________________
તા. ૧૬-૧-૭૭
.
ચમચી વડે કાદવનુ સરાવર ઉલેચી
રાજ છાપું ઉઘાડો અને તેમાં ભ્રષ્ટાચારના કોઈ ને કોઈ કિસ્સા પર નજર પડશે. કટોકટીના ગેરફાયદા છે, પણ ફાયદા એ છે કે તેના બહાને કૈક સારાં કામ થાય છે અને ભ્રષ્ટાચારના કિસ્સા પકડાય છે; પરંતુ આપણા જાહેર જીવનની શુદ્ધિ થાય એટલા કિસ્સા પકડાય છે ખરા? અને જે કિસ્સા પકડાય છે તેથી બીજા ભ્રષ્ટાચારીઓ પર ધાક બેસે છે ખરી? તેઓ ભ્રષ્ટાચાર કરતાં અટકી જાય છે ખરા ?
પ્રબુદ્ધ જીવન
ફિલ્ડ માર્શલ માણેકશાહે એક દિવસ મને કહ્યું કે સૈન્યમાં શિસ્ત એ પ્રણાલિકા છે અને ગેરશિસ્ત એક અપવાદ છે. ગેરશિસ્ત આચરનાર જાણે છે કે તે પકડાઈ જશે અને કોર્ટમાર્શલમાં (લશ્કરી અદાલતમાં) તેને સખત સજા થશે.
આપણા દેશમાં સૈન્યની બહાર તેથી ઊલટું હોય એમ લાગે છે, જાણે ભ્રષ્ટાચાર નિયમ હોય અને પ્રામાણિકતા અપવાદ હોય! રૌનિકોને લશ્કરી કાયદાની બીક રહે છે, અને તેની આમન્યા પાળે છે. સૈન્ય બહાર ભ્રષ્ટાચાર કરનારાઓને મિસાના કે બીજા કોઈ કાયદાનો ડર નથી, કટોકટીની જાહેરાતની આમન્યા નથી અને દેશમાં નવી હવાથી તેઓ અસ્પૃશ્ય જ રહ્યા હોય તેમ તેઓ નિર્ભય રીતે ભ્રાચાર ચાલુ રાખે છે.
પછાત અને ગેરવહીવટવાળા રાજ્યોમાં શું બનતું હશે તેનું એક દષ્ટાંત લઈએ. બિહારના એક જ જિલ્લા નાલંદામાં ૬૦ શાળાઓ એવી મળી આવી છે કે જેમનું અસ્તિત્વ જ નથી, છતાં સરકાર પાસેથી તેમને વાર્ષિક ગ્રાન્ટ મળે છે. સવાલ એ છે કે ગ્રાન્ટ કોણ શાના આધારે મેળવે છે, અને સરકારનું કેળવણી ખા.હું કોને શેના આધારે નાણાં આપે છે? અને જે એક જ જિલ્લામાં આવાં ૬૦ કૌભાંડ ચાલતાં હોય તે આખા રાજ્યમાં કેટલાં કૌભાંડ ચાલતાં હશે અને કર ભરનારાઓનાં કેટલાં નાણાં ઉચાપત થતાં હશે શાળાનું મકાન નહિ, શિક્ષકો નહિ, ફર્નિચર નહિ, વિદ્યાર્થીઓ નહિ છતાં જે ગ્રાન્ટનાં નાણાં ચૂકવાતાં હોય તો તે લેનારા અને દેનારા વગદાર માણસા હોવા જોઈએ. જો પવિત્ર ગણાતા –અથવા ગણાવા જોઈતા કેળવણી ખાતામાં આવા ભ્રષ્ટાચાર હોય તેા બીજા ખાતાં પોલીસખાતું, રૅવન્મુખાનું, જંગલખાતું, બાંધકામખાતું વગેરે જે ભ્રષ્ટાચાર માટે નામચીન હોય જ છે ત્યાં કે ભ્રષ્ટાચાર હશે ? ગ્રાન્ટ લેનાર શાળાઓ એ ગ્રાન્ટનો સદુપયોગ કરે છે અને શાળાઓમાં શિક્ષણનું ધારણ સંતોષકારક છે એવી ખાતરી કરવા કેળવણી ખાતું ઈન્સ્પેકટરાની સેના નિભાવે છે. તેઓ પણ આ કૌભાંડમાં ભળેલા ન હોય તે આવું કૌભાંડ ચાલે નહિ. આ કઈ એકલા બિહાર પૂરતી વાત નથી. બીજાં ઘણાં રાજ્યોમાં આવું ચાલે છે.
દાણચારી કેટલી ઓછી થઈ છે? એક મુંબઈ કસ્ટમે જ પાંચ માસમાં છ કરોડનો માલ પકડ્યા તા બીજે કેટલા પકડાયા હશે અને કેટલે ઘૂસી ગયો હશે!
મુંબઈ જેવા જાગૃત શહેરમાં નગરપાલિકામાં કામ કરતા કેટલાક નોકરી માત્ર પગારના દિવસે જ હાજર થઈ પગાર લઈ જતા હતા અને બાકીના દિવસે પેાતાનાં ખાનગી કામધંધા કરતા હતા એવા સમાચાર થોડા માસ પહેલાં પ્રગટ થયા હતા .
ઉત્તર પ્રદેશ વડા પ્રધાનનું પોતાનું રાજ્ય છે, છતાં ગેરવહીવટ માટે નામચીન છે. એવડું મોટું રાજ્ય, એટલી મોટી વસતિ, એવડું મેટું અને સડેલું વહીવટી તંત્ર કે ઉપરાછાપરી બે સારા અને કુશળ મુખ્ય પ્રધાનો આવ્યા છતાં કટોકટીની કોઈ સારી અસર ભાગ્યે જ થઈ હોય એવું લાગે છે. ત્યાં હમણાં ત્રણ ગંભીર બસ અકસ્માત થયા. બે અકસ્માત તે ગઢવાલના પહાડી માર્ગ પંદર દિવસની અંદર થયા. તેનો અર્થ એ કે બે ગંભીર અકસ્માતનો પદાર્થ પાઠ
૧૭૭
શકાય નહિ
કોઈએ લીધો નહિ અને કોઈની આંખ ઉઘડી નહિ. યાત્રીઓથી ભરેલી બસા ડુંગર પરથી ખીણમાં કે નદીમાં જઈ પડી અને ૭૫ જેટલા માણસો માર્યા ગયા. ત્યારે હવે રાજ્ય સરકારે તપાસ સમિતિ નીમી છે કે આવા અકસ્માતો અટકાવવા શું કરવું જોઈએ!
જેમણે ગઢવાલમાં બસમાં પ્રવાસ કર્યો હશે તેઓ જાણે છે કે અહીં બસમાં બેઠેલા બધા માણસાના જીવ બસ હાંકનારના અનુભવ, ચપળતા અને તાજગી પર તથા બસની અને રસ્તાની સારી હાલત પર રહે છે. હાંકનારનો થાક, નાની સરખી ભૂલ કે બસની નબળી સ્થિતિ બસને સેંકડો ફૂટ ઊંડી ખીણમાં ફેંકી દે, વર્ષોથી અકસ્માતો થાય છે, ત્યારે હવે રાજ્ય સરકાર તપાસ સમિતિ નીમે છે કે અકસ્માતો નિવારવા શું કરવું જોઈએ? ખેર, કટોકટીના એટલે લાભ જો કટોકટીની જાહેરાત ન હેાત તો આટલું પણ ન થયું હાત.
સરકારે ભ્રષ્ટાચાર અને ગેરવહીવટ સામે ‘ઝુંબેશ’ ઉપાડી છે. તેથી રાજ ચોંકાવનારા કિસ્સા બહાર આવે છે. બેકોના રાષ્ટ્રીયકરણ પછી ઉંચાપતના કિસ્સા વધ્યા છે કે કેમ તે પણ એક પ્રશ્ન છે. પણ
આ ઝુંબેશથી ભ્રષ્ટાચારના કિસ્સા ઘટયા છે અને કટોકટીની જાહેરાતથી જાહેર જીવનની શુદ્ધિ થાય એવું ખરેખર બન્યું છે? વડા પ્રધાન દેશમાં સામાજિક, આર્થિક અને રાજકીય કાન્તિ કરવા માગે છે એ હેતુ આવકાર્ય છે, પણ ક્રાન્તિ કરવાનું સાધન તે આ વહીવટીતંત્ર છે ને? સવાલ એ છે વહીવટી તંત્રમાં કાન્તની આવી કશી ધગશ આવી છે ખરી? જે લોકો પૈાતે નવા હવામાનની અસર નીચે આવ્યા નથી તેઓ ક્રાન્તિના વાહક શી રીતે બની શકે? પ્રધાનો જ્યારે પોલીસને પ્રજાના મિત્ર અને સેવક બનવાના બેધ આપે છે ત્યારે રમૂજ ઉપજે છે, જો બાધ વડે ક્રાન્તિ થઈ શકતી હોત તે આજે આપણે ભારતમાં નવો યુગ શરૂ કરી દીધા હોત. કાદવ વડે કપડાંના મેલ કાઢી શકાય નહિ અને કાદવ ઉલેચવા અત્યાર સુધી તો ચમચીનો જ ઉપયોગ થયો છે. પણ ચમચી વડે કાદવનું તળાવ ઉલેચી શકાય નહિ. વહીવટી તંત્રની સર્વાંગી સાસૂફી નહિ થાય ત્યાં સુધી કાન્તિની વાતો કરવાનો કશે અર્થા નથી. ઊધઈએ ખાધેલી ઈમારત પાયામાંથી ઉખેડી નાખી, ઊધઈએનો નાશ કરીને નવેસરથી બાંધવાની જરૂર છે. તેમાં હાઉસિંગ બાર્ડનાં થીંગડાં જેવાં થીગડાં નહિ ચાલે.
વિજયગુપ્ત મૌર્ય
ભૂલા પડે ત્યાંથી ફરી ગા
ભગવાન ઇસુ કહે છે: ઘેટા ચારવા જનાર ભરવાડના સા ઘેટામાંથી જો એકાદ ઘેટું ખોવાઇ ગયું હશે તો, બાકીના નવાણુ ઘેટાને રેઢાં મૂકીને પણ ખાવાયેલું ધેટ શોધવા દોડશે ને ડી જશે ત્યારે ખૂબ આનંદમાં આવી જઇ ઠેર ઠેર વધાઇ ખાશે ખરું ને?
દસ સાના મહારમાંથી એકાદ સેાના મહાર ખાવાઇ જશે તો એને શોધી કાઢવા માટે આકાશ પાતાળ એક કરશો ને જડી જાય એટલે આનંદથી નાચી ઊઠશે! ખરું ને ?
પરમ પિતા પરમેશ્વરનું પણ એવું જ છે. એના બાળકોમાંથી કોઈ બાળક પંથ ભૂલીને અવળે માર્ગે ચડી જાય છે ત્યારે પ્રભુ ખૂબ ખૂબ દુ:ખી થઈ ય છે. ને જ્યારે, અવળે માર્ગે ચઢી ગયેલા દીકરા પસ્તાવા કરી પ્રભુ ભણી વળે છે ત્યારે ખાવાયેલા દીકરો પાછા મળતાં પરમ પિતા પરમેશ્વરને ખૂબ ખૂબ આનંદ
થઇ જાય છે.
માટે જ કહું છું, જીવનમાં ભૂલ થઇ ગઇ હોય તે પાછા વળતાં ગભરાશો નહિ, તે પ્રભુનો આપણને એના વહાલસોયા દીકરાને અપનાવી લેવા – સાડમાં સમાવી લેવા ઉત્સુક છે.
છે તેવા કબૂલ થઈ જાવ – ને પસ્તાવાની ભાવનાપૂર્વક પ્રભુ પાસે પહોંચી જવા દોટ મૂકો, પ્રભુ અપનાવી લેશે,
ફાધર વાલેસ
