________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭
પ્રેમતુ ફળ
અર્થ:—શુદ્ધ આત્મા તેજ શ્રી મહાદેવ સમજવા અને સત્પ્રીતિ તેને ભગવતી પાવતી માનવી તે બન્ને જીવાના દેહરૂપ મ ંદિરમાં વસી રહ્યા છે. ૫ ૧૭ ॥
વિવેચનઃ—મહાદેવે ત્રીજા લોચનને ઉઘાડી કામદેવ અને સંસારને ખાળી નાંખ્યાં તેમ જે લેાકેામાં કહેવાય છે. તે મહાદેવને શ્રી પાતી નામની દેવી છે. તેમ આત્મા પણ સવવેક રૂપ ત્રીજા લેાચન વડે અનતાનું ધીકષાયરૂપ ચાડીને અપૂર્ણાંકરણરૂપ વિવેકવડે--કરણવ ભેટ્ટીને સમ્યગ્દષ્ટ પામે છે. આ આત્મારૂપ મડદેવ સર્વ જગતના આત્મા ઉપર સમાનભાવરૂપ પ્રીતિરૂપ પાર્વતીને પ્રાપ્ત કરે છે. આત્મામાં આવું મહાદેવત્વ અને પાર્વતીત્વ સર્વ દેહધારી સ ંસારી જીવોમાં સત્તાથી સહજભાવે આનાદિકાળથી રહેલું છે. આત્મા મહાદેવ થવા યાગ્ય છે અને તેની જ્ઞાનચેતના સર્વપ્રાણી પ્રત્યે વાત્સલ્ય ભાવ રાખનારી હોવાથી પાર્વતીરૂપે છે, કહ્યું છે કે “નીવા વૈ શિવી ગાયતે” જે જીવ છે તેજ શિવ થાય છે અને ચેતનારૂપ જ્ઞાનશિકત જગત ઉપર વાત્સલ્યભાવવાળી ભવાની =પાર્વતી ભગવતી અને છે તેમ નિશ્ચયથી સમજવું. ॥ ૧૭ !
આ પ્રેમયાગનું ફળ કહે છે.
स्वार्पण प्रेमयोगेन मुक्तिसात्विकरागतः । शुद्धप्रेमविहीना ये, निर्जीवा नीरसा जनाः ॥ १८ ॥
અર્થ:—સાત્વિક રાગ—પ્રેમયોગથી .જે આત્મા પૂજ્ય દેવ ગુરુઓને પેાતાના આત્માનું સમર્પણ કરે છે. તે આત્મા મુક્તિ મેળવે છે. પણ જેએ તેવા પ્રેમ વિનાના છે તે ૨સ વિનાના હોવાથી, વસ્તુત: જીવન વિનાનાજ સમજવા. ૫ ૧૮ ૫
વિવેચનઃ—જે આત્મા પૂજ્ય ગુરુઓના ગુણને જોઇ, તેમને પ્રમાદ પૂર્વક પોતાના આત્માનું શુદ્ધ પ્રેમભાવ પૂર્વક સમર્પણ કરે છે. અને જે ગુરુભક્તિમાં તલ્લીન રહે છે. ગુરૂ આજ્ઞાને જ મહાસત્ય સમજે છે. પોતાના જ્ઞાનનું અભિમાન ત્યાગ કરી ગુરૂ જ્ઞાનેજ ‘તહત્તિ’રૂપ સ્વીકાર કરે છે. તેવા આત્માઓ ગૌતમસ્વામિની પેઠે પરમપદ રૂપ આઠ કર્મીના ક્ષયથી પ્રાપ્ત થનારી કૈવલ્યમય મુક્તિને અલ્પ પ્રયાસે પામે છે. આના ઉપર ભગવાન ગૌતમ ઈંદ્રભૂતિનું દૃષ્ટાંત વિચારવું. તેમના પ્રેમ એવા હતા કે પોતે મતિ, ન, અધિ, મન:પર્યવજ્ઞાનવત છે. શ્રુતજ્ઞાનના તે પૂર્ણ પારંગત હોવા છતાં પણ જ્યારે અને જે જે સંશય ઉત્પન્ન થાય ત્યારે તેના ઉત્તર ભગવાન મહાવીર પાસેથી જ મેળવે. નાના બાળક જેવી સરળતા અને મૃદુતા તેમનામાં હતી. જ્ઞાન કે ચારિત્રનુ અભિમાન જરા પણ નહાતુ'. ગુરૂ આજ્ઞા ઉપર સંપૂર્ણ વિશ્વાસ અને આજ્ઞા મળતાની સાથે તે કાર્ય કરવા માટેની અત્યંત ઉત્કંઠા. ગુરૂસેવાને તેમની પાસે અપૂર્વ કયેગ હતો. ગુરૂ ઉપર પ્રેમ પણ એટલે કે જ્યારે મહાવીર સ્વામિ ભગવાન મેક્ષ ગમન કરી ગયા ત્યારે ગૌતમસ્વામિ ભગવંતને તેમના વિરહ સહેવાણા નહિ. પણ તેજ ગુરૂના વિરહના ભેદ કરતાં પેાતાને કૈવલ્યજ્ઞાન
૩
For Private And Personal Use Only
