________________
વખતની આપણી સામાજિક પરિસ્થિતિ અને વડીલોની બાળકોના ઉછેર તરફના દુર્લક્ષની ઝાંખી આપે છે.
ઝરિયાનાં તોફાની બાળકો એક નવો પાઠ ભણાવી ગયા હતા. આજે પણ જોઈ શકાય છે કે જૈન સમાજમાં ભક્તિ ઘણી છે, પરંતુ ઊંચી સભ્યતાનો વિકાસ થયો નથી. જ્યાં સંઘજમણ થતું હોય ત્યાં ચારે બાજુ શોરબકોર કરવો, એઠું મૂકવું, પીરસનારાઓ જ્યાંત્યાં દાળ-શાક ઢોળે, વાનગી મેળવવા માટે જમનારાઓ બુમો પાડતા હોય, પાણીની વ્યવસ્થા બરાબર ન હોય, આ બધું કાયમ બનતું હોય છે. છતાં કોઈ આ તરફ લોકજાગૃતિ આણતું નથી. આવી પરિસ્થિતિમાં ગુરુદેવે પૂર્વ ભારતમાં જેટલું શક્ય હતું તે પ્રમાણે પ્રવચનોમાં સુધારો કરી, શાંતિ જાળવવા ઉપર જોર આપી, નવા સંસ્કારોની સ્થાપના કરી છે. પ્રીતિભોજન માટે હજુ કોઈ ઉપાયો શક્ય બન્યા નથી. યથાસંભવ પરિવર્તન કરવા પ્રયાસ કર્યો છે. જ્યારે મોટાઓની આ હાલત હોય ત્યારે બાળકો પાસેથી શી અપેક્ષા રાખવી? આમ મૅનેજરસાહેબના બંગલેથી સમાજસુધારણાની મોટી શીખ લઈ મુનિરાજો વિદાય થયા. ઘટનાની ગાઢ અસર :
શ્રી જયંતમુનિજીને લાગ્યું કે કેવળ ઠપકો આપવાથી બાળકોના મન ઉપર લાંબી અસર ટકતી નથી. ઠપકો આપવાથી સુધારો પણ થઈ શકતો નથી. વસ્તુત: બાળકોનું ઘડતર થવું જોઈએ. તેઓને સંસ્કાર આપવા જોઈએ. સંસ્કારશીલ વિદ્યાલયોનું નિર્માણ થાય તો જ સભ્યતા ટકી શકે. સરકારી સ્કૂલોમાં કેવળ પુસ્તકનું જ્ઞાન આપવામાં આવે છે, પરંતુ સંસ્કાર કે સંસ્કૃતિનું જ્ઞાન આપવામાં આવતું નથી કે ચારિત્રનું કશું નિર્માણનું થતું નથી. ગુરુદેવ કહે છે કે આ ઘટનાનો પ્રભાવ આખી જિંદગી મન ઉપર રહ્યો અને આવા સંસ્કાર આપતી શાળાઓનું નિર્માણ કરવા માટે તીવ્ર અભિલાષા અંતરમાં ઘોળાતી રહી.
આજે પાછલા જીવનમાં અવસર મળતાં જયંતમુનિજીએ ભારતની સુપ્રસિદ્ધ સંસ્થા ‘વિદ્યાભારતી’ સાથે સહયોગ સ્થાપ્યો છે. વિદ્યાભારતી “સરસ્વતી શિશુમંદિર', “સરસ્વતી વિદ્યામંદિર” અને “સરસ્વતી મહાવિદ્યાલય' ચલાવે છે. તેઓ શિક્ષામાં સાહિત્ય અને ચારિત્રનિર્માણનું ખાસ લક્ષ્ય રાખે છે. ઉચ્ચ કોટિના સંસ્કારોની સાથે ભણતર, ઘડતર અને ચણતર થાય છે. પૂજ્ય ગુરુદેવે ‘વિદ્યાભારતી'ના સહયોગથી આજે ઘણાં વિદ્યાલયોની સ્થાપના કરાવી છે. ધર્મના મોટા મેગ્નેટઃ
કત્રાસનાં ભાઈ-બહેનોએ પુનઃ પોતાની મમતા અને ભક્તિરસમાં સહુનાં મન ડુબાડી દીધાં.
ધર્મભાવનાનું મધુર ગુંજન B 223
