Samyag Darshan

Author(s): Vijaykesharsuri
Publisher: Kantilal Manilal Khadkhad

Page 8

સમજવાથી આત્મબોધમાં પણ અધિકારી ભેદે જે જે તારતમ્યતા રહેલી છે તે સહેલાઈથી સમજાશે.
વ્યવહારમાં પણ આજ અનુભવ થાય છે કે તળાવનું પાણી એકનું એકજ હોય છે છતાં પાત્ર ભેદે તે પાણીની અસર અને ફળ ઘણાંજ જુદા જુદા રૂપે પ્રગટ થાય છે. જેમકે તે પાણી ગાયના પેટમાં જવાથી દુધ થશે, સપના પેટમાં જવાથી ઝેરને પિષણ આપશે, આંબાને પાવાથી મીઠાં ફળો આવશે, લીમડાને પાવાથી કડવાં ફળ વિગેરે પ્રાપ્ત થશે. બાવળને પાવાથી કાંટા આવશે. ગુલાબ, મોગરે, માલતી આદિને પાવાથી સુગંધીવાળા સુંદર પુષ્પ આવશે.
આત્મમાર્ગમાં પણ એક જ વસ્તુને પિતાની નિર્મળતા–પવિત્રતાના પ્રમાણમાં જુદા જુદા છ જુદા જુદા રૂપે અનુભવશે.
એક ગાયને દેખીને મહાત્માની દષ્ટિ તેની પવિત્રતા ઉપર જશે. ભરવાડની દષ્ટિ દુધ ઉપર જશે. કસાઈની દૃષ્ટિ માંસ ઉપર જશે ત્યારે ચમાર ઢેડની–દષ્ટિ તેના ચામડા ઉપર જશે. આવી જ રીતે પવિત્ર હૃદય અને અપવિત્ર હૃદયવાળા અર્થાત સમ્યગૃદૃષ્ટિ અને મિથ્યા દષ્ટિવાળા છે આ દુનિયાની કોઈ પણ વસ્તુને કે કોઈ પણ ક્રિયા કે સાધનને જુદા જુદા રૂપે
શે–અનુભવશે. એક જ્યારે તે સાધનો ઉપયોગ વિષય ઉપભોગ માટે કરશે ત્યારે બીજે કર્મથી મુક્ત થવા અર્થાત આત્માને ઉજ્વળ કરવામાં વાપરશે અને અધ્યવસાયના પ્રમાણમાં ફળ તેવાજ અનુભવશે.
આ સમ્યગુદર્શને ગ્રંથમાં આત્મા સન્મુખ દૃષ્ટિ રાખીને જ સર્વ સાધનોની વ્યાખ્યા કરવામાં આવી છે. આત્મા ને જ નિશાન રાખી સર્વ સાધનાનો ઉપયોગ તેની પ્રાપ્તિ માટે જ કરવાનું સૂચવવામાં આવ્યું છે અને તેને લઈને જ તેનું નામ સમ્યગ્ગદર્શન તે યથાર્થ ગુણનિષ્પન્ન છે.
આ ગ્રંથ આત્મદષ્ટિથી લખવામાં આવેલ છે તેથી આવી દૃષ્ટિવાળા જીવોને જ તે ઉપયોગી છે. તેઓજ આ ગ્રંથને આશય સમજી શકશે. જેઓ શુકલપક્ષી, અલ્પસંસારી, નીકટભવી, પવિત્ર હૃદયવાળા, આત્મ દૃષ્ટિવાળા યોગ્ય અધિકારી હશે. અર્થાત ધર્મ પ્રાપ્તિની ભર યુવાન અવસ્થા જે સમ્યગ્દષ્ટિ છે તે સાથે વિવાહિત થવાને લાયક હશે અને તેમ કરીને જેઓ શુદ્ધ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિરૂપ ફળને ઈચ્છતા હશે તે જ આ ગ્રંથના અધિકારી છે, તેને જ આ ગ્રંથ અમૂલ્ય ફાયદોક્ત થશે. તે સિવાયના જે દુનિયાના પગલિક સુખના અભિલાષી હોઈ હજી ધર્મપ્રાપ્તિ માટે