________________
વિશ્વમાં એવું કયું શુભ-તત્ત્વ છે કે ‘ગ સિમ ૩', ‘૩ મર્દનમ:' કે જે નવકારમાં ન હોય ? અર્થાત્ “ૐ નમ: સિદ્ધમ્' - આ પંચાક્ષરી મંત્રો છે. નવકારમાં ત્રિભુવન-ક્ષેમકર સર્વ શુભ- ‘રિહંત-સિદ્ધ અથવા ‘રિહંતતત્ત્વો છે જ.
સાદુ ઇત્યાદિ છ અક્ષરોવાળા મંત્રો છે. વર્ણ-માતૃકાના બાવન અક્ષરોના શ્રેષ્ઠ તેમજ “ગુરુ - પંચક' નામની સંયોજન રૂપ નવકારના અડસઠ અક્ષરો ષોડશાક્ષરી વિદ્યા વગેરે અનેક વિદ્યાઓ છે અને તેના જ સંક્ષિપ્ત સારરૂપે પણ તેમાં રહેલી છે. ‘પરમાક્ષર-વલય'માં નિર્દિષ્ટ એકવીસ આ રીતે આ એકવીસ અક્ષરોનું જુદી અક્ષરો છે.
જુદી રીતે સંયોજન કરવાથી અનેક પ્રકારના વર્ષાવલીના સર્વ અક્ષરોમાં પરમ પ્રભાવિક મંત્રોની નિષ્પત્તિ થાય છે.૧ એટલે પ્રધાન-સર્વશ્રેષ્ઠ આ એકવીસ “માતૃકા-પ્રકરણ-સંદર્ભમાં પણ કહ્યું અક્ષરો છે. કારણ કે તે પરમ-પદ-સ્થિત, છે કે – લોકોત્તમ પંચ-પરમેષ્ઠીના વાચક છે. આ बीजमलशिखाकात्य॑मेकैक - એકવીસ અક્ષરોની સંયોજનામાં એકાક્ષરી, ત્રિ-ત્રિ-
પમઃ | યક્ષરી વગેરે અનેક પ્રકારના મહા- अक्षरैः ॐ नमः सिद्धम् પ્રભાવિક મંત્રો છુપાયેલા છે.
નપાનન્તર્તઃ માત ! જેમ કે – ‘ૐ’ એકાક્ષરી-પરમેશ્વરીનું ‘૩ૐ નમ: સિદ્ધમ્' - આ પંચાક્ષરી બીજ છે. પ્રણવ મહામંત્ર છે. મંત્રમાં ત્રણ પદ . પહેલું પદ જે
‘ગ કયક્ષરી-પરમેષ્ઠી-રત્નત્રય- એકાક્ષર ‘ૐ’ છે, તે પ્રણવ છે અને તે વર્ણમાતૃકા અને સિદ્ધ-ચક્રના બીજભૂત મંત્રનું ‘બીજ' છે. મહામંત્ર છે. ‘સિદ્ધ’ અને ‘સાહુ પણ પહેલું અને બીજું પદ ‘ૐ નમ:' યક્ષરી મંત્રો છે.
ત્રણ અક્ષરવાળું છે. તે મંત્રનું “મૂળ' છે “ૐ ૩ કે “ૐ સિદ્ધ - એ અને ત્રીજું પદ ‘% સિદ્ધમ્' પણ ત્રણ ત્યક્ષરી મંત્ર છે.
અક્ષરવાળું છે, તે મંત્રની ‘શિખા' છે. ‘રિહંત', ‘મર્દ - સિદ્ધ - એ આખો સળંગ મંત્ર “ૐ નમ: સિદ્ધમ' ચતુરક્ષરી મંત્ર છે.
પંચાક્ષરનો છે.
૧. શ્રી સિહનદિ વિરચિત “પશુનમ#તિ રક્ષિા ' નામના પ્રકરણમાં શ્રી નમસ્કાર-મંત્રના અક્ષરોની વિવિધ સંયોજના દ્વારા અનેક પ્રકારના મંત્રો બતાવેલા છે.
- નમાર-સ્વાધ્યાય (સંત વિમા ), પૃ. ૨૨૬.
ધ્યાન વિચાર (સવિવેચન) • ૧૫૮
