________________
ગયો. એના સદ્ભાગ્યે ગુરુ એકલા જ બેઠેલા હતા. સૈનિકને થયું કે પોતાને એક પ્રશ્ન મૂંઝવી રહ્યો છે એ ગુરુજીને અત્યારે પૂછી લે.
તેણે પૂછ્યું : ગુરુજી, નરક એટલે શું ? સ્વર્ગ એટલે શું ?
ગુરુ પ્રેક્ટિકલ ઍપ્રોચવાળા હતા. બહુ જ ઓછા શબ્દો. પ્રાયોગિક આયામ વડે ઉત્તર આપી દેવાનો. તેમણે સૈનિકને પૂછ્યું : ભાઈ, તું કોણ છે ? ‘હું સૈનિક છું.’ ગુરુ કહે : તું અને સૈનિક ? શસ્ત્ર ચલાવતાં તો આવડતું નથી... તું સૈનિક ? તારો સેનાધિપતિ પણ કેવો કહેવાય કે તારા જેવા માણસને સૈનિક તરીકે રાખેલ છે ?
સૈનિકે તલવારને મ્યાનમાંથી બહાર કાઢી અને કહ્યું : પેલો લાકડાનો જાડો થાંભલો છે એને એક જ ઘાએ કાપી નાખું ? ચહેરા પર ગુસ્સો હતો. શરીર ધ્રૂજતું હતું. ગુરુ કહે : બસ, આ જ તો નરક !
સૈનિક સમજ્યો કે ગુરુ તો પોતાને સમજાવી રહ્યા છે. એ શાંત બન્યો. તલવારને મ્યાન કરી ગુરુનાં ચરણોમાં પડ્યો. એના ચહેરા પરની શાંતિ, એની વિનમ્રતા જોઈ ગુરુએ કહ્યું : આ જ તો સ્વર્ગ !
કારણને ગુરુએ કાર્ય તરીકે કહ્યું. ક્રોધ એ નરકનું કારણ. શાંતિ, વિનમ્રતા એ સ્વર્ગનું કારણ.
ક્રોધ...
એનું કારણ શું ?
આપણા ઉપાદાનની અશુદ્ધિ કે સામેથી આવેલું કોઈ નિમિત્ત ? આપણો પેટ્રોલપંપ ત્યાં ભડકા માટે જવાબદાર છે કે સામાવાળાની દીવાસળી ?
સમાધિ શતક
૧૬૬
