________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રેમનું ફળ
__
છેષ, ખેર, તીરસ્કાર ન આવે એવી સમાનભાવમય સ્થિરતાને સમતા કહેવાય છે. તેવી સમતા એ તીર્થંકરદેવ ભગવાન મહાવીર તથા પૂજ્ય ગુરુઓ અને ધર્મને અનુષ્ઠાન તપ, જપ જે કરાય તેમાંજ સમતા સાચી સમજવી. કે જેથી રાગ, દ્વેષ, હર્ષ ખેદ ન આવે, શુકલધ્યાન સાધ્ય સર્વ સિદ્ધિઓ સમતાભાવે જ થાય છે. એટલે ક્ષાપશમભાવની ચારિત્રની આરાધના પરમાત્માની પૂજા કરતાં આમ આઠ મહા અણિમાદિ સિદ્ધિઓ પ્રગટાવે છે. અને નવ નિધિઓ પ્રગટાવે છે. તેમજ ક્ષાયિકભાવે ચારિત્રયોગમાં સમતાભાવ પ્રગટે છે એટલે સર્વ શત્રુ અને મિત્રો રૂપ સમાન ભાવ પ્રગટે છે, જેમ મહાવીરદેવને પૂજા મહિમા કરનારા ઈન્દ્રાદિ દેવ અને ભકિનવંત મનુષ્ય ઉપર જેટલે વાત્સલ્યભાવ વર્તે છે તેટલેજ સંગમ દેવ અને પ્રભુના કાનમાં ખીલા નાખનારા ગોપાલક ઉપર પણ સમાન ભાવ યુક્ત વાત્સલ્ય હતું. તે સમતા ભાવ હોય છે. તેના ગે સ્વર્ગના સુખ ઉપર આસકિત પણ નથી તેમ નરક ઉપર શ્રેષ પણ નથી તેવો સમતાભાવ લાવવા જે કિયા થાય તે સમતા ભકિત જાણવી. તે જે પૂર્ણભાવે પ્રગટ થાય તે કઈ પણ કર્તવ્ય બાકી રહેતું નથી. આત્મા કૃતકૃત્ય થાય છે. તેથી શાસ્ત્ર કહે છે કે આમાં તેજ સત્તાઓ પર મામા એ કહ્યું છે કે, “ પા પરી” હે ભત્માઓ તમે એજ નિશ્ચયથી સમજે કે જે આ દશ પ્રાણ, પાંચ ઈદ્રિય મન ધરનારે અને ચારિત્રમાં અધિષ્ઠાન કરનાર આપણે આત્મા છે તેજ સત્તાએ પરમાત્મા છે કારણ કે તે શુદ્ધ બ્રહ્મમય જ્ઞાન, દર્શન, આદિ ગુણ ને સ્વામી છે. પણ કર્મના યોગે પરવશ થઈને સંસારમાં જન્મમરણ કરતો ભમે છે. શરીરમાં જે અદશ્ય જ્ઞાનદર્શન ઉપગ શકિત દેખાય છે તે જીવ પોતે જ સ્વયં દેવ છે. તેજ પરબ્રહ્મ પરમાત્મા છે. તેથી સર્વત્ર સમતાભાવે સ્થિર થઈને આત્મસ્વરૂપને પરમાત્મા સમાન જાણી તેનું જ ધ્યાન કરવું તેથી પરમાત્મા સાથે એક્યતાને પ્રેમમય અનુભવ થાય છે. આ સમતા ભકિતયોગ જાણ. આવી નવ પ્રકારની ભકિત કે જે પૂર્ણ પવિત્ર અને શાશ્વતભાવે આત્મામાં રહેલી છે તે વસ્તુતઃ આત્મિક પ્રેમસ્વરૂપે જ છે. તેથી સત્ય પ્રેમના અભ્યાસીઓએ વીર્યના ઉ૯લાસથી તે ભકિત, બાહ્ય ક્રિયારૂપે અને અત્યંતર પરિણામ રૂપે પ્રગટાવી તમે સૌ સત્ય પ્રેમયોગી બને. ૯૮
આત્માને પુરૂષ સમજે અને પ્રકૃતિને સ્ત્રી સમજે
आत्मानं पुरुषं विद्धि, प्रकृति तु स्त्रियं शुभाम् ।
प्रकृतिः प्रीतिरूपेण, विश्वात्मन्येव संवसेत् ।।९९।। અર્થ –આત્મા પુરૂષ છે એમ તમે સમજે. અને પ્રકૃતિને સારી સ્ત્રી રૂપે માનો હવે પ્રકૃત્તિ તે પ્રીતિ સ્વરૂપ વડે વ્યાપક આત્માને વિષે જ રહે છે ૯ છે
વિવેચન –આત્મા તે અસંખ્ય પ્રદેશમય છે. તેમાં ગુણ સ્વભાવમય પ્રકૃત્તિ તે સ્ત્રી રૂપે જાણવી. સાંખ્યશાસ્ત્રમાં પુરૂષ અને પ્રકૃત્તિના સંગથી સંસારની પ્રવૃત્તિ થાય છે
For Private And Personal Use Only
