________________
ભક્તિની બીજી વ્યાખ્યા : આત્મપરા છે ભક્તિ. પ્રભુના પ્રશમ રસને જોતાં ભક્ત પોતાની ભીતર રહેલ પ્રશમ રસને આસ્વાદે છે, અનુભવે છે.
મહોપાધ્યાય યશોવિજયજીએ આપેલી ભક્તિની વ્યાખ્યા અહીં યાદ આવે : ‘સાચી ભક્તિ રે ભાવન રસ કહ્યો...' સાચી ભક્તિ એટલે શું ? ભાવન રસ... પ્રભુના ગુણોને વર્ણવવાનો / કહેવાનો એક રસ હોય છે, પ્રભુના ગુણોને સાંભળવાનો પણ એક રસ હોય છે; પણ એ ગુણોને અનુભવવાનો રસ... ! એ તો અદ્ભુત. શબ્દોને પેલે પારની એ ઘટના.
પ્રભુના આજ્ઞા-ઐશ્વર્યમાં ડૂબવાનો પણ એક રસ છે. ડૂબવું પરમાત્માની આજ્ઞામાં. ડૂબવું પોતાની ભીતર. મોક્ષની બહુ જ મઝાની વ્યાખ્યા પૂ. હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે યોગશતક-ટીકામાં આપી છે : ‘આત્મનઃ આત્મનિ વ અવસ્થાનમ્.' તમારું તમારામાં હોવું, તમારા ગુણોમાં હોવું તે મોક્ષ... આજ્ઞાપાલનનું એ પરંપરિત ફળ.
ભક્તિ અહીં આત્મપરા, સ્વરૂપ ભણી જતી થઈ.
પહેલી વ્યાખ્યામાં પ્રભુના ઐશ્વર્ય પર દૃષ્ટિ ઠરી અને પછી સ્વ-રૂપ ભણી દૃષ્ટિ ભક્તની જાય છે. બીજી વ્યાખ્યામાં ઊંચકાયેલ ભક્ત – પ્રભુગુણોની અભ્યસ્તતાને કારણે – સીધો જ સ્વગુણોની ધારા ભણી જાય છે.
-
ત્રીજી વ્યાખ્યા પ્રમાણે ભક્તિ ઉભયપરા છે. ભક્તિને – પ્રારંભિક કક્ષાના ભક્તની - પ્રભુના રૂપ આદિથી સંબદ્ધ માનીએ તોય સરસ છે એ. અને
સમાધિ શતક
|
૧૦૩
