Book Title: Aafatoni Aandhi Vachhe Samruddhinu Shikhar U N Mehtanu Jivan Charitra
Author(s): Kumarpal Desai
Publisher: Torrent Limited
View full book text
________________
પાલનપુરમાં સારા પ્રમાણમાં ધાર્મિક અભ્યાસ કર્યો અને ધાર્મિક સૂત્રોનું અધ્યયન કર્યું. આ સમયે પણ વિચારશીલ વિદ્યાર્થી તરીકે ઉત્તમભાઈને મનમાં એમ થતું કે ધર્મગ્રંથોનાં સૂત્રો માત્ર યાદ રાખવાથી શું વળે ? એનો અર્થ જાણ્યો હોય તો વધુ સારું. આમ છતાં અર્થ જાણ્યા વિના માત્ર સૂત્રો ગોખવાં, એ વ્યર્થ માથાકૂટ છે, તેમ તેઓ માનતા નહીં. એને બદલે એમ વિચારતા કે સૂત્રો જાણીએ જ નહીં, એના કરતાં ધાર્મિક સૂત્રો જાણવા એ ઘણું સારું ગણાય. કોઈ બાબતને નકારાત્મક દૃષ્ટિએ જોવી નહીં, બલ્ક એ વિશે વિધેયાત્મક દૃષ્ટિકોણથી વિચારવું. છેક કુમારાવસ્થાથી જ ઉત્તમભાઈનું આવું માનસિક વલણ હતું.
હાઈસ્કૂલ સવારે શરૂ થાય અને અગિયાર વાગ્યે પૂરી થઈ જાય. એ પછી જમવાનું હોય. કોઈને રમવા જવું હોય તો રમવા જાય. સાંજે સાત વાગ્યા પછી પાઠશાળામાં જાય. પાઠશાળામાં રોજ એક કલાક ધાર્મિક શિક્ષણ આપવામાં આવતું હતું. પાંચ-છ વર્ષ સુધી ઉત્તમભાઈનો પાઠશાળામાં ભણવાનો ક્રમ ચાલ્યો. પાઠશાળામાં અમરતભાઈ નામના ધાર્મિક શિક્ષક સૂત્રો શીખવતા હતા. પાઠશાળાના આ સંસ્કારોએ એમનામાં ધાર્મિક ભાવનાઓનું સિંચન કર્યું. યુવાનીમાં ચોતરફના અપાર સંઘર્ષો ખેલવાને કારણે એ ધર્મસંસ્કારોનું પ્રત્યક્ષ પ્રગટીકરણ થયું નહીં, પણ સમૃદ્ધિ સાંપડતાં જ ઉત્તમભાઈની એ ધર્મભાવનાનાં બીજ વૃક્ષરૂપે મહોરી ઊઠ્યાં !
મેમદપુર નાનું ગામ હતું, ત્યારે પાલનપુર શહેરનું વાતાવરણ એનાથી સાવ જુદું હતું. મેમદપુરની દુનિયા સીમિત હતી. પાલનપુરની હાઈસ્કૂલમાં આવવાથી એકબીજાના પરિચયમાં આવવાનું બનતું હતું. એ વખતે છોકરો ઇંગ્લિશ ભણે અને મૅટ્રિક પાસ થાય તે બહુ મોટી સિદ્ધિ ગણાતી હતી. ઉત્તમભાઈનું અંગ્રેજી તો પહેલેથી જ ઘણું સારું હતું. તેઓ મૅટ્રિકમાં આવ્યા.
એ સમયે સમગ્ર ગુજરાતમાં મૅટ્રિકની પરીક્ષાના માત્ર ત્રણ કે ચાર જ કેન્દ્રો હતાં. એ સમયના જૈન વિદ્યાર્થીઓ મૅટ્રિકના કેન્દ્ર તરીકે ભાવનગરને વધુ પસંદ કરતા હતા, કારણ એ કે ભાવનગરમાં બહારગામના વિદ્યાર્થીઓને પરીક્ષા આપવા માટે રહેવાની સારી સુવિધા મળતી હતી. વળી બીજું કારણ એ પણ ખરું કે પરીક્ષા પૂરી થયા બાદ ધર્મપરાયણ વિદ્યાર્થીઓને સરળતાથી નજીક આવેલા પાલીતાણામાં શ્રી શત્રુંજય મહાતીર્થની યાત્રા કરવાની તક મળતી હતી. વળી આમેય અમદાવાદ કરતાં ભાવનગર આર્થિક રીતે ઘણું સતું હતું. ઉત્તમભાઈ મૅટ્રિકની પરીક્ષા આપવા માટે ભાવનગરની બોર્ડિંગમાં રહ્યા અને આ પરીક્ષામાં ઉત્તમભાઈએ બાસઠ ટકા ગુણ મેળવ્યા.
અભ્યાસની એક મજલ પૂરી થઈ. મેમદપુરની ધૂળિયા નિશાળમાંથી શરૂ 2 0
