Book Title: Aafatoni Aandhi Vachhe Samruddhinu Shikhar U N Mehtanu Jivan Charitra
Author(s): Kumarpal Desai
Publisher: Torrent Limited
View full book text
________________
વેપારમાં ભરતી-ઓટ આવ્યા કરે. ક્યારેક કોઈ મુશ્કેલી ઊભી થાય કે નુકસાન સહન કરવાની પરિસ્થિતિ ઊભી થાય, ત્યારે ઉત્તમભાઈ પોતાના પુત્રો અને સાથીઓ માટે મજબૂત આધારસ્તંભ બની રહેતા હતા. ક્યારેક કંપની પર કોઈ મોટી તકલીફ આવી જાય તો તેઓ હંમેશાં “પૉઝિટિવ' વલણ અપનાવી, એનો સામનો કરી, એમાંથી માર્ગ કાઢવાનો પ્રયત્ન કરતા હતા.
ટોરેન્ટે રશિયામાં સારા એવા માલની નિકાસ કરી હતી. રશિયામાં અણધાર્યા રાજકીય પરિવર્તનો આવ્યાં. ટોરેન્ટે રશિયામાં પોતાના ઉત્પાદનની નિકાસ માટેનું મોટું બજાર ઊભું કર્યું હતું. ટોરેન્ટ વિદેશમાં જે માલ મોકલતું હતું તેમાંનો ૯૯ ટકા માલ રશિયામાં જતો હતો. પોતાના ઉત્પાદન અંગે ટોરેન્ટે રશિયામાં ઘણી મોટી સફળતા હાંસલ કરી હતી અને ત્યાં ક્રેડિટ પર માલ આપવામાં આવતો હતો. રશિયામાં રાજકીય પરિવર્તન આવ્યું. રશિયાના પ્રમુખ મિખાઈલ ગોર્બાચોફે “ગ્લાસનોસ્ટ’ અને ‘પેરેન્ઝોઇકા'ના સિદ્ધાંતનો પ્રચાર કર્યો. ‘પેરેન્ઝોઇકાને પરિણામે સામ્યવાદી રશિયા રાતોરાત પલટાઈ ગયું. આ સમયે રાજકીય પરિવર્તને આર્થિક પરિસ્થિતિ પર ઘણો પ્રભાવ પાડ્યો. આવા સંક્રાંતિકાળની અંધાધુંધીમાં ટોરેન્ટની ૧૫૦ કરોડથી વધુ રકમ ફસાઈ ગઈ હતી. આ રકમ એ માત્ર યુ. એન. મહેતાના પરિવારની જ રકમ હતી. આથી આ સઘળી રકમની ખોટ પરિવારને જાય તેમ હતી. એમાં કોઈ પાર્ટનર નહોતા કે કોઈ પાસેથી નાણાં ઉછીનાં લીધાં નહોતાં, આથી જો આમાં પાસાં અવળાં પડે તો સમગ્ર પરિવારની સઘળી મિલકત ચાલી જાય તેમ હતી. પંદર વર્ષના અથાગ પ્રયત્નોનું પરિણામ શૂન્યમાં આવે તેમ હતું.
શ્રી યુ. એન. મહેતાનું સ્વાથ્ય બરાબર નહિ હોવાથી કોઈ એમને આ વાત કરતું નહિ, પરંતુ યુ. એન. મહેતાની નજર બહાર કશું રહેતું નહોતું.
એમણે આ કાર્ય સંભાળતા ટોરેન્ટના ઉચ્ચ અધિકારી શ્રી મુરલી રંગનાથનને બોલાવ્યા. પહેલાં તો શ્રી મુરલી રંગનાથને એમની અસ્વસ્થ તબિયતને કારણે એમની સમક્ષ વાત અપ્રગટ રહે, તે માટે સ્વાભાવિક રીતે પ્રયત્ન કર્યો, પણ યુ. એન. મહેતાએ કુશળતાથી વાત કઢાવી. આ સમયે મુરલી રંગનાથનની ધારણા એવી હતી કે આવી પરિસ્થિતિથી ઉત્તમભાઈ અકળાઈ જશે. “મને પૂછ્યા વિના આવું મોટું સાહસ કેમ કર્યું ?” એવો વળતો સવાલ પૂછશે. અથવા તો એમ પણ પૂછે કે આટલું મોટું સાહસ થયું હોય ત્યારે તમે મને કેમ જાણ ન કરી ? પરંતુ ઉત્તમભાઈએ આઘાત દર્શાવવાને બદલે સાંત્વના આપતાં કહ્યું, “જો ભાઈ ! રોડ પરથી આવ્યા હતા. રોડ પર જવા તૈયાર છીએ. આથી સહેજે ચિંતા કર્યા વગર તું મુશ્કેલીમાં માર્ગ કાઢવા પ્રયત્ન કરતો રહેજે .”
165
