________________
વિકૃતિઓને જન્મ આપી, કહેવાતા ધર્મિષ્ઠો પવિત્ર ધર્મને જ કલંકિત કરવાનો અવસર ઊભો કરે છે! જ્યાં શુદ્ધિ ત્યાં ધર્મ અને ધર્મ ત્યાં શુદ્ધિ. શુદ્ધિ વિના ધર્મ નહિ અને ધર્મ વિના શુદ્ધિ નહિ. ખરેખર, આટલા ગંદા તળાવમાં મનુષ્ય ઇચ્છાપૂર્વક પ્રવેશ કરે છે. હવે બીજી કોઈ નરકમાં પ્રવેશ કરાવવાનું તેને કોઈ પ્રયોજન રહેતું નથી. આનાથી વધારે મોટું કયું નરક હોઈ શકે? પરંતુ ભારતવાસીઓની શ્રદ્ધા અપાર છે. શ્રદ્ધાળુઓનો કોઈ દોષ નથી, વ્યવસ્થાપકોએ સુધારો કરવાની જરૂર છે. આખા રસ્તે હુલ્લડનાં નિશાનો, બળેલાં મકાનો અને ભંગારના ઢગલાઓ નજરે પડતાં હતાં. કહેવાતો માણસ જાનવર કરતાં પણ નીચી કક્ષાએ જઈને કેવાં કેવાં કુકૃત્ય કરે છે અને છતાં પોતાને ધાર્મિક કહેવરાવે છે ! કેટલી વિટંબણા ! ગામડાના ખંડેર જેવા મકાનના એક વરંડામાં શાળા ચાલતી હતી. કુલ ચાર વિદ્યાર્થી હતા. માસ્તરની બેસવાની ખુરશીનો એક પાયો તૂટેલો હતો, ત્યાં ઈંટો ગોઠવી હતી. બેસવા કે ઊભા રહેવાની પણ જગ્યા ન હતી. (ભારતનાં ગામડાંઓમાં જોવા મળતી શાળાનું વર્ણન). આવી નાનીમોટી ચમત્કારિક ઘટનાઓ બનતી અને વિહારની સમૃદ્ધિ થતી હતી. વિહારના પરિષહને અંતે સુખદાયી બનાવો શ્રદ્ધાનો એક નવો પાઠ ભણાવી જતાં હતાં. વર્તમાન જૈન સમાજની શું પરિસ્થિતિ છે? જો જેનો સામાજિક પ્રશ્નોથી દૂર રહેશે, રાજનીતિથી ઉદાસીન રહેશે તો સમાજે ઘણું ભોગવવું પડશે. વર્તમાન યુગ એ સામાજિક દૃષ્ટિએ વિચાર કરવાનો યુગ છે. વ્યક્તિવાદી બનવાથી સામાજિક સંગઠન નબળું પડે છે. ખરેખર તો મનુષ્યના ગ્રહો આકાશમાં નથી, પણ સ્વયં મનુષ્યના હાથમાં છે. આકાશમાં રહેલા ગ્રહો પોતાની ક્રિયા પ્રમાણે આકાશનાં ચક્ર પૂરાં કરે છે. પરંતુ ખરા ગ્રહો તો મનુષ્યના શુભાશુભમાં છે. ગ્રહો તો જીવનનું એક ગણિત છે. આ ગણિતથી હકીકત જાણી શકાય છે. ગ્રહ સુખ-દુ:ખ આપતા નથી, પણ કેવાં સુખ-દુ:ખ આવવાના છે તેની સૂચના આપી જાય છે. તે એક પ્રકારના માઇલસ્ટોન છે. ગ્રહોને વધારે સમજવા કરતાં મનુષ્ય પોતાનાં કર્મ સુધારે તો ગ્રહો સ્વયં સુધરી જાય છે. યાદ રાખવું ઘટે કે ગ્રહગતિ પણ કર્માધીન છે. જેવો લોકવ્યવહાર હોય તે પ્રમાણે વર્તવું. લાંબી યોજનાઓ હરિને હાથ હોય છે. ઐતિહાસિક ક્રમમાં માનવીનાં ખંત, ભક્તિ, ધીરજ અને છેવટે પોતાના મૃત્યુ પછી પણ યોજના ચાલતી રહે અને પરિપૂર્ણ થાય એવી અદ્ભુત પરિકલ્પના અને સાહસ ખરેખર માન ઉપજાવે છે. છેવટે ન્યાય આપવો ઈશ્વરના હાથમાં છે. ક્યારેક સંઘર્ષ પણ સુપરિણામદાયી અને સુખદાયી પણ હોય છે. આજ પણ ભારતમાં અનેક મોટા વિદ્વાન પંડિતો છે, જે અકિંચનવ્રતધારી છે અને કપરા સમયમાં પણ ગૌરવથી વિદ્યાની ઉપાસના કરી રહ્યા છે. આ પણ એક મોટું આશ્ચર્ય છે. ત્યાગની સાથે જ્ઞાનનો સંગમ થાય ત્યારે જ ત્યાગ ચમકી ઊઠે છે.
પરિશિષ્ટ ૧ 471
D
D
D
0
0
0
0
