Aafatoni Aandhi Vachhe Samruddhinu Shikhar U N Mehtanu Jivan Charitra

Author(s): Kumarpal Desai
Publisher: Torrent Limited

Page 152

ત્યારે પણ મિત્રનો અભાવ અને જીવનનો ગ્રાફ જ્યારે ઊંચો ગયો ત્યારે પણ એ જ પરિસ્થિતિ.
શરીરમાં આવાં દર્દો હોવા છતાં ઉત્તમભાઈએ આખી જિંદગી શરીરની સ્વસ્થતાનો ખ્યાલ રાખ્યો હતો. શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયમાં અભ્યાસ કરતા હતા ત્યારે તેઓ જુદાં જુદાં આસનો કરતાં હતાં. યોગનાં લગભગ બધાં જ આસનો તેઓ કરી ચૂક્યાં હતાં. ક્યારેક યોગશિક્ષકની સહાય પણ લેતા હતા. તેઓ નિખાલસપણે કહેતા કે એનાથી એમને કોઈ મહત્ત્વનો શારીરિક કે માનસિક લાભ થયો હોય એમ લાગતું નથી.
યુવાન વયથી જ સ્વાથ્યને જાળવવા માટે કશોક વ્યાયામ તો હોવો જોઈએ જ એવી એમની દૃઢ માન્યતા હતી. છાપીમાં હતા ત્યારે અને તે પછી મણિનગરમાં રહેતા હતા ત્યારે રોજ સવારે નિયમિતપણે ચાલવાનું રાખતા હતા. સામાન્ય રીતે ડૉક્ટરો બાયપાસ સર્જરી કરાવ્યા પછી ચાલવાની સલાહ આપતા હોય છે, પણ ઉત્તમભાઈએ તો સર્જરી પૂર્વે ઘણાં વર્ષો અગાઉથી જ ચાલવાનું રાખ્યું હતું. રોજ પ્રાત:કાળે સવા છ વાગે ઘેરથી નીકળીને પરિમલ ગાર્ડનમાં પાંચેક કિલોમીટર ચાલવા જતા હતા. સવારનો એક કલાક તો આમ ફરવામાં જ જતો હતો. એ પછી સાંજે ઑફિસથી નીકળ્યા બાદ અટીરા બાજુ જઈને મોટર ઊભી રાખતા હતા અને એક લાંબી લટાર લગાવી આવતા હતા, પણ છેલ્લાં બે વર્ષમાં એમાં મર્યાદા આવી ગઈ હતી. અંતિમ મહિનાઓમાં તો અમદાવાદની બહાર હાઈ-વે પર આવેલા પોતાના પ્રદૂષણરહિત ‘અકથ્ય' બંગલામાં લટાર મારીને સંતોષ માનતા હતા.
ઉત્તમભાઈને જૂના મરડાને કારણે પહેલેથી જ પાચનની તકલીફ રહેતી હતી. સતત વધતા જતા ‘ટેન્શન'ને કારણે એ તકલીફે કાયમી ધોરણે એમના શરીરમાં ઘર કર્યું. મનમાં અમુક ધ્યેય હાંસલ કરવાની ધગશ હોય, ત્યારે સ્વાભાવિક રીતે જ બીજી ઘણી બાબતોની ઉપેક્ષા થતી હોય છે અથવા કરવી પડે છે. વળી ઉત્તમભાઈને તો અત્યંત વિપરીત અને યાતનાપૂર્ણ સંજોગો વચ્ચે અડગ રહીને આ સિદ્ધિઓ મેળવવાની હતી.
હકીકતમાં દુ:ખનાં તોફાનોએ, દરિયાનાં તોફાનોની પેઠે ઉત્તમભાઈની શક્તિઓને જાગ્રત કરી એને સતેજ બનાવી હતી. સુંવાળી સુરક્ષિતતામાં આખું જીવન ગાળનાર જીવનસંગ્રામમાં આવો વિજય પામવાની કદી કલ્પના કરી શકતા નથી. સુખ-સમૃદ્ધિ કરતાંય દુ:ખ-સંકટ વધુ મોટા શિક્ષક છે. સુખ-સમૃદ્ધિ મનને પંપાળે છે, જ્યારે આપત્તિ મનને કેળવીને મજબૂત બનાવે છે. | ઉત્તમભાઈની જીવનકિતાબના સંઘર્ષો હતાશ માનવીને હાક મારીને ઊભા 148