________________
આજના યુવાનો માટે મુનિશ્રીનો ખાસ સંદેશ છે. તેઓ વધુને વધુ સંખ્યામાં માનવસેવાનાં કાર્યોમાં જોડાય એવી તેમની ભાવના છે. આપણે ત્યાં દાનની પરંપરા છે, પરંતુ સક્રિય રીતે સેવામાં જોડાવાની પરંપરા આપણે હજુ સ્થાપી નથી. ૪૦ વર્ષ પહેલાંનું દૃશ્ય હજુ તેમની આંખો સામે તરવરે છે. પોતાનું ઘર, આરામ અને સુખ-સગવડતા છોડી, સામેથી અગવડતા વેઠી, ખ્રિસ્તીબાઈ એકલી જંગલમાં નીકળી પડી હતી એ દશ્ય તેઓ ભૂલી નથી શકતા. આપણા સમાજના યુવકો જ્યારે આ રીતે નીકળી પડશે ત્યારે જ ભારતીય સંસ્કૃતિ અને પરંપરા સુરક્ષિત રહેશે.
શ્રી જયંતમુનિ દઢતાથી માને છે કે જ્ઞાન એ દીપકની જ્યોત છે. સેવા અને સમર્પણના દિવેલ વગર જ્ઞાનનો દીપક ગરીબના જીવનને ઉજાગર ન કરી શકે. ચક્ષુહીન અને જ્ઞાનહીન એમ બન્નેનાં જીવનમાં પ્રકાશ પાથરવો એ તેમના જીવનનો હેતુ છે.
તેઓ માને છે કે ત્યાગી જીવન ઉત્તમ છે. પરંતુ જ્યાં સુધી તેમાં માનવસેવાનું મિશન ન જોડાય ત્યાં સુધી તે વ્યક્તિગત સાધના બની રહે છે. સામાજિક દૃષ્ટિએ જનતાને જે ફળ મળવું જોઈએ તેનાથી તેઓ વંચિત રહી જાય છે. પ્રકૃતિમાં દરેક પદાર્થ પોતાના ગુણોનો પ્રસાર કરે છે. પાણી શીતળતા આપે છે. વૃક્ષ ફળ આપીને જીવન સાર્થક કરે છે. ફૂલ સુગંધ ફેલાવે છે. વ્યક્તિ નિસ્પૃહી બનીને ત્યાગી જીવન સ્વીકાર્યા પછી દીન-દુ:ખીઓનાં કષ્ટને ધ્યાનમાં ન લે તો તેનું ત્યાગી જીવન બંધ ખજાના જેવું છે. તેની સુગંધ ફેલાતી નથી.
શ્રી જયંતમુનિ દર વર્ષે ચાતુર્માસના આરંભમાં અને અંતે ગામડાંઓમાં પદયાત્રા કરે છે. ગ્રામીણ ક્ષેત્રોમાં વિહાર કરવાથી ત્યાંની પરિસ્થિતિનું સાચું જ્ઞાન મળે છે. તેમણે જે સેવા કરી છે તેની શુભ પ્રતિક્રિયા ગ્રામીણ જનતાના સમાગમમાં જોઈ શકાય છે. તેઓ કહે છે કે, “આમ જનતાના હૃદયમાં જ્યારે ભક્તિનો ઊભરો ઉદ્ભવતો દેખાય છે ત્યારે જીવનની સાર્થકતા જણાય છે. આ જીવનની સુરભિ ખૂણે ખૂણે વ્યાપ્ત થઈ રહી છે. આ સુરભિ એટલે ત્યાગી જીવનનો અને જનતાનો સંતોષ. ઘરનો ત્યાગ કર્યો છે તે વ્યક્તિગત સાધના ઉપરાંત કોઈ બીજા જ અલૌકિક આનંદનો અનુભવ લેવા માટે. આ આનંદ એટલે સંત તુલસીદાસના શબ્દોમાં “સીયારામમય સબ જગ જાની’. સમગ્ર નરનારીઓમાં સીયારામનાં દર્શન કરવા અને તેમને શાંતિ ઉપજાવવી તે ત્યાગી જીવનનું સાર્થક્ય છે. જૈન ભાષામાં કહીએ તો “પ્રાણી માત્રમાં અરિહંતનાં દર્શન કરવાં તે જ સમ્યગ દર્શન છે.' શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર પણ એ જ કહ્યું છે, “સર્વાત્મમાં સમદૉષ્ટિ ઘો.” એ જ જ્ઞાની અને ત્યાગી જીવનની સૌરભ છે.
પરંતુ આ વચનો બોલીને અટકી જવા માત્રથી જીવન સાર્થક થતું નથી. જ્યાં સુધી આ પંક્તિઓને ચરિતાર્થ ન કરવામાં આવે ત્યા સુધી એ પંક્તિઓની સૌરભ મળતી નથી. સાર્થક જીવનની એક માત્ર સૌરભ છે કે સમાજમાં, જનજનમાં, ઘટઘટમાં પ્રભુતાનો પ્રકાશ થાય અને તે સ્વયં જરૂરી સેવા મેળવે અને અન્યની સેવા કરે.”
સાર્થક જીવનની સુરભિ 467
