________________
જેમ કે, મૈત્રીભાવની સાધનાની વાત કરીએ તો, દિવસમાં એવી કેટલી મિનિટો જતી હશે કે જેમાં એક વ્યક્તિ પર પણ આપણને તિરસ્કાર ન હોય.
સમભાવની સાધનાના સંદર્ભમાં, જડ પ્રત્યેની રાગદશા વિનાની ને ચેતના પ્રત્યે મૈત્રીભાવવાળી ક્ષણો કેટલી ?
આ એક પ્રાયોગિક સાધના છે. શરૂમાં તો ક્ષણક્ષણ માટે મથવું પડશે. નવકારવાળી ગણતી વખતે નિર્વિકલ્પ ભાવના અભ્યાસ વેળા થાય તેવું આમાં થશે. ત્યાં દસેક મણકા વિચાર વિનાના પસાર થયેલા લાગે. ને અગિયારમે મણકે કો'ક વિચાર આવીને વાત બગાડી નાખે. જોકે, વિચાર આવી ગયો છે એનો ખ્યાલ તો પંદ૨-વીસ મણકા પછી આવે ! હવે ? હવે ફરીથી એકડે એકથી કરો શરૂઆત. બને કે એકાદ કલાકે પણ આવી એકાદ માળા મળે કે ન મળે. પણ અભ્યાસ ચાલુ ને ચાલુ રહે તો સાધના સિદ્ધિમાં પલટાય.
એક મિનિટ, થોભો તો ! સાધનાની વાત પછી. આપણે અસાધક તો નથી ને ? અસાધકની વ્યાખ્યા આ છે ઃ ‘ત્યાગ-ગ્રહણ બાહિર કરે મૂઢ ...' અસાધકના છોડવામાં ને પકડવામાં પદાર્થો જ હશે. એવું નહિ હોય કે સાધનાને અનુપયોગી હોય તેને એ છોડી દે અને સાધનાને ઉપયોગી હોય તેને એ પકડે. સાધક જુદી રીતે આ વાતને જોશે : માત્ર સાધનાના જ સંદર્ભમાં. આહા૨ની જ વાત લ્યો તો સાધક એ જોશે કે શું ખાવાથી પોતાની સાધના સારી રીતે ચાલે. શરીરને પોષણ મળે પણ નિદ્રા વગેરે વધુ ન આવે તેવો ખોરાક તે લેશે.
વિપશ્યનાના સાધકને સવારે દૂધ, પૌંઆ અપાતા હોય છે નાસ્તામાં. બપોરે ઓછી ચોપડેલી રોટલી, દાળ, શાક અપાતા હોય છે. સાયંભોજન
સમાધિ શતક
|૧૦૨
