________________
So
2.-)))
લંકા વિજય...
મહાશક્તિના ઘાતથી મૂચ્છિત થયેલા શ્રી લક્ષ્મણજીને સંબોધીને શ્રી રામચંદ્રજી કહે છે કે, तव किं बाधते वत्स ! ब्रूहि तूष्णी स्थितोऽसि किम् ? । संजयापि समाख्याहि, प्रीणयाग्रजमात्मनः ॥११॥ હતો ઢાળ્યુરામાં, સુattવાઘાસ્તવાનુગા ? નાનુ િ િવીઘા, હૃશા વા બ્રિટન ? ?? નવદ્વિવિદોડમાં,-હતિ નિનાવશાત્ ધ્રુવમ્ ? न भाषसे तद्भाषस्व, पुरयिष्ये तवेप्सितम् ॥३॥
“હે વત્સ ! તને શી પીડા થાય છે? કહે તો ખરો કે તું મૌન કેમ રહો છે? અરે, સંજ્ઞાથી પણ કહે અને તારા વડિલ ભાઈને ખુશ કર ! આ સુગ્રીવ આદિ તારા સેવકો તારા મુખની તરફ જોઈ રહ્યા છે. છતાં હે પ્રિયદર્શન ! તું વાચાથી કે દૃષ્ટિથી તેમને અનુગૃહીત કેમ કરતો નથી ?" આટલું કહા બાદ, જાણે શ્રી લક્ષ્મણજીના મૌનનું કારણ કલ્પીને શ્રી રામચંદ્રજી, શ્રીલક્ષ્મણજીને મનાવતા હોય તેમ કહે છે કે, રણમાંથી શ્રી રાવણ જીવતો જતો રહ્યો. એવી લજ્જાના વશથી જ, ખરેખર, તું જો ન બોલતો હોય, તો તું બોલ, કારણકે તારા ઈચ્છિતને હું પૂર્ણ કરીશ."
પરાક્રમી શ્રી રામચંદ્રજીને મોહ સતાવે છે શ્રી રામચંદ્રજી પરાક્રમી છે. પણ અત્યારે એમને મોહ સતાવી રહો છે. મોહની ગતિ ભયંકર છે. શ્રી રામચંદ્રજી ગાંડા જેવી ચેષ્ટાઓ કરે છે. શ્રી લક્ષ્મણજીને ભાન હોય તો બોલે ને ? શ્રી લક્ષ્મણજી છે જીવતા, પણ મૂચ્છિત છે. એ વાત ખરી કે જો આ એક રાત્રિમાં કોઈ કાર્યસાધક ઉપાય ન મળી જાય, તેઓ જરૂર મરી જાય, પણ પુણ્યવાનને ઉપાય મળ્યા વિના રહે જ નહિ. શ્રી લક્ષ્મણજી નિરુપક્રમી આયુષ્યવાળા છે. એટલે અત્યારે શક્તિથી મૂચ્છિત થયા છે. પણ મરવાના નથી.
આટલું આટલું શ્રી રામચંદ્રજીએ કહેવા છતાંપણ શ્રી લક્ષ્મણજી બોલતાં જ નથી. બોલે એવી સ્થિતિમાં ય નથી. એટલે શ્રી રામચંદ્રજી જાણે નક્કી કરે છે કે, શ્રી રાવણ રણમાંથી જીવતો ગયો એની લજ્જાથી જ આ શ્રી લક્ષ્મણ બોલતો નથી. અથવા તો શ્રી લક્ષ્મણજી બોલે નહિ એટલે શ્રી રામચંદ્રજીને વધારે ક્રોધ ચઢે,
