Dharmabinduprakaranam

Author(s): Haribhadrasuri, Jambuvijay, Dharmachandvijay, Pundrikvijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust

Page 331

सवृत्तिके धर्मबिन्दौ चतुर्थ परिशिष्टम्
२५८
मयान्नमकान्दग्रहणतो गृहप्रयत्परस्यापि पुर: गृहस्था: सातदोषाभावेऽपि मालामाईस्यादिति, किति तोकान्नमददमदोषपरिहरणावदोषसद्भावः, अदिति, नैवम्, अतस्थापितादिदोषी
बालग्लानशिष्य(शैक्ष)कप्राघुर्णकादिपरिग्रहः, तदर्थं तनिमित्तमिति, अनेन स्वोदरविवरभरणप्रवणान्त:करणस्य क्षपणकादेर्व्यवच्छेद उक्तः, वृद्धादिवैयावृत्त्यं हि सकलकल्याणवल्लरीकल्पकन्दकल्पं वर्तते, ॥यदाह
"वेयावच्चं निच्चं, करेह संजमगुणे धरन्ताणं ॥ सव्वं किर पडिवाई, वेयावच्चं अपडिवाई ॥१॥"[ओघनि० ५३३] अतस्तन्निरपेक्षस्य कथं सर्वसम्पत्करभिक्षाभागित्वमिति, तथा असङ्गस्य शब्दादिविषयेष्वनभिष्वास्य आह च"सद्दाइएसु साहू मुच्छं न करेज्ज गोयरगओ य । एसणजुत्तो होज्जा गोणीवच्छो गवत्तिव्व ॥१॥" [दशवै०नि० २२४]
अथवा वृद्धग्लानाद्यर्थमटतोऽपि तदुद्देशलब्धपेशलदालिशालिकूरादिभोजनेष्वलुब्धस्य, तदितरस्य तु तथाविधवैयावृत्त्यकरादेर्व्यवच्छेदः, तथा विशिष्टानि भ्रमरोपमया मधुकरनिदर्शनेन, यथा हि मधुकरः कतिपयमकरन्दकणस्वीकरणत: कुसुमक्लमाकरणेनात्मानमनुप्रीणात्येवमेव मुनिमधुकरा:
टिप्पणानि स्तोकस्तोकान्नमकरन्दग्रहणतो गृहपतिप्रसूनपीडानापादनेन संयमात्मानमनुपालयन्तीत्येवंरूपेणेति, अनेन च य एकत्र सदनि भुङ्क्ते तस्य निरास:, एकत्र भोजने हि कथञ्चिदुद्गमदोषपरिहरणप्रयत्नपरस्यापि पुर:कर्म-पश्चात्कर्मा-ऽसंयतचेष्टाकृतदोषप्रसङ्ग इति, अटत: पर्यटतो भिक्षाकुलेष्वनेन च अनटतो निषेधः, अनटनेन हि भिक्षाग्रहणेऽभ्याहृतदोषसद्भावः, अथ ये गृहस्था: साधुवन्दनार्थमागच्छन्ति तदानयनेऽसौ न भविष्यति वन्दनार्थागमनस्य गृहस्थप्रयोजनत्वात्साध्वर्थभक्तानयनस्य च प्रासङ्गिकत्वादिति, नैवम्, अभ्याहृतदोषाभावेऽपि मालापहृत-निक्षिप्त-पिहिताद्यनेकविधदोषपप्रसमात्, अथ गृहस्थवचनप्रामाण्यात्तदवगमे तत्परीहारो भविष्यति, सत्यम्, किन्तु गृहस्थहस्तस्थापितादिदोषो दुष्परिहार्य: स्यादिति, किंविधेन आशयविशेषेणाटत इत्याहगृहि-देहोपकाराय गृहिणां स्वशरीरस्य चोपग्रहार्थम् । तत्र गृहिणामारम्भपरिग्रहगृहीतात्मनां दुर्गतिगमननिबन्धनकर्मबन्धवतां धर्मसाधककायोपकारकाहारग्रहणद्वारेणात्यन्तिकसुखफलनिर्वाणतरुबीजकल्पपुण्यसम्पादनत उपकारः, तथा स्वदेहस्याहारविरहितस्य शुद्धधर्मसौधशिखरमध्यासितुमशक्तस्याहारलक्षणावलम्बनदानत उपकारः । अनेन तु यो गृहिणामप्रीत्युत्पादनेन धर्मकायस्य चाहारलौल्याद्धर्मानुपग्राहकाहारग्रहणेनापकारी तस्य निषेधः, तथा दैन्याच्छ्रीमत्पुत्रादितया लज्जमानो वा योऽटति तनिषेधायाह-विहिता यत्यवस्थोचिता इयं तीर्थकरैरप्याचरितत्वादुपदिष्टत्वाच्च, इत्येवंप्रकारात्, शुभाशयात्प्रशस्ताध्यवसायात्, अथवा गृहिदेहोपकाराय विहिता जिनैरुपदिष्टा भिक्षा इति
| २५८ एवंरूपाच्छुभाशयादटत इति प्रकृतमेवेति ॥३॥ उक्तविपर्ययेण पौरुषघ्नी भवतीति तत्स्वरूपप्रतिपादनायाह
.
Jain Education Interational