________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuni Cyanmandir
૧૫૦
પ્રેમગીતા.
તેમજ હસે શબ્દથી પુદગલ ભાવમય અનાદિની વાસનાથી આત્મા અને પુગલને અભેદ જે બાહ્યાત્માઓ અજ્ઞાનતાયેગે જાણે છે તેને સમ્યગાનવાલ હંસ બનીને ખીર અને પાણીવિવેકરૂપ હંસ ભેદ કરે છે તેમ હું પણ આત્મહંસ છું રપપા
પ્રેમિથી પ્રેમીને અપાતું સર્વ કાંઈ પ્રિયજ હોય છે.
प्रेमिणां प्रेमिभिर्दत्तं,, प्रियं भवति सर्वथा ।
प्रेमिणां जन्मवासादि, प्रियं भवति स्वात्मवद् ॥२५६॥ અર્થ–પ્રેમિજનોને જે કાંઈ દાનમાં અપાય છે તે પ્રેમિઓને સર્વથા પ્રિયજ થાય છે. પ્રેમિજનેના જન્મસ્થાન વિગેરે પ્રેમિઓને પિતાના આત્મા જેટલાં જ પ્રિય થાય છે પારદા
પ્રેમ તે મહાઅગ્નિ અને મહાજળ છે अग्नेरपि महानिर्यद्-जलादपि महाजलम् । पृथ्व्या अपि महापृथ्वी, वायुयोर्महानपि ॥२५७।। आकाशतो महाकाशं, प्रेमिषु प्रेम बोधत ।
यस्य सत्ताप्रभावेण, सर्व विश्वं प्रवर्त्तते ॥२५८॥ અથ–પ્રેમતત્વ તે સર્વ અગ્નિઓમાં શ્રેષ્ઠ અગ્નિરૂપે છે, સર્વજલ-પાણીઓમાં મહાન જલ છે, સર્વ પૃથ્વીમાં મહાનપૃથ્વી છે સર્વ વાયુમાં મહાનવાયુ છે. સર્વ આકાશથી મહાન આકાશ છે એમ પ્રેમીજનમાં પ્રેમ તે સર્વ જગતની વસ્તુઓથી મહાન શ્રેષ્ઠ છે. તેમ સમ્યગજ્ઞાનવડે જાણવું. કારણ કે જે પ્રેમના પ્રભાવથી સર્વ વિશ્વની યથાગ્ય પ્રવૃતિ થાય છે. ર૫૮
વિવેચન – પ્રેમાલ મહાનજલ છે, જલ તાપ, દાહને નાશ કરે છે તેમજ પ્રેમ જલ પણ પ્રેમિના વિરહરૂપ દાવાનલને પ્રેમરૂપ જલથી પ્રેમિજનને સુખી બનાવે છે, પ્રેમ પૃથ્વી કરતા પણ મહાન છે પૃથ્વી અનેક તાપ વર્ષાદના ઝાપટા વજન ઘાતે પણ સહે છે તેમ પ્રેમને ધારણ કરનારા પ્રેમિજને પણ જગતના સર્વ પરિસહે, કલેકે આરેપ, વિન કરનારા ઝેરી મનુષ્યની તાડના, તર્જના, મારપીટ, મસ્તક છેદ વિગેરેને પણ સહે છે, તેથી પ્રેમિઓ પૃથ્વીથી પણ અનેકગણું વધારે પરિસહ ઉપસર્ગો સહે છે માટે પ્રેમ પૃથ્વીથી પણ મહાન સમર્થ છે, વાયુથી પણ પ્રેમ મહાન છે. વાયુને સંચાર કે તાંડવ જગતના પ્રાણીઓને કલેશને હેતુ પણ કદાચિત્ થાય છે અને માનવકમાંજ તેની સત્તા વતે છે ત્યારે પ્રેમ સર્વને આહલાદ આપે છે સર્વને હિતકાર્યમાં પ્રવેશ કરાવે છે, જગત આખાને અભયપદનું સમર્પણ કરે છે, માટે પ્રેમ સર્વના મને રાજ્ય ઉપર સામ્રાજ્ય ચલાવી શકે છે, અને પવન-વાયુ ક્ષણિકવાર ઉથલ પાથલ કરી નષ્ટ થાય છે. તેથી જગતના પવન કરતાં પ્રેમ મહાન પવન છે. આકાશ સર્વવ્યાપક છે છતાં પણ તેને સુખનું કારણ કે દુઃખનું
For Private And Personal Use Only