________________
તેરાપંથી મહાસભાનો જે સુંદર પ્રતિભાવ મળ્યો તેનું પ્રતિફળ શ્રી ગિરીશચંદ્ર મહારાજની દીક્ષા વખતે પ્રાપ્ત થયું છે. એ શુભ પ્રસંગે તેરાપંથી મહાસભાએ બધી રીતે ભાગ લઈ પોતાના વચનનો નિર્વાહ કર્યો છે.
એંગ્લો ગુજરાતી સ્કૂલમાં પ્રવચન :
૨૭ નંબર, પોલોક સ્ટ્રીટના જૈન ઉપાશ્રયની સામે જ એંગ્લો ગુજરાતી સ્કુલનું ભવ્ય મકાન છે. આ સ્કૂલમાં મોટી સંખ્યામાં ગુજરાતી બાલ-બાલિકાઓ અભ્યાસ કરે છે. એ સમયે તે સ્કૂલ એશિયાની મોટી સ્કૂલમાં ગણાતી હતી. પાંચ હજારથી વધુ વિદ્યાર્થીઓ આ વિદ્યાલયમાં અભ્યાસ કરતાં હતાં.
વિદ્યાલયની કમિટીએ તથા ત્યાંના ગુજરાતી શિક્ષકબંધુઓએ મુનિશ્રીને વિદ્યાલયમાં પ્રવચન આપવા માટે આમંત્રણ આપ્યું.
મુનિશ્રીએ પ્રવચનમાં કહ્યું કે, “વિદ્યાર્થીજીવન એ આખી જિંદગીનો પાયો છે. તેથી પણ આગળ કહી શકાય કે વિદ્યાલય કેવળ વ્યક્તિનો પાયો નથી, પરંતુ સમગ્ર રાષ્ટ્રનો પાયો છે. છાત્રજીવનમાં જેટલું પવિત્ર, ઉદાત્ત અને ઊંચું શિક્ષણ આપવામાં આવે તેટલી રાષ્ટ્રની વધુ પ્રગતિ સંભવે છે. બાળકો દેશની બહુમૂલ્ય સંપત્તિ છે. નાની ઉંમર સુધી બાળકમાં ઈશ્વર નિવાસ કરે છે. તે દરમિયાન જો બાળકની જિંદગી નીતિપરાયણ બને અને તેમને ઊંચા સંસ્કાર આપવામાં આવે તો દેશમાં મહાપુરુષોની કમી ન રહે અને સમગ્ર રાષ્ટ્ર ઊંચું આવી શકે છે.”
શ્રી જયંતમુનિજીના ભાવોને વિદ્યાર્થીઓએ હર્ષપૂર્વક વધાવી લીધા હતા. સાથેસાથે શ્રી જયંતમુનિજીએ પોતાની લાક્ષણિક શૈલીમાં હાસ્યરસ પણ ફેલાવ્યો હતો. આ પ્રવચન પછી ઘણા બાળકો ઉપાશ્રયમાં નિયમિત રીતે પ્રવચન સાંભળવા આવવા લાગ્યા. પ્રવચનનો સમય પણ બાળકોને ઘણો અનુકૂળ હતો. વિદ્યાલયમાં પ્રવચન આપવાથી ગુજરાતી સમાજનો સંબંધ વધુ ગાઢ બન્યો. બંગાળી વિદ્વાનો સાથે
કલકત્તા વિદ્વાનોની નગરી છે. કલકત્તા યુનિવર્સિટીમાં વર્ષો સુધી જૈન ચેર હતી અને અનેક બંગાળી વિદ્વાનોએ જૈન ધર્મ, દર્શન અને પ્રાકૃત ભાષા ઉપર સંશોધન કર્યું છે અને પુસ્તકો લખ્યાં છે. ખાસ કરીને વીસમી સદીના પૂર્વાર્ધમાં કલકત્તામાં આ વિષયો પર મહત્ત્વનો અભ્યાસ થયો છે અને ઘણા નામાંકિત વિદ્વાનોએ જૈન દર્શનને વિશ્વના વિદ્વાનો સમક્ષ રજૂ કરવામાં મહત્ત્વનો ફાળો નોંધાવ્યો છે. એ સમયે બંગાળમાં જૈન ધર્મ અસ્તિત્વ ધરાવતો ન હતો. ફક્ત ગુજરાતી - મારવાડી જૈનોની વસ્તી કલકત્તામાં હતી. પરંતુ તેઓ મુખ્યત્વે વેપારી વર્ગ હતો અને તેમાં કોઈ એવા શાસ્ત્રવિશારદ જૈન ન હતા કે જેની સાથે આ બંગાળી વિદ્વાનોને કોઈ પણ તાત્ત્વિક ચર્ચા કે
ન
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક D 282
