________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રેમગીતા
પ્રેમમાં મૃત્યુ થાય તે સારું. सत्प्रेमणि वरं मृत्युः, प्रेमाऽभावेन जीवनम् ।
अमृतत्वं परं प्रेम, आत्मज्ञानेन लभ्यते ॥१५४॥ અર્થ-સત્યપ્રેમમાં જે કદાપિ મૃત્યુ થાય તે પણ તે સારું છે. પણ પ્રેમવિનાનું જીવન મૃત્યુ કરતાં પણ વધુ દુઃખદાયક થાય છે તેથી અમૃતપણાને પ્રાગટયકારક પ્રેમ અત્યંત શ્રેષ્ઠ છે તે શ્રેષ્ઠ પ્રેમ આત્માના સ્વરૂપમય જ્ઞાનથી પ્રાપ્ત થાય તે છે. જે ૧૫૪ છે
વિવેચનઃ–સર્વ કઈ જીવાત્માને જીવવું પ્રિય હોય છે. પણ સંસારની અનેક ઉપાધિ-આધિ-વ્યાધિને સંગ થતાં જીવાત્માઓ જીવનને ત્યાગ કરવા એટલે મૃત્યુને વહાલું ગણવા તૈયાર થાય છે. અહીં વિચારવાનું કે મૃત્યુને ઈચ્છવું અને જીવન ઉપર કંટાળો લાવવો તે સમજુ જ્ઞાનીને લાયક નથી. પરંતુ સત્ય તત્વજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ માટે તેમજ ધર્મના સત્ય અનુષ્ઠાના પાલન માટે પ્રેમ રાખવે તે અવશ્ય ગ્ય છે. આ - ધ્યાનમાં ધ્યેય ઉપર શુદ્ધ પ્રેમ રાખતાં કદાપિ મરણ આવે–દશ પ્રાણ ત્યાગ કરવાને પ્રસંગ પણ આવે તો પણ તેવા ધર્મના સાચા પ્રેમમાં આનંદથી સમાધિસ્થ-મરણ થાય તે અવશ્ય શ્રેષ્ઠ મરણ છે. ધર્મપ્રેમ વિનાનું જીવન જીવવું તે મૃત્યુ કરતાં પણ ભયંકર છે. કારણ કે લેકમાં હાંસી થાય છે અને વ્રત પ્રતિજ્ઞા કે શ્રદ્ધા ઉપર પ્રેમને અભાવ–અરૂચિવાળું જીવન મરણ કરતાં પણ ભયંકર દુખ આપનારું થાય છે, અને કર્મમળથી આત્માને દુર્ગતિમાં પાડનારું બને છે. અમૃતરસ સમાન લોકોત્તર પ્રેમ જ્ઞાન વિના સંભવત નથી માટે પ્રેમપૂર્વક જ્ઞાનનો અભ્યાસ કરે અને ગુરુજનની પ્રેમ પ્રમેદપૂર્વક સેવા કરવાથી સમ્યજ્ઞાન અને દર્શનને આત્મપ્રકાશ મળે છે. તે ૧૫૪ છે
પ્રેમથી મૈત્રી અને મૈત્રીથી સમાધિ થાય છે सर्वजीवैः सह प्रेम, मैत्रीभावाय जायते ।
ततः समत्त्वसंलाभात्, समाधिर्जायते सताम् ॥१५५॥ અથ–સર્વ સાથે જે પ્રેમ થાય તે મૈત્રીભાવને માટે જ થાય છે. તે મૈત્રીભાય સમત્વની પ્રાપ્તિ માટે થાય છે. સમત્વથી સંતપુરુષે સમાધિ પામે છે. જે ૧૫૫ છે
વિવેચનઃ—ભવ્યાત્મ જીવ સર્વ જીની સાથે આત્મભાવનાના પ્રેમથી મૈત્રી સંબંધ બાંધે છે. તેના પ્રેમ સંબંધથી સર્વ જીવોનું હિત ચિંતવતાં ઉંચત્વ અને નીચત્વને ભેદ નષ્ટ થતાં મૈત્રીભાવ જાગે છે. તે મિત્રભાવથી સમભાવ સર્વ જી ઉપર થવાથી શ્રેષને અને વૈર વિરોધને નાશ થાય છે. તે વીતરાગભાવથી સર્વથા સર્વ પ્રકારના ફલેશને નાશ થવા રૂપ સમાધિધ્યાનગ સંત પુરૂષ પામે છે. કહ્યું છે કે – “મૈત્રીમતીયા નિત્ય, ગુમ મા બનાવેજો ! તો માલવન્તરાષિશાસ્થતિ કા ૮ (શાસ્ત્ર
For Private And Personal Use Only
