________________
વિકલ્પોમાં ભળશે નહિ; ઊઠતા વિકલ્પોને પણ જોયા ક૨શે; તો તે આંશિક અખંડ દશાની અનુભૂતિ કરશે.
અલિપ્ત સ્વરૂપ છે આત્મદ્રવ્યનું. કર્મો એ સ્વરૂપને લેપી શકતા નથી. સાધક એ ભાવદશામાં હોય, જ્યાં એને લાગે કે કર્મો જડ છે. પોતે ચૈતન્યસભર છે. કર્મો એને જકડી ન શકે. ‘જ્ઞાનસાર’ યાદ આવે : ‘અતિપ્તો નિશ્ચયેનાત્મા...’
કેટલો તો આનંદ છે ભીતર ! અઢળક, અઢળક.
આ પૃષ્ઠભૂ પર કડીને મમળાવીએઃ ‘અર્થ ત્રિલિંગી પદ લહે, સો નહિ આતમરૂપ; તો પદ કરી ક્યું પાઈએ, અનુભવગમ્ય સ્વરૂપ...' આત્માના રૂપને શબ્દોથી પામી શકાય ખરું ? વ્યાકરણ તો શબ્દનું લિંગ કરશે ને અર્થ આપશે; પણ એથી ભીતરની સુગંધ મળશે ?
એ પદ, એ શબ્દ અનુભવગમ્ય સ્વરૂપની ઝલક શી રીતે આપી શકે ? આત્મા શબ્દની વ્યાખ્યા આ રીતે અપાઈ છે : અતતિ તાંસ્તાનું પર્યાયાન્ તિ આત્મા... તે તે પર્યાયોમાં ફરે તે આત્મા. અનુભવની દુનિયામાં તમે જાવ ત્યારે તમે અનુભવી શકો કે પર્યાયો બદલાયા કરે છે; પણ એ બદલાહટની અંદર નોંધ પણ લેવાતી નથી. આનંદની અજન્ન ધારા ત્યાં નિરંતર રેલાયા કરે છે. પર્યાયોની દેખીતી બદલાહટને બદલે શાશ્વતી જોડેનું મિલન ત્યાં અનુભવાયા કરે.
મઝાના શબ્દો પૂ. આનન્દઘનજી મહારાજના યાદ આવે :
સમાધિ શતક
/૧૪૮
