________________
ખીચડી વહોરાવી અને સાથે થોડું દહીં પણ આપ્યું. મુનિશ્રીની આશા નિરાશામાં પલટાયા પછી પણ ફળવતી બની અને રમાબહેને વૈયાવચ્ચનો અપૂર્વ લાભ મેળવી લીધો હતો. રસ્તામાં આવા રમૂજી પ્રસંગો ઉપસ્થિત થતા રહેતા હતા. છેલ્લી સલામ તને ?
જે કોટથી દાહોદના વિહારમાં રેલવેના પાટા પર ચાલવાનું હોવાથી ચાલવાનો પરિષહ વધારે હતો. પૂજ્ય તપસ્વી મહારાજને પગના તળિયામાં લોહીના ટશિયા આવવા લાગ્યા. પગમાં કપડાં બાંધીને પૂ. તપસ્વી મહારાજ ચાલી રહ્યા હતા. આટલી ઉંમરે અને આવી વિકટ પરિસ્થિતિમાં પણ તેઓ સહેજે હિંમત હાર્યા નહીં, તેમજ ક્યારેય કંટાળ્યા નહીં. જયંતમુનિજીના ભાવોને પારખી જઈ તેઓ ઘણો ઉત્સાહ પ્રદર્શિત કરતા હતા. તેમને વિહારનો અનેરો આનંદ મળી રહ્યો હતો.
૧૯૪૮ની ૧૮મી એપ્રિલે તેઓ દાહોદ પહોંચ્યા ત્યારે ગુજરાતની સીમા પૂરી થઈ. દાહોદનો મૂળ અર્થ છે દોહદ, દોહદ એટલે બે હદ. એક તરફ ગુજરાત છે અને બીજી તરફ માળવા છે. બંને સીમાને જોડનારું ગામ હોવાથી તે દોહદ કહેવાતું હતું. કાળક્રમે તેમાંથી “દાહોદ' બની ગયું છે. દાહોદમાં જૂની ઢબના લોઢાની પ્લેટનાં દરવાજાવાળા ઘરો નજરે પડે છે. આખું ગામ પ્રમાણમાં ઘણું પ્રાચીન લાગે છે.
અહીં દિગંબર સમાજનાં લગભગ સો ઘર અને સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયનાં વીસ-પચ્ચીસ ઘર છે. દાહોદના ઓસવાળ ભાઈઓએ અપૂર્વ સેવા કરી હતી. અહીં જંગલનો વિસ્તાર હોવાથી જૈન સાધુ-સાધ્વીઓનો લાભ જવલ્લે જ પ્રાપ્ત થતો. મારવાડી શ્રાવકો જૂના રીત-રિવાજ પ્રમાણે રંગીન કપડાંની, અડધાથી એક ફૂટ જેટલી ઊંચી પાઘડી બાંધતા.
મુનિશ્રી દાહોદથી માતૃભૂમિ ગુજરાતને સલામ કરી નીકળ્યા ત્યારે કલ્પના ન હતી કે આ ગુજરાતને છેલ્લી સલામ છે! આવી ગરવી ગુજરાતમાં ફરીથી પગ મૂકવાનો થશે નહિ. દાહોદનું અંતિમ ચરણ નજર સામે દેખાતું હતું. વર્ષોનાં વહાણાં વહી ગયાં અને “જય ગુજરાત', ‘જય ગુજરાત” બોલતા રહી ગયા. ભગવાનનો માણસ ભગવાન કુંભાર :
દાહોદ સુધી છગનભાઈ દોશી સાથે હતા. હવે સાવરકુંડલા સંઘે સાથે આપેલા ભગવાન કુંભારનો એકનો જ સાથ રહ્યો. ભગવાન તેના નામ પ્રમાણે ખરેખર ભગવાનનો માણસ હતો. ખૂબ રૂપાળો હોવાથી પ્રભાવશાળી લાગતો હતો. પરંતુ જે કંઈ રૂપ હતું તે ચહેરા પર હતું. ભગવાન એટલે માસ્તર મારે નહીં અને ભણાવે નહીં એવો નિરાળો વ્યક્તિ હતો. કોઈની સાથે ભળી ન શકે. વાત પણ ન કરી શકે. દુકાને સામાન લેવા જાય તો જે દુકાનમાં ગ્રાહક જુએ, ત્યાં
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 3 94
