________________
ગયા હતા. આજ સોળસો વર્ષ પછી પદયાત્રા કરી હેલમ્બો પધારનાર શ્રી જયંતમુનિ પ્રથમ હતા. આ એક ઐતિહાસિક ઘટના બની ગઈ હતી. આ પદયાત્રાની નોંધ ઐતિહાસિક ક્રમમાં લેવી જરૂરી છે.
લામાએ ખૂબ જ પ્રેમ સાથે શ્રી જયંતમુનિનું અભિવાદન કર્યું અને ગાજતેવાજતે તેમને હેલમ્બો લઈ ગયા. પ્રથમથી જ ઉતારાની અને નિર્દોષ આહાર-પાણીની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. હેલમ્બો – બૌદ્ધ નગરી :
હેલમ્બો આખી બૌદ્ધ નગરી છે. ગામમાં ૭૦ જેટલાં ઘર અને ૬૦૦ જેટલા માણસોની વસ્તી હશે. હેલમ્બોમાં બૌદ્ધ ધર્મનો સારો પ્રભાવ છે. હેલમ્બોને પવિત્રનગર માનવામાં આવે છે. સારીપુત્ર ધર્મનાથ સાધુ જ્યારે અહીં આવ્યા ત્યારે તેમણે હેલમ્બોમાં “અમારિ ઘોષણા” કરી. તેનું અત્યાર સુધી પાલન કરવામાં આવે છે. આખું ક્ષેત્ર અહિંસક છે. અહીં કોઈ પણ પ્રાણીની હિંસા થઈ શકતી નથી. ત્યાંના માણસો કોઈ પણ નાનામોટાં જીવની હિંસા કરતા નથી કે માંસાહાર કરતા નથી.
હેલમ્બો સ્વર્ગ જેવું સુંદર અને અતિ રમણીય ગામ છે. વિદેશી યાત્રીઓ હેલમ્બોને ‘પેરેડાઇઝ ઑફ નેપાલ' કહે છે. ખરેખર, પ્રકૃતિએ પોતાનો અપૂર્વ ખજાનો હેલમ્બોમાં ખુલ્લો મૂક્યો છે. હેલમ્બો પાસેની ખીણ સ્વર્ગની ગંગા જેવી લીલીછમ અને લતાઓથી આચ્છાદિત રહે છે. બહુ જ ઊંડે, એક હજાર ફૂટ નીચે, પાણીનાં ઝરણાંઓ રજતપટ પાથર્યો હોય તેવા ચમકતાં હોય છે. ઊંચી કંદરાઓથી ઝરતાં ઝરણાં હેલમ્બો પાસેથી વહેતાં વહેતાં, રાતદિવસ મધુર ધ્વનિ સાથે નીચે ખીણમાં પડતાં રહે છે. ઝરણાંનો નિનાદ સતત વાંજિત્રની પૂર્તિ કરે છે. ઝરણાંનું મધુર સંગીત મંત્રમુગ્ધ કરે છે.
આ પહાડની નગરીઓ અને તેનાં ઘર ખૂબ જ ઊંચાનીચા ઢાળવાળી જમીનમાં વસેલાં છે. બધા જ ઘર લાકડાનાં છે. તેમાં ઈંટ-ચૂના કે પથ્થરનું કામ હોતું નથી. આવાં વિશાળ મકાન લાકડાના મોટા થાંભલાના પાયા ઉપર ઊભા કરવામાં આવે છે. કોઈ પણ મકાન જમીનના સ્તર ૫૨ હોતું નથી, પણ જમીનથી આઠ-દસ ફૂટની ઊંચાઈ પર હોય છે. ઘરની નીચેથી માણસ આરપાર જઈ શકે છે! મકાનની અંદર શોભા અપૂર્વ હોય છે. હેલમ્બોમાં એક પણ ઘરમાં માંસાહાર, મરઘાં, ઈંડાં, હાડકાં કે પીંછાં જેવા અશુભ પદાર્થના દર્શન થતા નથી. પરંતુ શ્રાવકની નગરી હોય તેવું લાગે છે!
આજે લગભગ બધા જ બૌદ્ધધર્મીઓ માંસાહારી થઈ ગયા છે. જ્યારે હેલમ્બોમાં શુદ્ધ બૌદ્ધ ધર્મની ઝાંખી જોવા મળે છે. હેલમ્બો પોતાની વિશેષતાઓથી અલંકૃત છે અને એટલું જ શોભાયમાન છે. હેલમ્બો જેવી અહિંસક નગરી જોઈને શ્રી જયંતમુનિનું મન ખૂબ જ તૃપ્ત થયું.
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક I 436
