Haim Prakash Maha Vyakaranam Uttararddham

Author(s): Kshamavijay
Publisher: Hiralal Somchand Kot Mumbai

Page 561

९३४ महामहोपाध्यायश्रीविनयविजयगणिविरचिते खोपज्ञहैमलघु॥ ६६५ ॥ शकेरुन्तिः (६६६) शकुन्तिः पक्षी ।। ६६६ ॥ नमो दागो डितिः (६६७) डित् इति । अवितिः देवमाता ॥ ६६७ ॥ देङः (६६८) डितिः, दितिः असुरमाता ॥ ६६८ ॥ वीसज्यसिभ्यस्थिक (६६९) कित् थिः । वीथिः मार्गः । षों, सक्थि ऊरुः शकटाङ्गं च । असूच , अस्थि कीकसम् ॥ ६६९ ॥ सारेरथिः (६७०) मुं, अस्मात् ण्यन्तादथिः स्यात् । ५सारथिः यन्ता ॥ ६७० ॥ निषोर्षित् (६७१) निपूर्वात् पञ्ज । अस्मात् घिथिः । निषङ्गथी रुद्रः धनुर्धरश्च । घित्करणं गत्वार्थम् ॥ ६७१॥ उदर्णिद्वा (६७२) अथिः । उदपूर्वादर्तेः । उदारथिः विष्णुः । उदरथिः विप्रः काष्ठं समुद्रः अनड्डांश्च ॥ ६७२ ॥ अतेरिथिः (६७३) अतिथिः पात्रतमो भिक्षावृत्तिः ॥ ६७३ ॥ तनेर्डित् (६७४) इथिः । तिथिः प्रतिपदादिः
॥६७४ ॥ उषेरधिः (६७५) उषू, ओषधिः उद्भिद्विशेषः ॥ ६७५ ॥ विदो रधिक (६७६) १०विदक् । विद्रधिाधिविशेषः ॥ ६७६ ॥ वीयुसुवागिभ्यो नि: (६७७) वींक् वेनिः व्याधिः नदी च । युक् योनिः प्रजननमङ्गं उत्पत्तिस्थानं च । थुग्द सोनिः सवनम् । वहीं वह्निः अग्निः बलीवईश्च । अग अमिः पावकः ॥ ६७७॥ धूशाशीडो हस्खश्च (६७८) एभ्यो निः हखश्चैषां स्यात् । धूनिः नदी । शोंच , शनिः सौरिः । शिनिः यादवः वर्णश्च ॥ ६७८ ॥ लूधूपच्छिभ्यः कित (६७९) निः । लूनि: लवनम् । धूनिः वायुः । प्रनिः वर्णः अल्पतनुः किरणः १५ स्वर्गश्च ॥ ६७९ ॥ सदिवृत्यभिधम्यश्यटिकव्यवेरनिः (६८०) पदं, सदनिः जलम् ।
वर्तनिः पन्थाः देशनाम च । अमनिः अग्निः । धमः सौत्र: शब्दे । धमनिः मन्या रसवहा चं सिरा । अशौटि अशनिः वनम् । अटनिः चापकोटिः । कटे कटनिः शैलमेखला । अवनिः भूमिः ॥ ६८०॥ रखे कित् (६८१) अनिः । रजनिः रात्रिः ॥ ६८१ ॥ अर्तेरनिः (६८२)
अनिः । अरनिः बाहुमध्यं चतुर्विशत्यकुलप्रमाणः उत्कनिष्ठश्च हस्तः॥६८२॥ एधेरिनिः (६८३) २० एधिनी पृथ्वी ॥ ६८३ ॥ शकरुनिः (६८४) शकुनिः पक्षी ॥ ६८४॥ अदेर्मनि: (६८५)
अद्मनिः पशूनां भक्षणद्रोणी अग्निः जयः हस्ती अश्वः तालु च ॥ ६८५ ॥ दमेदुभिदुम् च (६८६) दमून् अस्मात् दुभिः अस्य च दुमित्यादेशः स्यात् । दुन्दुभिः देवतूर्यम् ॥ ६८६ ॥ नीसायुशवलिदलिभ्यो मिः (६८७) णींग्, नेमिः चक्रधारा । षोंच , सामि अर्धवाच्य
व्ययम् । वृग९ वर्मिः वल्मीकः कृमिः । युक् योमिः शकुनिः । शश, शर्मिः मृगः वल्मिः इन्द्रः २५ समुद्रश्च । दल, दल्मिः आयुधं इन्द्रः समुद्रः शक्रः विषं च ॥ ६८७॥ अशो रश्चादिः (६८८) अशौटि, अस्मान्मिः रेफश्च धातोरादिः स्यात् । रश्मिः प्रग्रहः मयूखश्च ॥ ६८८ ॥ स्रर्तेरूचातः (६८९) आभ्यां मिः गुणे च कृतेऽकारस्य ऊकारः स्यात् । मुं, सूर्मिः स्थूणा । ऋक् अमिः तरङ्गः ॥ ६८९ ॥ कृभूभ्यां कित् (६९०) मिः । कृमिः । भूमिः ॥ ६९० ॥ कणेडयिः (६९१) कयिः पक्षिविशेषः ॥ ६९१ ॥ तकिवधकिमयहिशद्यदिसद्यशौ३० वपिवशिभ्यो रिः (६९२) तकु, ततिः युवा । वकुङ् वतिः शल्यं परशुका रथः अहः
कुटिलश्च । अति चिहं वंशकठिनिकश्च । मकुङ्, मतिः मण्डनं शठः प्रवकश्च । अहुङ्, अंतिः षादः। अद्वेरप्येके । अघुङ्, अनिः। शदं शद्रिः भस्म हस्ती वजं गिरिः (ऋषिः) शोभनश्च । अदंक अद्रिः गिरिः । षदं, सद्रिः हस्ती गिरिः मेषश्च । अशौटि अधिः कोटिः। टुवपी वप्रिः केदारः वशक् वभिः समूहः ॥ ६९२॥ भूसूकुशिविशिशुभिभ्यः कित् (६९३) रिः । भूरि प्रभूतं काञ्चनं ३५ च । पूत , सूरिः आचार्यः पण्डितश्च । कुशच्, कुभिः ऋषिः । विशंत् विश्रिः मृत्युः (ऋषिश्च )।