________________
૧૪/-/૮/૨૮ થી ૩૦
તેઓ લોકાંતિક દેવની મથે રહેલા જાણવા. કહ્યું છે - સારસ્વત, આદિત્ય, વલિ, વરુણ, ગઈતોય, તુષિત, અવ્યાબાધ, અન્યર્ચા, રિઠા.
ઉપિત્તષિ - આંખની પાંપણ, માવાઈ - કિંચિત્ બાધા, "વાહ - પ્રકૃષ્ટ બાધા, વાવી એમ ક્યાંક છે, તેનો અર્થ વિશિષ્ટ બાધાં છે. વય - શરીરનો છેદ, ઇસમ - એટલું સૂમ. - x - સપાન - પોતાના હાથે. જો શક મસ્તકને કમંડલમાં નાંખવા સમર્થ છે, તો તેનો પ્રક્ષેપ કઈ રીતે તે કરે છે ? - કહે છે :
છરી વડે કૂષ્માંડાદિ માફક નાના-નાના ટુકડા કરીને કમંડલમાં પ્રક્ષેપે છે. શાડી આદિ માફક ઉભા ચીરા કરી - કરીને, ખાંડણીયામાં તલ આદિ માફક ફૂટીકૂટીને, શિલા પર શિલાપુઝક ગંધ દ્રવ્ય માફક ચૂર્ણ કરીને. (ઈત્યાદિ રીતે) મસ્તકને કમંડલમાં પ્રોપે છે.
સંધાન - એકઠું કરે છે સુલુમ - આટલું સૂક્ષ્મ કરીને.
નૃપા - સ્વચ્છંદચારીપણે ચેપ્ય કરે જૈભક - તિછલોકવાસી વ્યંતરદેવ વિશેષ. પવપનિય - સંતોષવાળા હોવાથી આનંદિત અને પ્રકૃષ્ટ ક્રીડા કર્યા. પર - કેલિરતિક, મોwાસન - મૈથુનસેવી સ્વભાવા. મનH - ઉપલાણથી આના અનર્થને પામનાર, નખ - ઉપલક્ષણથી આના અર્ચને - વૈક્રિયલkયાદિને વજસ્વામીવતુ પામનાર, તેઓના શાપ-અનુગ્રહ કરવાના સામર્થ્યથી અને તેમના સ્વભાવથી.
(૧) અન્ન ગુંજવી - ભોજનને સરસ-નીરસ કરવાની કે તેની માત્રા વધારીઘટાડી દેવાની શક્તિવાળા દેવ. - - (૨) પાનજુંભક-આ પ્રમાણે પાન આદિમાં પણ કહેવું. વિશેષ એ કે - તવન - ગૃહ. પુપતકં મન - ઉભય જંભક, આને સ્થાને અંતમંજન • વાચનાંતરમાં દેખાય છે. વિદ્યત્ત સંબT - અવ્યકત અનાદિવિભાગથી જંભકો જે છે તે. ક્યાંક અવિઠ્ઠલંમા - દેખાય છે. તેમાં અધિપતિમાં - સજાદિ નાયક વિષયમાં છંભક, સળેલુ ઘેવ રવેય યુ - પ્રતિક્ષેત્રમાં તેનો સદ્ભાવ તે ૧૩૦ સંખ્યક દીર્ધવિજયાદ્ધ પર્વત વિશેષમાં. અહીં દીર્ય ગ્રહણ વર્તુળ વિજ્યાદ્ધના નિષેધ માટે છે. વિવવાર, દેવકુરુમાં શીતોદાનદીના ઉભય પડખે ચિત્રકૂટ અને વિચિત્રકૂટ પર્વત છે. તથા ઉત્તરકરમાં શીતા નદીના બંને પડકે ચમક-સમક નામે પર્વતો છે.
વનપધ્યા. ઉત્તર કરમાં શીતા નદી સંબંધી પાંચ નીલવ આદિ દ્રહોના ક્રમે રહેલ પ્રત્યેક પૂર્વ-પશ્ચિમ કિનારે દશ-દશ કાંચન નામે પર્વતો છે. તે ૧૦૦ થાય છે. એ રીતે દેવકુમાં પણ શીતોદા નદી સંબંધી નિષધદ્રણાદિ આસપાસ ૧૦૦ છે. એ રીતે ૨૦૦ કંચનગિરિ છે. એ રીતે ધાતકીખંડાદિમાં પણ જાણવા.
છે શતક-૧૪, ઉદ્દેશો-૯“અણગાર” છે.
- X - X - X - X – o ઉદ્દેશા-૮-માં દેવોનું વિચિત્ર વિષયમાં સામર્થ્ય કહ્યું, તે હોવાથી તેઓમાં સ્વકમલેશ્યા પરિજ્ઞાન સામર્થ્ય નથી. તેમ સાધુને પણ –
• સૂગ-૬૩૧ -
ભગવના ભાવિતાત્મા અણગાર, જે પોતાની કમલિશ્યાને ન જાણે, ન જુએ. તે શું સરૂપી અને સકમીશ્યને જાણે-જુઓ ? હા, ગૌતમ ! ભાવિતાત્મા
ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૪ તે જાણે જુએ. • • ભગવન ! શું સરૂપી સકતેશ્ય પુદ્ગલો આવભાસાદિ થાય છે ? હા, થાય છે. - - ભગવન્! તે સરૂપી-સકમલેય પુગલ કયા છે ? ગૌતમ! ચંદ્ર અને સૂર્ય દેવના વિમાનોથી નીકળેલ બાહ્ય વેશ્યા તેને આવભાસે છે, પ્રકાશે છે. એ પ્રમાણે છે ગૌતમ તે સરૂપીસકમલિગ્રી યુગલો અવભાસિતાદિ થાય છે.
• વિવેચન-૬૩૧ -
"માવતાત્મા • સંયમ ભાવના વડે વાસિત અંત:કરણવાળા આત્મા સંબંધી કમને યોગ્ય લેણ્યા-કૃષ્ણાદિ અથવા કર્મની લેગ્યા. તે કમલેશ્યાને વિશેષથી ન જાણે, સામાન્યથી ન જુઓ. કેમકે કૃષણાદિ લેશ્યાના કર્મદ્રવ્ય પ્લેણની અતિ સૂક્ષ્મતાથી છાસ્થને તે જ્ઞાન ગોચર નથી. જે કમલેશ્યાવાળો જીવ છે, તેને - આત્માને. સર્વ • રૂપથી - રૂ૫ અને રૂપવાનના અભેદથી શરીર વડે વર્તે છે તે. • x • અર્થાત્ શરીરયુક્ત. તેથી જ કમલેશ્યા સહ વર્તમાનને જાણે છે - ચક્ષુથી ગ્રાહ્ય હોવાથી જીવને અને શરીરને, કથંચિત્ શરીરથી અભિન્ન
- સરૂપીને સકમલેશ્યને આશ્રીને પૂછે છે - Our - ‘સરપી” - રૂપની સાથે એટલે કે મૂર્તિપણે, વણદિવાળા. પુદ્ગલ તે સ્કંધરૂપ. મોબTHતિ - પ્રકાશે છે. નૈસા - તેજ, બહારથી નીકળેલ. અહીં જો કે ચંદ્રાદિ વિમાન પુદ્ગલો જ પૃથ્વીકાયિકપણે સચેતનત્વથી સકમલેયી છે, તો પણ તેમાંથી નીકળેલ પ્રકાશ પગલોના તેના હેતુપણાથી ઉપચારથી સકમલેશ્યત્વ જાણવું. - પગલાધિકારથી કહે છે -
• સૂત્ર-૬૩૨,૬33
૬િ૩૨] ભગવન / નૈરયિકોને આd યુગલ હોય કે અનrd ? ગૌતમ ! આd પુદગલ નથી, અનાd પુદ્ગલ છે. - - ભગવન્! અસુરકુમારને શું આd પુદગલ છે કે અના? ગૌતમ! આd યુગલ છે, અનાવ નથી. એ પ્રમાણે તનિતકુમાર સુધી જાણવું.
| પૃવીકાચિકની પૃચ્છા. ગૌતમ ! અત્ત પુદ્ગલ પણ હોય અને અનાd પુગલ પણ હોય. એ પ્રમાણે મનુષ્ય સુધી જાણવું. વ્યંતર જ્યોતિક અને વૈમાનિકોને અસુરકુમારવતુ જાણવા.
ભગવન નૈરયિકોને ઈટ યુગલ હોય કે અનિષ્ટ ? ગૌતમ. ઈe પુગલ ન હોય, અનિષ્ટ હોય. જેમ અd યુગલો કહ્યા. તેમ ઈષ્ટ પણ કહેવા. કાંત, પ્રિય, મનોજ્ઞ પણ કહેવા. આ પાંચ દંડક છે.
[33] ભગવતુ ! મહર્વિક યાવત મહાસૌખ્ય દેવ શું હજાર રૂપ વિકુન, હજાર ભાષા બોલાવા સમર્થ છે? હા, સમર્થ છે. ભગવન્! શું તે એક ભાષા છે કે હાર ભાળ છે? ગૌતમ! તે એક ભાષા છે, હાર ભાષા નથી. • વિવેચન-૬૩૨,૬33 :
• અભિવિધિથી જે દુ:ખથી સંરક્ષણ આપે અને સુખને ઉત્પન્ન કરે છે આવ્યા. અથવા માતા - એકાંત હિતવાળી. તેથી જ મણીય. આની જેઓ પૂર્વે
