________________
O)
-c)
લંત વિજય....
તમારે રસ્તે અને અમે અમારે રસ્તે." આવું ધર્મવિરોધી બનેલા પોતાના સંબંધીઓને પણ ધર્મી આત્માઓ સ્પષ્ટ કહી શકે છે અને એ કથનમાં બીજો કોઈ પણ સાંસારિક સ્વાર્થ ન હોય, કેવળ ધર્મલાગણી જ હોય, તો લઘુકર્મી સંબંધીઓ નિમિત્ત પામીને સુધરી જાય, એમ પણ બને.
શ્રી રાવણનો તો વિનાશકાળ નજદીક આવ્યો છે, પુણ્યોદય ખૂટ્યો છે અને પાપોદય વધ્યો છે. આ દશામાં શ્રી બિભીષણની હિતકારી શિખામણ પણ તેમને ન રુચે એ સ્વાભાવિક છે. આવા વખતે એટલે આંતર શત્રુઓની કારમી આધીનતાવાળી દશામાં, સારી અને સાચી વાત પણ ખરાબ લાગે તેમજ ક્રોધ ઉત્પન્ન કરીને ઉન્માદી બનાવે એ ય બનવાજોગ છે. શ્રી બિભીષણના કથનથી ક્રોધિત થઈને શ્રી રાવણ કહે છે. કે, ‘રે કાયર અને દુર્બુદ્ધિવાળા શ્રી બિભીષણ !” | દુર્બુદ્ધિવાળું અત્યારે કોણ? શ્રી રાવણ ! છતાં સબુદ્ધિવાળા શ્રી બિભીષણને શ્રી રાવણ દુર્બુદ્ધિવાળા કહે છે, ઉન્માર્ગે ચઢીને ભાનભૂલા બનેલા તેમજ પોતાની અન્યાયી તથા કારમી દુર્બુદ્ધિવાળા વલણને પકડી બેઠેલાઓ, અજ્ઞાનાદિથી આંધળા બની જઈને સબુદ્ધિવાળાને પણ દુર્બુદ્ધિવાળા કહે એમાં નવાઈ પામવા જેવું નથી, પણ એવાઓની દયા ખાવા જેવું જ છે !
શ્રી રાવણ અને શ્રી બિભીષણ
વચ્ચે યુદ્ધની શરૂઆત શ્રી રાવણ કહે છે કે “રે કાયર દુર્બુદ્ધિવાળા શ્રી બિભીષણ ! શું હજુ પણ તું મને બીક બતાવે છે ? મેં તને જે કાંઈ કહાં એ તો ભાઈની હત્યાના ભયથી કહાં છે, પણ કાંઈ બીજા હેતુથી કહાં નથી !" આટલું કહીને શ્રી રાવણે ધનુષ્યનું આસ્ફાલન કર્યું. એટલે આ અવસરે શ્રી બિભીષણ શું કરે ? શ્રી બિભીષણે પણ કહ્યું કે, “મેં પણ તમને જે કાંઈ કહાં તે ભાઈની હત્યાના ભયથી જ કહયું છે. કાંઈ બીજા હેતુથી કહયું નથી. અને એમ કહીને તે શ્રી બિભીષણે પણ ધનુષ્યનો ટંકાર કર્યો.
બસ, પછી શું હોય? યુદ્ધ યુદ્ધને માટે ઉઘત થયેલા તે બંને
