Book Title: Aafatoni Aandhi Vachhe Samruddhinu Shikhar U N Mehtanu Jivan Charitra
Author(s): Kumarpal Desai
Publisher: Torrent Limited
View full book text
________________
મનમાં પોતાની વાત બરાબર ઠસાવતા. વળી એમનો રિપીટ કૉલ પણ મહિને - બે મહિને આવે. ડૉક્ટરે જે સમય આપ્યો હોય એ જ સમયે ત્યાં આવી જાય.
એ સમયે વિલાયતી દવાઓનો વપરાશ ઓછો હતો. છેક ૧૯૪૭ સુધી ભારતમાં વર્ષે દસ કરોડ રૂપિયાથી વધુ કિંમતની વિલાયતી દવાનો વપરાશ નહોતો.
આજની માફક મેડિકલ રીપ્રેઝન્ટેટિવ(એમ.આર.)ની આયોજનબદ્ધ વ્યવસ્થા નહોતી, પરિણામે સૅમ્પલ લઈને ડૉક્ટર પાસે જવાનું, એમને સમજાવવાનું અને એને લગતું સાહિત્ય આપવાનું રહેતું. ૧૯૪૫થી ૧૯૪૭ સુધીનો સમયગાળો એવો હતો કે ગમે તેટલી રકમ આપો, તો પણ સારું અનાજ મળતું નહીં, કેરોસીન કે કાપડની પણ અછત હોય. આવી સ્થિતિમાં નબળું પાચનતંત્ર અને હલકો ખોરાક ભેગાં થતાં ઉત્તમભાઈની તબિયત લથડતી જતી હતી. એમાંથી બચવાનો બીજો કોઈ ઉપાય નહોતો.
તેર-તેર વર્ષ સુધી તબિયતના ભોગે આ રઝળપાટ ચાલુ રહ્યો. પરિણામ એ આવ્યું કે ક્રોનિક ડિસેન્ટરીનું દર્દ ઘર કરી ગયું. ઘણી દવાઓ કરી. મરડાની જે કોઈ નવી દવા શોધાય તેની અજમાયશ પણ કરી. કામ આગળ ધપાવતા હતા, પણ શરીર કથળતું જતું હતું. વિદ્યાલયના એ તરવરાટભર્યા અને અનેક રમતોમાં નિપુણ ઉત્તમભાઈને દર્દો ઘેરી વળવા લાગ્યા.
અમદાવાદના એમના એક દાયકાના વસવાટ પર દૃષ્ટિપાત કરીએ. લગ્ન બાદ માત્ર દસમા દિવસે ઉત્તમભાઈ અને શારદાબહેન અમદાવાદ આવ્યાં. છાપીથી નીકળ્યા ત્યારે સેન્ડોઝ કંપનીએ આપેલી બૅગમાં એમના ઘરનો સઘળો સામાન સમાઈ ગયો હતો. શારદાબહેન ઘણી વાર મજાકમાં એમ કહે છે પણ ખરાં કે એ વખતે બૅગમાં ‘આખું ઘર’ સમાઈ ગયું હતું ! એક બંગ કપડાંની અને બીજી ઘરવખરીની. અમદાવાદમાં આવીને ધનાસુથારની પોળમાં એક રૂમ ભાડે રાખીને ઉત્તમભાઈ અને શારદાબહેન રહેવા લાગ્યાં. રેશનિંગના સમયમાં વહેલી સવારે ચાર વાગે ઊઠીને લાઇનમાં ઊભા રહેવું પડે અને એ પછી માંડ કુટુંબ દીઠ પાશેર ઘઉં મળે.
ધનાસુથારની પોળના એ દિવસો ઉત્તમભાઈ અને શારદાબહેનના દાંપત્યજીવનના સોનેરી દિવસો હતા. અંગત જીવનનું જે સુખ ગરીબી કે સામાન્ય સ્થિતિ આપે છે, તે આનંદ ધનવાન થયા પછી ઓછો થઈ જાય છે. સંપત્તિનો કાળ આપત્તિના કાળ જેટલા સુખનો કે અંતરના તાદાત્મ્યનો અનુભવ કરાવી શકતો નથી. આ સમયે ઉત્તમભાઈને ફિલ્મ જોવાનો શોખ હતો. રાજકપૂર અને નરગીસ એમના પ્રિય અદાકારો હતાં. કુંદનલાલ સાયગલ એમનો મનપસંદ
42
