________________
શ્રી જયંતમુનિ કોયલ નદીના પૂર પછી કલકત્તાથી સીધા લૂગુ પહાડમાં એકાંતસાધના કરવા ચાલ્યા ગયા હતા. ત્યાં પણ આંતરસ્ફુરણા એકાંત તરફ જ દોરી રહી હતી. એટલે મુનિશ્રી લૂગુ પહાડથી હિમાલયની ગોદમાં નેપાલ તરફ વિહાર કરી ગયા હતા. તેમને છોટા નાગપુરનો આદિવાસી વિસ્તાર ફરીથી ખેંચી રહ્યો હતો. બેલચંપામાં નેત્રયજ્ઞની જે ગંગા વહેતી થઈ હતી તેનો પ્રવાહ ચાલુ રાખવો હતો. શ્રી જયંતમુનિને ફરીથી બેલચંપા જવાના ભાવ હતા. તેમને છોટા નાગપુરમાં ફરી પ્રવૃત્તિ શરૂ કરવા માટે કલકત્તા કરતાં ધનબાદ વધારે યોગ્ય સ્થળ લાગતું હતું.
શ્રી જયંતમુનિએ ૧૯૮૦નું ચાતુર્માસ ગિરીશમુનિ સાથે ધનબાદમાં કર્યું. ત્યાં ગુલાબબાઈ મહાસતીજી ઠાણા ૩નો સાથ મળ્યો.
મુનિશ્રીએ સર્વપ્રથમ છોટા નાગપુરમાં નેત્રયજ્ઞથી શરૂઆત કરી. એ સમયે હજુ ઝારખંડનું સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ થયું ન હતું. તે હજુ પણ બિહારના છોટા નાગપુર તરીકે ઓળખાતું હતું. જોકે સ્વતંત્ર ઝારખંડની માંગ શરૂ થઈ ગઈ હતી.
આદિવાસી વિસ્તારોમાં ફરીથી ‘આઈ કૅમ્પ’ થવા લાગ્યા. રામગઢના રાજુભાઈ જૈનનો ઘણો જ સહયોગ મળતો હતો. છતાં આ પ્રમાણે છૂટક આઈ કૅમ્પમાં ઘણી ત્રુટિઓ અને કઠણાઈઓ હતી. બે કૅમ્પની વચ્ચે ઘણો સમય આપવો પડતો હતો. આયોજનમાં પણ વધુ મહેનત અને ખર્ચ થતાં હતાં. સામાનની હેરવણી પણ કરવી પડતી હતી. તેથી પણ મોટી સમસ્યા ઉપકરણોને સાચવવાની હતી. બેલચંપામાં વિદ્યા-કેળવણી અને આરોગ્યને લગતી પ્રવૃત્તિઓ સારી રીતે ગોઠવાઈ ગઈ હતી, જે કોઈ કાયમી સ્થળ વગર સંભવ ન હતી. આ બધાં કારણોથી શ્રી જયંતમુનિ હવે કોઈ કાયમી સ્થળ મળી જાય તેવું ઇચ્છતા હતા.
શ્રી જયંતમુનિને હિંદુ વિશ્વ પરિષદ, વનવાસી પરિષદ અને વિદ્યાભારતી સંસ્થાઓ સાથે સારો પરિચય અને પ્રેમસંબંધ હતો. તેમનો આગ્રહ હતો કે મુનિશ્રી આદિવાસી વિસ્તારમાં પોતાની પ્રવૃત્તિને કેન્દ્રિત કરે. શ્રીમતી પુષ્પાદેવી જૈન અને ચાસ-બોકારોના પ્રાણલાલભાઈ મહેતા વગેરેનો પણ એવો જ અભિપ્રાય હતો કે આદિવાસીઓના પહાડી પ્રદેશમાં કાયમી કેન્દ્ર સ્થાપવું. આદિવાસી વિસ્તારમાં સાધન અને સગવડતા ઓછાં છે અને મદદની વધારે જરૂ૨ત છે. આ બધા મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં રાખીને મુનિશ્રીએ ચાસ (બોકારો) અને રામગઢની વચ્ચેના વિસ્તારમાં યોગ્ય સ્થળ શોધવું શરૂ કર્યું.
રામગઢ પાસે ગોલા નામનું ગામ છે. જો તેની આસપાસ કોઈ સ્થળ મળે તો તેને પસંદગી આપવી તેમ નક્કી કર્યું. ગોલાથી આદિવાસીઓના અંદરના ગામ સાથે સહેલાઈથી સંપર્ક થઈ શકે તેમ હતું. તેમજ ગોલાથી રાંચી અને બોકારો બંને સમાન દૂર હોવાથી વ્યવસ્થા, પ્રબંધ અને સંચાલનમાં પણ અનુકૂળતા રહે. આ બધી વિચારણાને અંતે બેરમોના ઉત્સાહી કાર્યકર્તા રાજુભાઈ (હરીશભાઈ) દોશીને ક્ષેત્રની બધી તપાસનું કામ સોંપ્યું.
પેટરબારનો મહાન સેવાયજ્ઞ D 461
