________________
લંત વિજય... ભાગ-૪
પ્રતિકાર કરવાને ચૂકે નહિ, પણ પ્રતિકાર કરનાર અનુકમ્પાહીન બને નહિ. ધર્મના નિર્દક પ્રત્યે પણ અનુકંપા જરૂર હોય, પ્રત્યનિકોને શિક્ષા કરવાં છતાં પણ તેમના પ્રત્યેની અનુકંપા જીવતી જ રહેવી જોઈએ, તેવી શિક્ષા કરનારમાં અનુકંપા ન હોય એમ ન માનતા. ધર્મ હદયમાં પરિણામ પામ્યો હોય તો. જેમ શક્તિ સામગ્રી મુજબ નિંદા અટકાવવાની પ્રવૃત્તિ થાય, તેમ નિદકો પ્રત્યે પણ અનુકંપાભાવ જીવતો ને જાગતો રહે. આજે જેટલા ધર્મી ગણાય છે તે બધાની જ જો આ દશા હોય, તો શ્રી જૈનશાસન આ કાળમાં પણ અજબ રીતે પ્રભાવવંતુ દેખાયા વિના રહે નહિ. માત્ર એ દશા કેળવવી જોઈએ.
| દિલનો અનુરાગ ધર્મમાં હોય તો ધર્મ પ્રત્યે બહુમાનવાળાનું ચોથું લક્ષણ કર્યું - 'સવિશેષ જ્ઞાનેચ્છા.' ધર્મનું સવિશેષ જ્ઞાન સંપાદન કરવાની અભિલાષા સદા એના હદયમાં હોય છે. કારણકે તેના ચિત્તનો નિવેશ ત્યાં જ, એટલે ધર્મમાં જ હોય. આ દશા તમારી છે ? ધર્મનું જ્ઞાન સંપાદન કરવાની તમારામાં ઈચ્છા કેટલી છે એ વિચારો અને એ ય તપાસો કે તમારા ચિત્તનો નિવેશ ક્યાં છે ? ધર્મ પ્રત્યે બહુમાનવાળો શ્રી જિનવાણી શ્રવણ કરવા તરફ બેદરકાર હોય ? શ્રી જિનવાણી સાંભળવામાં અનિયમિત હોય ? મોડા આવવું, બેસો ત્યાં સુધીય ઘડીયાળ સામે વારંવાર જોયા કરવું, અને બને તો વહેલા ઉઠવું. આ તો પુણ્યશાળી વ્યાખ્યાન સાંભળવા પધારે ત્યારની વાત, બાકી વચ્ચે ખાડા પડે તે જુદા ! આજે જે દશા છે તે પ્રેમનો અભાવ તો નહિ પણ ઘણી ઓછાશ જણાવતાર છે, એમ લાગે છે? પણ તમારા ચિત્તનો નિવેશ વસ્તુત: ધર્મમાં નથી. ચિત્તનો અનુરાગ જો ધર્મમાં થઈ જાય, તો બીજા ગુણો આપોઆપ આવી જાય, પણ ચિત્ત પુદ્ગલરાગમાં રોકાયેલું હોય ત્યાં શું થાય ?
