________________
મહમદ પેગમ્બર નામની વ્યક્તિથી, એમ અનેક ધર્મો તે તે વિશિષ્ટ વ્યક્તિના નામથી પ્રસિદ્ધિને પામેલા છે. પરંતુ એમ જૈનધમ ઋષભ નામની વ્યક્તિ, પાર્શ્વ નામની વ્યક્તિ કે મહાવીર નામની વ્યક્તિથી ઋષભધમ, પાર્શ્વધર્મ કે મહાવીર ધમ તરીકે પ્રસિદ્ધિ પામેલેા નથી.
વસ્તુતઃ જૈનધમ એ ગુણનિષ્પન્ન નામ છે. રાગ–દૂષ વગેરે આભ્યંતર શત્રુઓને તે તે ‘જિન' કહેવાય. જિનવડે કહેલા હેાય તે જૈન કહેવાય, અને જૈન એવા જે ધમ તે જૈનધમ ........
આર્હુત દર્શન અથવા દર્શન કહેા, સ્યાદ્વાદ અનેકાન્ત દન કહેા, વીતરાગ દન કે જૈન દર્શન કહેા, જૈનશાસન કે જૈનમત કહેા,-આ બધા જૈન ધર્મોના પર્યાયવાચક શબ્દો છે.
અન્ય ધર્માં કરતાં જૈન ધર્મની વિશિષ્ટતા-સર્વોત્કૃષ્ટતા જગમશહૂર છે. સાગરમાં જેમ સ સમાય તેમ જૈનધર્મીમાં સર્વ દનાના સમવતાર થાય છે. જ્યારે અન્ય અન્ય ન એકેક નયને આશ્રયીને પ્રવતેલ છે ત્યારે જૈન દર્શન સાતે નયા વડે શુક્તિ છે.
ન્યાયવિશારદ ન્યામાચાય મહામહાપાધ્યાય શ્રીમદ્ યશેાવિજયજી મહારાજ ‘અધ્યાત્મ સાર’માં લખે છે કે ઔદ્ધાનું દન ‘સૂત્ર’ નયમાંથી નીકળ્યુ છે. વેદાન્તી એના મત ‘સંગ્રહ” નયમાંથી નીકળ્યે છે. સાંખ્યેાના મતની પણ એજ પરિસ્થિતિ છે. નૈયાયિકા અને બૈશેષિકાના મત પણ નગમ’
