________________
८४४
भगवतीसूत्रो अपि पुद्गला अवमासन्ते प्रकाशकाः भवन्ति, उद्योतयन्ति वस्तु प्रकाशयन्ति, तपन्ति तापं कुर्वन्ति, प्रभासन्ते तथाविधवस्तुदाहकतया दीप्यन्ते किम् ? भगवानाह-'हता, अत्थि' हे कालोदायिन् ! हन्त, सत्यम् , अचित्ता अपि पुद्गलाः अवभासन्ते इति अस्ति संभवति इति भावः । अपिशब्दात् सचित्ताः अग्निकायादयस्तु अवभासन्ते एवेति सूचितम् कालोदाची पृच्छति-'कयरे णं अंते ! अचित्ता वि पोग्गला ओभासंति जाब पभासंति ? हे भदन्त ! कतरे खलु कथं तावत् अचित्ता अपि पुद्गलाः अवमासन्ते प्रकाशका भवन्ति, कालोदायीने प्रभुसे ऐसा पूछा है कि 'अस्थि णं भंते ! अचित्ता वि पोग्गला ओभासंति, उज्जोवेति, तवेंति, पनासेंति' हे भदन्त ! यह संभवित होता है कि अचित्त भी पुद्गल प्रकाश करनेवाले होते हैं ? वे उद्योत करते हैं वस्तुको प्रकाशयुक्त करते हैं ! तपते हैं गर्मी पहुंचाते हैं ? वस्तुको जलाने वाले होनेसे वे स्वयं चमकते हैं क्या! इसके उत्तर में प्रभु उनसे कहते हैं 'हता, अत्थि' हे कालोदायिन् ! यह सत्य है कि अचित्त भी पुद्गल प्रकाशक होते हैं। यहां अपि' शब्दसे यह स्मृचित किया गया है कि अग्निकाशादिक सचित्त पुद्गल तो अवशासक होते ही हैं उनके विषयसी तो चर्चा ही क्या करना । पर इनसे भिन्न जो अचित्त पुद्गल हैं वे भी अवभासक यावत् प्रभासक होते हैं । अब सालोदायी प्रभुसे ऐसा पूछते हैं (कयरे णं भंते ! अचित्ता चि पोग्गला ओझालंति, जाव पभासंति) हे
આ વિષયને અનુલક્ષીને મહાવીર પ્રભુને કાલેદાયી અણગાર આ પ્રમાણે પ્રશ્ન पूछे छ- 'अस्थिणं भंते ! अचित्ता वि पोग्गला ओभासं ति, उज्जोवे ति, तवे ति, पभासें ति ?' महन्त ! शुमे सलवी शछ, मयित्त पुस ५ माश આપતા હોય છે ? તેઓ શું વસ્તુને પ્રકાશિત કરે છે? તેઓ શું ગરમી આપે છે? અને શુ વહુને પ્રજવલિત કરનારા હેવાથી તેઓ પોતે જ ચળકે છે?
सहायीन प्रश्न उत्त२ माता महावी यमु ४ थे- 'हता, अस्थि હા, કાલેદાયી ! એ વાત ખરી છે કે અચિત્ત પુદગલો પણ પ્રકાશક હોઈ શકે છે. અહીં 'अपि' शम्थी से सूयित याय छ । मयि सथित पुगस युत હાય જ છે, તેની તે વાત જ શી કરવી! પણ તેમના કરતા ભિન્ન એવાં જે અચિત્ત પુદ્ગલો હોય છે તેઓ પણ પ્રકાશ, ગરમી આદિથી યુકત હોઈ રોકે છે.
કાલેદાયી એવાં પુદગલ કયાં કયાં છે તે જાણવાની જિજ્ઞાસાથી મહાવીર પ્રભુને मा प्रमाणे प्रश्न पूछे छ- कयरे णं भंते ! अचित्ता वि पोग्गला ओभासंति,
