________________
પેલાએ સવારે છેલ્લી પદયાત્રામાં ચાલતાં પૂછ્યું : તમે જોખમ બિલકુલ લીધા વગર જ નીકળ્યા લાગો છો... જેથી જંગલમાંય આરામથી સૂઈ જતા
હતા.
પ્રવાસીએ નગરમાં પ્રવેશ્યા પછી તેને કહેલું : જોખમ તો ઘણું હતું, પણ એ તમારા સામાનમાં મૂકેલું. અને એથી હું નિશ્ચિન્ત હતો...
આપણી પણ આ જ વાત છે ને ! ભીતર અપૂર્વ આનંદ છે; પણ એના ભણી આપણી નજર નથી જતી. અને બહાર ફાંફાં માર્યાં કરીએ છીએ.
આનન્દ આપણું સ્વરૂપ છે. આપણે આપણા સ્વરૂપથી અળગા કેમ હોઈ શકીએ ? ‘જ્ઞાન-પ્રકાશે મુગતિ તુજ, સહજ સિદ્ધ નિરુપાય.’ અજ્ઞાન છે ત્યાં સુધી જ કર્મોનું બંધન, પીડાઓનો ઘેરાવો છે; જ્ઞાનનો પ્રકાશ રેલાયો કે સુખ જ સુખ... રાગ, દ્વેષ, અહંકાર શિથિલ બન્યા; આનંદ જ આનંદ. સહજ સિદ્ધ છે આ તમારું આનંદમય સ્વરૂપ. નિરુપાય છે આ આનંદમય સ્વરૂપ.
મુક્તિ - આનંદમય, જ્ઞાનમય સ્વરૂપ - ને નિરુપાય કયા સન્દર્ભમાં કહેવાય છે ? ઉપાયો કરવાના છે, સાધનાને તીવ્રતાથી કરવાની છે; છતાં નિરુપાયતા કયા સન્દર્ભમાં ?
હીરો છે ઝગમગતો. અંધારાને ઝળાંહળાં પ્રકાશમાં બદલી દેનારો. પણ એ હીરો પેટીમાં હોય તો શું થાય ? પેટી શોધવી પડે. ખોલવી પડે. હીરા પર ધૂળ લાગી હોય તો એને ઝાપટવો પડે. ઉપાય છે, પ્રયાસ છે પણ એ પેટીને ખોલવાનો છે. પેટીને મેળવવાનો છે. હીરો તો હીરો જ છે. એને ચમકાવવાનો નથી કે એને નવો બનાવવાનો નથી.
જાતિય શતક |
८
