Aafatoni Aandhi Vachhe Samruddhinu Shikhar U N Mehtanu Jivan Charitra

Author(s): Kumarpal Desai
Publisher: Torrent Limited

Page 215

ક્યારેક કોઈ વ્યક્તિને ઠપકો આપવાનો પ્રસંગ ઊભો થતો, તો આ અઘરી સમસ્યા ઉકેલવાની ઉત્તમભાઈની આગવી પદ્ધતિ હતી. પહેલાં જે કહેવાનું હોય તે આડકતરી રીતે કહી દેતા હતા. પછી જો સામી વ્યક્તિ એ સમજે નહીં, તો સાવ સ્પષ્ટપણે વાત કરી દેતા હતા. સામી વ્યક્તિને નીચાપણાનો કે હલકા પડ્યાનો અનુભવ ન થાય તે રીતે પોતાની વાત કહેવાની ખૂબી ઉત્તમભાઈ પાસે હતી. બીજી બાજુ કશું ખોટું થતું હોય કે કોઈ લુચ્ચાઈ યા કુટિલતા દાખવતું હોય તો ઉત્તમભાઈનો પુણ્યપ્રકોપ પ્રવળી ઊઠે. એ પુણ્યપ્રકોપ ડૉક્ટર સામે હોય, નેતા સામે હોય, વખત આવે પોતાના પરિવારનાં પરિચિતજનો સામે પણ હોય.
લોકોને સમજવાની ઉત્તમભાઈ પાસે વેધક દૃષ્ટિ હતી. તેઓ જનસામાન્ય વિશે હૂંફાળો આદર ધરાવતા હતા, એમની વાત સમજતા અને વિચારતા પણ ખરા. બધી જ વસ્તુને સર્વગ્રાહી રીતે જોયા, જાણ્યા અને વિચાર્યા પછી જ તેઓ નિર્ણય બાંધતા હતા.
ડૉ. ચંદ્રકાન્ત વકીલે કહ્યું, “ઉત્તમભાઈ બધાનું સાંભળે ખરા, પણ અંતે નિર્ણય તો પોતે જ લે. કોઈએ કોઈ વ્યક્તિ વિશે ભલામણ કરી હોય, તો પણ ઉત્તમભાઈ પોતાનું ધાર્યું જ કરે. એમાં ખાસ કરીને પોતાના વ્યવસાયની બાબતમાં તો એમણે નિષ્પક્ષ નીતિ-રીતિ અપનાવી હતી. જો કોઈ વ્યક્તિ એમની પાસે સ્વાર્થવૃત્તિ સાથે આવે તો કદાચ નિરાશ થાય. સંબંધોને તેઓ સ્વાર્થથી પર રાખતા હતા.”
શ્રી કે. ડી. બુધ અઢાર વર્ષ સુધી ગુજરાત સરકારમાં ઘણો ઉચ્ચ હોદ્દો ધરાવતા હતા. ઉત્તમભાઈ સાથે એમને ઘણાં વર્ષોની મૈત્રી હતી, પરંતુ ક્યારેય શ્રી કે. ડી. બંધના સરકારી હોદાનો લાભ લેવાનો વિચાર સુધ્ધાં એમણે કર્યો નહોતો. સવારે ફરવા નીકળે ત્યારે તેઓ સાથે ચાલતા હોય, પરંતુ “ટોરેન્ટ'ની વાતનો કોઈ ઉલ્લેખ હોય નહીં. લાભ ખાટવાની કોઈ વૃત્તિ જ નહીં.
ઉત્તમભાઈના વ્યક્તિત્વનો સત્તર વર્ષથી પણ વધુ સમય સુધી અનુભવ કરનાર શ્રી પી. કે. લહેરીએ કહ્યું કે પહેલેથી જ એમની ઇચ્છા ટોરેન્ટનું ઔદ્યોગિક સામ્રાજ્ય કરવાની હતી. તેઓ સતત વિચારતા કે પરદેશથી જે દવાઓ આયાત કરવી પડે છે તેવી જ દવાઓ બનાવવી. એમના આચાર, વિચારમાં ધર્મનિષ્ઠા હતી, પણ અંધશ્રદ્ધા ક્યારેય જોવા ન મળે. સામી વ્યક્તિના ગુણની સારપ ઓળખીને એની યોગ્ય કદર કરતા હતા. વ્યક્તિ તરીકે ઉત્તમભાઈ શ્રી પી. કે. લહેરીને દઢાગ્રહી લાગ્યા. પોતે જે નક્કી કરે એમાં સહેજે બાંધછોડ કરતા નહીં કે એમાં કોઈ લાગણીને અવકાશ આપતા નહીં. એથીય વિશેષ અંગત સંબંધ અને અંગત હિતને સાવ જુદા રાખી શકતા. આના કારણે જ એમણે ક્યારેય ઉચ્ચ સરકારી હોદ્દો ધરાવનાર મૈત્રીનો પોતાના અંગત કાર્ય માટે ઉપયોગ કર્યો નથી.
211