________________
લહાણી એક પ્રકારનો ખોટો ખર્ચ છે. જો તેમાં સુધારો થાય તો ધનરાશિ સત્કાર્યમાં વાપરી શકાય. ફિરકા પરસ્તીના કારણે આપણી જ સંસ્કૃતિના મહાન આચાર્યોને આપણે શ્રદ્ધાંજલિ આપતાં સંકોચ કરીએ છીએ તે મોટી શરમજનક અને બહુ દુઃખની વાત છે. આ ભેદભાવોથી આપણું શાસન ખંડ ખંડ બની જાય છે. જૈન ઇતિહાસના મહાન જ્યોતિર્ધરો ત્યાગમય જીવન ધારણ કરી, સમગ્ર જૈન સંસ્કૃતિનું પોષણ કરી રહ્યા છે. આવા નામધારી આચાર્યના નામ સાથે સંપ્રદાયના ભેદ જોડીને મન કુંઠિત કરવામાં આવે છે. ખરું પૂછો તો સાંપ્રદાયિક સંકુચિતતા એક મહારોગ છે. આ રોગને દૂર કરવામાં આવે તો જ જૈન શાસનની કાયા નિરોગી બની શકે તેમ છે. ક્ષમા એ જૈન ધર્મનો પ્રાણ છે. આપણે એકબીજાના દોષોને અવગણી, પરસ્પર ઉદારતા અને
ી ભાવના રાખી, જો એકબીજાને નહિ અપનાવીએ તો જૈન સમાજ ખંડખંડ થઈ જશે. અખંડ સમાજના નિર્માણ માટે સાચા અર્થમાં સ્યાદ્વાદને જીવતો કરવો પડશે. મનુષ્યજીવન કેવળ ભોગ-ઉપભોગ માટે નથી. ધન મેળવવું તે મનુષ્યનું એકમાત્ર લક્ષ નથી. લક્ષ તો જીવનની શાંતિ અને ધર્મની આરાધના છે. તેમાં ધન સાધનરૂપે છે. આજીવિકા રળવા સિવાય પણ મનુષ્યનાં ઘણાં કર્તવ્યો હોય છે. જો આ કર્તવ્ય બજાવી શકે તો તેની કમાણી સાર્થક છે. વેત (નેતર) નરમ છે તેથી પાણીના પ્રવાહમાં ઊખડતી નથી. પૂર વહી ગયા પછી પુનઃ ઊભી થઈ જાય છે. જ્યારે મોટાં ઝાડવાઓ અહંકારને કારણે જડમૂળથી ઊખડી જાય છે. નમ્રતા આત્માનો સ્વભાવ છે અને અહંકાર તે વિકાર છે. સંપ્રદાયભેદની જે મોટી ખાઈ છે તેને પૂરવી બહુ જરૂરી છે. જો આ આ ખાઈને દૂર નહિ કરવામાં આવે તો તેનું પાણી કોહવાઈ જશે અને ગંદકી વધતી જશે. છેવટે પૂરો સમાજ તેમાં ડૂબી જશે. આપણે બધાં મહાવીરનાં સંતાનો છીએ. નવાઈની વાત એ છે કે દિગંબર અને શ્વેતાંબર શબ્દ શાસ્ત્રમાં ક્યાંય જોવા મળતો નથી. છતાં પણ આ બંને શબ્દો સમાજે હઠાગ્રહથી પકડ્યા છે. આજે ‘દિગંબર’ અને ‘શ્વેતાંબર’ એ બંને શબ્દો નિર્મળ જૈન સમાજ પર આવરણ બની ગયા છે. ખરું પૂછો તો “જૈન ધર્મ” શબ્દ સ્વયં પર્યાપ્ત શબ્દ છે. તેને કોઈ વિશેષણની જરૂર નથી. પરંતુ
જ્યારે વાડાબંધી થાય ત્યારે આવા શબ્દોની નિતાંત જરૂર પડે છે અને વિદ્વાન લોકો એક નવું વિશેષણ લગાવી એક નવું કૂંડાળું ઊભું કરે છે. હિન્દુ સમાજ ગાયોને પૂજે છે પરંતુ ગાયોની સેવા કરી શકતો નથી. કરુણા એ જ જીવનનો સાર છે. આપણા દેશનું એક મોટું લક્ષણ છે કે ધર્મસંસ્થાઓ એક પ્લેટફોર્મ પર એકત્ર થઈ શકતી નથી. તેઓ હિંદુત્વની રક્ષા કરી શકતા નથી, કે નૈતિક સિદ્ધાંતોને અમલમાં લાવી શકતા નથી, ધર્મના નામે નાનામોટા પૂજાપાઠ કરીને અટકી જાય છે કે મંદિરમાં ઘંટ વગાડી ધર્મની ભક્તિની ઇતિશ્રી કરે છે. સમાજ, રાષ્ટ્ર, ભારતીય ભાષા કે સંસ્કૃતિનું વ્યાપક રીતે રક્ષણ થાય તેવું કોઈ અનુષ્ઠાન કરવામાં આવતું નથી.
પરિશિષ્ટ ૧ 0 475
0
0
0
