________________
વિશુદ્ધિનું તારતમ્ય આવું તારતમ્ય હોતું નથી. આ ત્રીજા પ્રથમ યથાપ્રવૃત્તિકરણના પહેલા કરણમાં પ્રવેશ પામેલા, સમાન સમયે સમયે પરિણામોની જે વિશુદ્ધિ હોય છે, રહેલાં સર્વ જીવોના અધ્યવસાય અને તેના કરતાં બીજા સમયની વિશુદ્ધિ વિશુદ્ધિસ્થાન પરસ્પર સમાન જ હોય છે. અનંતગુણી વિશેષ હોય છે. એ જ રીતે અનંત ભાગ અધિક આદિ કોઇ ભેદ અપુર્વકરણ અને અનિવૃત્તિકરણમાં પણ તેમનામાં હોતા નથી. પૂર્વ-પૂર્વના સમય કરતાં પછી-પછીના ઉપશમ અને ક્ષપક શ્રેણિમાં થતાં સમયે ઉત્તરોત્તર અનંતગુણ-અનંતગુણ અપૂર્વકરણ વગેરેનું વિશેષ સ્વરૂપ પણ અધિક આત્મવિશુદ્ધિ હોય છે. વિશુદ્ધિની કર્મપ્રકૃતિ, પંચસંગ્રહ આદિ ગ્રંથોથી વૃદ્ધિનો આ ક્રમ ત્રણે કરણોના ચરમ જાણી લેવું સમય સુધી હોય છે.
આ યથાપ્રવૃત્તિકરણ, અપૂર્વકરણ યથાપ્રવૃત્તિકરણ અને અપૂર્વકરણ અને અનિવૃત્તિકરણ એ ઉત્તરોત્તર સ્થિર આ બે કરણમાં એક સાથે પ્રવેશ કરનારા અને વિશુદ્ધ અધ્યવસાય - પરિણામ જીવોમાં પણ પરસ્પર વિશુદ્ધિનું તારતમ્ય સ્વરૂપ હોવાથી ધ્યાનાત્મક છે - એમ હોય છે. કોઇ જીવ જઘન્ય વિશુદ્ધિવાળો સ્પષ્ટ રીતે સમજી શકાય છે. તેમાં હોય છે, કોઇ મધ્યમ અને કોઇ ઉત્કૃષ્ટ બતાવેલા વિશુદ્ધિના તારતમ્યનો વિચાર વિશુદ્ધિવાળો હોય છે. વિશુદ્ધિના આ કરવાથી ધ્યાનના બહુસંખ્ય ભેદ-પ્રભેદોનો તારતમ્યને સામાન્ય રીતે છ વિભાગમાં વિસ્તાર પણ સારી રીતે ઘટી જાય છે અને વહેંચી શકાય છે; જેને પ્રસ્થાન-પતિત- “યોગ અસંખ્ય જિન કહ્યા' - આ પંક્તિનું વિશુદ્ધિ કહે છે તે આ રીતે - તાત્પર્ય પણ હૃદયંગમ બને છે.
કોઇ એક જીવનું વિશુદ્ધિ સ્થાન આ રીતે આઠ કરણોનાં આલંબને બીજા જીવન વિશુદ્ધિ સ્થાન કરતાં સ્થામયોગનો પ્રાદુર્ભાવ થવાથી તેના (૧) અનંતભાગ અધિક, (૨) અસંખ્યા- દ્વારા આત્મા પોતાના પ્રદેશોમાં વ્યાપીને તભાગ અધિક અને (૩) સંખ્યાતભાગ રહેલા કર્મદલિતોને ખેંચી લાવે છે. અધિક હોઈ શકે છે. તેમજ (૪) અર્થાત્ અલ્પ કાળમાં સરલતાથી ખપી સંખ્યાતગુણ અધિક, (૫) અસંખ્યાતગુણ જાય તેવી ભૂમિકાવાળા કરે છે. અધિક અને (૬) અનંતગણ અધિક પણ (૪) ઉત્સાહ, (૫) પરાક્રમ અને હોઇ શકે છે.
(૬) ચેષ્ટાયોગનાં આલંબનો ત્રીજા અનિવૃત્તિકરણમાં વિશુદ્ધિનું • મૂળ પાઠ :
ધ્યાન વિચાર (સવિવેચન) • ૩૧૨
