________________
७९६
भगवतीसूत्रे गोयमा ! तव धम्मायरिए, धम्मोपदेसए समणे णायपुत्ते पच अस्थिकाए पण्णवेइ' हे गौतम ! एवं खलु वक्ष्यमाणरीत्या तव धर्माचार्यः धर्मोपदेशकः श्रमणो ज्ञातपुत्रः महावीरः पञ्च अस्तिकायान् प्रज्ञापयति-' त जहा-चम्मत्थिकाय, जाव आगासत्थिकाय' तद्यथा-धर्मास्तिकायम्, यावत्-अधर्मास्तिकाय, जीवास्तिकाय, पुद्गलास्तिकायम् आकाशास्तिकायम्, 'त चेव जाव रूविकाय अजीवकाय पण्णवेइ' तदेव-पूर्वोक्तवदेव थावत्-चतुरः अस्तिकायान् अजीवकायान्, जीवास्तिकायम् अरूपिकाय जीवकायं, चतुरः अस्तिकायान् अरूपिकायान, एक पुद्गलास्तिकाय रूपिकायम् अजीवकार्य प्रज्ञापयति, 'से कहमेय गोयमा ! एवं?' तत् अथ हे गौतम ! कथमेतत् एवं? 'एवं खलु गोयमा ! तव धम्मायरिए धम्मोवदेसए समणे णायपुत्ते पंच अस्थिकाए पण्णवेह' हे गौतन ! आपके धर्माचार्य धर्मोपदेशक श्रमण ज्ञातपुत्र महावीरने पांच अम्तिकायोंकी प्ररूपणा को है 'तंजहा' जो इस प्रकार से है 'धम्मथिकायं जाव आगासत्यिकायं धर्मास्तिकाय यावत् अधर्मास्तिकाय, जीवास्तिकाय, पुद्गलास्तिकाय, आकाशास्तिकाय 'तं चेव जाव रूविकायं अजीवकायं' सो यह सबकथन पूर्वोत्तरूपसे ही यहां लगा लेना चाहिये अर्थात् चार अस्तिकाय अजीवकाय हैं, एक जीवास्तिकाय अरूपिकाय जीवकाय हैं तथा चार अस्तिकाय अरूपिकाय हैं, एक रूपीकाय पुद्गलास्तिकाय अजीवकाय हैं यहांतकका कथन यहां पर प्रकट करलेना चाहिये । क्योंकि ऐसा ही कथन श्रमण ज्ञातपुत्रने किया है । ‘से कहमेयं गोयमा ! एवं' "एव खलु गोयमा ! तव धम्मायरिए धम्मोवदेसए समणे णायपुत्ते पच अस्थिकाए पप्णवेइ गीतम! तमास घशुभ, घपहेश, अभय जातपुत्र महावीरे पाय मस्तियानी प्र३५ ४री छे. 'तजहा' ते पांय मस्तियो मा प्रभारी छ
'धम्मत्थिकाय जाव आगासत्थिकाय' धारिताय, मस्तित्रय, आस्ति आय, पुरातातिय आने माशारिताय. 'तचेव जाव रूविकाय अजीवकाय' અહી પૂર્વોક્ત સમસ્ત કથન ગ્રહણ કરવું જોઈએ એટલે કે “ચાર અસ્તિકાય અછવકાય છે, એક જીવાસ્તિકાય અરૂપીકાય છવકાય છે, તથા ચાર અસ્તિકાય અરૂપીકાય છે અને એક રૂપીકાય પુદ્ગલારિતકાય અછવકાય છે. અહીં સુધીનું પૂર્વોકત કથન અહીં પ્રકટ થવું જોઈએ, કારણ કે એવું જ પ્રતિપાદન શ્રમણ જ્ઞાતપુત્ર મહાવીર દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે. 'कहमेय गोयमा! एव' हे गीतम! शु तेभनु ते ४यन यया । छ?
