________________
સાપેક્ષવાદને સરસ રીતે રજૂ કરનાર આઈન્સ્ટાઈન જ્યારે અમેરિકા ગયા ત્યારે તેમનું સરસ સ્વાગત થયું. વિમાની મથકથી તેમના ઉતારા સુધી, કિલોમીટરો સુધી, બધી જ ફૂટપાથો દર્શનાતુર લોકોથી ભરેલી. ગાડીમાં એમની સાથે બેઠેલા એક અધિકારીએ તેમને કહ્યું કે આવું સન્માન, મારા દેશના લોકોએ, કોઈપણ રાજપુરુષનેય ક્યારેય નથી આપ્યું.
આઈન્સ્ટાઈનનો વિનમ્ર ઉત્તર આ હતો : આ જ માર્ગ ૫૨ કોઈ જિરાફ આદિ નીકળે તો આનાથી વધુ લોકો તેને જોવા આવે !
ઈંગ્લેન્ડના તત્કાલીન વડાપ્રધાન ચર્ચિલની એક સભામાં આવેલ ચિક્કાર મેદનીને જોઈને એક મિત્રે તેમને કહ્યું : કેવો છે તમારા નામનો જાદૂ ! આટલા બધા લોકો તમને સાંભળવા આવ્યા છે.
ચર્ચિલનો જવાબ હૃદયને સ્પર્શે તેવો હતો : મિત્ર મારા ! ચર્ચિલને અહીં ફાંસીને માંચડે લટકાવવાનો હોય ને, તો આથીય વધુ મેદની એકઠી થાય ! લોકો તો કુતૂહલપ્રેમી છે જ.
આ પૃષ્ઠભૂ ૫૨ કડીને જોઈએ : ‘દેહાદિકથેં ભિન્ન મેં, મોર્થે ન્યારે તેહુ; પરમાતમ-પથ દીપિકા, શુદ્ધ ભાવના એહુ.’
દેહ, મન આદિથી ભિન્ન હું છું, મારાથી ભિન્ન તે બધા છે; આ શુદ્ધ ભાવના પરમાત્મા બનવાના માર્ગની દીવી છે.
અંધારામાં દીવો હોય ત્યારે માર્ગ કેવી સ્પષ્ટતાથી પ્રતીત થાય ! તેમ સ્વાર્થ, અજ્ઞાન આદિના અંધકારમાં પણ આ શુદ્ધ ભાવના મોક્ષપથને સ્પષ્ટ રૂપે બતાવી આપે છે.
સમાધિ શતક
| * ૮
