________________
એક રાત્રિ સુધી જીવે છે. માટે હે નાથ ! જ્યાં સુધીમાં રાત્રિનો વખત ખલાસ ન થઈ જાય ત્યાં સુધીમાં શક્તિથી થયેલા ઘાતના પ્રતિકારને માટે મંત્ર-તંત્રાદિથી સર્વ પ્રકા ) પ્રયત્ન કરો.”
ચાર દ્વાર વાળા સાત કિલ્લાઓમાં
રક્ષણનો ઉપાય શ્રી બિભીષણ શ્રી રાવણના ભાઈ છે. એ કહે છે કે આ શક્તિથી હણાએલો એક રાત જીવે છે માટે રાત વહી જાય ત્યાં સુધીમાં શ્રી લક્ષ્મણજીને જીવાડવાનો પ્રયત્ન કરો. એટલે શ્રી રામચંદ્રજી કાંઈક સ્વસ્થ થાય છે અને તેમ કરવાની હા પાડે છે. હવે ઉપાયો તો મળે ત્યારે યોજાય, પણ અત્યારે તે બધા રાક્ષસની રાજધાનીની બહાર પડ્યા છે. ચોમેર રાક્ષસો ઘૂમ્યા કરતા હોય. ઈન્દ્રજિત, કુંભકર્ણ મેઘવાહન વગેરેને પકડેલા છે. એટલે રાક્ષસો ક્રોધે ભરાએલા હોય. વળી તેઓ જાણે છે કે શ્રી લક્ષ્મણજી મર્યા છે, એટલે શ્રી રામચંદ્રજી શોકાતુર બનવાના અને રાક્ષસો પાછા પ્રકૃતિએ જન્મથી માયાવી ગણાય. એટલે સૌથી પહેલાં રક્ષણની તૈયારી કરવી પડે તે સ્વાભાવિક છે. આથી શ્રી રામચંદ્રજી અને શ્રી લક્ષ્મણજીને ફરતા ચાર દ્વારોવાળા સાત કિલ્લાઓ સુગ્રીવ આદિએ બનાવી દીધા.
આ સાત લ્લિાનાં અઠ્ઠાવીસ દ્વારો ઉપર રક્ષકો પણ જોઈએ ને ? અત્યારે રક્ષકો સામાન્ય હોય તે ય કામ ન લાગે. આથી તે પૂર્વ | . દિશાનાં દ્વારો ઉપર સુગ્રીવ, હનુમાન, તાર, કુંદ, દધિમુખ, ગવાક્ષ અને ગવાય એ અનુક્રમે રહી. અંગદ, કૂર્મ, અંગ, મહેન્દ્ર વિહંગ, સુષણ અને ચન્દ્રરશ્મિએ અનુક્રમે ઉત્તર દિશાના દ્વારો ઉપર રહા. નીલ, સમરશીલ, દુર્ધર, મન્મથ, જય, વિજય અને સંભવ એ પશ્ચિમ દિશાનાં દ્વારો ઉપર રહો. તેમજ ભામંડલ, વિરાધ, ગજ, ભુવનક્તિ, નલ, મેંદ, અને શ્રી બિભીષણ એ દક્ષિણ દિશાના દ્વારો ઉપર અનુક્રમે રહી. આ રીતે શ્રી રામચંદ્રજીને અને શ્રી લક્ષ્મણજીને મધ્યમાં રાખીને સુગ્રીવ આદિ મહાપરાક્રમીઓ આત્મારામ યોગિઓની જેમ ઉઘત થયા થકા
અમોધ વિજયાશક્તિ શ્રી લક્ષ્મણ મૂચ્છો અને જાગૃતિ...૩
