Aafatoni Aandhi Vachhe Samruddhinu Shikhar U N Mehtanu Jivan Charitra

Author(s): Kumarpal Desai
Publisher: Torrent Limited

Page 39

J
નોકરીની શોધમાં
મેમદપુરથી મુંબઈ સુધીની શિક્ષણની યાત્રા પૂરી થઈ. આપસૂઝ અને
આપબળે રાત-દિવસ મહેનત કરીને ઉત્તમભાઈ સાયન્સ ગ્રેજ્યુએટ થયા. ઉત્તમભાઈ એવા સમાજમાંથી આવતા હતા કે જ્યાં ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવનાર વ્યક્તિઓ વિરલ હતી. બાળપણમાં એમની આસપાસના મોટાભાગના માનવીઓની દુનિયા મેમદપુરમાં સમાઈ જતી હતી. કેટલાકની ત્યાંથી આગળ વધીને છાપી સુધી પહોંચતી. વધુમાં વધુ પાલનપુર સુધી જતી હતી. જ્યારે ઉત્તમભાઈએ ‘એકલો જાને રે'ની માફક મુંબઈમાં ત્રણ વર્ષ રહીને અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો.
હવે જીવનની બીજી અગ્નિપરીક્ષાનો આરંભ થયો. એમને માટે નોકરી મેળવવી આસાન નહોતી. શૂન્યમાંથી સર્જન કરવાનો એમની સામે મહાન પડકાર હતો. કુટુંબમાં કોઈની પાસે વેપારનો અનુભવ નહીં. નાથાલાલભાઈના મોટાભાઈ ભીખાભાઈને ત્રણ પુત્રો હતા, પરંતુ એ સહુ મેમદપુરમાં જ રહેતા હતા. તેઓ નાનકડી દુકાનમાં ઘરવપરાશની ચીજો રાખીને ધંધો ચલાવતા હતા. આ સમયે સરકાર દ્વારા ધીરધારના ધંધામાં નિયંત્રણ આવ્યું અને એથી નવી પેઢીને માટે આજીવિકા કેવી રીતે રળવી એ મોટો પ્રશ્નાર્થ બની ગયો.
યુવાન ઉત્તમભાઈના મનમાં વેપારના કેટલાય ઘોડા થનગનતા હતા. એમના મનની પાંખ કેટલીયે જુદી જુદી દિશાઓમાં ઊડવા લાગી. ક્યારેક એમ થતું કોઈ ટેક્નૉલોજીની લાઇન મળી જાય તો સારું. ક્યારેક વળી એવો વિચાર આવતો કે કોઈ વેપારના ક્ષેત્રમાં ઝંપલાવું અને જ્વલંત સિદ્ધિ મેળવું.
એમની પાસે કોઈ અનુભવ નહીં. વારસામાં કોઈ જ્ઞાન નહીં. કુટુંબનું કશું આર્થિક પીઠબળ નહીં. આવી પરિસ્થિતિમાં મનમાં માત્ર એક જ સ્ફુરણા થયા કરે,
“બસ, મારે આગળ ધપવું છે. મારે મારું કૌવત બતાવવું છે. મારું હીર કસવું છે. આપબળે આગળ વધીને ટોચ પર પહોંચવું છે. બસ, જિંદગીનું એક જ ધ્યેય કે મહેનતથી આગળ વધીને સિદ્ધિના શિખરે પહોંચવું છે.”
યુવાન ઉત્તમભાઈને સમૃદ્ધિનાં શિખરો દેખાય, પરંતુ બીજી બાજુ કડવી વાસ્તવિકતા એમને હકીકતથી બાંધી લેતી હતી. મનમાં ગમે તેટલાં ઘોડાં થનગને, પણ જલદી કમાણી કરવી પડે તેવી પરિસ્થિતિ હતી. જે કોઈ નોકરી મળે તે સ્વીકારીને ગુજરાન ચલાવવું પડે તેમ હતું.
એ સમયે દેશમાં રેશનિંગ દાખલ થયું હતું. ઠેર ઠેર રેશનિંગની કચેરીઓ ખૂલી હતી. મુંબઈના ફૉર્ટ વિસ્તારમાં આવી એક કચેરી ખોલવામાં આવી. ઉત્તમભાઈએ વિચાર કર્યો કે પહેલાં તો જે મળે તે નોકરી કરી લેવી, એટલે
35