Aafatoni Aandhi Vachhe Samruddhinu Shikhar U N Mehtanu Jivan Charitra

Author(s): Kumarpal Desai
Publisher: Torrent Limited

Page 37

સ્વભાવથી ખોટો કે મનથી કપટી નથી. નક્કી એ મુશ્કેલીમાં હશે એટલે જ ગલ્લાંતલ્લાં કરતો હશે. સુખના સારા દિવસો આવશે એટલે જરૂ૨ ૨કમ ભરપાઈ કરી આપશે.
મણિભાઈએ અભ્યાસ તો માત્ર બે ચોપડી સુધીનો જ કર્યો હતો, પરંતુ હોશિયાર એવા કે બધા એમની સલાહ લેવા આવતા હતા. કામ પડે મદદ માંગવા પણ દોડી આવતા અને મણિભાઈ નિઃસ્વાર્થભાવે ઝઘડાઓ ઉકેલી આપતા હતા. કોઈને લેવડદેવડમાં મુશ્કેલી ઊભી થઈ હોય એને ડહાપણભર્યો ઉકેલ શોધી આપતા. કોઈ પણ વ્યક્તિ આવે તો એમનું આતિથ્ય એવું કે જમ્યા વિના એમના ઘેરથી પાછો જાય નહીં. ગામની કોઈ વ્યક્તિ આવી હોય તો પણ એને આગ્રહ કરી પ્રેમથી ચા પિવડાવે.
મણિભાઈની માતા ગંગાબહેને જીવનમાં અપાર દુ:ખો વેઠ્યાં હતાં. મણિભાઈના પિતા પ્રેમચંદભાઈ મણિભાઈ છ મહિનાના હતા ત્યારે અકાળે અવસાન પામ્યા. ગંગાબહેન ૫૨ એકાએક આખું આભ તૂટી પડ્યું. એમને માથે ચાર સંતાનોને ઉછે૨વાની ઘણી મોટી જવાબદારી આવી પડી. મુશ્કેલીઓથી મહાત થવાનું એમના સ્વભાવમાં નહોતું. ઊંડી કોઠાસૂઝ અને દૃઢ મનોબળથી જીવનનાં આકરાં-કપરાં ચઢાણો પાર કરવાની શાંત શક્તિ હતી. એ જમાનામાં ગંગાબહેન મેમદપુરથી પાલનપુર ગોળ, ખાંડ અને અનાજ લેવા જતાં હતાં. તેર કિલોમીટરનું અંતર ત્રણ કલાકમાં પસાર કરીને પાલનપુર પહોંચે. અહીંથી ગોળનો ૨વો ખરીદે. ૨વો માથે લઈને ત્રણેક કલાક ચાલીને પાલનપુરથી મેમદપુર આવે. વહેલી સવા૨ના ચાર વાગે મેમદપુરથી નીકળ્યાં હોય અને અગિયાર વાગે તો પાલનપુરથી ગોળ કે ખાંડ ખરીદીને પાછાં આવી જાય. ગંગાબહેન ગોળ, ખાંડ અને ચાનો વેપાર કરતાં હતાં. ગામના રજપૂતોને નાણાં પણ ધીરતા હતા. પેટે પાટા બાંધીને ગંગાબહેને મણિભાઈ અને બીજાં સંતાનોને જતનથી ઉછેર્યાં.
મણિભાઈને સાત સંતાન હતાં. એમાં શારદાબહેન સૌથી મોટાં હતાં. તેઓ માનતા કે શારદાબહેન આવ્યા પછી પોતાની ઉન્નતિ થઈ છે એટલે પુત્રીનો જન્મ લાભદાયી ગણતા હતા. આમ શારદાબહેન પર માતાની ધાર્મિક વૃત્તિનો અને દાદીની નિર્ભયતાનો ઘણો મોટો પ્રભાવ પડ્યો. શારદાબહેનને ધાર્મિક શિક્ષણ મળ્યું. એ જમાનામાં ગામડામાં છોકરીઓ નિશાળે જતી નહીં. પરિણામે શારદાબહેન જે કંઈ શીખ્યાં તે સ્વપ્રયત્નથી શીખ્યાં અને લગ્ન બાદ ઉત્તમભાઈના સહયોગથી એમાં પ્રગતિ કરી.
પિતાને ત્યાં શારદાબહેન ઘરનો અને વ્યવહારનો ભાર ઉપાડતાં હતાં. એક સમયે ઉત્તમભાઈનાં માસી જમનાબહેને નાનકડા શારદાબહેનને જોયાં. એમને
33