________________
પાર્શ્વનાથ ઇન્સ્ટિટ્યૂટઃ
પાર્શ્વનાથ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ એ બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટી સાથે જોડાયેલ જૈનદર્શનના વિદ્યાભ્યાસની સંસ્થા છે. તે સ્થાનકવાસી સમાજ દ્વારા સ્થપાયેલી પ્રખ્યાત સંસ્થા છે. ત્યાં પીએચ.ડી.ના વિદ્વાનો તૈયાર કરવામાં આવે છે. આવી જાતની સંસ્થા ભારતમાં ખૂબ ઓછી છે.
પંજાબના ભાઈઓએ ઘણું આદર્શ કામ કરી આ સંસ્થાને જન્મ આપ્યો છે. મુનિજી જ્યારે જ્યારે યુનિવર્સિટી પધારતા ત્યારે ત્યારે પાર્શ્વનાથ ઇન્સ્ટિટયૂટના વિદ્યાશ્રમમાં નિવાસ કરતા. શ્રી કૃષ્ણચંદ્ર આચાર્ય આશ્રમના સંચાલક હતા. ઇન્સ્ટિટ્યૂટની બધી વ્યવસ્થા તેઓ સંભાળતા હતા. કૃષ્ણચંદ્ર આચાર્ય સ્થાનકવાસી જૈન મુનિ હતા. તેમણે મુનિપદનો ત્યાગ કરી, મુહપત્તી છોડી દીધી હતી. બાકીનો સાધુવેશ બરાબર રાખ્યો હતો. તેઓ શિક્ષણ સંસ્થાની સેવામાં જોડાઈ ગયા. તેમણે હરિયાણામાં ચંડીગઢ પાસે પંચકુલ્લ ગુરુકુળની સ્થાપના કરી હતી. ત્યારબાદ તેઓ પાર્શ્વનાથ વિદ્યાલયમાં જોડાયા. તેઓ મુનિશ્રી પ્રત્યે અપાર સ્નેહ ધરાવતા હતા.
આ સિવાય બનારસમાં બીજી નાનીમોટી શિક્ષણસંસ્થાઓ છે. તેમાં જૈન સમાજની ખૂબ જ વિશાળ અને જૂની સંસ્થા “સ્યાદ્વાદ મહાવિદ્યાલય' ગંગાજીના કિનારે આવેલ છે અને અપૂર્વ જ્ઞાનસાધનામાં જોડાયેલી છે. શ્રી કેસરીચંદ ત્યાંના અધિષ્ઠાતા હતા. પારસનાથ ભગવાનનું મંદિર :
આ બધી શિક્ષણ સંસ્થાનો અનુભવ લીધા પછી મુનિશ્રીએ બનારસનાં જૂનાં તેમજ નવાં મંદિરોનું નિરીક્ષણ કર્યું. તેમાં કાશી વિશ્વનાથનું મંદિર મુખ્ય છે. રામઘાટ ઉપર આવેલું પારસનાથ ભગવાનનું મંદિર આખા શહેરમાં સૌથી ઊંચું મંદિર છે. રામઘાટ ઉપર પારસનાથ ભગવાનનું વિશાળ જૈન મંદિર તે વખતના શ્રી જયચંદસૂરિજી આદિ મહાન આચાર્યોની સૂઝ-બૂઝની ઝલક આપે છે. બંગાળના આઝીમગંજ અને ઝિયાગંજના રાજશાહી ઓશવાળ જૈનો આ મંદિરના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. શ્રી હીરાચંદજી જતિ આ મંદિરની વ્યવસ્થા સંભાળતા હતા. જતિ હીરાચંદજી
હીરાચંદજી જતિને પૂ. તપસ્વી મહારાજ તથા જયંતમુનિજી માટે અપાર સ્નેહ હતો. તેઓ મુનિઓને અવાર-નવાર પોતાને ત્યાં આમંત્રણ આપી, એક-બે દિવસ રોકતા અને ઘણો વાર્તાલાપ પણ કરતા. બહુ દુઃખની વાત છે કે આ મંદિરના એક પૂજારીએ ધનસંપત્તિના લોભે હીરાચંદ સૂરિની હત્યા કરી દીધી હતી.
શ્રી હીરાચંદજી સૂરિએ ઘણાં વરસો સુધી મંદિરનું સંચાલન કર્યું અને શાસ્ત્રભંડાર સુરક્ષિત રાખ્યો હતો.
દર્શનશાસ્ત્રનું અધ્યયન B 157
