________________
. ५३६
कि हम म एवं महावदनारके उपपद्यमा उपपन्नः नरक ही- अंसुर
... भगवतीमो अतिसंवेदनवदेवं यावद-अमुरकुयारादिवैमानिकान्तेषु अपि तत्तद्रूपतयां उत्पा योग्यो जीवः नो इहभवस्थित एंव असुरकुमारघायुष्क प्रतिसंवेदयति, अपितु तत्र तत्र उपपर्धमान एवं, अथ च तत्र तत्र उत्पन्नों भूत्वाऽपि च सत्तदायुष्कं प्रतिसंवेदयतीति भावः । गौतमः पृच्छंति-'जीवे णं भंते ! जे भविए नेरइएछ उश्वज्जित्तएं ?' हे भदन्त ! जीवः खलु यो भव्यः नैरयिकेंषु उपपत्तुम् , यो जीवं नैरयिकतया उत्पत्तुं योग्यः स्यादित्यर्थः, 'से णं भंते ! किं इहगएं महावेयणे? हे भदन्त ! स खलं नारकयोग्यों जीवः किम् इहगतः एतद्भवस्थित एवं महावेदन: ? नैरयिकमहावेदनावानं भवति ? अथवा 'उवज्जमाणे महावेयणे' नारके उपपद्यमानो महावेदन ? महावेदनावान् सर्वति ? अथवा “उववन्ने महावेयणे ?' उपपन्नः नरके उत्पन्नो भूत्वी इसी तरहसे ही- नैरयिकायुष्क प्रतिसंवेदन की तरहसे ही- असुरकुमारसे लेकर वैमानिक देवों तकमें भी तत्तत्पर्यायको लेकर उत्पन्न होनेवाला जीव इसी नंव में रहकर ही असुरकुमारायुष्क आदि का प्रतिसंवदन नहीं करता है, किन्तु वहाँ वहां उत्पन होता हुआ ही तथा उत्पन्न होने के बाद ही तत्तत्पर्यायकी आयुका संवेदन करने लगता है। अब गौतम प्रभुसे ऐसा पूछते हैं कि- 'जीवेणं भंते ! जे भविए लेरइएसु उवेवजित्तए' हे भदन्त ! जो जीव नैरइंकॉमें उत्पन्न होने का योग्य होता है 'से णं भंते ! कि इहगहे महावेयणे' ऐसा वह जीव इस पर्यायमें रहता हुआ ही क्या नैरयिक जीवोंकी महोवेदनावाला बन जाता है, अथवा-'उववज्जमाणे महावयणे' नारकमें होते ही महावेदनावाला बन जाता है- या 'उववन्ने महावेयणे' नरक में કથન નારક જીવના વિષયમાં કરવામાં આવ્યું છે એવું જ કથન વૈમાનિકે સધીના દેના વિષયમાં પણ સમજવું એટલે કે અસુરકુમાર આદિ પર્યાયમાં ઉત્પન્ન થવા
ગ્ય જીવ આ ભવમાં અસુરકુમારાયુનું વેદન કરતાં નથી, પણ અસુકુમારાદિ પર્યાયમાં ઉત્પન્ન થતાં જ અથવા તો ઉત્પન્ન થયા બાદ જ અસુરકુમાદિ આયુનું સવેદન કરે છે
गौतम २वामीन। प्रश्न- 'जीवेणं भंते ! जे भविए नेरइएसु उववजित्तए' महन्त ! ना२मा उत्पन्न थवा योग्य 4 से णं भते ! कि इहगए महावेयणे શું આ પર્યાયમાં રહેલો હોય ત્યારે જ નારક જીવોની મહાવેદનવાળા બની જાય છે, अथवा 'उववज्जमाणे महावेयणे' शु ना२४मा उत्पन्न वां भावहनवाजानी लय छ, अथवा ' उववन्ने महावेयणे? 'शु न२४मा उत्पन्न २४ गया माह મહાવેદનાવાળે થઈ જાય છે?
