________________
ત્યાર પછી મુનિરાજો તેમના વિહારમાં બેલચંપા આવતા-જતા હતા અને માનવસેવાના કાર્યની રૂપરેખા ધીરે ધીરે આકાર પામતી ગઈ. એ દરમિયાન મુનિશ્રીનું ૧૯૬૨નું ચાતુર્માસ રાંચી થયું અને ૧૯૬૩નું ચાતુર્માસ વારાણસીમાં થયું. ૧૯૫૧માં વારાણસીથી પ્રસ્થાન કર્યા પછી શ્રી જયંતમુનિ ૧૨ વર્ષે વારાણસી પધાર્યા. આ બાર વર્ષમાં વારાણસીનાં ભાઈ-બહેનોની ભક્તિમાં વધારો જ થયો હતો. સાથે સાથે આ ૧૨ વર્ષમાં ગંગા નદીમાંથી પણ ઘણું જ પાણી વહી ગયું હતું. સમયનાં વહેણ બદલાઈ ગયાં હતાં. ૧૨ વર્ષ પહેલાં વારાણસીથી પૂર્વમાં વિહાર કર્યો તે ટૂંક સમય માટે હતો. પૂર્વ ભારતના શ્રાવકોને આપણા સાધુઓનો લાભ આપવા માટે, જૈન સંસકૃતિથી નવી પેઢીને પરિચિત કરાવા માટે અને મુનિરાજોને તીર્થકરની પાવન ભૂમિમાં યાત્રા કરી, તીર્થકરોની ચરણરજ ગ્રહણ કરવાના મર્યાદિત પ્રયોજન માટે મુનિશ્રીઓ પૂર્વ ભારત તરફ પધાર્યા હતા. એ કાર્ય પૂરું થયે પાછા ફરતાં ફરી વારાણસીને ભક્તિલાભ આપી, ગુરુદેવ પ્રાણલાલજી મહારાજના ચરણે પાછા ફરવાનું હતું.
આ વાતને બાર વર્ષનાં વહાણાં વાઈ ગયાં હતાં. શ્રી જયંતમુનિ સૌરાષ્ટ્ર તરફ પાછા ફરતાં માર્ગમાં વિશ્રામરૂપે નહીં, પણ પૂર્વ ભારતના એક ભાગ તરીકે વારાણસી પધાર્યા હતા. હવે સૌરાષ્ટ્ર તરફ પાછા ફરવાનાં કોઈ એંધાણ દેખાતાં ન હતાં. બેલચંપાના આશ્રમને વધુ કાર્યાન્વિત કરવાનું લક્ષ હતું. વારાણસીથી શ્રી જયંતમુનિને પાછા પૂર્વ તરફ જ ફરવાનું હતું. હવે તેમની વ્યાપક દૃષ્ટિમાં પૂર્વ ભારતના જૈનની સાથેસાથે પૂર્વ ભારતના પીડિતો અને પછાત આદિવાસીઓ પણ હતા. હવે જૈન પરંપરાની સાથે ભારતીય સંસ્કૃતિને યથા શક્તિ બચાવવાનું મોટું કામ પણ હતું. અહિંસા નિકેતન:
શ્રી જયંતમુનિએ વારાણસીના ચાતુર્માસ પછી ૧૯૬૪માં એલચંપામાં ચાતુર્માસ કર્યું અને આશ્રમને સ્થાયી સ્વરૂપ આપ્યું. આશ્રમને “અહિંસા નિકેતન” નામ આપવામાં આવ્યું.
એ સમયે પૂ. જયાબાઈ મહાસતીજી પણ કોલફિલ્ડમાં વિચરતાં હતાં. એટલે તપસ્વીજી મહારાજ પણ તેમને લાભ આપવા માટે તેમની સાથે વિચરણ કરતા હતા, જ્યારે શ્રી જયંતમુનિ એલચંપાથી અવારનવાર વિહાર કરીને તેમને સાથ આપતા હતા. શ્રી નિરંજનજી જૈન એલચંપા આશ્રમની વ્યવસ્થા સંભાળતા હતા.
આશ્રમનો બધો જ ખર્ચ તેમનું ટ્રસ્ટ ભોગવે તેવી શ્રીમતી પુષ્પાદેવી જૈન અને શ્રી બિમલ પ્રસાદજી જૈનની ભાવના હતી. આ રીતે તેમના આર્થિક સહયોગથી અહિંસા નિકેતનનું નિર્માણ થયું અને તેની વ્યવસ્થા સુચારુ રૂપે થતી હતી. દર્શન માટે આવતા-જતા ભાવિકો પણ ભેટ રૂપે ફાળામાં રકમ નોંધાવતા હતા, જેનો માનવરાહતમાં શુભ ઉપયોગ કરવામાં આવતો હતો. કોયલ નદીને સામે કિનારે “રહેલા' નામનું ગામ છે. એ ગામ ગઢવા રોડ તરીકે પણ
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 1 402
