષનું કારણ બની શકતી નથી; કારણ કે નિર્વિકલ્પ અનુભવદશા અભેદના લક્ષ અને તેમાં સ્થિરતા થયા વિના પ્રગટતી નથી. પરમાર્થના લક્ષ વગરનો વ્યવહાર મોક્ષ સાધક નથી, પણ નિશ્ચયની સાથે સાથે ચાલે અને તેમાં પ્રેરક હોય તે વ્યવહાર મોક્ષ સાધક બને છે; અર્થાત્ મોક્ષમાર્ગની સિદ્ધિ માટે નિશ્ચયનય અને વ્યવહારનય એકબીજાની અપેક્ષા રાખે છે. Hurry = ઉતાવળ Worry = Fiat Curry = તીખા તમતમતા ખાદ્ય પદાર્થોનો ઉપયોગ – આ બધાં મોક્ષમાર્ગમાં સાધકને અવરોધ કરે છે. ' દ્રવ્યમાં જેટલી પ્રભુતા છે તેટલી જ પર્યાયમાં પામરતા છે, એમ જ્યારે બંનેનો સાચો ખ્યાલ આવે ત્યારે જ સાચો મોક્ષનો પુરુષાર્થ ઊપડી શકે છે. આમ બનવાથી, અવસ્થામાં જે અવિદ્યા-કામ-ક્રોધ-લોભ-નિંદા-ઈર્ષ્યા વગેરે વિકારી ભાવો છે
A- ૨૮
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
