________________
0 એક વ્યક્તિ સાચી રીતે સેવામાં જોડાય અને બુદ્ધિનો સદુપયોગ કરે તો કેટલું વિશાળ કાર્ય થઈ
શકે છે! દુ:ખના સમયે રડવા ન બેસી જતાં જીવનની દિશા બદલી નાખવાથી દુ:ખ તો ચાલ્યું જાય છે, ઉપરાંત એક નવી સુખદ સ્થિતિનો જન્મ થાય છે. સરસ્વતી ન હોય તો લક્ષ્મી અને શક્તિ બન્ને મનુષ્યના, સમાજના કે રાષ્ટ્રના વિનાશનું કારણ બને છે. જ્ઞાન, અને તે પણ સદ્જ્ઞાન જ મનુષ્યનો ઉદ્ધાર કરી શકે છે. સાંપ્રદાયિક ભેદભાવોને સ્પર્શ કરવાથી વિષ ફેલાય છે. જ્યારે સાંપ્રદાયિક અભેદભાવની વાતો કરવાથી સમાજમાં અમૃત ફેલાય છે. ભેદ અને અભેદમાં વિષ અને અમૃત જેટલો તફાવત છે. સંપ્રદાયવાદીઓ ભેદભાવો ઊભા કરી સમાજની શૃંખલાને તોડી નાખે છે અને સંઘનાશનું મહાપાપ વહોરી લે છે. પોતાને વિશિષ્ટ સમજી સમગ્ર સમાજ ઉપર દુર્ગધ ફેલાવે છે અને ધર્મને નામે અણછાજતી સ્પર્ધાઓ યોજાય છે. એકબીજાને બૂરા કહેવામાં સાધુ અને સમાજની શક્તિનો વ્યય થઈ જાય છે. સામાજિક ઉત્થાનનું કાર્ય અટકી જાય છે. ધર્મના નામે વિષમતાઓ ઊભી કરી, ડાયરાબાજી કરી, એકબીજાને નીચા દેખાડી, ધાર્મિક માણસોએ ખરેખર ધર્મની હત્યા કરી છે. ધર્મ તો બધાને એક સૂત્રમાં બાંધે છે. ધર્મનો ભેદ માનવજાતિ માટે વિષ સમાન છે. ધર્મના નામે ધર્મગુરુઓએ પોતાનો અહંકાર પોષવા માટે ભેદભાવ ઊભો કર્યો છે, અને વાડાબંધી કરી છે. જનતા બિચારી ભોળી હોવાથી આવા ધર્મગુરુઓની લીલામાં ફસાઈ જાય છે અને ભાઈ
ભાઈ એકબીજાથી દૂર થઈ જાય છે. સમન્વયવાદ એ ધર્મના પ્રાણ છે. 0 જ્યાં મનુષ્યની બુદ્ધિ કામ કરતી નથી ત્યાં તેનું પુણ્યબળ કામ કરે છે.
લોહીની નદીઓ વહેતી રહી છે, પરંતુ યુદ્ધનો અંત નથી આવ્યો. ધર્મનાં યુદ્ધો, કદાગ્રહો અને હકની આસક્તિ ઘણી જ ભયાવહ હોય છે. આ ક્લેશનાં મૂળિયાં બહુ જ ઊંડાં છે. જે ધર્મ સુલેહ અને શાંતિનો સંદેશ આપે છે તેના નિમિત્તે આવાં રમખાણ યોજાય, તેના જેવું બીજું મોટું શું દુર્ભાગ્ય હોઈ શકે? હકીકતમાં આ ધર્મની નહીં; સંપત્તિ અને હકની લડાઈ છે. સંપત્તિ ક્લેશનું
મોટું કારણ છે. ભગવાન સૌને સદ્બુદ્ધિ આપે. તે છીછરી બુદ્ધિના માણસો આવા ઐતિહાસિક માનવઉપયોગી સત્કર્મની ઊંડાઈને માપી શકતા
નથી. પરંતુ જે વાસ્તવિકતા છે તે સો ટચના સોના જેવી છે. ભેદભાવને કારણે અહિંસાવાદી જૈનો કેવું હિંસાનું તાંડવ ખેલતા હોય છે? કેટલો રાગદ્વેષ વધી ગયો છે! ભગવાનના આદેશોને કિનારે મૂકી, ભગવાનની ભૂમિ માટે બાંયો ચડાવી લડવા તૈયાર થાય છે. કેટલું ધૃણિત પરિણામ આવ્યું છે. આ કુત્સિત વિચારધારાને ધિક્કાર આપવા સિવાય છૂટકો નથી. પ્રભુ સૌને સબુદ્ધિ આપે અને સૌ વીરમાર્ગ પર ચાલવાનો પ્રયાસ કરે તેવી પ્રાર્થના.
ત્યાગી સંતો માટે આ પર્વતીય કંદરાઓ ખરેખર સાચી સાધનાભૂમિ છે. 2 વ્યસન અને બુરાઈને જ્ઞાતિ કે પ્રાંતના ભેદ હોતા નથી. બધા માણસો ખોટા કામમાં જલદીથી
જોડાઈ જાય છે. 2. ખરેખર, એકલી સરકાર કશું કરી શકતી નથી. પરંતુ સંતોની કૃપાથી ઘણાં કાર્યો સિદ્ધ થઈ શકે છે.
પરિશિષ્ટ ૧ B 473
