________________
હોય, તે છતાં પાછળથી શરીરમાં રોગાદિ ઉત્પન્ન થઈ જાય અને એ નિમિત્તે ય અગર એવા બીજા કારમા નિમિત્તોએ ય કોઈપણ આત્મામાં શિથિલતા ન જ આવે, તેમ તો ન જ કહી શકાય. દુષ્કર્મનો તીવ્ર ઉદય થતાં, તેવું કોઈ ખરાબ નિમિત્ત મળતાં, સત્ત્વશીલ આત્માઓ પણ પડે એ બનવા જોગ છે. આ રીતે પતન થાય એ જુદી વસ્તુ છે. પણ દીક્ષા લેતાં પહેલાં આરાધનાના અર્થી આત્માઓએ પોતાની આરાધનાની તાકાતનો અવશ્ય વિચાર કરવો જોઈએ. એ દીક્ષાદાતા ગુરુએ પણ દીક્ષાર્થીને તેનો ખ્યાલ આપવાનું ચૂકવું જોઈએ નહિ.
પરિણતિની પરીક્ષાનું કારણ શાસ્ત્રોમાં સ્પષ્ટ વિધાન છે કે, દીક્ષા માટે ઉપસ્થિત થયેલાને પહેલાં નામ-કુળ આદિને લગતાં પ્રશ્નો પૂછવા જોઈએ. એ પ્રશ્નોના ઉત્તરમાં, આપણે પહેલાં કહી ગયા તેમ જો તે પ્રશ્કશુદ્ધ નિવડે, તો તેને સાધ્વાચારનું કથન કરવું જોઈએ. ગુરુ આ પ્રકારે સાધ્વાચારનું કથન કરતા જાય, તેમ સામાના મુખ ઉપર પ્રગટ થતા ભાવો તથા થતા ફેરફારો જોયા કરે. તેમજ આવી વાત કર્યા પછીથી દીક્ષા લેવા માટે આવેલો તે શું બોલે છે ? તે સાંભળે. એટલે એ વગેરે ઉપરથી સામાના હૃદયમાં આરાધના કરવાની કેવી ભાવના છે તથા વિરાધનાનો તેનામાં કેવો અને કેટલો ડર છે એનો તેમજ તેના જવાબ ઉપરથી તેની સત્ત્વશીલતાનો પણ અમુક ખ્યાલ આવી જાય.
આટલું કર્યા પછીથી શાસ્ત્રકાર મહાપુરુષો ફરમાવે છે કે, દીક્ષા લેવાને આવેલાની સારી રીતે પરીક્ષા કરવી. કારણકે ચિત્રકાર સપાટ પટની ઉપર આલેખેલા ચિત્રમાં પણ જેમ ઉંચા-નીચા વગેરે દેખાવો દર્શાવી શકે છે, પણ પટ ઉપર વસ્તુતઃ તેવી ઉંચાઈ પણ નથી હોતી અને નીચાઈ પણ નથી હોતી, તેમાં કેટલાક માણસો પણ એવા હોય છે કે અંદર જુદું અને દેખાવ જુદી જ જાતનો કરતા હોય. એવા માણસોમાં ફસાઈ ન જવાય અને એવાઓને ભૂલથી દીક્ષા દેવાઈ ન જાય, તે માટે
ધર્મવ્યવહારની આડે આવે તે બધા પાપવ્યવહારો....૯
