Descriptive Catalogue of Sanskrit Manuscripts in Tanjore Vol 06

Author(s): P P S Shastri
Publisher: Government of Madras
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020231/1

Page #1

Page #2

DESCRIPTIVE CATALOGUE
OF THE
SANSKRIT MANUSCRIPTS
IN THE
TANJORE MAHĀRĀJA SERFOJI'S SARASVATĪ MAHĀL LIBRARY
TANJORE
BY
P. P. S. SASTRI, B. A. (Oxon), m. A. (Madras), m. R. A. S.
ADDITIONAL PROFESSOR OF SANSKRIT
PRESIDENCY COLLEGE, MADRAS
Published by the Administrative Committee with Grant-in-aid
sanctioned by the Government of Madras
VOL. VI. KĀVYAS.
-- SRIRANGAM - SRI VANI VILAS PRESS 1929
Foreign: Four Shilling only
Price : Rupees only. I

Page #3

Page #4

CONTENTS.
I. General Introduction to the Library.
II. General Scheme of the Descriptive Catalogue..
JII. Detailed contents of Mss noticed in
Vol. VI.
IV. List of Important Abbreviations and the Scheme of Transliteration.
PAGE.
I-VIII
IX-XV
XVII-XX
XXI-XXII
V. Descriptive notices of Mss. noticed in Vol. VI. 2405-2860 VI. Errata et addenda of Vol. VI.
[Note:-Index of Authors, Index of Owners of Mss., Index of Scribes of Mss., Index to dated Mss., Index to works noticedthese items of information regarding Vols. VI and VII will appear in Volume VII].

Page #5

Page #6

GENERAL INTRODUCTION
TO THE LIBRARY.
THE Tanjore Mahārāja Serfoji's Sarasvati Mabāt Library,
which is described by Dr. Burnell “to be perhaps the largest and inost imortant in the world” and which Dr. Bühler says "contains a great many useful and a number of very rare or nearly unique books in any of which are quite unknown or procurable only with great trouble and expense" was till recently the private property of the Rājas of Tanjore.
The earliest begimings of the Library must have been about the end of the 16th-century when Tanjore was under the rule of Telugu Nāyakan who collected Banskrit Manuscripts written in Telugu character. In the 16th century the Mahrāthas conquered the country and since that date the Library has been increasing. By far the greater portion of the collection was made by Serfoji during a visit to Benares during 1820-1830. Sivāji his successor added a few. There has practically been no addition of any value till very recent times. A good number of Sanskrit Manuscripts including rare and valuable manuscripts representing the collection of generations of a family of scholars, known as the "Jambunātha Bhat Lindagai Collection " was added to the Library in 1921.
. Regarding, the origin and importance of this collection, Dr. Haltaob bas the following interesting information in "No. III. Reports on Sanskrit - Manuscripts in Southeru India", edited by him in 1905 at Madran :

Page #7

“ The manuscripts described in this Report belong to Jambunátha bhatta, a Mahräßha Brāhmaṇa at Tanjore, who is the eldest son of a certain Mannambhatta. He is a no mean Sanskrit Scholar and knows the whole Řgveda by heart. As he is continually teaching the text of this sacred book to students, even his blind daughter has learnt to recite portions of it. The existence of this Library was brought to my notice by Mr. T. S. Kuppigwāmi Šāstri, of the Educational Department, who istavourably known to Sanskritists by his paper on Rămabhadra Dikaita. During my absence on furlough in Europe, my First Assistant, Mr. V. Verkayya, M.A., was deputed to Tanjore in order to catalogue Jambunătha's collection. He spent three months at this work, in which he received the valuable aid of Mr. Kuppuswami Săstrs. Both the list and the extracts testify to the throughness and care with which he has accomplished his task. From his Annual Report on Epigraphy for 1898-99 I quote the following details about Jambunātha's collection :
“He is the eldest of the three brothers and is descended from a family whose influence is reported to have been very great when the Mahrātha Kingdom of Tanjore was in existence. When manuscripts were obtained for the Palace Library from Benares and other places in Northern India, the ancestors of Jambunătha bhatta appear to have systematically used their influence to make their collection of Sanskrit works. This accounts for the existence in this collection of a large number of ancient manuscripts evidently copied in Northern India. The texts were transcribed by the members of the family, who appear to have been learned men. This according to the present owner of this Library, was how this collection came into existence. The manuscripts are all written in Någari characters and on loose sheets of

Page #8

Dvaitam:
Anuvyākhyānyāyasambandhadīpikā
Mahabharatatātparya Nirnayaḥ
93
99
""
7897
7898
7899
7900 & 01
7902
7903
Mahabharatatatparyanirṇayānukramaņikā 7904 & 05
7906-12
7913-20
""
31
99
25
99
,
29
31
シタ
Bhagavattatparyanirnayaḥ
39
39
""
33
,"
99
33
99
39
99
12
""
39
59
""
29
Vyakhya-Padarthadipikā
Durghaṭarthaprakāśikā
Bhavacandrika
Prakāśaḥ
Vyakhyā
29
Kathilakṇagam Upadhikhandanam
Padarthapradipika
VII
39
Bhagavadgitatatparyanirṇayaḥ
Vyakhyā-Dipika
""
"
39
""
II. Minor works of Anandatirtha and the commentaries thereon.
Anubhāṣyam
Pramanalaksaṇam
Nyayakalpalatavyākhya-Nyayadipaḥ
Tatparyabodhini
Vivaranam
Prabodhini
Padyaratnavall
Prakāśaḥ
NUMBERS.
7877 & 78
7879-96
Vyakhya-Nyāyadīpikā
7933-8083
7933-35
7986-45
Vyakhya-Nyāyakalpalata 7946-53
Vyakhya-Vivaranam
7921
7922
7928
7924
7925 & 26
7927-31
7932
7954
7955
7956
7957-60
7961-67
7968---73
PAGES.
6051-53
6053-57
6058 & 59
6059-62
6062-64
6064-67
6067-69
6069-72
€072-75
6075-77
6078-82
6082-84
6094 & 85
6086 & 87
6087 & 88
6089-91
6091-98
6094 & 95
6096-6186
6096 & 07
6098-100
6101-08
6104-06
6106-08
6108-10
6110-1
6112-14
6115-17

Page #9

VHI
B7
Dvaitam :
NUMBERS. PAGES. Vivaranavyākhyā-Mandāramañjari
7974 6118 & 19 Māyāvádakhandanam
7975-82 6120-22 Vyåkhyå-Vivarapain 7983-87 6128 Vyakhya
7988 6126 & 27 Tattvasankhyānam
7989-96 6127-29 V yák hå- Vivarapam 7997-8001 6180-32 VivaraQatippani
8002 6133 & 84 Tattvavivekab
8008-10 6134-36 Vyõ khya-Vivaranam 8011-17 6137-89 Tattvodyotaļ
8018-26 6140 & 4.1 ,, Vyākhyā — Vivaranam
8026-35 6142-45 Vivaranatkā—(Vedesatirtha)
8036 & 37 6146-47 Vivarapatikā (Rāghavendra)
8038 & 99 6147-49 » Mandaprabodhini
8040 0150-52 Karmanirnayah
8041 43 6152-54 Tika
8044 6.*4-66 Tikāvyåkhya- Karmaprakāśaḥ 8046 6156-58 Vipputattvanirpayah
8046-54 6158-61 Tskå
8056-03 6161-64 ,,Vyākhyā-Dipikā
8061 6165-67 , , , Bhävadipaḥ 8065 & 66.6167-69
(Pandurangab) 007 6169 & 70
, Vādārthadipikā 8068 6170-73 Prapancamithyātvānamånakhandanam 8069-76 6873–76
„Vyakhya---Vivaranam 8077-82 6176-78 Särabhogaprakāraḥ
8089 6179 & 80 III. Major works of other authors. 8984-8138 6181-6242 Abhinavagada
8084 & 85 6181-83 Upasambäravijayağ
8086 0183 & 84
Tula
»

Page #10

Dvaitam:
NUMBERS.
PAGES. Tattvaratpaprakiśiká
8087 6185 & 88 Tattvasangrahaḥ
8088 & 89 6186-89 Tarkataņdavam
8090-94 6189-93 , Vyakhya-Nyaya dipah
2096-97 6194-97 Abhinavatarkatändavam
8098-8101 0197-6202 Nyā yåmftam
8102-04 6202-05 , Vyākhyā.-Taranging
8105.07 0206-08 Āmodah
8108 6209 & 10 , Tika-Kaộtakoddharanam 8109 6210 & 11 Pucchabrahmapirākşti”
8110 6211-13 Pramádapaddhatib
8111-17 6213-15 Tiki-Paddhatiprakāśika 8118 6216-18 Vyikhyā
8119 6218 & 19 » Abhinavāmftam 8120 6219-21 Prambansangrahab
8121 6221 & 22 Bhedadhikkåranyakkärah
8122 6222-24 Bh dojjlvanam
8128 6224 & 25 Bhedojjivanatippamam
8124 6226 & 28 Madhvamanträrthamaijari
8126 6226 & 27 Yogadspika
$126 6227 & 28 Vigpobhakticandrodayaḥ
8127 6229 & 30 Vädávalib
8128 & 29 6230 & 31 Vedāntapraineyavicāraḥ
8180 6281 & 82 Sattattvaratnamála
81916132-34 Vidvanmodatarangiøs
8132 6134-40 Sanatsajätsyavyakhya
8133 6140-42 IV. Minor works of other authors. 8184-63 6243-6262 Gajapañcâsanak
8134 & 85 6243 & 44

Page #11

Dvaitam:
NUMBERS.
PAGES.
Sudhānādaradiyakhandanam Granthamālikāstotram Jagatspaţikramah Srețivicarab Prameyama imālá Prameyasaågrabah Pralayavicāraḥ Balittbásūktaţikā Vaisnavavedāntavicárab
Vyaknya Bankä mälika Sarvamūládyantadlokah
8136 & 37 6244-46 3138 & 39 6246-49
8140 6249 & 50 8141 6250 81426251 & 62 8143 6252 & 63 8144 6253 & 54 8145 6254 & 55
8146-49
6255-59
8150
6259
8151
6260
8152 & 53 6261 & 62
Saivam.
8154-8223 6265-6866 Brahmasūtrabhāxyam
8154 & 56 $285-67 Vyakhya-Sivārkananidipika 8156 & 57 6268-72 Anandalabari
8158 6272-74 Brahmatarkastavaḥ
8169-68 6274-79 Bhāratatātparyasangrahah
8164 6279-81 Ratuatre yaparska
8185-68 6281-85 Sivakarạämftam
8169-73 6285-88 Sikharinimālāstotravyākhyi
8174 6288-90 Sivatattvavivekah
8176 6290 & 91 Sikbarinimālāstotratikā
8176 6291-94 Sivådvaitanirnayah
81776294 & 95 Oidvilăsab
8178 & 79 6295-97 Tattvaprakāśikā
8180-82 8297-6390
8183-86 6300-03 Tattvatrayanirnayavivaranam
8187 8303-06
»
Tikā

Page #12

paper. Having been frequently handled by ignorant and careless men the manuscripts became mixed mp, and the owner, who despaired of restoring order a nong them, made them into bundles and tied them with cloth. About two years ago, Mr. Kuppuswami Sástrí, to whom examination of Sanskrit manuscripts is a labour of love, prepared a tentative list of the contents of these bundles. When I went to Tanjore on the 2nd January, Jambunăthabhatta showed me about one hundred of these bundles. A cursory inspection of them satisfied me that the Library was an important one and it should be carefully examined. This meant that not only should these works which were still complete be registered in my list but that an attempt should also be made to put together pieces which, through careless bandling, had got out of their places.”
In 1922, the Library received other valuable collections of rare interest, known as the “ Kägalkar" and the " Patanga Avadhūta" collections. The former is about 159 and the latter, about 100 years old. The collection made by the Kāgalkar Family of learned Sanskrit Scholars of Tanjore especially versed in Sanskrit Grammar (271%TUTA) contains the autograph copies made by some of them of the works composed by themselves and others. Its prominent feature is the collection of works on Sanskrit Grammar. The collection made by Pataigāvadhūta whose descendants settled at Tiruvada marudūr in Tanjore District contains a large number of works on Vedānta (aaraa:) and Bhakti (#14:). Both these collections comprise several Manuscripts which do not already exist in this Library.
The atténtion of the Government of India and through it of the Government of Madras was directed in 1868 to the importance of the examination, purchase or transcription of Sanskrit Manus

Page #13

eripts in Indiau Libraries and the framing of printed lists or catalogues of the same. (Proceediogs of the Goverament of India in the Home Department (Pablic), No. 4338-48, dated Simla, Bad November 1889).
In respect of magnitude as well as the range of subjects dealt with, not to speak of the diversity of languages employed, the Tanjore Library is probably second to none among Oriental Libraries in India.
In December of the same pexr, the Government of Madras asked Mr. Pickford, Professor of Sanskrit, to carry out the instructions of the Government of India. He commenced to catalogue the manuscripts at Tanjore ; but he fell seriously ill and had to return to Europe in March 1870 and never came back to India. It is not known how much he had done as his unfinished catalogues could not be found. (Letter from the Professor of Sanskrit, Presidency College, Madras, to the Chief Secretary to the Government of Madras, 22nd May 1876, and Letter No. 1560, dated Madras, 7th Jupe: 1876, from the Director of Public Instruction, Madras, to the Chief Secretary to the Government of Madras).
Thereupon Dr. Barnell, District and Sessions Judge, Was appointed in G. O. No. 71, dated 16th March 1871, to catalogue, the Sanskrit Manuscripts in the Library at Tanjore. That learned Scholar devoted & great deal of research and labour to the task and his catalogue which he styled " A Claseified Index to the Sanskrit Mapuscripts in the Palace at Tanjore," was published in three parts between 1878 and 1880 in London. This is now the chief key to the hoge Sanskrit collection in this, Library, Butanfortunately a great many manuscripts, above 4,000, seem to have been omitted and his catalogue cannot be said to be complete.

Page #14

During the course of his preparation of the catalogue Dr. Burnell wrote to the Chief Secretary to the Government of Madras from Bangalore on 6th August 1873 as follows:
"It may perhaps be asked if the Library is worth the labour spent on it. I can answer unhesitatingly that it is. It is now a recognised fact that nearly all Sanskrit Works of importance exist in different recensions. The Tanjore Library is unrivalled in this respect it contains several good manuscripts of all the most important ones known as yet, including a few that are The Tanjore Library, however, contains additional manuscripts of most of the works which I had discovered elsewhere, and this is a matter of great importance.
II
I believe that this Library must sooner or later, escheat to the Government. The preparation of this catalogue will therefore protect property of enormous value. Sanskrit Manuscripts have long been very dear and the cost of making proper transcripts is now very heavy. As far as I can judge, it would not be possible to form a Collection like that at Tanjore at a less cost than £50,000 but many manuscripts are unquestionably unique."
new.........
The Tanjore Maharija Serfoji's Sarasvati Mahal Library is now a public library in the full sense of that term, the Government of Madras through the Treasurer of Charitable Endowments being responsible for its administration. The collection belonged to the reigning princes of Tanjore-the Mahratha Mahārājas. When the last of them died leaving no direct male heir and after the death of the last surviving Rani this collection together with the other properties formed the subject of litigation in civil courts. There was a rumour a few years ago that the collection had attracted the attention of some wealthy patrons of learning from

Page #15

VI
Overseas. And it would appear that arrangements were very nearly ready to sell the whole collection outright at an assessed value, when public attention was focussed on certain remarks of Dr. Burnell to the effect that "it would not be possible to form a collection like that at Tanjore at a less cost than £ 50,000". The parties concerned had perforce to wake up and the deal was not immediately concluded. The public of Tanjore also began to interest themselves in the affair adequately. It was rightly considered as a question of National pride. The parties in O. S. No. 26 of 1912 on the file of the Subordinate Judge of Tanjore agreed that it was emineatly fit that the Library should be preserved and maintained as a Public Library in trust for the public and removed the Library and one lakh of rupees to provide for its up-keep, from the subject-matter of the suit. The Government of Madras in G. O. No. 1306 Home (Education), dated 5th October 1918, accordingly took possession of the same under the Charitable Endowments Act and have framed a scheme for the management of the same.
Since the Library became a Pubiic Trust there has been a marked improvement in the reception accorded to it by the public. Various liberal and generous-minded benefactors have come forward with magnanimous offers. The Library has been enriched with several very fine collections of manuscripts, every one of them rare, valuable and very interesting. The Kagalkar collection, Jambunatha Bhat Landagai collection and the Patanga Avadhūta collection-all these three alone number 2181 manuscripts. Besides these, the Tyagaraja Svami collection which alone contains more than 1000 manuscripts; then the minor collections-the Subrahmanya Sastri collection, Subrahmanya Rao collection, Ramacandra Ganapat collection, Nilakantha Sastri collection, Deva ankara Tawker collection, Gopalakrana Davaleker collection, and Kṛṇāji

Page #16

VII
Mehta collection-all are of great and paramount importance.
The manuscripts are either on palm leaf or on paper. They are of very different value and come from very different sources. A large collection of these are recent Nagari copies of manuscripts in South Indian characters and are at least a century old.
These manuscripts are in more than eleven distinct alphabets being from all parts of India. On the whole, one may easily say that the total number of manuscripts now in this Library is likely to 3xceed 30,000.
A large number of original records belonging to the last reigning house of Tanjore which will be of very great importance for reconstructing the political and social history of the Mahrāṭha rule in Southern India has recently been transferred to the care of this Library from the Civil Court by order of the Judge.
Besides these manuscripts there are also a number of books and Manuscripts in almost all the Indian and European languages and on almost all branches of human knowledge. Special mention may here be made of the books and manuscripts in Telugu, Tamil, Mahrathi and English on account of their number and importance.
Dr. Burnell issued what he modestly styled "A classified Index to the Sanskrit Manuscripts in the Palace at Tanjore," between 1878 and 1880. Between 1880 and 1918 for very nearly forty years, the Library has been the victim of many an outrage. Those who were in possession gave out on loan very many manuscripts which were never returned. And many more somehow or other, found themselves into Libraries other than at Tanjore. Dr. Burnell's Catalogue is very usful to us to trace out lost manuscripts which are never likely to come back to us. Our losses are

Page #17

VHI
probably far more: for even Dr. Burnell's admirable catalogue was by no means a complete catalogue of all that existed. For, where he mentions a single work in a bundle, we are able today to trace two or more works in the same bundle.
The Committee appointed by the Government of Madras took charge early in 1919. Since then, they have been busily pushing forward the work of revising and preparing a fresh catalogue of all the works now in the Library according to the latest scientific methods. Each work is described in detail in a card-index-form which contains all the necessary particulars.
MADRAS 3-12-29
In 1920 a Catalogue of printed books in French, Latin, Italian and Greek was published. In 1926 three volumes of a Catalogue of Tamil Manuscripts in the Library were published. From the year 1924 a Catalogue of Mahrathi Mss. and books of this Library was being prepared; the first Volume has been published very recently. These are now on sale and can be bad from the Secretary of the Library.
The Administrative Committee of the Library approached the Government of Madras, year after year with the request for a special grant to enable them to prepare and publish a descriptive catalogue of the Sanskrit Manuscripts in this Library. In their G. O. No. Mis. 563 Dated 9th April 1927, the Government of Madras were pleased to allot the necessary funds for a three-year programme for carrying out the long delayed desire of the Committee. The work of cataloguing and printing has since been pushed forward with great rapidity.
}
P. P. S. Sastri,
Editor.

Page #18

I. Vedas:
31
DESCRIPTIVE CATALOGUE,
Dr. Burnell issued "A Classified Index of the Sanskrit Mss. in the Palace at Tanjore " in three parts between 1378-1880 and noticed briefly 12,376 Mss. At present the Library possesses very nearly 25,000 Sanskrit Mss. The present Descriptive Catalogue is expected to furnish detailed notices regarding all the 25,000 Sanskrit Mss. When the scheme of a descriptive catalogue of the Sanskrit Mss. in the Tanjore Palace Library, Tanjore was first discussed, I expected that the whole catalogue may not exceed 5000 pages of printed matter. But the experience of the last two years shows that the Descriptive Catalogue would easily exceed 10,000 pages. As the Government Grant sanctioned in G. O. No. Mis. 563 dated 9th April 1927 contemplates only a three-year programme ending with 31st March 1980 for a catalogue estimated to extend over approximately 5,000 pages, I have to set forth in detail the scheme which is proposed to serve as a guide for the Sanskrit Mss. contained in this Library.
33
II
The 25,000 Sanskrit Mss. of this Library may be roughly classified under the following heads :
PART I-VEDIC LITERATURE.
19
GENERAL SCHEME
OF THE
Samhitas and Samhitabhāṇyas. Brahmanas and Brahmanabhāṇyas. Aranyakas and Araṇyakabhāṇyas. Upanisads and Upanisadbhaayas. Nos. 1677,

Page #19

II. Vedligas: Sikaz.
Chandas. Nirakta. Jyantiga (Vedārga only). Vyakarapa
(Prātißākhyas and Vedalakranas only). Kulpa-Srauta--gūtras, Bhaqyas and Pra
yogas. Grhya-Sūtras, Bhagyas and Pra.
yogas. Dharma--Sūtras, Bhasyas and Prayogas.
(Nob. 2916), III. Dharmaśāstra :-(1) Smštis, Vyākhyās and Niban
dhanagranthas. (2) Niti-Rajadharma.
Nos. 2221. IV. Itihisa: Rämāyaṇa, Mahābhārata and Sivarabasya,
Nos. 986. V. Puranas: Mahāpuripes, Upapurāņas, Upākhyānas
and Mihatmyas etc.
No8. 1640.
PART II-POST-VEDIC LITERATURE.
Nog. 2060.
448.
79.
VI. Kirya. VII. Nāšaka. VIII. Alankara IX. Chandas.
X. Kosa. XI. Vyakarana. XII. Našynkästra.
18.
404.
640. 60.

Page #20

XIII. Sangita.
XIV. Vaidya.
XV.
Kamasastra.
XVI. Jyautiga. Darganas:
XVII.
XXI.
(a) Nyaya.
(b) Vaiseaika.
(c) Sankhya.
(d) Yoga.
(e) Purvamimămsá.
(f) Uttaramimāmsā (Vedānta).
(1) Advaita.
(2) Dvaita.
(3) Visistadvaita. (4) Saiva.
(g) Saktadarśana.
(h) Ganesadarsana.
XVIII. Jaina Works.
XIX. Againa or Tantra.
XX. Silpa.
(a) Saiva.
(b) Säkta.
(c) Ganesa.
(d) Vaisnava etc.
ΣΙ
Mantraśāstra. (a) Saiva.
(b) Sakta..
(c) Ganesa.
(d) Saura.
(e) Vaimava.
Nos.
99
99
33
11
91
375.
374.
40.
547.
Nos. 5.
494.
8559
""
Nos. 48.
2,100

Page #21

(f) Prakirņaka (Miscellaneous). XXII. Stotras. (Sabasranāmas etc.) Nos. 2580. XXIII. Vrata : Vrataprayoga
» 1994, Vratakatha XXIV. Miscellaneous
, 706
Total 25,000
VOLUME I. Volume I describes in detail the Samhitās of the four Vedas and the bhāļyas thereon. There are 590 Mes dealing with the Samhitās of the four Vedas. Along with the Rg.Vedasarghita the Rg-Vedic Miscellaneous Sūktas, the Rg. Vedasambitānukramapikäs and Rg-Vedapadapāthas are also noticed. Similarly, along with the Samavedasambitā, the Sámavedapada pāßhas, the Sāmavedagar.as and their Anukramanikas are described. After the Samhitās of the four Vedas the Samhitābhāļyas (Nos. 597-697) are noticed. This completes Volume I.
VOLUME II. The Second Volume begins with the Bräbmagas belonging to the various Vedas. Nos. 098-823 describe the Brāhmaṇas. The Brāhmaṇabhāgyab are then noticed (Nos. 829-859). After the various Brāhmaṇabhāşyas, the Aranyakas are described (Nos. 860 -898). The Upanişads are then dealt with (Nos. 899--1420). They are classified according to the Veda to which they are attached, as is described in detail in the Muktikopa nişad. Those that are not mentioned in the Muktikopanised are grouped under the general heading ‘Miscellaneous Upanişads'. Nos. 1421-1426 deal with a few Miscellaneous items belonging to the Brāhmaṇas and Upanimads. Hore ends the Second Volume.
VOLUME III. The Third Volume begins with the Bhagyas on the Upanigads (No6.1427-1677). To make the Bhagyas more intellegible from the

Page #22

XIII
point of view of a student of Philosophy, these have been classified according to the schools of Philosophy to which the commen. tators belonged. Nos. 14:27-1559 describe the Upanişadbhāgyas belonging to the Advaita school, Nos. 1570-1673 to the Dvaita school and Nos. 1674-1677 to the Visiøtādvaita school.
The Vedāngas are next taken up. The Mes. on Sikaã, Chandas Nirukta and Jyautiga (Nos. 1678-1723) are described. These are followed by the Meg. on Vedalakpaņa more particalarly comprised by Vedic grammar including Prātišākhya and other subsidiary texts (Nos. 1724-1916). Nos. 1817-1942 contain notices of Mol, belonging to the subject-matter described in Volumes I-III, in the form of a Supplement, as these were detected too late for incorporation earlier. Here ends the Third Volume.
At the end of the Third Volume several Indices are added. For such indices, Volumes I–III are treated as a whole. The indices deal alphabetically with 'Names of Authors, Owners of msk., Scribes of mss, and Names of Works.
VOLUME Iy.
Volume IV describes in detail Brauta-Sūtras, Bbāşyas thereon and a portion of Srauta Prayogas. Nos. 1943-2028 describe the various Srautasūtras belonging to the first three Vedas. The Srautasūtra bhāgyas are then noticed in detail (Nos. 2029-2072). These are followed by Mss. on Srautaprayoga (Nos. 2078-2306) chiefly desling with the seven Haviryajñasamsthās and their Accessories. These are the Adhana, Agnihotra, the Anvärambhaplya, the Darśapūrņa:rāsa, the Āgrayapa, the Pindapitļyajia, the Catarmāsya, the Nirūdhapasabandha and the Sautrāmaņi sacrifices. Unde: each of these, the Mss. belonging to the Rg.

Page #23

XIV
Veda are first noticed; then cone those belonging to Sāmaveda and Yajur Veda, respectively.
VOLUME V.
Volume V describes in detail the manuscripts on Srauta prayoga, numbering 420 (Nos. 285?--??.6). The Volume begins with the description of the seven Soma Samsthas (i.e.,) Agningoma, Atyagniętoma, Ukthya, Å tirátra, şodasi, Aptoryāma and Vã japeya. The manuscripts dealing with each of these samsthās completely are first described in detail. At the end of each complete saņistha, the manuscripts dealing with the prayoga relating to individuel Rtviks are described.
The manuscripts described belong to the three schools of Ābvalāyana, Āpastamba and Budhayana
Independent works on Srauta, dealing with the various schools find a place next to the manuscripts dealing with the prayoga relating to individual Rtviks. These are followed by the description of certain metrical works, technically called Srauta Kirikás. They summarise the procedure to be adopted in the performance of the various sacrifices.
Manuscripts dealing with the expiatory ceremonies (Prayascittas) are dealt with next. Most of these expiatory ceremonios are, it may be observed, in the form of istis. Other miscellaneous iqti-prayogas are described in detail after the prāyascittas. The volume concludes with the description of the manuscripts dealing with the various Sastray.
VOLUME VI. Volume VI describes the Kavya Mss. 'in the Library. This Library is particularly rich in Kávya manuecripts. These are

Page #24

dealt with in two volumes (i.e.) Volumes VI and VII. The sixth volume deals with the Paicamabākávyas, other Mabākávyas and Khanda kávyas. The Pancainhākāvyas are the Raghuvamba, the Kumārasambhava, the Kirätārjuniya, the Bišupālavadba and the Naiqadha. Each of these works is represented by a large number of manuscripts and consequently a slight change has been adopted in cataloging these works. One manuscript is described in detail and the rest have been given in a tabular form, which is self-explanatory. Thus No. 2777 describes in detail a copy of the Raghuvamsa and the tabular statement begins with No. 2778 and continues ap to No. 2989. Of Mallinātha's commentary on the Raghuvamsa there are a number of copies and as before, one of them (No. 2990) is described in detail and the rest are described in tabular form (Nos. 2991-3044). Each Mabākāvya and its commetary are being dealt with in this way-- Kumāraeam bhava (Nos. 3045-3080); its vyākhyā (Mallinātha's) (Nos. 3081-89). Kirātārjuniya (Nog. 30953164) its vyākhy. (Nos. 3165-86): Siśupālavadba (Nos. 9188-8872); its vyākhyā (Nos. 3373.34:25); Naișa dha-(Nos. 3444-8605); its vyakhya (Nos. 9607-3678) Nárayaņa’s vyākhyā (3674-3689). Apart from Mallinātha's commentary there are certain other commentaries and these have been described in full. For manuscripts noticed in the tabular statement, certian special reroarks have been, given wherever necessary and they follow each Mabākāvya in order.
Nos. 3694-3739 describe the other Mabākávyas. Nos. 87403861 describe in detail the Khandakāvyas.
The next volume will deal with the remaining Mss. on Kávya. Volume VIJI will deal with Nataka in all its varieties. Volume IX will deal with Alumkāra, Chandas and Koba.

Page #25

Page #26

III
DETAILED CONTENTS
OF Mss. NOTICED IN Vol. VI.
Parcamahakavyas :
NUMBERS. Pages. Raghuvamás)
2777-2989 2407-2427 Raghuvambavyakhya
2990-3044 2428-2435 Detaileld Remarks on Raghuvamia Mss.
2436-2440 Kumarasambhavam
9045-3080 2440-2445 Kumārasambhavavyakhya
3081-3089 2446-2449 Kumarasambhavaţikā
3090-3093 2450-2459 Kumarasambhavatikā
3094 2459-2460 Detailed Remarks on Kumārasambhava Mos.
2460-2461 Kirātārjunsyamahäkávyam
3095-5164 2462-2469 Kirätārjunsyamahākāvyavyākhyānam 8166-3186 2470-2473 Kirātárjunsyamabākāvya vyakhyā
8187 2474-2475 Detailed Remarks on Kirätārjuniya M88.
2476-2477 Sibupālavadham
3188-3372 2477-3495 Sibupälavadhavyākhya
8378-3435 2496-2605 Sikapālavadhatika
3436-8437 2506-2510 Sisupälavadhavyakhya
8438 2510-2612 disapālavadhānvaya
3489-3448 2512-2013 Detailed Remarks on Sibupilavadha Mas.
2514-2016 Naiqadham
3444-8606 2617-2685

Page #27

XVIII
Pañcamahakāvyas: Naiqadhavyākhyā
Do
NUMBERS. PAGES. 3606 3678 2536-2545 3679-3689 2546-2549 3690-3691 2550-2556 3892-9693 2556-2559
2559-2562
Do
Naiqadbaţika Detailed Remarks on Nairad ba Mss. Itara Mahakavyas : Përvatsparipayaḥ Pradyumnottaracaritam Prahladavijayah
Prāgabháratam
Bilabharatam
Bālabhāratavyākhyā Bhattikävyam Bhattikávya vyakhya Minākşipariņayaḥ Mukundavilăsah Yamakārna vaḥ savyākhyaḥ Raghunathacaritam Raghunathābhyudayaḥ Rāghavacaritam Rāghavapānda vsyām Ragbavapāņday yavyákhyānam Rămacandroda yam Rāmacandrodayvyākhyā Vijäänatarangips Viberaņarāmāyaṇam Bivalllārņsvah Satyanathibhyudayah Satyanathibbyodayavyākhyā
3694 2566-2571 2695 2571-2678
3696 2578-2688 3697-8698 2584-2689 3699-3705 2589-2605
9706 2606-2610 3707-8713 2011-2016 3714-3716 2016-2019 3717-3718 2619-2627
3719 2627-2631 3720 2631-2094 8721 2684-2638 3722 2088-2641
3723 2841-2647 3724-3729 2647-2654
3730 2054-2668 8791-8792 2688-2664 8783-3785 2664-2667
3736 2667-2671
3737 2671-2878 8738-3739 2879-2876
3740 2676-2680 3741 2680-2682

Page #28

NUMBERS. PAGES.
3742 2688-2686
Itara Mahakāvyas : Harivamiasāracaritavyākhyānam Khanda-Kāvyas : Uqabarapakávyam Uşanarñakávyaţika ştusamhāraḥ Ekadinaprabandhaḥ Kathātrayi savyākhyā Kathātraylvyākhyā Kavikarpaţikā Gangavataranam Ghata karparakāvyam Ghatakarpalakävyam savyākhyam Ghatakarparakávyam satikam Citrabandbarámáyapam
Citrabandharāmāyagatikā
Cidambaravilága käyyam Cidambaravilāsakāvyavyākhya Corapañcâsika Jõānavilāsakaryam Damarukavyākhyā Darhadamana kāvyam Devavataranam Nakgatramālikā Narakāsuravijaya Nalodayakävyam Nalodayakávyapadam Nalodayavyākhyā Patañjalicaritam Patañjalicarita vyākhyā
3743-3744 2689-2091 3745-3746 2692-2696
3747 2696-2697
3748 2698-2700 3749-3751 2700-2709
3952 2709-2711 3753-8756 2711-2714
3757 2714-2716 3758-3769 2716-2718 3760-8770 3719-2727 3771
2728 3772-3773 2728-2782 3774-3776 8732-2786 3777-3778 2738-2742 3779-3780 2742-2745 3781-3791 2745-2783
3792 2768-2760 3793-3797 2760-2764
3798 2764-2787 8799 2768-3770 3800 2770-2772
3801 2772-2775 8802-3811 2776-2788 8812-3815 2783 -2787 3816-3826 2787-2803
3826 2803-2805 38272806-2809

Page #29

Khanda-Kavyas :
Präṇābharaṇam
Bhikṣatanakavyam
Yudhisthiravijayaḥ
Bharatavamsakāvyavyäkhyānam
Yudhisthiravijayapadapathaḥ
Yudhisthiravijayavyākhyānam
Raksasakāvyam
Do.
saṭikam
Radhavinodakāvyam
Do.
Do. Vyakhyā
savyäkhyam
XX
Sāntivilāsaḥ
Slegacintamaniḥ
Sumanoranjanam
Harivilāsaḥ
Rāmakranaviloma kavyam
Ramacandrakāvyam
Ramayanasangrahaḥ
Rāmāyaṇārya
Sabdārthacintāmanih savyākhysh
NUMBERS.
3828 2809-2810
3829 2810-2813
3880-3831 2814-2816
PAGES.
3832 2817-2818 3833 2818-2819
3884 2819-2821
8835-3836 2822-2828
3837-3838 2823-2825
3889-3840
2826-2828
3841 2828-2881
8842 2882-2833
2833-2887
2837-2889
3843-3846
3847
8848
3849
2839
2839-2840
3850-3851
2840-2846
8852-3854 2846-2848
3855 2848-2951
3856 2851-2853 3857-3861
2854-2859

Page #30

IV
LIST OF IMPORTANT ABBREVIATIONS.
1. J. L. Collection=Jámbanātha Bhatta Lāņdagai
Collection. 2. S. K. Collection=Seturāma Rao Kagalkar Collection. 3. P. A. Collection=Patanga Avad hūta Collection. 4. T. S. Collection=Tyāgarāja Svāmi Collection, 5. S. S. Collection=Subrahmanya Šāstri Collection. 6. N. S. Collection=Nilakantha Bāstri Collection. 7. D. S.T. Collection=Deva Sankara Tawker Collection. 8. G. K. D. Collection=Gopāla Kroņa Devalekar Collection. 9. P. S. S. Collection=Peshwa S. Subrahmanya Rau
Collection. 10. K. M. Collection=Krạnājı Metha Collection. [ ]=The Right-angular brackets indicate the suggestion of
the removal of the letters therein. ( =The Circular brackets indicate sometimes the suggestion
of correct reading and sometimes the supply of omitted
portions at beginning and end of incomplete M88. *=Stars indicate the continuity of the text in the manu
scripts. ...=Mere dots indicate the omission of the text in question.

Page #31

THE SCHEME OF TRANSLITERATION. The System of Transliteration adopted in this Descriptive Catalogue is as follows:-- 3 - a T - ga
G -- na 341 - 5
4
A
of
&
all
对研ww寸可形形瓦 v m
seu
el
A
4
34
of
all
oy
au
9
Anusvāra
al
84 MM
Visarga
o
a
RA
com
$
- kha

Page #32

802
॥ काव्यानि
KAVYAS.
#

Page #33

Page #34

॥ पञ्चमहाकाव्यानि ॥ PAÑCAMAHĀKAVYAS.

Page #35

Page #36

DESCRIPTIVE CATALOGUE
OF THE
SANSKRIT MANUSCRIPTS
IN THE
TANJORE MAHARAJA SERFOJI'S
SARASVATĪ MAHAL LIBRARY.
॥ रघुवंश:॥
2777. RAGHUVAMSAH Burnell's Catalogue No. 4830. 'Page 153. Left column.
Substance-Paper. Size--91X5] inches. Sheets--106 (1-122513-20, 23-30, are missing). Lines-11 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthag-1700. Author
Kalidasa. 1-19 Hargas-Complete. Beginning: श्रीगणेशाय नमः। श्री सरस्वत्यै नमः । श्रीगुरुभ्यो नमः ।
श्रीकृष्णाय नमः । श्रीभैरवाय नमः ॥ वागर्थाविव सम्पृक्तौ वागर्थप्रतिपत्तये । वगतः पितरौ वन्दे पार्वतीपरमेश्वरौ ॥१॥ का सूर्यप्रभवो वंशः क चाल्पविषया मतिः । तितीर्घद्धस्तरम्मोहादुडुपेनास्मि सागरम् ॥ २ ॥

Page #37

2408
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
मन्दः कवियशःप्रार्थी गमिष्याम्युपहास्यताम् । प्रांशुलभ्ये फले लोभादुदाहुरिव वामनः ॥ ३॥ अथवा कृतवारद्वारे वंशेऽस्मिन्पूर्वसूरिभिः । मणौ वज्रसमुत्कीर्णे सूत्रस्येवास्ति मे गतिः ॥ ४ ॥ सोऽहमाजन्मशुद्धानामाफलोदयकर्ममाम् । आसमुद्रक्षितीशानामानाकरथवर्मनाम् ॥ ५॥ यथाविधि हुताग्नीनां यथाकामार्चितार्थिनाम् । यथापराधदण्डानां यथा कालप्रबोधिनाम् ॥ ६ ॥ त्यागाय सम्भृतार्थानां सत्यायमितभाषिणाम् । यशसे विजिगीषूणां प्रजायै गृहमेधिनाम् ॥ ७॥ शैशवेऽभ्यस्तविद्यानां यौवने विषयी(य)षिणाम् । वार्द्धके मुनिवृत्तीनां योगानान्ते तनुत्यजाम् ॥ ८॥ रघूणामन्वयं वक्ष्ये तनुवाग्विभवोऽपि सन् । तगुणैः कर्णमागत्य चापलाय प्रणोदितः ॥९॥ कुळकम् ।। तं सन्तश्श्रोतुमर्हन्ति सदसब्यक्तिहेतवः । . हेनस्संलक्ष्यते ह्यनौ विशुद्धिश्शा (इश्या)मिकापि वा ॥१०॥ वैवस्वतो मनु म माननीयो मनीषिणाम् । आसीन्महीभृतामाधः प्रणवश्छन्दसामिव ॥ ११ ॥ तदन्वये शुद्धिमति प्रसूतश्शुद्धिमत्तरः । दिलीप इति राजेन्द्र इन्दुः क्षीरनिधाविव ॥१२॥
End:
तस्यास्तथाविधनरेन्द्रविपतिशोका
दुष्णैर्विलोचनजलैः प्रथमाभितप्तः ।

Page #38

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2409
निर्वापितः कनककुम्भमुखोहिझतेन ___ वंशाभिषेकविधिना शिशिरेण गर्भः॥५६॥ तं भूत्यर्थ (भावाय) प्रसवसमयाकाशिणीनां प्रजाना__ मन्तगूढं शितिरिव नभो चीजमुष्टिं दधाना । मौलैस्सा स्थविरसचिवैर्हेमसिंहासनस्था
राज्ञी राज्यं विधिवदशिषद्भर्तुरव्याहताज्ञा ॥५७॥ Colophon :
इति श्रीरघुवंशे महाकाव्ये श्रीकालिदासकृती अग्निवर्णस्य सुरतवर्णनं नामैकोनविंशम्सर्गः ॥ १९ ॥
श्रीरामाय नम: श्रीकृष्णाय नमः । शुभम् । Subject: Raghuvamsa. 1-19 Sargas, Complete. Remarks :- The Ms. is in good condition.
The Raghuvamsa has been printed many times over both in India and elsewhere. The following editions are worth mentioning: 1. Dr. Foulke's edition of the works of Kalidasa in 5 vol
umes. The text of the Raghuvamsa is printed therein in
Roman charactere. 2. Prof. Nandarkikar has brought out an excellent edition
with an elaborate introduction, dealing with the question
of Kālidāsa's date and so on. 3. The Trivandrum Sanskirt Series edition with the com.
mentary of Aruñagirinātha.
-
-
This library possesses a very large number of copies of the Raghuvamsa, some complete and many incomplete. The following ta bular statement gives the information regarding the various copies.

Page #39

2410
Descriptive
No.
2778
2779
2780
2781
2782
2783
2784
2785
2786
2787
2788
2789
2790
2791
2792
2793
2794
2795
2796
2797
2798
2799
2800
2801
2802
2803
2804
2805
B. L. 4492
10031
4329
4328
10032
10034 (a)
4363
4360
10036
4361
4362
4364
4399
4831
4350
4368
4371
4379
4892
4490
4429
10033
39
Collection
No.
39
""
""
33
..
99
19
ور
39
22
""
33
""
""
22
29
79
"3
19
""
"3
""
39
95
39
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
10035
4332
4369
4351
4375
4380
Substance Size
inches
Paper
Palm leaf.
Paper
Do.
Palm leaf.
Do.
Paper.
Do.
Palm leaf.
Paper.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
DJ.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Palm leaf.
Do.
Paper.
Do.
Do.
Do.
Do.
137×6
10 X1%
10 × 41
7x4
15×1
14x1
9/4/4×41
9×4
151 × 1/2
88×41
93×48
10×4
99×4
9X3
92X39
10×4
8×4
81×48
9/2×39
10×5
78×41
16×12
17×1
91×34
101×4
10x4
71×33
9×4
No. of Sheets
or leaves
88
129
71
150
107
102
63
41
60
43
48
39
34
15
14
7
9
10
7
10
4
3
96
17
10
10
17
7

Page #40

SAXBKRIT MANUSORDTI
2411
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
10
Devanagari.
6-8
Grantha, Devanagari.
11
Sargas 1-19 Complete.
Do. Sargas 1-19
1-19 1-18
7-11
Do.
6-7
Grantba.
1-18
Do. Devanagars.
7-8
1-11
Do.
12-19 1-18
Telugu,
10-11
Devanagari.
1-7
10-12
Do.
8-16
Do.
1-8
Do.
1-4
en 50 00
Do.
Sarga
Do.
1
8-9
Do.
Do.
Do.
8-9
Do,
De.
8-9
Do.
7
6-8
Telugu. Grantha. Depanāgari.
Do.
5-6
Sergas 2-18 Sarga 2
Do.
Do.
2 2
Do.
1

Page #41

2412
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
No. of Sheets
or leaves
Paper.
10
Descriptive Collection
No. No. 2806 B. L. 4393 2807 ,, 4491 2808
4400 2809
4401
Do.
Do.
Do.
2810
4402
Do.
2811
4403
Do.
2812
4404
Do. Do.
2813
4430
2814
4431
Do.
2815
4833
Do.
2816
4381
Do.
2817
4394
Do.
Size inches 69 x 47 104x53 104 X43 98 x 34 10 X4 104 X 33 105X4
9X4 9% X 37 94X34 91 x 41 8x37 7x45 91 x 45 81X4 104x4 84X41 81 X4 9X41 10 X4 75x3 93x4 93 x 39
8x45 85 x 34 10X4
2818
4372
Do.
2819
Do.
2820
4352 4876 4405
Do.
2821
Do.
2822
Do.
4406 4407
2823
Do.
2824
4432
Do.
2825
4433
Do
2826
4434
Do.
2827
4435
Do.
Do.
Do.
2828 4496
Do. 2829
4437 2830
> 4438 2881 Not noticed by Dr. Do.
Burnell. Ms. 16610 2832 Ms. 15611 Do.
93 X 34

Page #42

SANSKRIT MANUSORIPTS
2413
No. of Lines per Page or Sheet.
Script
Complete or otherwise.
00
Devanagari.
Sarga
a
Do.
N
0
Do.
N
Do.
Do.
or
Do.
Do.
N
Do.
N
o o 50
Do,
N
Do.
co
Do.
Sarg Sarga
o
Do.
co
Do.
9-10
Do.
o
o o
Do.
co
Do.
co
Do.
Do.
co
Do. Do.
Do.
woo
Do.
wo er vos ou co
Do.
woo
Do.
co
Do.
Do.
w
Do.
A

Page #43

2414
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
No. of Sheets
or leaves
Paper.
16
4395
Do.
Descriptive Collection No.
No. 2833 B. L. 4334 2834 2885
4373 2836
4370 2837
4358 2838
4408 2839
4409
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
2840
4410
Do.
2841
4411
Do.
4439
Do.
4440
Do.
Size inches 91 x 34 9X37 78 X 33 9X33 94X4 94 x3 10x4 83x41 101 x 32
9x34 10 X4 94 x 33 10x4 87x37 93 X4 10x33 9X35 94X4 105 X 4
9X37 94X41 94 X 45 10+X34 98x31
4441
Do.
4442
2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849
Do.
4443
Do.
4444
Do.
4445
Do.
4335
Do.
2850
4382
Do.
2851
4396
Do.
2852
4374
Do.
2863
4354
Do.
2854
4365
Do.
2855
4413
Do.
2856
4414
Do
2857
4415
Do.
10 X4
2858
4416
Do.
2859
4417
Do.
94X4 10x45 8X39
2860
4418
Do.

Page #44

SANSKRIT MANUSORIPTS
2415
Script
No. of Lines per Page or Sheet.
Complete or otherwise.
5-6
Sarga
6
Devanagari.
Do. Do. Do.
6.7
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
7-8
Do.
5-8
Do.
Do.
Do.
8
-
9
Do.
8
Do.
7-8
Do.
Do.
Do.
6-7
Do.
9
Do.
7-8
Do.
Do,
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.

Page #45

2416
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
Size inches
No. of Sheets
or leaves
Paper.
10 X4
Descriptive Collection No.
No. 2861 B. L. 4446 2862 „ 4447 2863
4448 2864
4336
Do.
91 X4
Do.
81x5
Do.
9x32
15
2865
4897
Do.
10
2866
4355
Do.
2867
Do.
Alat X
2868
4366 4377 4383
Do.
2869
Do.
2870
Do.
4419 4420
2871
Do.
4449
Do.
4450
Do
Do.
2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878
Do.
Do.
8} x 39 83 X !! 98 X 33 54X41
8x49 10} X 33 91 X 33 10X4 10} x 34 8£ X 33 98X4 93 X 33
8x5 54 x 47 94X4 101 X4
91x31 98x38 91 x 39 103 X 33 94 x 39 87 X 33 107 X4 83x4
4337 4398 4356 4367 4878 4384 4421 4422
Do.
Do.
2879
Do.
Do.
2880 2881 2882
Do.
4338
Do.
2883
4357
Do.
2884
4385
Do.
13
2885
4339
Do.
21
2886
4358
Do.
4386
Do.
2887 2888
4423
Do.

Page #46

SANSKRIT MANUSORIPTS
2417
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
Sarga
Devanagari.
Do.
Do.
Do,
Do.
Do.
Do.
Do.
8-11
Do.
Do.
7-8
Do.
8-9
Do.
8-10
Do.
10
Do.
9-10
Do.
Do.
Do.
Do.
8-11
Do.
8
Do.
9-10
Do.
7.8
Do,
Sargas 7 & 8 (8th wants end)
Do.
Sarga
Do.
Do.
Do.
9-10
Do.
Do.

Page #47

2418
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
Descriptive Collection
No. No. 2889 B.L. 4424
No. of Sheets or leaves
18
Paper,
2890
,
4451
Do.
4452
Do.
2891 2892
4458
Do.
2893
Do.
4340 4387
2894
Do.
2895
4359
Do.
2896
4425
Do.
2897
4426
Do.
2898
4427
Do.
2899
4341
Do.
2900
4454
Do
2901
4342
Do.
Size inches 83 X 45 94x89 103x4 88X4 91x3 81X45 84X3} 9% X 44 9} x 37 85 x 5 97 x 35 101 X4
9X3] 84X34 83 X37 81 X5 83 X3 83X33 87X34
9X4 83 X35
9x4 83 x 3% 84 x 33 84x38 101 X4
8X34 94X41
2902
4343
Do.
2903
Do
X oo
2904
Do.
W
2905
Do.
2906
Do.
2907
Do.
4388 4428
4344 , 4389
4345 4390 4346 4391
4347 ,, 4348
2908
Do.
2909
Do.
2910
Do.
2911
Do.
2912
Do.
... 4349
12
2913 2914 2915 2916
J. L. 288
289 „ 290
Do. Do. Do.
Do.

Page #48

BANSKRIT MANUSOBIPTS
2419
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
9
Devanagari.
Sarga
Do.
Do.
6-7
Do
Do.
6-7
Do.
10
Do.
Do.
10
& A A A A A 4 4 4 4 4 4 4 4
Do.
Do.
6-7
Do.
Do.
Do.
11
Do.
12
Do.
13
Do.
13
7-10
Do.
6-7
Do.
14
8
Do.
6-7
Do.
Do.
Do.
16
Do.
» 1
16 17
Do.
Do.
18
Do.
19
09
Do.
Sarga 1 (wants beginning)
Sargas 2-5
Do.

Page #49

2420
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
Size inches
No. of Sheets
or leaves
Descriptive Collection
No. No. 2917 J. L. 291 2918
292
Paper.
Do.
2919
293
DO.
2920
294
Do.
10 x 34 94 x 41 10x4 9X41 94 x 41 85 x 34 8° X4 9X4
2921
295
Do,
2922
296
Do.
297
Do.
2923 2924
298
Do.
2926
„
299
299
Do.
8} x 34
2926
Do.
>
300
107 x 37
2927
301
94X4 9X4
2928
802
Do.
2929
303
Do.
2950
304
Do.
2931
305
Do.
2932
306
Do.
Do.
2933 2934
307 308
Do.
9X 44 9} x 4 94 x 34
9 X 48 91 x 41 810 x 5 94X4 94X41 11x4 91x41
9} x 45 104X4
2935
309
Do.
2986
310
Do.
311
Do.
2937 2988
312
Do.
2989
313
Do.
2940
314
Do.

Page #50

No. of Lines per Page or Sheet.
8
9
9
9
9
8
•
4
8
7
7
7
8
9
6-8
8
9
6
8
9
ડ
77
7
8
804
SANSKRIT MANUSCRIPTS
Script
Devanagari.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Complete or otherwise.
Sarga
2
2
Fragments of 3 & 2 mixed.
3
4th (verses 5-88.)
4
+3
دو
33
99
""
59
""
""
ور
,. 5, 8, 9, wants beginn
ing of 5 & 8 & end of 9.
,, 5, 6 (wants beginning
of 5 & end of 6).
19
53
39
22
33
29
53
$3
13
"2
39
2421
4
5-6; wants beginning
of 5 & end of 6.
6 verses 1-44.
7 & 10. 7=1-24.
10=81-99 verses.
7
8
8 verses 83-97.
9
10
10 verses 1-82.
10 verses 28-97.
11 verses 18-39.
11
12
13
14

Page #51

2422
A DESOPTIvs CATALOGUE OF
Collection
Substance
Descriptive
No.
Size inches
No. of Sheets
or leaves
No.
2941
Paper.
17
2942
J. L. 315
316 817
do.
2943
do.
87 X 31 101x41 10 x 47 84x31 9X31
2944
318
do.
2945
319
do.
2946
T. L. 622
do.
2947
»
619
do.
2948
620
2949
672
do.
2950
624
do.
84x4 103 X4 94X31 94X41 92x4 11x31 7x45 10x43 10 x 41 11x4
2951
623
do.
2962
2962
~ 627
627
2953
621
2954
628
do.
»
629
do.
11
2955 2956 2957
K. L. 199
9X4
196
8x4
2958
198
do.
,
do
10
2959 296C 2961
194 207
104 x 4 104x4 74x31 83 X 4 11x4 51 x 34
206
ao.
2962
197
do.
2963
198
2964
„ 15354 „ 15325
2966 2966
Palm leaf. - do. I do.
141x116 105xlis
» 15328

Page #52

BANSKRIT MANUSORISTI
2423
Complete or otherwise:
No. of Linos per Page or Sheet.
Script Nagri.
Sargas
18
16 „, 14 wents beginning.
, 16-19 Fragments of Sargas 1.18
(4th Sarga/wanting.)
6-7
9
6-8
8-9
5 inoom.
11
7-11
9
7 (10 verses)
7-8
5 verses 1-42. 5 persen 1-65.
vorse 16 to end. 9 1-431
9
10
5-6
10-12
9 verser 1-41 ,,Index of versos of
Sargas 4-6. „1, 4-11 Sargas. „1 & 9 (incom.) „2-7 (7th inoom.)
Telugu.
do.
8-6
Grantha.

Page #53

2424
A DESORIFTIVE CATALOGUE OF
Substance
Descriptive Collection
No. No. 2967 J. L. 15349
Size inches 15.*1
No. of Sheets or leaves
34
Palm leaf.
2968
„, 15356
do.
147X1
117
2969
„ 15353
do,
13x1%
75
2970
» 15356
16x110
41
2971
,, 15358
do.
130X1
38
2972
do.
2978
„ 15346 (b) „ 15347 „ 15320 (8)
do.
15%.x116
16x16 131x1.
2974
do.
*************
2975
20
2976
269
„ 15316 (a) , 15326 (a) „ 15363 (a) „ 15362 „ 15829
20.
2977 2978 2979
16.1 171x17 1576X1 111x1 16X18
24
do.
18
do,
2980
2981
„ 15315 (a) do. „ 15361 do.
306 P. A. Paper, 308
do.
15
2982 2983 2984 2985
15%x16 1410x15 104X6
94X41 18X4
8x4
307
do.
309
do.

Page #54

SANSKRIT MANUSORIPTS
2425
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
6-9
Telugu.
„ 1-10 (The 1st 83 ver
4-6
Grantha.
4-6
do.
4-6
do.
4-5
en l
5-6
ses of the 1st Sarga & after 73 in 10th
are missing. „, 2-19 (5th is missing) „1-7 (7th incom.) „2-7 (Some verses in
the middle are
wanting). „ 2-9 (6 & 7 are missing).
3-6
3-6 Most of the sargas are incomplete and leaves
disarranged. „6-7 both incomplete. „7, 9 & 10 complete. ,,7,9 & 10 complete. „7 & 9 both incomplete , 11 & 12 complete 10,
13 incomplete. „ 10 incom. „13 »
5-6
do. Telugu. Grantha.
4-5
3-4
do.
20
8-11
do.
3-5
do.
Nägari.
6-7
do. do.
7-8
do.

Page #55

2426
À DEBORIPTIVE CATALOGUZ OY
Substance
Descriptive
No. 2986
Collection
No. J. L. 310
Size inches 91x41
No. of Sheets
or leaves
Paper.
do.
2987 2988 2989
811 312 318
do do.
11x4 104x41 93x43
4 11

Page #56

SANSKRIT MANUSCRITT.
2427
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Pago or Shoot.
Nagari.
„7 (With commentary
of Mallinatha).
8-9
9-12
1-10

Page #57

2428
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF
॥ रघुवंशव्याख्या ॥
2990. RAGHUVAMSAVYĀKHYĀ.
Burnell's Catalogue No. 4493. Page 156. Left column.
Substance-Paper. ize-138x8 inches. Sheets-534 (164-186 are missing). Lines --7 to 12 to a Page. Script -~-Devanagari. No. of Granthas- Author-Mallinatha. Complete.
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः । श्रीशिवाय नमः । श्रीरस्तु । मातापितृभ्यां जगतो नमो वामाईजानये । सद्यो दक्षिणदृष्टया तु सङ्कुचद्वामदृष्टये ॥ १॥ अन्तरायतिमिरोपशान्तये
शान्तपावनमचिन्त्यवैभवम् । तं नरं वपुषि कुञ्जरं मुखे
मन्महे किमपि तुन्दिलं महः ॥२॥ भरवं करवाणि शर्मदं ते
चरणं वाणि चराचरोपजीव्यम् । करुणाममुणैः कटाक्षपातैः
कुरु मामम्ब कृतार्थसार्थवाहम् ॥३॥ वाणी काणभुजीमजीगणदवादासीच वैय्यासिकी
मन्तस्तन्त्रमरस्त पन्नगगवीगुम्फेषु चाजागरीन् । वाचामाचकलद्रहस्यमखिलं यश्चाक्षपादस्फुरां
लोकेऽभूधदुपत्रमेव विदुषां सौजन्यजन्यं यशः ॥ ४ ।।

Page #58

2429
SANSKRIT MANUSORIPTI मल्लिनाथकविस्सोयं मन्दात्मानुजिघृक्षया । व्याचश्वे काळिदासीयं काव्यत्रयमनाकुलम् ॥ ५॥ कालिदासगिरी सारं कालिदासः सरस्वती । चतुर्मुखोऽथवा साक्षाद्विदुर्नान्ये तु मादृशाः ॥ ६ ॥ तथापि दक्षिणावर्तनाथायैः क्षुण्णवर्त्मनः । वयं च कालिदासोक्तिप्वकाशं लभेमहि ।। ७ ॥ भारती कालिदासस्य दुख्यिाविषमूञ्छिता । एषा सञ्जीवनी टीका तो सद्योज्जीवयिष्यति ॥ ८ ॥ इहान्वयमुखेनैव सर्व व्याख्यायते मया । नामूलं लिख्यते किश्चिन्नानपेक्षितमुच्यते ॥ ९॥
इह खलु सकलकविकुलशिरोमणिः कालिदासः "काव्यं यशसेऽर्थकते व्यवहारविदे शिवेतरक्षतये । सद्यः परनिर्वतये कान्तासम्मिततयोपदेश यूजे ॥" इत्याद्यालङ्कारिकवचनप्रामाण्यात्काव्यस्याने कश्रेयस्साधनताम, "काव्यालापांच वर्जयेत् " इति शास्त्रस्यासत्काव्यविषयतां च पश्यत्रघुवंशाख्यं महाकाव्यं चिकीर्षुः चिकीर्षितार्थाविघ्नपरिसमा. प्तिसम्प्रदायाविच्छेदलक्षणफलसाधनभूतविशिष्टदेवतानम - स्कारस्थ शिष्टाचारपरिप्राप्तत्वात् "आशीर्नमस्क्रिया वस्तुनिर्देशो वापि तन्मुखम्" इत्याशीराद्यन्यतमस्य प्रबन्धमुखलक्षणत्वात्काव्यनिर्माणस्य विशेष (विशिष्ट) शब्दार्थप्रति पत्तिमूलत्वेन विशिष्टशब्दार्थयोश्च "शब्दजातमशेषन्तु असे शर्वस्य वल्लभा । अर्थस्वरूपमखिलं धत्ते मुग्धेन्दुशे
805

Page #59

2490
A DESORIPTIVE OATALOGUE OF खर" इत्यादि वायुसंहितावचनबलेन पार्वतीपरमेश्वरा. यत्तत्वात्तत्प्रतिपित्सया तावेवाभिवादयते- वागर्थाविति ॥
वागर्थाविवेत्येकं पदम् । इवेन सह नित्यसमासो विभक्त्यलोपः पूर्वपदप्रकृतिस्वरत्वञ्चति वक्तव्यत्वात् । एवमन्यत्रापति द्रष्टव्यम् । वागर्थाविव शब्दार्थाविव संपृक्तो नित्यसम्बद्धावित्यर्थः । नित्यसम्बद्धयोरुपमानत्वेनोपादानात् । “नित्यश्शन्दार्थसम्बन्धः" इति मीमांसकाः । जगतो लोकस्य पितरौ । माता च पिता च पितरौ । "पिता मात्रा" इति इन्दैकशेषः ।।
End :
तमिति । प्रसबो गर्भमोचनम् । फलं च विवक्षितम् । "स्यादुत्पादे फले पुष्पे प्रसवो गर्भमोचने " इत्यमरः। तस्य यः समयस्तदाकाशिणीनां प्रजानां भवार्थ भावाय भूत्यै । "भावो लीला क्रिया चेष्टा भूत्यभिप्रायजन्तुषु" इति यादवः। क्षितिः अन्तर्गुढं नो बीजमुष्टिमिव श्रावणमास्यप्तं बी. जमुशिमिवेति भावः। मुष्टिशन्दो द्विलिः, "अक्कीचौ मुष्टिविक्लबौ" इति यादवः। अन्तर्गलं तं गर्भ दधाना हेमसिंहासनस्था अव्याहतामा राज्ञी मौलेर्मूलेभवैर्मूलादागते. वी आप्तैरित्यर्थः । स्थविरसचिवैः वृद्धामात्यैः सार्धं भर्तुः राज्यं विधिवद्विध्यर्ह यथाशास्त्रमित्यर्थः । तदहमिति बतिप्रत्ययः । अशिषत् शास्तिस । “सर्निशास्त्यतिभ्यश्च" इति ब्लेर । " शास इदछ हलोः" इतीकारः ॥ ५७ ॥

Page #60

SANSKRIT MANUBORIPTS
2431
Colophon: इति श्रीपदवाक्यप्रमाणपारावारपारीण श्रीमहोपाध्यायकोलचलमल्लि
नाथसूरिविरचितायां रघुवंशव्याख्यायां सखीविनीसमाख्यायामेकोनविंशतिस्सर्गः । समाप्तिमगमत् ॥
श्रीमुखाषाढशुक्लीय चतुर्दश्यां शुमे दिने । • रघुवंशम्सटीकोयं कृष्णेन लिखितः स्वयम् ।। Subject: Raghuvambavyākhyā called Sanjsvint with the
___text. 1-19 Sargas. Remarks:-The Ms. is in excellent condition.
One Krana copied this manuscript on the 14th day of the bright fortnight in the month of Apādha in the cyclic year Srimukha.
-
-
There are a number of copies of Mallinātha's commentary on the Raghavamsa and the information regarding thoso manuscripts is given in the accompanying tabular statement.

Page #61

2432
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Descriptive
No.
Substance
a991
Paper.
2992
Do,
2998
Collection
No. B. L, 4456
, 445 དུ, 10037(a) ,, 10038
4175 , 4476 ,, 4457
Paltn leaf.
2994
Do.
79
2995
Paper.
Do.
2996 2997
39
Do.
13
2998
༡༡
4458
Do.
2999
Do.
s000
4459 ༡,4477
4460
37
3001
Do. Do. Do.
3002
4461
300
4412
Do.
3004
Size No. of Sheets inches or leaves 9X4z 5 9X4
245 14Xi}
51 15x13 12JX5 12X5} 10X3。 94X4 7X4 128 56༠ 10X4 10X3; 9 x 4 12x5 11 x5 15}x1 12dx 5 9X4
15 10X4 84x4 124X5 9%X4 Bix3
g;X3 12 x 5
6 9%x4 10+x5 9X4
4478
45
3005
Do.
Do. Palm leat.
44
4485 ,, 10037 (b) ,4479
3006
17
3007
Paper.
B008
4462
Do.
3009
4463
Do.
19
3010
4464
Do.
3011
4480
Do.
3012
4465
Do.
3013
4466
Do. Do.
3014
,,
4487
3015
4481
Do.
8018
488
2017
4469
po.
20
308
448
Do.

Page #62

SANSKRIT MANUSORIETS
2433
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
10
Devanāgarl.
Sargas
2-5
Do.
6-19
6-7
Grantha.
8-9
Do.
1-4 „ 7-19 (several leaves missing)
Sarga 1
5-11
Nagari.
8-8
Do.
8-12
Do.
810
2 (verses 1-63) 2 wants beginning.
Do.
9
Do.
5-10
DO
Do.
3 wants beginning.
3 ,
Do.
»
Do.
3-7
4-8
6
Do. Do. Telugu. Nāgari.
Do. Do.
5-8
8-9
5 wants beginning & end.
11
Do.
5-9
Do.
10
Do.
„6 wants beginning & end.
6 wants beginning & end.
7-8
Do.
Do.
Do.
Do.
7 wants beginning.
Do.
12-13
Do.
7 & nome verses in the 8th

Page #63

2434
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
Descriptive Collection
No. No. 3019 B. L. 4482 3020
„ 4183
Paper.
50
Do.
3021
4486
Do.
8022
4470
Do.
8023
4471
Do.
3024
4472
Do.
3025
4479
Do.
8026
4484
Do.
30:27
3028
Do
29
4487
4474 , 4488 J. L. 320
Size No. of Sheets inches or leaves 12x 510 12x610 11,6X31
48 91 X4
16 9}x31 10 95X45 10 X416 12x512 11.35 45
9X416 114 x 3; 134 X 67 10x4 10 X 4 101 X4 11x84 31 91x4 10x4 8
9} x 47 121 x 61 124 x 63 1) X5
8029
Do.
3080
Do
3081
321
Do.
3032
322
Do.
8033
323
Do.
3034
324
Do.
,
3095 3036
326 826
Do. Do.
3036
3087
327
Do.
3038
328
Do.
329
Do.
8039 3040
330
Do.
1
8041
331
Do.
20
3042
382
Do.
91 x 47 10x4 10x4 9x47
10 8
3043
383
Do.
3044
T. S. 626
Do.

Page #64

SANSKRIT MANUSORIFTS
2435
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
4-8
Sarga
8 text & commentry.
Någari.
Do.
4-7
5-7
Do. Do.
9
9 wants end.
10-12
Do.
10
Do.
Sargas
9-10
Do.
Sarga
10
4-7
Do.
5-7
Do.
10 10 11 incomplete.
9
Do.
4-6
Do.
11
14
Do.
Sargas
1-4 & 10
Do.
Surga
2 wants beginning
2
Do.
Do.
2 wants beginning.
Do.
Do.
Sargas 2-3; wants beginning&end.
Sarga
Do.
Do.
5 wants end.
Do.
Do.
Do.
Sargas 8, 15, 18, 19. The Ms.
wants beginning and end, Sarga 9
12
Do.
Do.
10
10 incomplete.
Do. Do.

Page #65

DETAILED REMARKS
ON THE
RAGHUVAMSA MANUSCRIPTS. No.2778.
After the Colophon we find स्वस्ति श्री नृपशालिवाहनशके १७३४ अङ्गिरो नाम संवत्सरे कार्तिकमासे कृष्णपक्षे पञ्चम्यामिन्दुवासरे इदं पुस्तकं समाप्तम् ।।
शरभेन्द्रमहीनेतुराज्ञया बुधसभुतः ।
रघुवंशमहाकाव्यं सखभट्टो व्यलीलिखत् ।। The date of this manuscript corresponds to A. D. 1812 This Ms. was copied under the orders of Serfoji, the King of Tanjore, who reigned between 1800-1832 A. D. No. 2779.
We find after the colophon:
शकान्दं 1616 D Cui GFivan Bhoir p भव OBD புரட்டாசி மீ 6 உ கண்டரமாணிக்கம் மகாகண பதிய்யன் புதன் அண்ணாவுடைய வெவகா வியம் ஆக எழுதிமுகிஞ்சுது. முத்து அண்ணாவு டைய வஹுவிதம். ___The date corresponds to 1894 A. D. The Ms. was copied
at Kaņqaramāņikkam by Muttu Apņā. No. 2780.
The following information after the colophon is worthy of notice:: स्वस्ति श्री नृपशालिवाहनशके १५९२ साधारण संवत्सरे श्रावणशुद्ध
नवमी रविवासरे लिखितम् ...... बल्लाळदैवझेनलिखितम

Page #66

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2437
No. 2781.
The following information is found at the end. श्रीशके १५६८ व्ययसंवत्सरे भाद्रपदशु १५ चन्द्रे तुकभट्रेन लिखितो
रघुवंशः समाप्तः । मायूरक्षेत्रे लिखितः । इदं पुस्तकं तुकदे
HVERT 1 No. 2784.
The owner of this manuscript was one Babajigangadhara
pandita. No. 2791.
The owner of this manuscript was Tulajārāja. No. 2800.
The owner of this Ms. was one Appa aiyangār. No. 2801.
The owner was Tulajām abārāja. No. 2804.
This was copied by Sakhambhatta to dictation by
Mukunda vyása, son of Dhodavyāga. No. 2813.
The name of one Bābā Sahib occurs on the cover page
of this Ms. No. 2815.
This belonged to Tulajā mabārāja. No. 2826.
This too belonged to Talajābhüpati. No. 2827.
This also belonged to Tulajärāja. No. 2828.
This too belonged to Tulajärája. No. 2875
The colophon is noteworthy: fa serratisufry zigIElza wifecraft etc. 206

Page #67

2488
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF
Nos. 2882, 2885.
This belonged to Tulajārāja. No. 2893.
Tulajāmabārajābhosala is the owner of the manuscript. No.2899.
This belonged to Tulajárāja of the Bhosala family, No. 2902; 2905, 2907,2909, 2911, 2912.
Tulajārāja was the owner of these also. No. 2913.
This was copied at Tanjore by Virūpākqabhatta in the
cyclic year Subhānu-Vaibikha month, $astbi, Sunday. No. 2914
After the solophon is found: मन्मथाम्दे श्रावणबहुलप्रतिप्रत्तिथौ रविवारे द्वितीयाप्रहरसमये शिवभ
क्तोत्तममान्यादीक्षितपोषण गङ्गाधरसूनुना कोपनाम्रा महादेवेन
श्री शिवप्रीतये इदं पुस्तकं लिखितम् Mahādeva in the scribe who copied this Ms, and the copying was finished on Sunday, the Pratipat of the Suklapakņa in the month of Srāvana in the cyclic year, Man.
matha. No. 2920
Gangadhara Bhatta Lāņdage was ths original owner of
this manuscript. No. 2921
After the colophon is found: अङ्गिरसनामसंवत्सरअधिकवैशाखबद्यदशमीबुधवारि समाप्तिमगमत् ।
इदं पुस्तकं गजाधरदीक्षितलाण्डगस्वेदम्
So the Ms. was copied in the cyclic year Angiras, in the Vaibikha (adbikamāsa), Wednesday, the 10th day in the

Page #68

SANSKRIT MANUSORITI
2489
black tortnight. The owner of the Ms. was Gangadhara
diksita Lindage. No. 2922.
After the colophon is found: क्रोधनसंवत्सरमार्गशर्षिमामशुक्लपक्षे एकादश्यां चन्द्रवारे लिखि
तम्
The Ms. was copied in the cyclic year Krodhana, Marga
birga month, bright fortnight Ekādasi and Monday. No.2929
• After the colophon is found : रुधिरोगारिसंवत्सर ज्येष्ठशुद्धतृतीया बुधवासरे which evidently refers to the date of the copying of the Ms. which is Wednesday, třtiyă in the jestha month of the
year Rudhirodgári. No. 2289
The owner of this Ms. was Gaigadhara. No.2940
After the colophon is found: मन्मथशरदि श्रावणमासि शुक्लपक्षे एकादश्यां मौमवासरे तृतीयाया
मनन्तरं इदं पुस्तकं आनन्दवल्लीसमेततापुरीश्वरसन्निधौ श्री
शिवदासेन वृकोपनामकेन गङ्गाधरसूनुना महादेवेन लिखितम् No.2941
After the colophon we find: मन्मथसंवत्सरे श्रावणमासि शुक्लपक्षदशम्यां सर्ववासरोत्तमसोमवारे.
चतुर्थयामावसानसमये इदं पुस्तकं शिवप्रीत्यै शिवक्षेत्रोत्तमतचा
नगरे शिवदासेन लिखितम् No.2942.
After the colophon we find: . मन्मथसंवत्सरे श्रावणशुद्धत्रयोदश्यां गुरुवासरे तृतीययामावसाने

Page #69

2440 A DESORIPTIVE CATALOGUB OF
समये शिवक्षेत्रोत्तमतञ्जामगरे शिवभक्तोत्तममान्यादीक्षितपौनेण गङ्गाधरसूनुना शिवदासेन महादेवेन वृकोपनाम्ना शिवप्रीतये लि. खितमिदं पुस्तकम्
These two manuscripts were copied by Sivadāsa Mahā. deva in tho cyclic year Manmatba, Srāvana month, Sukla pakge. The former was copied on monday, the 10th day of the bright fortnight and the latter on Thursday, the 13th
day of the same bright fortnight. No.2948
After the colophon is found: मन्मथ संवत्सरे श्रावण कृष्णपक्षतो(?)रवौ तृतीययामारम्भसमये महा
देवेन लिखितम् It was the same person that copied this Ms. also. It was copied in the same year and same month as the previ.
ous but in the dark fortnight. No. 2945
This Ms. belonged to Rangannabhatta Gogvāmin. On
the last page is given the genealogy of the family of Raghu. No. 2967
After the colophon is given: Eளு வைய்யாசி மீ.
॥ कुमारसम्भवम् ॥ 3045. KUMĀRASAMBHAVAM. Burnell's Catalogue No. 4644. Page 158. Left column.
Substance-Paper. Size- 14x6 inches. Sheets --33. Lines---10 to a Page. Script-Devanāgarf. No. of Granthas-800. Author-Kalidasa. Incomplete 1-8 Sargas only.

Page #70

Beginning:
SANSKRIT MANUSCRIPTS
Colophom :
श्रीगणेशाय नमः ||
अस्त्युत्तरस्यां दिशि देवतात्मा हिमालयो नाम नगाधिराजः । पूर्वापरौ वारिनिधी विगाह्य स्थितः पृथिव्या इव मानदण्डः ॥ १ ॥ यं सर्वशैलाः परिकल्प्य वत्सं मेरौ स्थिते दोग्धरि दोहदक्षे । भास्वन्ति रत्नानि महौषधीश्च पृथुपदिष्टां दुदुहुर्धरित्रीम् ॥ २ ॥ अनन्तरत्नप्रभवस्य यस्य हिमं न सौभाग्यविलोपि जातम् । एकोहि दोषो गुणसन्निपाते निमज्जतीन्दोः किरणेष्विवाङ्कः ॥ ३ ॥ यश्चाप्सरोविभ्रममण्डनानां सम्पादयित्रीं शिखरैर्विभर्ति । बलाइकच्छेदविभक्तरागामकालसन्ध्यामित्र धातुमताम् ॥ ४ ॥
End:
स प्रियामुखरसं दिवानिशं हर्षवृद्धिजननं सिषेविषुः । दर्शन प्रणमिनामदृश्यतामाजगाम विजयानिवेदितः ॥ ९० ॥ समदिवसनिशीथं सङ्गिनस्तत्र शम्भोः
तमगमतून सार्धमेका निशेव ।
स च सुरतसुखैर्न छिन्नतृष्णो बभूव
ज्वलन व समुद्रान्तर्गतस्तज्जलौघैः ॥ ९१ ॥
2441
इति श्रीकालिदासस्य कृतौ कुमारसम्भवे
महाकाव्ये अष्टमस्सर्गः ॥ ८ ॥
शके १७३४ अङ्गिरोदे मार्गशीर्षे कृष्णचतुर्दश्यां भृगोर्दिने महाराजाश्रितेन गुण्डभट्टनाम्ना लिखितोऽयं ग्रन्थः ||
Subject: Kumārasambhavam. 1-8 Sargas only. Remarks:-The Ms. is in excellent condition. This Ms. is dated
A. D. 1812.

Page #71

2442
A DESCRIPTIVE CATALOGUB OF
There are a number of manuscripts of the Kumāraeambhava,
in the same manner as the Raghuvamsa manuscripts have Descriptive Collection Substance Size No. of Sheets No. No.
inches or leaves. 3046 B. L. 4643 Paper. 3047 4636 Do. 9,4X4
(The size for each
95X
19: UT
25
canto differs.)
8048 8049
,10080
4687 „ 4638
Palm leaf. Paper.
3050
Do.
3051
4639
3052
Do.
Do. Palm leaf.
3053
3054
Do.
3056
4641 „10081 „10082
„ 4640 Ms. 15512
„15513 B. L. 4642
Paper. Do.
3056
17x13 7 x 410 95 x 34 94 X 37% 9,0 x 3
15X 154 X1;
91 x 4 910X45
9fX4 91% X410
14x5, 10 x 34 8} <33 97 X 34 101 x 34 85X41
Do.
Do.
Ms. 15514
Do.
Do.
3057 8058 3059 3060 3061 8062 3068 3064
Do.
J. L. 334
935 · 336
337 , 338
Do.
Do.
Do.
3065
339
3066
840
Do.
87 X 45 10x4 105 X 31 104X4
3067
841
Do,
8068
342
Do.
12

Page #72

BANIKEIT MAXUSORIFTS
2443
some in full and others in part. They are tabulated below
beon tabulated. No. of Lines per Script
Complete or otherwise, Page or Sheet. 14-16
Devanagari. Sargas 1-8 7-8 Do.
1-8
Grantha.
1-8
8-9 *7-8
Nägarl,
1-7
Do.
Do.
6-7
Do.
5-7
6-7
Grantha. Telugu. Någari.
1-4
14-10
Do.
1148 | 14 ÅR SÅ LALA
Do.
Do.
Do,
Do.
Sarga Sargas 1-2 (wants end). Saaga 2 Sargas 6-7
6-7 Sarga 1
3 (verses 35-75 only). Sargas 3-5 (wants beginning).
Sargs 3 Sargas 3-7 wants beginning
& end. Sarga
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.

Page #73

2444
A DESORICTIVE CATALOGUB OF
Substance
No. of Sheets
or leaves.
Descriptive Collection
No. No. 3069 J. L. 343 3070 „ 344 3071
Paper.
Size inches
9x45 107 X 34 91x4
Do. Do.
345
12
3072
T. S. 658
Do.
3073
659
Do.
660
Do.
3074 3075 3076
101 31 104 x4
10 x 34 103 X 38 9 X4
,
Do.
661 662
Do.
3077
Do.
103 X 33
3078
Do.
103 X 33
663
664 Ms. 12289
,, 12291
3079
Do.
14 X6
3080
Do.
14 x 6

Page #74

BANSKRIT MANUSORDPTS
2445
Script
Complete or otherwise
No. of Lines per Page or Sheet.
Do.
Do. Devanagari.
Sarga , 6 (wants verses 1-66) Fragments from sargas.
1, 2, 3, 4, 5 & 6. Sarga 1
Do.
10-11
Do.
Do. Do.
,
3
:
Do.
Do.
Do.
8
11
Do.
Sargas
1-5
10-12
Do.
Sarga
2 only
307

Page #75

2446
Á DBSORIPTIVE CATALOGUE OF
॥ कुमारसम्भवव्याख्या ॥ 3081. KUMĀRASAMBHAVAVYĀKHYĀ. Burnell's Catalogue No. 4645. Page 156. Left column. Substance-Paper. Size-14x8 inches. Sheets-236 (91st sheet is missing). Lines --5 tɔ 10 to a Page. Script -Devanagari. No. of Granthas-3000. Author- - Mallinātha. Incomplete. 1-8 Sargas only. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः । श्रीगुरुभ्यो नमः । मातापितृभ्यां जगतो नमो वामाद्ध जानये । सद्यो दक्षिणहक्पातसङ्कुचद्वामदृष्टये ॥१॥ अन्तराय तिमिरोपशान्तये
शान्तपावनमचिन्त्यवैभवम् । तं नरं वपुषि कुञ्जरं मुखे
मन्महे किमपि तुन्दिलं महः ॥२॥ शरणं करवाणि शर्मदं ते
भरणं वाणि चराचरोपजीव्यम् । करुणाममृगैः कटाक्षपातैः कुरु
मामम्ब कृतार्थसार्थवाहम् ॥ ३ ॥
इहान्वयमुखेनैव सर्व व्याख्यायते मया । नामूलं लिख्यते किञ्चित्रानपेक्षितमुच्यते । ९॥ अथ तत्रभवान्कविकुलशिरोमणिः कालिदासः “कान्यं यशसेऽर्थकृते व्यवहारविदे शिवतरक्षतये । सघ परनिई

Page #76

BANSKRIT MANUSORIPTA
2447
तये कान्तासम्मिततयोपदेशयुजे ॥" इत्याद्यालङ्कारिकवचनप्रामाण्यात् । * * *
आशीर्वादाद्यन्यतमस्य प्रबन्धमुखलक्षणत्वात्काव्यादौ वक्ष्यमाणार्थानुगुणं वस्तु निर्दिशतिः-अस्तीति ॥ उत्तरस्या दिशि अनेनास्य देवभूमित्वं सूच्यते । देवतात्मा अधिष्ठानतया सर्वदेवतात्मा तेनास्य वक्ष्यमाणमेनकादि परिण. यनपार्वतीजननादि चेतनव्यवहारयोग्यत्वं सूच्यते ॥
अस्मिन्सर्गे प्रायेण वृत्तमुपजातिः। कचिदिन्द्रवज्रोपेन्द्रवज्रे च । तल्लक्षणं तु " स्यादिन्द्रवज्रा यदि तौ जगौ गः उपेन्द्रवज्रा जतजास्ततो गौ। अनन्तरोदीरितलक्ष्ममा. जौ पादौ यदीया उपजातयस्ताः ॥ इति ॥१॥
End:
समदिवसेति ॥ निशोथशब्दो निशामात्रोपलक्षकः। समदिवसनिशीथं तुल्याहर्निशं यथा तथा तत्र तस्यां पार्वत्यां सङ्गिनः आसक्तस्य रात्रिन्दिवं रममाणस्येत्यर्थः । शम्भोः शिवस्य सार्द्धमर्द्धन सहितं ऋतूनां शतं पञ्चाशदुत्तरमृतुशतं मानुषमानेन पचविंशति वर्षाणीत्यर्थः । एका निशेवागमत् सशम्भुः समुद्रान्तर्गतः समुद्रस्यान्तवर्ती ज्वलनो बडबाग्निरिव तज्जलोधैः तस्य समुद्रस्य जलप्रवाहैरिव सुरतसुखैः। छिनष्णो निवृचाभिलाषण न बभूव । किन्तु रिरसवावर्धतेत्यर्थः। मालिनीवृत्तमेतत् । "ननमयययुतेयं मालिनी भोगिलोकैः ।" इति लक्षमात् ॥ ९१॥

Page #77

2448
A DESCRIPTIVE CATALONUE OF
Colophon: इति श्रीपदवाक्यप्रमाणपारावारपारीण श्रमिहापाध्याय कोलचलमल्लिनाथसरिविरचितायां कुमारसम्भवव्याख्यायां सचीवनीसमा. ध्यायां अष्टमस्प्तर्गः ॥ ८॥
अङ्गिरोब्दे पौष कृष्णद्वितीयेसोमवासरे । कुमारसम्भवं काव्यमलेखीदयुतायः ॥ १॥
No.
Descriptive Collection Substance Size No..
inches 3082 B. L. 4647 Paper 1050x3 3088 , 10083a) Palm leaf. 18x18
No. of Sheets or leaves.
146
"10084
Do.
1618x13
14x6
Paper.
3084 8085 3086 3087
, 4646 ,, 9446 J. L. 346 , 347
348
Palm leaf. Paper. Do. Do.
181x1 101X41 98x41 10x4
3088
9089

Page #78

No. of Lines per Page or Sheet.
8
6-8
7-8
11
6
13
14
SANSKRIT MANUSCRIPTS
Subject: Kumarasambhavakavyavyakhyā called Sanjivin!
1-8 Sargas only.
Remarks: The Ms. is in excellent condition.
9
Other copies of Mallinatha's commentary on the Kumarasambhava are given in the tabular form.
Script
Devanagari.
Grantha.
Do.
Nāgari.
Grantha.
Do.
Do.
Do.
Sargas
""
2449
1-8
1-3 & 7-8. The Ms. ends with the 18th verse in sarga 3 & 85th in sarga 8.
,, 1-3; only 15 verses in 3.
1-3; 3rd incomplete.
Sarga
1
Sargas
3-6 wants end.
Sarga
8 verses 1-21.
Sargas 4-7 There are only 2
verses in the 5th and the beginning of the 6th is wanting.
ور
Complete or otherwise.

Page #79

2450
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
There are two different commentaries on the Kumāra. sambhava, otherthan that of Mallinātha and they have been described completely in the following pages.
॥ कुमारसम्भवटीका ॥ 3090. KUMĀRASAMBHAVATĪKĀ. Bamell's Catalogue No. 4848. Page 156. Left column. Substance-Paper. Size-8x4 inches. Sheets-76. Lines-& to 11 to a Page. Script-Devanāgari. No. of Granthas-1200. Author--Narahari. First and Second sargas only. Beginning:
गङ्गातरङ्गततितुङ्गतमोत्तमाङ्गं
तुङ्गीशशेषरमशेषगुणाभिरामम् । वामाघदेहधृतवाममग.....
मीडे मृडं डमरुडाकृतिवृक्षविनम् । १॥
कालिदासकवितुक सुकाव्यं
कुत्रमारशजनस्यमनीषा। तत्तथा विवृणोम्यहमज्ञः
सत्पथानुगमिमो हि महत्वम् ॥ कान्यारम्भे देवताकीर्तनमपि नमस्कारवदिष्टसिद्धये भवतीति कुमारमातुर्जन(क)त्वेन परम्परोपयोगि कालिदासो महाकहिः हिमवन्तं वस्तु निर्दिशनाह ॥ .
अस्त्युत्तरस्यामिति ॥ हिमालयो नाम हिमालय इति प्रसिद्धो नगाधिराजः नगानां पर्व तानामा

Page #80

BANSKRIT MANUSORIPTS
2451
घिराजः प्रभुरस्ति अद्यापि विद्यते । नित्यप्रवृत्तोऽत्र वर्तमानः । अस्तीत्यव्ययपदं वा। तथाचोक्तम् “विद्यतेऽस्ति भवत्येते सत्तायाम्" इति । आदावस्तीति सत्तापदं प्रयुञ्जानः कर्तुः श्रोतुश्चाभ्युदयं सूचयति । आशीरप्यत्रध्वन्यते । कुत्रास्तीत्याह--दिश्युत्तरस्याम् सामान्यविशेषभावेन सम्बन्धः । उत्तरस्यामित्येतल्लोकापे. क्षयास्य जङ्गमरूपतां स्थावररूपताश्च विशेषद्वयेनाह : 'देवतात्मास्वरूपं यस्य स तथा। गौरी जन्माधुपयुक्ता जङ्ग ममूर्तिरूक्ता । “आत्मा देहमनोबृहस्वभावधृतिबुद्धिषु" इति विश्वः । पूर्वापरौ । पूर्वश्वापरश्च प्राच्यपश्चिमौ । तोयनि धी समुद्रौ । विगाह्य आक्रम्पस्थित इति स्थावरतोक्ता । कश्चिदेवं योजयति। तोयनीधी विगाह्य अभिव्याप्यस्थितो निवृत्त इति । दिश्यग्रे...कोष्टस्य स्थितस्तस्योदमय इति माधवादिना शब्दस्य। कीरशो नगाधिराजा? स हिमा लयः अहीनां सर्पाणां मायात....न वा नाथेश्याया आलाय आश्रयः। एतेनाधृष्यता नधिगम्यता चोक्ता। यद्वा हि शब्दः स्फुटार्थे । मालया लदनं वासः(१)। शैलाधिपत्य ...मन्वतिष्ठदिति वक्ष्यमाणत्वा नगाधिराजस्यान्यथार्थः नामप्रधाना नगानामनगाः ख्यातपर्वतानिधादयः । यद्वा अनमानसातारहिता अत्युच्चा ये नगास्तेषामधिराजः । अथ वा अनमैरत्युच्चैनगैः अधिराजते शोभते पचायजतः सो नगाधिराजः । नामशब्दः प्रकाश्येऽव्यपं नामेति प्रकाश्यसम्भावना क्रोधाभ्युपगम कुत्सनेष्विति अन्यथा

Page #81

2452
A DEBÖRIPTIVE CATALOGUE OF
प्रकृतिप्रायेत्यादिना तृतीया स्यादिति । अत उत्प्रेक्ष्यते पृथिव्यामानदण्ड इव समूद्रद्वयव्याप्याहितेन भूमिर्मितेव प्र. तिभातीति यत्प्रमाणोहिमस्तित्प्रमाणाभूमिरिति । मितिमानम् । तदर्थो दण्डोऽश्ववासो नाबशाला इत्यादिवत्समासः। अथवा मीयतेऽनेनेति मानं तच दण्डति । इव शदोन भिनक्रमो योज्यः। ननु पृथिवीशब्देन सहसमस्तत्वात् कथं दण्डशन्दो न योज्यः। नैवम् । इवेन समासो विभक्त्यलोपश्चेत्यनेन तत्र समासो वत्रोवमानोपमेय भावः । तथा च कातन्त्रपरिशेष्टकारेण "निवृतमिवेनालोपश्वस्यादेः" इति त्यत्र सूत्रे इवेन सहोपमानस्य तत्पुरुषो तिपूर्वस्य स्यादेर्लोपश्च न भवतीति । तथा च बहवो महाकवय इवेनास(मस्त)मेव प्रयुयुजिरे । यथा 'पौरस्त्यस्तोयदर्तोः पवन इव पतन पावकस्येव धूमो विश्व स्वादि सर्गः प्रणव इव परं पावनो वेदराशेः। सन्ध्यानृत्योत्सवेच्छोरिव मदनरिपोर्नन्दिनादीनिनादः
सौरम्याग्रे सुखं (वो) वितरतु विनतानन्दनः स्यन्दनस्य' इति मयूरः । सं...पश्चात्र इव शन्दस्य प्रथमाचेन कचाचितौ विष्वगिवगजो गजौ” इति भारविरिति । अत एतत्सूत्रं चन्द्रेण प्रत्याख्यातम् । अत्र झुत्प्रेक्षायामिव. शन्दः समासस्थ प्राप्तिरेव नास्तीति सर्व समञ्जसम् । अस्तीति वर्तमानकालनिर्देशास्थित इति भूतकालय धातुसम्बन्धे प्रत्यया इति वर्तमानता । विगायति । व्यादानिर्माल्यादरपूर्वकाले क्त्वाप्रत्ययः । स्वमते अग्रिमस्थित्यपे. क्षणादिधिवक्षयात्रापि पूर्वकालता । न गच्छत्तीति नगाः

Page #82

2453
BANSKRIT MANUSORIPTS पर्वताः। अन्यतोऽपि चेति नबः " न गोप्राणिषु " इति नलोपाभावः । स्वमते लोकोपचारानको न लोपाभावः । नशन्दस्य वा समासः। अत एव मामा नन जन इनो न वा इत्येते प्रतिषेध इति न न च समासं तत्र न भविष्यतीति वाच्यम् । नाप्युक्तार्थत्वात् समासः। अधिराजत इत्यधिराजः पचायच् । अथवा अधिकचासौ राजा चेति समासन्तगतानां वा राजादीनामदत्ततेति अदत्तः(१)। न'गादीनामधिराज इति षष्ठीसमासः। प्रथेषिवन् सम्प्रसारण
चेति पृथिवी । प्रथेः थवमित्येके । तन्मते पृथवीशन्दो ऽपि । तथा च शब्दार्णवः "पृथिवी पृथ्वी धरा सर्वस. हा" इति । मानदण्ड इवेत्युत्प्रेक्षालङ्कारः। “अन्यथा(व) स्थितंवस्तु यस्यामुत्प्रेक्ष्यतेऽन्यथा। द्रव्यं गुणः क्रिया वापि तामुत्प्रेक्षा प्रचक्षते" इति कण्ठाभरणम् । सर्गेऽत्र वृत्तमुप. जातिः कचिदिन्द्रवना; कचिदुपेन्द्रवज्रा।
End:
अथ ॥ अथानन्तरं पुष्पधन्वा पुष्यं धनुर्यस्य पुष्पधन्वा कामः प्राञ्जलिबद्धाञ्जलिः सन् शतमखमिन्द्रं उपतस्थे प्राप्तवान् । सङ्गतकरणे आत्पनेपदम् । स्वमते तत्राप्याराधनमेव किश्चित्कृत्वा चापं कण्ठे आसज्य आरोप्य कीदृशं चापं? सुललितयोषिद्भलताचारुशृङ्गम् सुललिता विलासान्विता या योषित्कान्ता । तस्याः भ्रूलतावच्चारुणी शृङ्गे अटनी यस्य कौटिल्यावशीकरणाच । कीरशे कण्ठे रति वलयपदाङ्के । रातः कामभार्या । तस्या बलयानि तेषां पदात्सङ्गतेरकश्चिहं गाढश्लेवात् । कीदृशः? सहचरमधुह
20A

Page #83

2454
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
स्तन्यस्तचूताङ्कुराः । सहचरवासौ मधुर्वसन्तश्चेति । तस्य हस्तस्तत्र न्यस्त आरोपित चूताङ्कुर एवात्रं शरो
येन स तथा । जात्यलङ्कारः । मालिनीछन्दः ॥
Colophon :
इति पण्डितभास्कर पुत्रविरचितायां कुमारसम्भवटीकायां द्वितीयः
सर्गः ॥
(Sheet No. 45).
भास्करसम्मवनरहरिविरचितायां कुमारसम्भवटीकायां प्रथमः सर्गः ॥
Subject: KumārasambhavatIka 1 & 2 Sargas.
Remarks :-The Ms. is in a fairly good condition. The Ms. is
full of scriptorial blunders.
॥ कुमारसम्भवटीका ॥
3091. KUMĀRASAMBHAVATIKA.
Burnell's Catalogue No. 1649. Page 155. Left columnn. Substance-Paper . Size - 97× 41 inches. Sheets-23
(47-71). Lines -10 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas--546. Author - Narahari. Third and 4th
sargas only. Incomplete.
Beginning:
.......त्र गौरवम् । अग्न्यादीनां तत्रा सामर्थ्यमित्यगौरवमिति । तथा चोक्तम् " और मानपि पुत्रांश्च त्यजन्त्यनुपकारिणः । अनुगृह्णन्ति तु प्रीणाः परानप्युपकारिणः । " प्रथमसर्गवदत्र वृत्तम् । प्रथमतः पपातेति पदं कामकायपातसूचनार्थम् । गुरोर्भावो गौरवम् । भावे एवमादिस्वादण् ॥ १

Page #84

SANSKRIT MANUSORIPTS
2456
End:
___ अथानन्तरं सा रतिः पुनरेव विह्वला ताशं पतिं दृष्ट्वा विललाप, परिदेवितवती । वसुधाया भूमेरालिङ्गनेन लोटनेन धूसरौ स्तनौ यस्याः। वसुधारूपस्य काममसन
आलिङ्गनेन धूसरस्तनीति च आलिङ्गनपदेन कामभसाकतिर्गम्यते । तथा विकीर्णमूर्धजा विक्षिप्तकेशी समदुःखां स्थली कुर्वाणेव । उत्प्रेक्षेयम् । स्थलीशन्देन तत्स्था लोको लक्ष्यते । विलापलक्षणं मङ्गीतरत्नाकरे "विलापो रोदनं शोच्यमुक्तस्तवपुर:सरम्" । तथैवाग्रिमश्लोके (त)दर्थ वि (वृणोति ॥४॥
उपमा यत्तवकरणं वपुः कान्तिमत्तया सौन्द...... । Colophon: (Sheet No. 70).
भास्करसुत नरहरिकृतायां कुमारसम्भवटीकायां तृतीयः सर्गः ॥ Subject : Kumārasambhavatiká Third Sarga 1-79 blokas
___Fourth sarga 1-5 slokas. Remarks:- The Ms. is in good condition. This Ms. abruptly
begins in the middle of the commentary on the first sloka of the third canto and ends with the fifth sloka of the fourth canto.
॥ कुमारसम्भवटीका ॥ 3092. KUMĀRASAMBHAVATĪKĀ. Burnell's Catalogue No. 4650. Page 166. Left column.
Substance--Paper. Size--91 x 41 inches. Sheets-33 (106-198). Lines--10 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-785. Author-Narahari. Incomplete.

Page #85

2456
A DESORIPTIVE CATALOQUB or
Beginning:
.....भृतियोगेलिङ्गात्सप्तम्यपि । तथा च वर्धमानमिश्राः। तदा प्रभृत्युन्मदनेति सप्तम्यपि दृश्यत इति । अथवा अति अव्ययत्वाद्विभक्तेलुक् । अपरश्च तदा प्रभृत्युन्मदनेत्यत्रोक्तम् ॥
इति कुमारसम्भवमहा. पार्वतीतपाफलोदयो नाम पञ्चमः सर्गः ॥
अथ ॥ अथानन्तरं मिथो रहसि गौरी विश्वात्मने ईश्वः राय सखी सन्दिदेश । शम्भुं वोधयितुमाज्ञापयदित्यर्थः । किन्तदित्याह । मम दाता भूभृतां नाथः पर्वतराजः पिता प्रमाणीक्रियताम् । महानाय कारणीक्रियताम् । “प्रमाणं नीतिमर्यादासत्यवादि प्रमातृषु । एकतायां मिथत्रायां हेतुशास्त्रेषु च स्मृतम्" विश्वः॥ मिथोऽन्योन्यं रहस्यपि । विश्वात्मकत्वात् सोऽप्येवं जातीति(?) कन्या हि पित्रा देयेति ॥ १॥ End:
तौ सन्धि । तौ दम्पती अप्सरसा स्वर्वेश्यानां आयं मार्ग देश्यपेक्षया । प्रथमं प्रयोग नाट्यमुहूर्त क्षणमात्रमपश्यताम् । कीदृशं? सन्धिषु मुखप्रतिमुखमुखेषु पञ्चसु सन्धिषु व्यञ्जितःप्रकटितो वृत्तीनां कैशिकीप्रभृतीनां भेदो भिन्नता यत्र । रसान्तरेषु रसविशेषु प्रत्येकं मित्रो रागः कैशिकादिर्यत्र ललितो मनोहरोऽङ्गहारो द्वात्रिंशत्परिमितः स्थिरहस्तपर्यस्तादिर्यत्र । " अङ्गानामुचिते देशे प्रापणं सवि. लासकम् । मातृकोक्तरसंपाद्यमङ्गहारोऽभिधीयते"। "मुखं

Page #86

BANSKRIT MANUSCRIPTS
.
2467
प्रतिमुखश्चैव गर्भो विमर्श एव च। तथा निर्वहणश्चेति नाटके पश्च सन्धयः॥" कैशिकी सात्वत्यारभटी भारत्यश्च तस्रो वृत्तयः। "शृङ्गारे कैशिकी वीरे सात्वत्यारमटी पुनः। रसेरौद्रे च बीभत्सेमता(?) तत्र भारती । छन्नेऽमिलापशृङ्गारे वीरे धर्मा...के तथा । कृतकर्तव्यतायाश्च कर्तव्यो भिन्नकौशिक इत्यादि" ॥ "शृङ्गारवीरकरुणाद्भुतहास्यभयान
काः । बीभत्सरौद्रशान्ता'............... ॥ Colophon : (Page 120).
इति भास्करसुतनरहरावरचितायां कुमारसम्भव कायां षष्ठः सर्गः
Subject: Kuinārasambhavatikā, Sixth and Seventh sargas. Remarks:-The Ms. is in a fairly good condition. This Ms.
abruptly ends while commenting on the 92nd Sloka of the
Seventh sarga.
॥ कुमारसम्भवटीका ॥ 3093. KUMĀRASAMBHAVATĪKĀ. Burnell's Catalogue No. 4651. Page 186. Left column.
Substance-Paper. Size-14x5} inches. Sheets-14 (82-96). Lines-10 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas--455. 6th and 7th Sargas only. Beginning :
........स्म कीशीभिः पुरः पाकाभिः अग्रे परिणाम वतीभिः ॥ ९०॥
तां प्र॥ तां पार्वती लज्जमानां लज्जावती अरुन्धती अहं क्रोडमारोपयामास , प्रापयामास । किम्भूता प्रणामा

Page #87

2458
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
दर[8] स्रस्तजाम्बूनदवर्तासिकां प्रणामे आदरः गौरवं तेन स्रस्तः स्खलितो जाम्बूनदस्यावतंसः करर्णाभरणं मुकुटं वा यस्याः सा तथा । 'शेषाद्वा' इति कप् । 'के प्रत्यय' इत्यादिना इत्वम् । क्वचित्कलधौतावतंसिकामिति पाठः । कलधौतस्य सुवर्णस्यावसिको यस्याः । नस्याद्यत्ताकादातीत्वं न भवति (१) । बहुपरिव्राजका मधुरेवदिति (?) " कलधौतो रुप हेस्नो' कलधौतं कलध्वनौ इति " विश्वः । " जाम्बूनदं हिरण्यं कनकमहारजतकाश्चनानि स्युः" इति इलायुधः ।।
End:
नव । तत्र तस्मिन् कौतुकागारे प्रमथमुखविकारैः प्र मथानां गणानां मुखानि वानरेन्द्राणामिव तेषां विकारैः वैकृत्यैरीशो गूढं गुप्तं गौरीं हासयामास, अहासयन् । कीदृशीं ? नवपरिणय लज्जाभूषण - नवो नूतनो यः परियो[र] विवाहस्तत्र तेन वा लज्जा सैव भूषणं यस्यास्ती तथा । तत्कृतोत्क्षेपं तेन शिवेन कृत उत्क्षेपः उत्थापनं यस्य तादृशम् वदनमपहरन्तीं पराङ्मुखं कुर्वन्तीं कथञ्चिन्महता निबन्धेन शयनसखीभ्योऽपि दत्तवाचं कृतालाप, प्रियसान्निध्यवती शालीनत्वात् । कश्चित्प्रथममुखेति पाठ व्याख्यातवान् । प्रथममुखविकारो विद्योक इति स च हृदयं नावगाहते ||
Colophon :
इति भास्करसुतनरहरिकृतायां कुमारसम्भवटीकायां गौरीपरिणयो नाम सप्तमः सर्गः ॥
Subject: Kumārasambhavaṭīkā 6th sarga 90-95 slokas 7th Sarga 1-96 slokas.

Page #88

SANSKRIT MANUSCRIPTS
End:
Remarks :The Ms. is in a good condition and is full of scriptorial blunders. This Ms. abruptly begins in the middle of the commentary on the 90th sloka of the 6th sarga.
! कुमारसम्भवटीका ||
3094. KUMĀRASAMBHAVATIKA.
J. L. Collection No. 349.
Substance-Paper.
Inches. Sheets-17 (319). Lines -Devanagari. No. of Granthas - 170.
complete.
Beginning:
... पुरःसरं तथैवापि श्लोके दर्शविति (१) । उपमा। यत्तव करणं वपुः कान्तिमतया सौन्दर्यातिशयेन विलासिनी कामिनीनां उपमानं उपमा अभूत् । तदिदं करणं पुरोवर्ती feat भस्मरूपां दशां गतं प्राप्तम् । तथापि न अहं विदीर्ये । न स्वयं विदीर्णहृदया भवामि । खलु निश्चितम् । यस्मादर्थे(?) स्त्रियः कठिनाः कठोरहृदयाः । कथमन्यथा जीवापीति । विदर्य इति कर्मकर्तरि प्रयोगः ॥ ५ ॥
Size - 10X4
to a Page. Script
Author -- ? In
2459
अथेति । अथानन्तरं मदनवधूः उपप्लवान्तं विष्णुवान्तं परिपालयाम्बभूव । पर्यपालयत्। कीदृशी ? व्यसनेन दुःखेन कृशा । केनेव दिवा तस्य दिवाभवस्य चन्द्रस्य लेखा प्रदोषं यथापरिपालयति । किरणपरिक्षणेन धूसरा “उपप्लवः सैंहिकेयो विप्लवोत्पातयोः " इति विश्वः । दोषायाः प्रथमो भागः प्रदोषः । पुष्पिताग्रज्छन्दः ।

Page #89

2460
No. 3050.
Colophon :
रामचन्द्रार्पणमस्तु श्रीकृष्णार्पणमस्तु । ॐ नमो गणेशाय नमः ||
1
हरिश्चन्द्राय नमः ॥ ॐ नमो गणेशाय नमः ॥ इति श्रीकालिदासकृते महाकाव्ये रतिविलापो नाम तृतीयः सर्ग (चतुर्थ सर्ग) टीका समाप्ता ॥ श्रीराम ॥
Subject: Kumārasambhavaṭīkā 4th sarga.
Remarks:—The Ms. is in good condition. The Ms. abruptly begins in the middle of the 4th sloka of the Ath sarga.
A DESÖRIPTIVE CATALOGUE OF
No. 3053.
DETAILED REMARKS
a
No. 3056.
ON THE
After the colophon we find:
इदं पुस्तकं प्रतिष्ठान गोदायरीगङ्गातीर श्रभिद्रकाळामिठे || न्या०
भिमसुतेन खजिना लिखितम् ॥
On the last page is given: विद्वत्प्रभुवर श्रीमत विनायकतनूभवः ||
प्रभो संत रायस्य ग्रन्थ एष प्रवर्धताम् ।।
KUMARASAMBHAVA MANUSCRIPTS.
The date of the Ms. is given thus:
ரொஹJஒருஷம் ஆடி மீற 4s சனிக்கிழமை நான்முக (ஜர்) வெங்கடா ஸாஷியள்பு சூன் குமாரஸம்பவம் எழுதிமுடிச்சான்.
ரவீநாய
One Nagesa bhatta was the copyist who copied this Ms.

Page #90

SANSKRIT MANUSORITS
2461
No. 3060.
One Candramaulsvara copied this manuscript. No. 3062.
This too was copied by Candramaulóvara, who gives his genealogy thus.
Govindabhatta. Gangadharabbatta.
Candramauli.
No. 3072.
After the colophon we find:राक्षसभुवनकररामेण लिखितमिदं पुस्तकम् । वृषनामसंवत्सर पु.
व्यवद्यचतुर्दश्यां इन्दुवासरे पट्टाभिरामस्य गृहे समाप्तम् ।। No. 3073.
One Subbābhatta was the owner of the Ms. No. 3074.
After the colophon the date is given as follows:इति श्रीपराभव संवत्सरवद्यचतुर्थीबुधवारतरिने कुमारसंभवाद्वितीय
सर्गप्रारम्भः ॥ Atter this the phrase (i.e.): प्लवङ्गाग्दे सिते पक्षे is given. This probably the date on which the copying of the Ms. was
finished. No. 3076.
One Somanāthaśāstri, son of Sankaraśāstri was the owner
of this manuscript. No. 3078.
After the colophon we find:
प्रबजादे सिते पश्ने चतु• बुधवासरे । कौमारसंभवं पुस्तं व्यलेखि शिवतुष्टये ॥
300

Page #91

2462
À DESORIPTIVB CATALOGUE OF
॥ किरातार्जुनीयमहाकाव्यम् ॥ 3095. KIRĀTĀRJUNĪYAMAHĀKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 1880. Page 156. Right column. Substance-Paper. Size-14x6 incha. sheets-60. Lines -10 to a Page Script-Devanāgarl. No. of Grantham 1750. Author-Bhāravi. Complete. Boginning:
श्रियः कुरूणामधिपस्य पालनी
प्रजासु वृत्रिं यमयुक्त वेदितुम् । स वर्णिलिङ्गी विदितः समाययो
युधिष्ठिरं द्वैषवने वनेचरः ॥ १॥ कुतप्रणामस्य महीं महीभुजे
जिता सपनेन निवेदयिष्यतः। न विन्यये तस्य मनो न हि प्रियं
प्रवक्तुमिच्छन्ति मृषा हितैषिणः ॥२॥
End:
असंहार्योत्साहं जयिनमुदयं प्राप्य तरसा
धुरं गुर्वी वोढुं स्थितपनवसादाय जगतः । स्वधाम्ना लोकानां तमुपरिकृतस्थानममराः
तपोलक्ष्म्यादीप्तं दिनकृतमिवोचैरुपजगुः ॥ ४७ ॥ बज जयरिपुलोकं पादपद्यानतः सन्
गदित इति शिवेन श्लाषितो देवसंधैः । निजगृहमथ गत्वा सादरं पाण्डुपुत्रो
धृतगुरुजयलक्ष्मीर्मपुत्र ननाम ॥ ४८ ॥

Page #92

SANSKRIT VANUSORIFTS
2468 Colophon:
इति श्री किरातार्जुनीये महाकाव्ये लक्ष्म्यो भारविकृती अर्जुनान. .. लाभो नामाष्टादशः सर्गः ॥
Sabject: Kirātārjuniyakāvya. Remarks:-After the colophon is found:
श्रीमुखे कार्तिके मासि पौर्णम्यां शशिवासरे ।
किरातमूलं लिखितं गुंडुनाम्ना इदं मुदा ॥ The Ms. is in excellent condition. The Nirnayasagara Press, Bombay, has published a fine edition of this work.
-
Other copies of the Kirätārjunsya are tabulated in the usual
order.

Page #93

2464
DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Snbstance
No. of Sheets
or leaves
Descriptive Collection
No. •No. 3096 B. L. 4652 3097
Paper,
104
„
4653
Do.
91
3098
4654
Do.
8099
4655
Do.
3100
4656
Do.
81
3101
Do.
Size inches 74X4 8x37.
91x410 11; X 4
9:45 94X4 125x112 8} x 35 86X310 97 X4 9** 4: 816x4} 90X4
149
4660 10085 4659
31C2
Palm leaf.
118
8103
Paper.
75
4657
Do.
68
3104 3105
4661
Do
8106
4663
3107
, 4864
DO
3108
4665
3109
8} x 40
,, 4866 „ 4670
8110
84X3;
3111
, 10086
Palm leaf.
144x1.
3112
Paper.
, 4667
4662
7x4 94 X5
3113
Do.
3114
4658
Do.
9.X4;
3115 , 4668 Do. 8118 Ms. No. 15515. Not Do.
noticed by Dr. Burnell, 3117 „15516 Do.
101.416
8X4
8 80
84X34

Page #94

SANSKRIT MANUSOBOTA
2465
Script
Complete or otherwise
No. of Lines per Page or Sheet.
8
Nägarl.
Sargas
1-18 Complete.
7-8
Do.
Do.
Do.
10-11
Do.
9
Do.
5-7
| 1 )44444 | 14 & Adid*
Grantha.
Nägars
1-14
7-9
Do.
1-10
6-7
Do.
9-11
Do.
1-6
Do.
Do.
Sarga
7-8
Do.
Do.
4-6
Telugu.
Nägarf.
Sargas 1-2 wants the end of
sarga 2. Sargas 1-2 There are only 62
stanzas in the second. Sarga 2 Sargas 3-18 The beginning of the 3rd sarga & the end of the
18th sarga are wanting. Sargas 8-18 The beginning of
garga $ is wanting.
13
Do.
Sarga
8-14
Sargas
4-18
14-18

Page #95

2466
Á DRBOBITTIVE CATALOGUE OF
Substance
Size inches
No. of Sheets
or leaves
Descriptive Collection
No. No. 8118 B. L. 4669 3119 Ms. No. 15517
Paper.
10. Bio 8*8*3
Do.
Do.
8120 3121 3122
B. L. 4671
„ 4672 J. L. 350
Do.
86X316 84X3. 87 X 3
Paper.
173
9128
„
351
Do.
111x41
3124
352
Do.
11x41
86
3125
369
Do.
94X41
38
3126
Do.
9x41
8127
Do.
3128
356
Do.
3129
357
Do.
81 X4
8X4 10x45 98 X 81
9x41 10 X4
868
Do.
3130 3131
359
Do.
3182
360
Do.
3133
361
Do.
9X4
362
Do.
3194 3136
10x38 94X4
963
Do.
864
Do.
3186 3137
9X4 10X45.
865
Do.
16

Page #96

SANSKRIT MANUBIS
2467
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
Nagari.
Do.
Do.
Do.
Nägarl.
Do.
Sarga Sargas 6-9 The beginning of
sarga 6 is wanting.
6-10 Sarga 10 Sargas 1-18 some stanzas at
the end of 18 are wanting. » Several verses in the
middle are missing. Sargas 1-18 of which sargas 2, 3 & the final verses in 18 are missing. Sargas 1.9 of which 2, 6 & 7 are
wanting; several other verses
are also missing. Sargas 1-2 & 7-9 several verses
in the middle are missing.
Do.
Do.
Sarga
Do.
Do.
Do.
De.
Do.
1 wants beginning.
Do.
Do. Sarga 1 & beginning of 2 (1-4 ver606) Do. Sargas 1-3 begins only from the
41st stanza of sarga 1. Do. Sarga 2 (1-57 verses). Do.
, 2 breaks off in the middle.

Page #97

2468
Descriptive
No.
3138
3139
3140
3141
3142
3143
3144
3145
3146
8147
8148
3149
3150
3151
3152
3153
3154
3155
8156
8157
8158
3159
8160
3161
3162
3163
8164
""
Collection
No.
95
""
19
33
99
19
39
33
99
..
19
""
""
""
""
99
""
39
"
99
385
286
887
388
389
390
T. S. 654
93
31
"9
""
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
366
367
368
369
370
371
372
373
874
375
376
877
378
379
380
381
882
383
384
,, 657 & 657 a
Substance Size
inches
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
10×34
93 X4
9 × 4
10×4
9 × 4
10×4
10X4
10X4
10×4
10x32
10x4
94×4
94×4
94×4
7x4
8x41
9×41
94×4
91×4
94×41
94×4
91X410
8×5
63×5
8×5
92×34
9×34
No. of Sheets
or leaves.
10
5
11
5
9
6
4
11
8
6
8
10
28
21
31
11
41
10
10
11
9
10
7
4 2 2 2
9
12
22

Page #98

BANSKRIT KANUBORITTI
2469
Script
No. of Lines per Page or Sheet.
Complete or otherwise .
Sarga
Nägarl.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
3 (some verses wanting
in middle). 3 (incomplete).
Do.
Do.
Do.
,
8
Do.
Do. Do.
Do.
Do.
D).
Sargas 5-9 wants beginning of-5.
„ 6-8 & verses 1-4 in 9. „, 8, 9, 10 & 16. None coniplete. Sarga 8 end wanting.
„8 & verses 1-6 of sarga 9.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do. Do.
14 (verses 1-22 are wanting.)
15
Do. Do.
,
16
1 Sargas 2, 3 & (1-10 verses in 4.)
Do.

Page #99

2470
Burnell's
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
॥ किरातार्जुनीयमहाकाव्यव्याख्यानम् ॥
3165. KIRĀTĀRJUNIYAMAHĀKĀVYAVYAKHYĀNAM.
Catalogue No. 4681. Page 156. Right column. Substance-Paper. Size-14 x 6 inches.
Sheets-488.
Lines-6-8 to a Page. Script - Devanāgari. No. of Granthas-7000. Author--Mallinatha. Complete.
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ॥
अर्धाङ्गीकृतदाम्पत्यमपि माढानुरागि यत् ।
पितृभ्यां जगतस्तस्मै कस्मै चिन्महते नमः ॥ १ ॥ आलम्बे जगदालम्ब हेरम्बचरणाम्बुजम् । शुष्यन्ति यद्रजस्पर्शात् सद्यः प्रत्यूहवार्धयः || २ || तद्दिव्यमव्ययं धाम सारस्वतमुपास्महे । यत्प्रकाशात्प्रलीयन्ते मोहान्धतमसः छटाः || ३ |
अथ तत्रभवान् भारविनामा कविः " काव्यं यशसे Sर्थकृते व्यवहारविदे शिवेतरक्षतये । सयः परनिर्वृतये कान्तासंमिततयोपदेशयुजे ॥" इत्याद्यालङ्कारिकवचनप्रामाण्यात् काव्यस्थ कीर्त्याद्यनेकश्रेयसाधनतां “काव्यालापांश्च वर्जयेत्” इति निषेधशास्त्रस्य असत्काव्यविषयतां च पश्यन् किरातार्जुनीयाख्यं महाकाव्यं चिकीर्षुः चिकीर्षितार्थाविघ्नपरिसमाप्तिसंप्रदायाविच्छेदलक्षण फलसाधनस्वात् " आशीर्नमस्क्रियावस्तु निर्देशो वापि तन्मु

Page #100

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2471
खम्" इत्याशीराद्यन्यतमस्य प्रवन्धमुखलक्षणत्वाच्च वनेचरस्य युधिष्ठिरप्राप्तिरूपं वस्तु निर्दिशन् कथामुपक्षिपति-प्रिय इति ।।
End:
व्रजेति ॥ पादपमानतः सन् रिपुलोकं जय व्रज इति शिवेन गदितः देवसङ्घः श्लाषितः । धृता गुरुजयलक्ष्मीः मेन सः पाण्डुपुत्रः निजगृहं गत्वा सादरं यथा तथा धर्मपुर युधिष्ठिरं ननाम ॥ ४८ ॥ जगति सफलविद्यासिन्धुमुष्टिंधयानां
परफणितिपरीक्षा युज्यते सज्जनानाम् । तदिह मम निबन्धे भूषणं दूषणं वा
भवति यदि विदग्धैः तस्यवश्यं विमृश्यम् ॥ Colophon: इति श्री पदवाक्यप्रमाणपारावारपारीणश्रीमहोपाध्यायकोलाचलमल्लि.
नाथसूरिविरचितायां किरातार्जुनीयव्याख्यायां धण्टापथसमा
स्यायां अर्जुनवरप्रदानं नामाष्टादशः सर्गः ॥ १८ ॥ Subject: KirātārjanIyavyākhyā. Remarks:-After the Colophon is found:
श्रीमुखे कार्तिक शुक्लपक्ष एकादशी दिने ।
अलिखद्राजगोपाल: काव्यं भारविनामकम् ।। The Ms. is well preserved. This commentary too has been printed in the Nirnayasägara Press, Bombay.
The copies of this commentary are tabulated as before,

Page #101

2472
A DEBORIPTIVE OATALOQUB OP
Substance
Descriptive Collection
No. No. 8166 B. L. 4679
Size inchee 101X47
No. of Shoets or leaves
151
Paper.
3167
94675
3168
4676
1. do.
do. Palm leat,
„10087
3169 9170 3171
12X41 94x4 175x15 114 10,6X45
»
4674
Paper.
„ 4677
do.
Palm leaf.
3172 „10088 8173 M8. No. 15518
127
Paper. do.
161X1: 101 X 84 84xS;
3174
B. L. 4679
do.
3175 Ms. No. 15519 3176 15620
34x3; 5: x 310
do.
3177
B. L. 4678
do.
8.x 410
do.
162
8178 3179 3180
J. L. 891 , 392
393
do.
161
13 X4 11 X41 111 X45 144x65
do
148
3181
394
38
17
3182 3183 8184 3186 3186
896
396 T. S. 655
656 B, L, 10090
10x4 do. 9x4 .
104x31
94 x 84 Palm Leaf. 17% X1%

Page #102

BANKKRIT MANUBORETS
2473
No. of Lines per Page or Sheet
Script
Complete or otherwise.
12-14
Nügari.
Sargas 1-14 & 1-27 verses in
the 15th Sarga.
1-9
8-11
do.
8-9
1-3
8-11
do. Grantha. Nägarl.
do.
8-18
12
Telugu.
9-11
Någarl.
7-8
7-8
9-10
Sarga 1 Sargas 3-5 & the beginning of
the sixth sarga. 4-18
4-5 & 6 (1-89 verses) „, 6-8 wants beginning and
ends with the 26th vorse of sarga 8.
6-7 Sarga 9 The last few verses
of 8 are also found. Sargas 15-16 and the beginning
of the 17th sarga. 1 1-18 „, 2, 5-17 End wanting. Sarga 2, 4-15 (1-50 verses). „ Fragments of sarga 1, 2, 3,
4, 6, 9. Sargas 6-8 Sarga
6-7
18
O
28 „ 4-17
.
Grantha

Page #103

2474
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
॥ किरातार्जुनीयमहाकाव्यव्याख्या ||
8187. KIRĀTĀRJUNIYAMAHĀKĀVYAVYAKHYA.
Burnell's Catalogue No. 10089. Page 156. Right column. Substance-Palin leaf. Size-17x1 inches. Leaves- 44. Lines-7 to 8 to a Page. Script-Grantha. No. of Gran. thas-1300. Author--?. Incomplete (Sargas 1-3.)
Beginning:
श्रीवत्सवक्षसं श्रीयं.
. सारथि ।
व्याख्या किरातकाव्यस्य यथावत्क्रियते मया ॥
...............
शब्दार्थविषया दोषा भवेयुर्मति विभ्रमात् ।
तान् सन्तः क्षन्तुमर्हन्ति कस्य नास्ति हि विभ्रमः ||
पूर्वमेव कृता चास्य व्याख्यायास्सा (?) पसूनुना । ततोऽप्यर्थं समादाय क्रियतेऽत्रार्थनिश्वयः ॥ श्रियः कुरूणामित्यादि ॥ सर्वेषामेव कवीनां काव्य करणे प्रवृत्तानां आशीर्नमस्क्रिया वस्तुनिर्देशानामन्यतमपूर्विका प्रवृत्तिः दृष्टा कुरूणां निवासो जनपदः । " तस्य निवासः " इत्यणि " जनपदे लुप्" इति लुप् भवति ।
End:
सील इति ॥ निष्क्रियत्वात् वळिमदैरिवाणैः अत्यर्थं नावभासमानः यशःक्षयात् क्षीणजलार्णवामः सत्वमन्यमाकारमभिपत्र इव यशःक्षयात् रिक्तोदकार्णवशोभाजातः । एवमन्यमाकारम

Page #104

SANIKRIT MANUBORISTI
2476
भिपन्न इव कचित् स एव आसीत् इति भाविसं.
बन्धः ॥ ४६ Colophon: Leaf 16.
इति किरातार्जुनीये व्याख्याने प्रथमः सर्गः Subject : Kiratarjaniyavyakhya. Remarks :-'The Ms. breaks off in the 46th verse of Canto three.
The Ms. is good and well preserved. The author is not known.
DBTAILED REMARKS
ON THE KIBĀTĀBJUNĪYA MANUSCRIPTS. Remarks:No.8096.
This manuscript is said to have been copied at Mâyūra
on Monday, Amāvāsya, Srāvana month, Tārana Year. No. 3099
After the colophon we find "शके 1578 जयसंवत्सर कार्तिक अष्टम्यां पुण्यतिथौ तदिनी(1)पुस्तकं
समाप्तम् ॥ नारायणात्मजकृष्णेन लिखितम् ॥" The manuscript was copied in Saka 1576 corresponding
to A. D. 1654. No. 3100
After the colophon is found "श्रीशकस्तु, 1642 गैद्राब्दे आषाढमासे कृष्णपक्षे द्वितीयायां गुरौ लिखितं विट्ठलभट्टेन विज्ञेयम् ॥"
The date of the Manuscript is therefore 1620 A. D. No.3165
The Ms. is said to have been copied on the 11th day of the bright fortnight of Kārtika month of Srimukba year, The following verse

Page #105

248
A DBSORIPTIVE OATALOQUE of
श्रीमुखे कार्तिक शुक्लपक्ष एकादशी दिने ।
अलिखद्राजगोपाल: काम्यं भारविनामकम् ॥
gives the name of the scribe as Rījagopala. No.8108
We find " इदं पुस्तकं रत्नाकरसूनुना लिखितम् । पुस्तकम् तस्यैवासंमयम् ॥'
at the end. No. 3128
The following verses are found after the colophon श्रीविक्रमेषाम्बुशरेन्द्रवर्षे त्रयोदशी सोम शुभे च धिमे । । रत्नसागररिषेण सुमघ(१)संलिलेखसुकिरात पुस्तकम् ।। यादृशं + बीयताम् भिन्नपृष्टिः कटिवा ऊर्ध्वरष्टिरधोमुखः । कष्टेन लिखितं ज्ञावं यबेन प्रतिपालयेत् ॥ प्रन्यानम् ॥ १५.० ॥ नलिणीदलामिव अचन्चुखण्डिबहलरा अहं सेण । पच्छिलपराहिमुखो माणसरोमाणभनेण
रेरे अणनिदण महहि अरा पनवाण अस्स्वित्ता । अमे विजेविमहिलाजइमारिसि चाप अहीए ।
कास्थितासि कातोरुधम् ॥ रुद्रपल्लीय गच्छे भट्टारकश्रीहर्षसुन्दरसरिशिष्य उपाध्यायधीसागर.
चन्द्रस्य शिष्य वा श्रीरत्रचन्द्र नस्य शिष्य रत्नसागरेण लिखितम् ।। No.3126
'This Ms. belonged to Gaigidhara Diksita.. No. 3128
This belonged to Sadasiva Bhalfa. No. 8180
Candramauledvara wrote this manuscript.

Page #106

No. 3140
No. 3145
The date is given as
खरसंवत्सर मार्गशीर्ष वद्य दशमी ४ आरम्भ भारतीच
No. 3168
On the title page is given
इदं पुस्तकं रघु पन्थस्य सूनु: (?) भगवन्तेन लिखितम्
No. 3178
·
No. 2180
This has been copied for Tulajamahārāja by Nilakantha
Bhattoji.
No. 3183
SANSKRIT MANUSCRIPTS
The date of the Ms. is given thus:
संवत् १८२५ वर्षे मार्गशीर्ष कृष्णरविवासरे इदं पुस्तकं यथाप्रति
लिखितम्
The date corresponds to 1768 A. D.
No. 3186
No. 8187
This Ms. belonged to one Nilakantha Punde.
Ranganna Bhatta Gos vamin was the owner of this Ms.
On the manuscript the name Ghanta patha occurs but it is evidently wrong. The author is different from Mallinatha and the commentay too is different.
Barnell's
211
2477
The same mistake recurs in this manuscript also. One of the colophons says that its name is Ghanṭapatha.
Substance-Paper.
|| शिशुपालवधः ॥
3188. SISUPĂLAVADHAH.
Catalogue No. 4494. Page 154. Right column. Size-13 x6 inches.
Sheets-92.

Page #107

2478
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Lines-10 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-2350. Author-Magha. Complete.
Beginning:
श्रियः पतिः श्रीमति शासितुं जग
ज्जगन्निवासो वसुदेवसद्मनि ।
वसन्ददर्शावतरन्तमम्बरा
द्धिरण्यगर्भाङ्गवं मुनिं हरिः ॥ १ ॥
गर्त तिरवीनमनूरुसारथेः
प्रसिद्धमूर्ध्वज्वलनं हविर्भुजः । पतत्यधोधाम विसरिसर्वतः
किमेतदित्याकुलमीक्षितं जनैः ॥ २ ॥
चयस्त्विषामित्यवधारितं पुरा
ततः शरीरीति विभाविताकृतिम् ।
विभुर्विभक्तावयवं पुमानिति
क्रमादमुं नारद इत्यबोधि सः ॥ ३ ॥
End:
शुद्धिङ्गतैरपि परामृजुभिर्विदित्वा वाणैरजय्यमविघट्टितमर्मभिस्तम् ।
मर्मातिगैर नृजुभिर्नितरामशुद्धै
सायकैरथ तुतोद तदा विपक्षः ॥ ७७ ॥ राहुत्रीस्तन योरकारि सहसा येन लथालिङ्गनव्यापारैकविनोददुर्ललितयोः कार्कश्यलक्ष्मी था ।
तेनाक्रोशत एव तस्य मुरजित्तत्काललोलानलज्वालापल्लवितेन मूर्धविकलञ्चक्रेण चक्रे वपुः ॥ ७८ ॥ श्रिया जुष्टं दिव्यैः पटहरवैरन्वितं पुष्पवर्षेपुष्टवैद्यस्य क्षणभूषिगणैस्तूयमानं निरीय ।

Page #108

2419
BANSKRIT MANUSORIPTS
29 प्रकाशेनाकाशे दिनकरकरान्विक्षिपद्भिः स्मिताक्षै.
नरेन्द्ररौपेन्द्रं वपुरथविशद्धाम वीक्षाम्बभूवे ॥ ७९ ।। Colophon: इति श्रीशिशुपालवधे महाकाव्ये कविश्रीमाघकृतौ विंशतिः सर्गः ।। २० ॥
॥ श्रीसाम्बसदाशिवार्पणमस्तु ।। श्रीमुखे कार्तिक कृष्णचतुर्दश्यां रवेर्दिने । • अलीलिखन्माधमूलभच्युतो नाम लेखकः ॥ १ ॥
श्रीशुभमस्तु ॥ Subject : Sisupālavadha. 1-20 Sargas. Remarks:-The Ms. is in good condition. In some of the Mss. the author is referred to as sît afu na
There are a number of Mss. of Sibupālavadha and they are
tabulated as before.

Page #109

2480
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF
Descriptive Collection
Substance
Size inches
No. of Shoots
or leaves
No.
No.
3189
Paper.
14 X6
755
B. L. 4495
4496
3190
do.
9X41
193
3191
,
4497
98
do. do.
9.x4 11}x5
3192
„
4498
115
3193
> 10039
Palm leaf.
106
8194
do.
160
3195
„ 10040 „ 4503 „10041 „ 4500
195
163x1} 10%x1
81X41 157x120 8;X410
Paper. Palm leaf.
3196
3197
Paper.
8198
M8. 15865
Palm leaf.
3199
> 15333
do.
176x1. 147x17 14X1
3200
„1634)
I
do.
do.
do.
14x13 174x1. 16 x 1;
dc.
8201 3202 3203 3204 3205 3206 3207
do.
B. L. 10042
Ms. 15327 (b) B. L. 10043 (a)
, 10043 (b) , 10043 (c) Ms. 15311 B. L. 4502 » 4501
4520 » 4506 Ms. 15350
du. Paper, do.
8208
3209
do.
1610x1 84 X3} 81x31 101641 fox 41. 14x1 10X4
3210
do.
3211
Palm leaf.
3212
B. L. 4514
Paper.

Page #110

BANSKRIT MANUSORIOTS
2481
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
5-9
8-9
10
Devanāgarl. Sargas 1-20 (with Mallinatha’uc.) Do.
, 1-20; some leaves are
missing in the middle.
Complete. Complete; some leaves
missing in the middle. Grantha.
Complete.
8-10
7-9
6-7
Do.
9-13
Devanagari.
1-15
Grantha.
1-12
5-10
Dovanāgars.
6-7
Graatha.
Telugu. Granth.
., 1-11 and a few verses in
the 12th. „1-11 bat 3, 4 & 7 missing. ,, 1-10 but 2nd is missing. „, 1-10 most of the sargas
are incomplete.
1-9 , 1-9 but 3-5 are missing.
Telugu.
Do.
Do.
1-9
Do.
1-9
Do.
4-6
Grantha.
1-8 but 2 & 3 missing.
Devanagarl.
1-6
6-8
Do.
,,1-4&67 verses in the 5th.
10-13
Do.
„:1-2 & 3rd incomplete. Do. Sarga 1 & a few verses inthe 2nd. Grantha „ 1 & a few verses in the 2nd. Deyanigari.

Page #111

2482
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
No. of Sheets
or leaves
Paper.
10
Descriptive Collection No.
No. 3213 B. L. 4515 3214 4516 3215
4517 3216
4518
do.
Size inches 90x47 94X4 10x4 104 x 41 109 X4 14 X6
do.
9
do.
3217
do.
3218
do.
4521 , 12339
,, 10886 Ms. 15339
3219
Plam leaf
do.
3220
I
104x14 146X17.
B. L. 4505
Paper,
, 4522
do.
3221 3222 3223 3224 3225
4523
do.
94 x 4 716X4. 103 x 416 91x4
x 13
do.
4524 Ms. 15358
Palm leaf
8226
B. L. 4507
Paper.
14
3227
3228
do.
4827
9;x4 94X310 10x40 9X5 8} x 4. 94X4 54 x 45
3229 3230 3231
6
3232
7 13
3233
,, 4512
do. 4526
do. , 4528 „ 4529 do.
4530 do. 4532
do. Ms. 15342 (a) Palm leaf.
, 15863 (b) do B. L. 10044 I do.
, 4640 Paper.
*4
3234
9, 4533
8235 3236 3237 3238
8X4 164xio 15% x1 185x15 10:36
'14 34
16

Page #112

BAX&KRIT MANUBORIFTS
2489
Script
Complete or otherwise,
No. of Lines per Page or Sheet.
Devanagari
Sarga
1
8-9
Do.
1&2 (1-16),
Do,
7-8 9-10
Do.
Do.
Do. Grantha. Telugu.
1 Sargas 2-4 and the 5th & 6th
are incomplete.
,, 2-4 (4th is incomplete.)
Devanagarf.
Do.
Sarga
Do.
Do.
Graptha.
Sargas 3-5 and a few verses in
111.-6.1., 11.5 horati.
the 2nd & Oth, 3-4
6-9
Devanagari.
Sargas
Do.
Sarga
Do.
10-11
Do.
Do.
Do.
8-9
Do.
Do. Do.
13;
3 (1-32) Sargas 3 (15-82) & sarga 4. Sarga 3
Grantha.
5-6
Do.
4-6
Do.
Sargas 4-5 & a few verses in 6.
8-9
Devanagari.
4-5

Page #113

2484
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Substanco
Descriptive Collection
No. No. 3239 B. L. 4534 3240 ,, 4535
Paper.
Do.
3241
4536
Do.
3242
4537
Do.
3243
4688
Do.
Size No. of Sheets inches or leaves.
9X 470 54X416 10x4; 970 X4 946x5 101 X4 14 x 6 94x4 7 to x 4: 84 x470
9xbet 1618x18 90
8244
Do.
4539 12340
8245
Do.
8246
4504
Do.
4541
Do.
3247 3248
4542
Do.
9219
4513
Do.
3250
Ms. 15818 (b) Palm leaf.
3261
B. L. 4543
Paper.
3262
4544
Do.
3253
Do.
Do.
4545 „4546
4547 4548
Do. Do.
3254 3255 3256 3257 8258
94X4 76% 4; 66X48 9} x4 10x 35 10x4 9X4
10.
Do.
4549
Do.
4509
Do.
9;x4
3259
4560
Do.
10,8x43
3260
Do.
4561 4499
98 x 4 81 x 95
3261
Do.
97
3262
M8. 15364
Palm leaf.
154 x 10

Page #114

SANSKRIT MANUSORDPTS
2485
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per * Page or Sheet.
19
Devanāgari
Sarga
4 (fragments only.)
9-10
Do.
10-13
Do,
10
Do.
12-15
Do.
Do.
Do.
Do.
Sargas
5-9
Do.
Sarga
9-11
Do.
12
Do.
5 Sargas 6-20
6, 7, 16, 17 & a few
verses of the 1st.
4-5
Grantha.
9-10
Devanagari.
Sarga
8-9
Do.
6 wants end.
8-9
Do.
6:
8-10
Do.
8
Do.
8 wants beginning.
9-10
Do.
59
Do.
6 wants end.
7-10
Do.
Do.
10
Do.
Sargas 7-9 Sarga 7 wants beginning & a few verses of sarga 8. are also found.
7 verses 1-63. Sargas 8-14 „ 8, 9 (incomplete) & sarga
3. A few stanzas of 10& 4 are also found.
Do.
65-7
Grantha.
312

Page #115

386
A DEBORIPTIVE CATALOGUB OF
Substance
Descriptive Collection No.
No. 3263B.L, 4553
Size inches 8;x4 8%x4 83 x4
No. of Sheets or leaves.
10
Paper.
828
4554
Do.
3285
,
14555 4556
8a86
Do.
sx4
557
Do.
3467 3a68
4558
Do.
510
Do,
8289 3270 3271
94x4 94x4 884 94x4 9¥x4 10tx4
4559
Do.
4560
Do.
aaja
4608
73
Do.
,, 4561 , 4511
94x4 8x3;
974
Do.
275
J. I,
9
Do.
10x.
gas
,
Do
10x
398 399
Ba77
Do.
9X4 886
8278
400
Do.
3a79
401
Do.
402
Do.
3280 8281 3282
9834 10x4 10x8 34x3༔
4 03 ,
Do.
04
Do.
8283 3284
4 05D0. 406
94x44
Do.
984

Page #116

SANSKRIT MANU80IETS
2487
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Pago or shoot.
Devanagari.
Sarga
Do.
,
8
Do.
Do.
8-9
Do.
Do.
·
10
10 11 & 12th Incomplete.
Do.
Do.
11
7-10
Do.
11
8-9
Do.
Sargas
12 & 13 and a few
verses of the 14th,
8-9
Do.
Sarga
12
10
Do.
Sargas 15-20. A few verses of
Do.
Do.
sarga 14 are also found
at the beginning. Sarga 1 (with Mallinātha's commentary) wants end.
1 wants ond. „2 verses 1.13 aro wanting
2 (with Mallinātha's
commentary) 2
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do
„ 2 (a number of verses are
missing in the middle) „2 verses 1-22 are wanting
Do.
Do.

Page #117

2488
A DESCRIPTIVE CATALOGUZ OP
Substance
No. of Sheets
or leaves.
Paper.
Size inches 101x41 91 X4 1.0x4 9X4
»
408
Descriptive Collection
No. No. 3285 J. L. 407 3286 328? „ 409 3288 , 410 3289 , 411 3290
412 3291
Do.
4
Do. Do.
Do.
10 X4
Do,
413
Do.
3292
414
Do.
94X4 101 X4
7 X5 10x35 8x41
Do.
3293 3294 3295
415 416
,
Do.
417
Do.
99 X4 .
418
Do.
419
Do.
3296 3297 3298 3299
420
Do.
421
Do.
S300
422
Do.
3301
423
Do.
3302
424
Do.
3303
425
Do.
114x44 94X4 94X4 9} x 41 104 x 34 94X4 10 X4 111x41 11x39 101 X4
8X34 94X4 10x43 12X4 91X4
3304
426
Do.
3805
427
Do.
3306
428
10
3807
429
Do.
3308
490
Do.
3809
431
Do.
3310
482
Do
10

Page #118

SANSKRIT MANUSORITS
2489
Script
No. of Lines per Page or sheet.
Complete or otherwise.
Devanagarl,
Do.
Sarga
3 (wants end.)
3 „ 3 (verses 1-82 only). „4 and the beginning of 5
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
4 (verses 1 -48.)
w
Do.
Do.
4 (verses 1-62.) „ 4 verses 1-30 are wanting , 4 (wants beginning and
end)( with Mallinātha's
Do.
commentary.)
Do,
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Sargas 7 & 8 Sarga
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
58
Do.
,,8 (the last verse is mining)

Page #119

3490
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OP
• •
Substance
Size inches
Descriptive Collection
No. No. 3giiJL, 433 3312
No. of Sheets or leaves
1a 1
Papor.
10x4
,
404
Do.
94x4༔
, sij
,
40
Do.
94x4 84
asi4
s
Do.
i5
,
7
10x4
asi8
8
10x4
si/
sg
po,
བྦ4x44 9X4
3818
440
Do.
3319
441
Do.
ssa0
Do. : Do.
3821
448
332
4
445
Do. Do. Do.
gsa4
༡)
146
1.93x4 104 4 g484 10x4 9QX4 104x4 104x44 94x4} g4x44
38a
47
Do.
388
48
Do.
gaz
p5.
3828
50
Do.
51
Do,
3329
0
52
Do.
sgi
རྒྱ
D
.
10484 104x4, 104x4 i03x34
g4x1 i01x16
assa
T. s. 638
, 639 ,640
ss
po.
Do

Page #120

SANSKRIT MANUBONDITI
2491
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
Devanagari
Sarga
Do.
Do,
» 8 (last few verses are
wanting. „8 wants beginning & end „9 a few verses in 8 & 10
are also found.
Do,
Do.
Do.
9 (wants end). „9 (wants beginning).
Do.
Do.
10
Do.
Do,
Do.
Do.
10 wi 11
» 11 Sergas 12-18 Sarga 12 ► 12 (wants beginning.)
14
Do.
Do.
Do.
14
Do.
Do.
. 14 (several verses are
missing in the middle). Sargas 16, 16 (fragments). Sarga
, 17
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
1 (verses 62-14
are missing)

Page #121

2492
A DBROMPTIVE CATALOGUE OF
Descriptive
No.
Collection
No.
Substance
Sise inches
No. of Sheets
or leaves
3335 8336 3337
T. L. 641
642 643
Paper. Do. Do.
84X4 :105 x 5
10 X 4
644
Do.
3338 3339 3840
645
Do.
9x4 84x3} 10X4 10 x 38
646
Do.
8341
648
Do.
3342
593
Do.
10 X4
8943
649
- Do.:
10 X33
2 3944
650
Do.
9x41
3845
651
Do.
3346
652
Do.
3347
669
Do.
9x41 10 X 4 94 x 48 94X41 94X4 101 X3]
3348
657
Do.
3349
666
Do.
3350
666
Do.
3951
Do.
3352
»
667 668 0921(a)
Do.
3388
Do.
10X4 105 x 34 103 X 33 91x44 93 X4}
3354
692 (b)
Do.
3365
670
Do.
8966
692 (c)
Do.
&x3.1
3357
Do.
3
3958 8359
S. K. 198
185 „ 183
Do. Do.
51x39 10x31 1184
18

Page #122

SANSKRIT MANUSOLITA
2493
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
Devan@gari.
Sarga
Do.
7-8
Do.
2 (wants end).
9
Do.
6-8
Do.
Coco
8-10
Do.
Do.
4 (a few verses are miss
ing in the middle).
Do,
4 (verses 41-67).
Do.
6-7
Do.
6 (The end is wanting).
9-10
Do.
Do.
8 9-10
Do.
Do.
6-7
Do.
Do.
8 (with Mallinatha's
commentary)
9
Do.
5-6
Do,
8 (wants end).
Do.
8
Do.
9-10
Do.
10
Do.
Sargas 16-20 Sarga 17 and fragments
of 15 & 16. 2 (incomplete).
Do.
Do.
5-7
Do.
313

Page #123

2494
Descriptive Collection
No.
No.
3360
3861
8362
3363
3364
3365
3366
3367
3368
3369
8370
3371
3372
S. K. 184
205
186
204
208
187
209
190
188
P. A. 314
"3
دو
..
99
""
29
95
""
03
39
ور
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
315
316
817
Substance
Paper,
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
Size
inches
10×81
71×81
10×31
7X3
6 × 3
11 x 84
74×8
9X4
11X81
10×3
92X4
10×3
11 X3
No. of Sheets
or leaves
4
17
11
10
14
16
14
4
L
14
6
8
10
8

Page #124

HANSKRIT MANUBOELPTS
2496
No. of Lines per Page or Sheet.
Script
Complete or otherwise.
Devanagari.
Sarga
4 (verses 1-28)
do.
5-6
8 (vereg 1-32).
5-6
do.
6 (end wanting).
5-6
do
do.
do.
8 verses 1-7 (with com.)
5-6
do.
10
8
i (verses 1-60)
6-8
do.
7-8
do.
8-10
do.

Page #125

2496
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
॥ शिशुपालवधव्याख्या ॥ 3373. SÍSUPĀLAVADHAVYĀKHYĀ. Burnell's Catalogne No. 4495. Page 155. Left column.
Substance-Paper. Size-14x6 inches. Sheets-.155. Lines-5 to 9 to a Page. Script--Devanāgarl. No. of Granthag--15300. Author-Mallinatha. Complete.
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ॥ इन्दीवरदलश्याममिन्दिरानन्दकन्दलम् । वन्दारुजनमन्दारं वन्देऽहं यदुनन्दनम् ॥ १ ॥ दन्ताञ्चलेन धरणीतलमुन्नमयय
पातालकेलिषु धृतादिवराहलीलम् । उल्लङ्घनोत्फणफणाधरगीयमान
क्रीडापदानमिभराजमुखं नमामि ॥ २ ॥ शारदा शारदाम्भोजवदना वदनाम्बुजे । सर्वदा सर्वदास्माकं सनिधि सनिधि क्रियात् ॥ ३ ।। वाणी काणभुजीमजीगणदवाशासीच वैयासिकी
मन्तस्तन्त्रमरंस्त पनगगवीगुम्भेषु चाजागरीन् । वाचामाचकलद्रहस्यमखिलं यश्चाक्षपादस्फुरां
लोकेऽभूधदुपक्षमेव विदुषां सौजन्यजन्यं यशः॥४॥ मल्लिनाथः सुधीः सोऽयं महोपाध्यायशब्दभाक् । विधत्ते माघकाव्यस्य व्याख्या सर्वकषाभिधाम् ॥ ५ ॥ ये शब्दार्थपरीक्षणप्रणयिनो ये वा गुणालतियाशिक्षाकौतुकिनो विहर्तुमनसो ये च धनेरध्वनि ।

Page #126

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2497
क्षुभ्यद्भावतरङ्गिते रससुधासिन्धौ मिमसन्ति ये
तेषामेव कृते करोमि विवृति माघस्य सर्वकषाम् ॥ ६ ॥ नेतास्मिन्यदुनन्दनः स भगवान् वीरः प्रधानं रसः
शृङ्गारादिभिरङ्गवान्विजयते पूर्णा पुनर्वर्णना। इन्द्रप्रस्थगमायुपायविषयश्चैद्यावसादः फलं
धन्यो माघकविर्वयं तु कृतिनस्तत्सक्तिसंसेवनात् ॥ ७ ॥ इहान्वयमुखेनैव सर्व व्याख्यायते मया। नामूलं लिख्यते किञ्चिन्नानपेक्षितमुच्यते ॥ ८ ॥ अथ तत्रभवान्माषकविः "काव्यं यशसेऽर्थकृते व्यवहारविदे शिवतरक्षतये ।
सद्यः परनिर्वृतये कान्तासम्मिततयोपदेशयुजे ॥" इत्यालङ्कारिकवचनप्रामाण्यात्काव्यस्यानेकश्रेयासाधनतां "काव्यालापांश्च वजेयेत्” इति निषेधस्यासत्काव्य(विषय)ताच पश्यन् शिशुपालवधाख्यं काव्यश्चिकाश्विकीर्षिता.
विघ्नपरिसमाप्तिसम्प्रदायाविच्छेदलक्षणफलसाधनत्वात् "आशीर्नमस्क्रिया वस्तुनिर्देशोवापि तन्मुखम्" इत्याशीराद्यन्यतमस्य प्रबन्धमुखलक्षणत्वाच काव्यफलशिशुपालवधवी. जभूतं भगवतः कृष्णस्य नारददर्शनरूपं वस्त्वादौ श्रीशब्दप्रयोगपूर्वकं निर्दिशन् कथामुपक्षिपति-श्रिय इति। अत्रादौ श्रीशब्दप्रयोगाद्वर्णगणादिशुद्धिरभ्युच्चयः॥ तदुक्तम्
"देवतावाचकाः शब्दाः ये च भद्रादिवाचकाः । ते सर्वेनैव निन्याः स्युलिपितो गणतोऽपि वा" इति ॥

Page #127

2498
A DEBORICTIVE CATALOGUE OF
श्रियः लक्ष्म्याः पतिः । अन्न रुक्मिणीरूपया प्रिया समेत इति सूचितम् ॥
End:
श्रियेति ।। अथ शिरश्छेदानन्तरं श्रिया देव्या जुष्टं सेवितं सपटहरवैर्घनदुन्दुभिघोषैर्दिव्यैः पुष्पवरन्वितं क्षणमृषिगणैः स्तूयमानं तथा चैद्यस्य वपुष्टो वपुषः शरीरात् । पञ्चम्यास्तसिल् । निरीय निर्गत्य । " इण् गतौ" इति धातोः '[समा] समासेज्नपूर्वे क्त्वो ल्यप् । प्रकाशेन स्वभासा आकाशे दिनकरकरान रश्मीन्विक्षिपदमिभवत् । उपेन्द्रस्येदमौपेन्द्रं वपुः हरिविग्रहं विशद्धाम प्रविशद्धाम विसिता. क्षैर्विकसितलोचनैनरेन्द्र राजन्यैक्षिाम्बभवे ईक्षितम् । ईक्षतेः कर्मणि लिट् । “इजादेव गुरुमतोऽनृच्छ" इत्याम्प्रत्ययः । " कृञ् चानुप्रयुज्यते लिटि" इति भुनोऽनुप्रयोगः । "भावकर्मणोः" इत्यात्मनेपदम्
जगति निखिलविद्यासिन्धुमुष्टिन्धयाना
परफणितिपरीक्षा युज्यते सज्जनानाम् । तदिह मम निवन्धे दूषणं भूषणं वा
भवति यदि विदग्धैस्तद्ध्यवश्यं विमृश्यम : १॥ पारीणाः पदसागरस्य कतिचित्तन्त्रैः स्वतन्त्राः परे
केचित्कर्कशतर्कवक्रफाणतिप्रौढिप्रियम्भावुकाः । अन्ये सत्कवितामृताधिलहरीमृष्टांशमुष्टिन्धिया. नैते केऽपि वयन्तु किन्तु न इमे सर्वे बहकुर्वते ॥२॥

Page #128

BANSKRIT NANOBORITTI
2499 Colophon: इति पदवाक्यप्रमाणपारावारपारीणश्रीमहोपाध्यायकोलाचलमलिनाथ
सूरिविरचिते माघव्याख्याने सर्वषाल्याने विंशति(तमः)सर्ग:
समाप्तः ॥ Subject: Bisupalavadhavyakhys. 1-20 Sargas. Remarks:--The Ms. is in good condition.
-
Other copies of Mallinātha's commentary are tabulated as before.

Page #129

2500
Á DBSCRIPTIVE CATALOGUE or
Substance
No. of Sheets
or leaves
Paper.
239
Descriptive Collection No.
No. 8874 B. L. 4569 3575 „10045 8376 ,4509 3377 „4570
Size Inches 9:X416 16x1. 11,6X480
810 x 416
Palm leaf.
265
23
Paper.
do.
I
3878
10050
Palm leaf.
38
3379
10056
do.
12x1 164x1. 167 x 15 94 x 40
3380
10060
do.
8881
>
4564
Paper.
259
3382
4571
do.
9:X3i.
32
3388
4672
22
3384 „4679 3385 Not noticed by
Dr. Burnell. 3386 B. L. 10052
936x4 11x6 9;x416
Palm leaf
168x1
27
8387
>
4680
43
3388
88
3389
16
8590
Paper ,, 10061 Palm leaf „ 10067 do.
4573 Paper 10053 (a) Palm leaf 4674 Paper
do.
20
3891
56
11:46 14x16 141x1$ 86x 5. 12x1, 84X4 8x4 96x4 15x1 111 x 5
3892
3398
»
4575
8894
4676
do.
3895
10058
Palm leaf
22
3896
4566
Paper
261

Page #130

SANSKRIT MANUSORIPTB
2501
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
10
Sargas
1-11
Devanagari.
Grantha. Devanăgari.
do.
10-11
6-7
1-6 Sarga 1 , 1 (only a few verses in
the beginning).
Telugu.
Grantha
10-12
Telugu. Devanagarl. Sargas 2-17 (beginning and
end wanting). Sarga 2 and the begining of
sarga 3.
11
8-12
»
2
4-9
7-10
2 (wants beginning
and end).
5-8
Grantha.
5-10
5-6
Devanāgari. Telugu.
do. Devanāgars.
Telugu. Devanāgarl.
Sargas 3 & 4 (wants begin
ping and end.) Sarga
» ? (wants beginning). - 3 -
4 (verses 1-33 only). Sargas 5,6 Sarga 5 (wants beginning).
6 (wants end). 6
7-10
12-14
do.
9-11
do. Grantha. Devanägari.
9-10
Sargas 7-19 wants beginning
and end.

Page #131

2502
Descriptive
No.
3397
9398
3399
3400
3401
3402
8403
3404
3405
3406
3407
3408
3409
3410
3411
3412
3413
3414
3415
3416
3417
3418
Collection
No.
B. L. 10061
10046
Ms. 15317
15348
""
""
B. L. 10054
Ms. 15360
B. L. 4577
4578
10047
,, 10049
10059
10049
10055
99
39
29
35
..
J. L. 454
455
""
..
99
36
29
33
""
A DESCRIPTIVÉ CATALOGUE OF
33
456
457
458
459
460
461
462
Substance Size
inches
16×1
12×1
110×10
100x110
Palm leaf.
do.
do.
do.
do.
do.
Paper.
do.
Palm leaf.
do.
do.
do.
do.
Paper.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
15×1
15×11
90X45
80x310
168×1
17×10
17,8×1
150x1
17×1
9x34
9X4
111×48
11X 5
10x3
9×4
11x3
10×4
94× 34
No. of Sheets
or leaves.
14
32
134
30
25
41
མ་འཀླུ ཋ ༷ ཛྱཱ
24
44
13
29
138
64
220
25
24
110
19
40
10
29
58

Page #132

BANSKRIT MANUSOBIPTI
2508
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Pago or Sheet.
8-7
Telugu.
7-9
do.
6-8
8-11
5-79
9-10
9-10
Sargs 6 (wants beginning). do,
7 do. Grantha. Sargas 7-10 (wants ond).
» 7-8 do.
„ 8-9 (&s few verses of the 7th). do.
» 8-9 (wants beginning). Devanagari Sarga 8 (wants end).
do. 98 Telugu. Sarge 8 Grantha, Sargag 9-10 (wante beginning) do.
Sarga 9 do. Sargas 11-20. do. Sargas 11 & 18-17 & ope verse
in the 18th, Devanagar). Sarga 1 (verse 1-48). do. 1 (wants beginning &
end). do. 2 Sargas 5, 7, 10 (8 wants beginning. There are some verses of the 11th at the end). Sarga 7 Sarga 8 (wants beginning &
end). do. 8 (vecses 1-18). do. 10 Sargas 13, 14"& 3 verses of
the 16th.

Page #133

2504
A DBSORIPTIVE CATALOGUB OP
Substance
Descriptive Collection
No. No. 3419 J. L. 463
Size inches
10x4 104X41
No. of Shoots or leaves
32
Paper
3420
464
do.
3421
465
102X45
do.
8422 3423
3424
466 „ 467 T. S. 647 „ 701
632
do.
do.
3425 3428 3427
do.
633
104X4 104x4} 73 X 41 94X4 9x45 98X4 9X4 92X4 91x4 93x4 11 x 5 9; X5
3428
634
3429
635
do.
3430
636
do.
3431
do.
d
3452
.
637 S. K. 199
189
3433
do.
3434
,
do
191
91x5. 97 x 5.
3435
192
do.

Page #134

SANSKRIT MANUSORIPTS
2005
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Pago or Sheet.
Dovanagari
Sarga 14
do.
do.
do.
18 (wants end).
8-10
do.
2
8-9
do.
9-10
8-9
do.
11
do.
do.
,, 9 (wants beginning). ,10 (wants beginning
& end). , 12 (wants end). , 14 (wants beginning).
17-18
do.
17
do.

Page #135

2506
A DESORIPTIVE CATALOGTE OF
॥शिशुपालवधटीका 3436. ŠISUPĀLAVADHATĪKĀ. Eurnell's Catalogue No. 4567. Pago 155. Left column. Substance-Paper. Sin--11x4t inches. . Sheets ---126. Lines-10 to a Page. Script-- Devanāgarl, No. of Gran. thas-3150. Author-Cāritravardhanācārya. Sargas 1-6 and 9 & 10 only. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ॥ काव्यारम्भे "आशीर्नमस्क्रियावस्तुनिर्देशो वापि तन्मुखम्" इति काव्यादर्शोक्तत्वादवश्यं त्रिवेकेन भवितव्य. मित्यत्र(तः) काव्यकर्ता वस्तुनिर्देशमुद्दिष्टवान् , सदाश्रय स्य वासुदेवस्य कीर्तनात् । यमधिकृत्य काव्यं प्रवर्तते तस्यैव निर्देशो वस्तुनिर्देश इति । यथा “अस्त्युत्तरस्याम्" इति । श्रियापतिहरिर्मुनिं ददर्श । को हरिरित्याकाङ्क्षायामाह श्रियो लक्ष्म्याः पतिवल्लभो विष्णुरित्यर्थः । मुनि कमित्याह, हिरण्यगर्भाङ्गभुवम् । हिरण्यं गर्भे यस्यासो हिरण्यगर्भो ब्रह्मा । तस्याङ्गभूस्तनयस्तं नारदमित्यर्थः । यद्यपि नारदोङ्गजो न भवति तथाप्युपचारान्मानसेऽपि पुत्रे प्रयुज्यते । यथा सरसिजशन्दः स्थलकमले, "उत्फुल्लस्थलकमलिनीव...दमुमादुतः सरसिजसम्भवः परागः" इति । अत्र पूर्वमज्ञातेऽपि मुनित्वे मुख्यो मुनि शब्दः प्रयुक्तः कवेरद्यतनत्वात् । कविना शात एव । किअ मुनिशब्दं विहाय नारद इति प्रणिगबैतस्य पूजाकारणं ब्रह्मतनयत्वं नोक्तं स्यात् । चयास्त्विषामित्यादि च

Page #136

SANSKRIT MANUBORITTA
2607
व्यर्थ भवेत् । कस्मिन् समये ददर्शेत्याशङ्कयाह- वसुदेवसमनि सुरात्मजालये जगद्विश्वं शासितुं त्रातुं वसन् तिष्ठन् । कलिद्वापरयो सन्धावित्यर्थः । एतेन कर्मवशगन्वं देवस्य व्यपास्तम्, न हि कर्मवशतो लोकेऽवतरणमिति । तस्य जगत्राणायैवावतारः। तथा भगवद्गीतायाम् । “यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत । अभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहम्" ॥ की शो देवः जगनिवासः, त्रिभुवनस्थानभूतः । निवसन्त्यस्मिन्निति निवासः ।। यद्वा जगन्ति वासो यस्य स तथा। कीरशे वसुदेवसबनिी श्रीः सर्वसम्राद्धविद्यते यस्य तसिन् । प्रशंसायां मतुप् । “भूमनिन्दा प्रशंसासु नित्ययोगेऽतिशायने । संसर्गेऽस्ति विवक्षायां भवन्ति मतुवादयः" ॥ श्रीमतीति विशेषणेन कंसादीनां प्रत्यर्थिनां विनाशः सूच्यते । तर्हि तेषु विद्यमानेषु श्रीमत्त्वं सम्भवति तट्टहस्य। कीडशं मुनिमन्तरिक्षादाकाशादवतरन्तम् । यद्वासुदेवसबनि वसन् । किमर्थमिति हेतुगर्भितं विशेषणमभिषचे। श्रीश्च मतिश्च श्रीमती शासितुं शीलं येषान्ते ** "तुजि चलने च ।" म्वादिः चकाराद्धिसायाम् , पचायच् । अत्र केचिदवदन्-हरिः वसुदेवसबनि जगच्छासितुं वसन्तं अम्बरादवतरन्तं मुनिमद्रासीदित्येतावतैव विवक्षितार्थस्प साफल्यात्पदान्तरोपादानं यद्यपूर्तय एवेति तदसत् । यतोऽत्रैवं सति अनुप्रासः शन्दालङ्कारश्च विरोधाभासालङ्कारश्च त्यक्तो भवेत् । यत्किल साक्षात् श्रीपति: सलक्ष्मीवति गृहे वसति यश्च जगन्निवासः सा च परगृहे वसतीति मङ्गलादिश्चनं परित्यक्तं स्यात् । अन्यच्च स्व

Page #137

2608
A DESCRIPTIVE CATALOQUE OF
रूपप्रतिपादकानि विशेषकानि कैश्चिदालङ्कारिकैनिषिद्धानीति सर्व निरवधम् ॥ १॥ End:
सुभ्रवेति ॥ सुभ्रवां स्त्रीणामधिपयोधरपीडं कुचतटे पत्युः पीडनैरालिङ्गनैः त्रुटिनवत्यपि, हात्यष्टिर्मोक्तिककलापः गुरुरेवाभवत् । तर्हि मुक्तामयी भविष्यति नेत्याह । यतो. मुक्ता भ्रष्टामौक्तिकं विपूला तनुर्देहो यस्याः सा तादृशी । अत एव गुणस्तंतुः शेषो यस्थाः सा। अपिः विरोधे । या किल तन्वी सा क........ ॥ Colophon : (Sheet No. 110).
इत्यखण्ड पाण्डित्यमण्डितपाण्डुभूमण्डलाख ण्डलस्थापनाचार्यकर्पूरर्चारधाराप्रवाहप्रभृतिविरुदावलीकलितललितोत्कटवदान्यसुभटदेसलवंशसरसीरुहविकासनमार्ताण्डबिम्बप्रचण्डदोर्दण्डविकटचेचटगोत्रगोअभिदुन्नत माधुश्रीवरदेसञ्जानीयसाधुश्रीभैरवात्मजसाधुश्रीसहस्रमल्ल. समभ्यर्थित जैनप्रीयस्वच्छातुच्छगच्छतिलकायमानचारित्रवर्ध
नाचार्यविरचितायां शिशुपालवधमहाकाव्यटीकायां नवमः सर्गः ।। Subject: Sisupalavadhavyakhya. Sargas 1-6, 9 & 10 only. Rernarks:-The Ms. is in a fairly good condition. The Ms. con
tains Sargas 1-6, 9 & 10 and ends abruptly with the 8th bloka of the 10th sarga. For information regarding the author,
please refer to the Introduction,
॥ शिशुपालवधव्याख्या ॥ 3437. ŠIŠUPĀLAVADHAVYĀKHYA. Burnel's Catalogue No. 1568. Page 155. Left column.

Page #138

SANSKRIT MANUSOBITI
2509
Substance-Paper. Size-11x41 inches. Sheets-109. Lines-10 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-2750. 'Author-- Cáritravardbana. Thirteenth to
Nineteenth sargas only.
Beginning :
........(व)चोमिः कथं नावोचत्रित्याहानीदशस्य...नौत्सुक्येन प्रवृत्तं चलितं यत्कुरुचक्रं युधिष्ठिरसैन्यं तस्य ये दुन्दुभयो मेघास्तेषां ध्वनिमिन दैधिरीकृतेव बाधिर्य संपापिते श्रुती श्रावणे यस्य तस्य शिष्यत इति शेषः ॥ ३॥
अपदान्तरमन्तरं क्षितिक्षितां महीभुजां पताकिनोरथाः परितः समन्तात् अपतन् जग्मुः । चशब्द एकावसरसू. चनार्थः । यदैव दुन्दुभयस्ताडिताः तदैव पताकिनोऽचलत्रित्यर्थः। किम्भूताः पताकिन: द्रुतं शीघ्रं भ्रमितानेमिप्रधिर्येषान्ते । जवमारुतेन वेगसमीरणेनोस्थितानि प्रेरितानि पर. स्परोपमान्यन्योन्यसहशानि, क्षितिरेणुकेतुवसनानि रजसिक्तांशुकानि येषान्ते तादृशाः । अपदान्तरमित्यनन्तरार्थ अविद्यमान पदानामन्तरं छिद्रं यत्रेति केचिदाहुः । मरुदेव मारुतः । यजादित्वादण् ॥ ४ ॥
End:
॥दारीति ॥ दूरादसौ कृष्णोऽरिदारुविपक्षकाष्ठमददरत् । विभेद भेत्तृत्वादरातीनाम् । दारुत्वं कीटक? दारा खियो वतन्तेऽस्मिन्निति दारी। यद्वा रणाति वैरिकुलमिति दारी। दरस्य भयस्य दरिद्रं यस्य स दरदरिद्रो निरातङ्कः । उदारो वदान्या। अद्रिवःखेन रद्यते विलिख्यते अतिदूरदागिरिकठिनः। तथा अरौद्रः सौम्या । रोदसी दिवस्पृथि
215

Page #139

2610
A DESTRİPTIVE CATALOQUE OF
व्यो।रुणदिव्यामोति रोदः उन्नताकाशव्यापी। ददातीति दाहा सर्वप्रदः। ताच्छील्ये रु। आदरोस्त्यस्यादरी सादरः अददरदिति लुङ् । “अत्स्मृहत्वर प्रथमद" इत्यादिना अकारः । व्यवरा॥१०४॥
एकेति ॥ एकेषुणा एकबाणेन संहतिथान्संहतत्वाच्च बहून् जुमान् सप्ततालानिव द्विषः शत्रून् भिन्दन विदारयन् स हरिर्जन्मान्तररामस्यात्मनः सदृशं तुल्यं चके । नारायणांशेन दाशरथिना शरेणेकेन सप्तताला मिन्ना इति तत्साहश्यम् ॥ १०५ ।।
॥शूर इति ॥ Colophon-Sameras No. 3436.
Subject: Sišupālavadhavyakhyā, 13th to 19th sargas only. Remarks :--The Ms. is in good condition. The Me. abraptly
begins with the 3rd bloka of the 13th sarga and ends with the 106th bloka of the 19th sarga.
॥ शिशुपालवधव्याख्या ॥ 3438. ŠIŚUPĀLAVADHAVYĀKAYĀ. T. S. Collection No. 631. Substance-Paper, Size-18x6 inches. Sheets-20. Lines-10 to a Page. Soript-Dera.niguri. No. of Granthas-400. Author-?.. 7th sarga only. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ।। ऋतुप्रादुर्भावमभिधाय भगवतो वनविहारविभ्रमं वर्णयति ॥ श्रीकृष्णाय नमः ।।

Page #140

SANSKRIT MANUSORIFTS
2511
॥ अनुगिरमिति ॥ अथ ऋतुप्रादुर्भावानन्तरं स हरिः। गिरावनु अनुगिरम्। विभक्त्यर्थेऽव्ययीभावः । ऋतुमिः वसन्तादिभिः वितायमानां लक्ष्मी वनखरूपशोभा विलोकयितुमीक्षितुं निरगमत निर्गतः । तथा हि-अभिराखुमाराधयितुमाहतानामादरं कुर्वतो आस्थावताम् । प्रयास: सेवायासो महत्सु विषये निष्फलो न भवति । अतो हरेरपि ऋतुगणानुग्रहार्थो निर्गमो युक्त इति ॥१॥
End:
॥ विपुलकमिति ॥ यौवनोद्धतानां कामिनीनां कुचयुगं विपुलकं पुलकरहितमपि धनपुलकोदयेन सान्द्ररोमोद्गमेन कोमलं सदिति विरोधः। विपुलं विस्तृतं तदेव विपुलकमित्यविरोषः। प्रियैः प्रकामं परितो मलमस्येति परिमलम् । तत्कृतं परिमलितं मलिनीकृतं तथाप्युज्वलविमलमेव चकासे इति विरोधः । परिमलवत्कृतं परिमलितमित्यविरोधः ॥ ७० ॥
॥ अभिमतमिति ॥ तनुः काचित्चन्त्री । अभिमत अभितः प्रियमपीत्यर्थः । उनतिवित्तं औसत्येन प्रतीतं प्रसिदं कृचयुगमुन्नमय्य कृतोऽङ्गभङ्गो गात्रविजृम्भणं यया सा तथा। वेल्लिते मिथो वेष्टिते बाहुवल्लयौँ भुजलते यया सा । कुपच्छलेन चेष्टापनोदकचेष्टाव्याजेनेत्यर्थः । अभिलपितमालिङ्गनायमि............ Colophon : Nil. Subject: Bisupālavadhavyakhya Seventh sarga only.

Page #141

2512
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Remarks:-The Ms. is in good condition. The Ms. abruptly begins with the seventh sarga and ends abruptly with the 72nd sloka of the same sarga.
This commentary seems to be a summary of the com. mentary of Mallinatha.
Descriptive Collection Substance
No.
No.
8439
B. L. 4519
3440
3441
3442
3443
""
39
23
93
4525
4531
4552
4562
Paper.
do.
do.
do.
do.
Size
inches
960X4
10 × 4
9x4
X4
9X4
No. of Sheets
or leaves,
8
11
19
8
8

Page #142

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2513
The following manuscripts of difupālavadha give the prose order alone. They are tabulated in the same method as above.
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per
Page or Sheet.
10
Devanagari.
Sarga
9 8-9
7-8

Page #143

DETAILED REMARKS
ON THE SIŚUPĀLA VADHA MANUSCRIPTS. No. 3194.
The Ms. was copied on the 16th of Märgali, Vibhava (cyclic year) in Saka 1616 by Muttu Anņā in the village of Kandaramāņikkam. The date of the M8, is therefore 1694
A. D. No. $244.
This Ms. was copied on the 12th day of the bright fort. night of the month of Vaišākha in the cyclic year Raudri
by Lakşmaña, son of Ratníkarapandita. No. 3249.
This Ms. was copied at Salem by Rāmayoken(?) son
of Ganga No. 3276.
The Mø. was copied by Govinda, son of Krmpājipandita
son of Mauroji paņdita, son of Dingāji. No. 3293.
This Ms. belonged to Nāgeśvara No. 3298.
The Me. belonged to Moro Mahädeva. No. 3299.
The Ms. belonged to Ländage Mänya Dikpita. No. 3302.
The Ms. was copied by Srsnivåsa Cakrapāņi in the cyclic year Nandana, Caitra month, 6th day of the bright fortnight. No. 3305.
This Ms. was copied by Bilambhatta son of Jagannatha Bhattagosvämnin in the cyclic year Vilambi, Srāvana month, Sukla pakma, Paurpimã, Saturday.

Page #144

ŠANSERIT MANUSOHLIST
2516
No. 3320.
This Ms. belonged to Lāndage Somanātha Bhatta. No. 3326.
This Ms. belonged to Jambunātha Láồdage. No. 3328.
This Ms. belonged to Raiga Bhatta Bhattagosvámin. No. 3335.
The Ms. was copied in the cyclic year Vijaya. No. 3340.
This Ms. was copied in the cyclic year Parābhava. No. 3346
It is noteworthy that the colophon in this manuscript reads :
इति पदवाक्य+मल्लिनाथसूरिविरचिते माघषष्ठसमः समाप्तः No. 3359.
After the Colophon is found the words Tryambakamaha
kavi. Probably be was the owner of the Ms. No, 3386.
The Mb. was copied by Lakemikānta, who belonged to the family of Kägalkar Nārāyana Bhatt. The date of
copying is Saka 1746, cyclic year Tāraņa (A. D. 1824). No. 3371.
The Ms. was copied in the cyclic year Vijaya, Srävana month, bright fortnight, 8th tithi, Wednesday and Makha
Nakmatra. No. 3372,
Here again the name of Mallinātha occurs in the colo
phon. It ought to be a mistake. No. 3376.
This Ms. is said to have belonged to one Nilakantha
Punde. No. 3380
By mistake evidently, the commentary of Mallnätha is

Page #145

2516
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
termed Ghankapatba, herein. Ghaạtāpatba is the name of
Mallinātha's commentary on the Kirätārjuniya. No. 3386.
The Ms. was copied by Rājagopāla. No. 3405.
After the colophon we find :
atge afe.... Said Arist4*: व्याख्यानं लिखितं शीघ्रं शंकरेण यथामति ।
Sankara was the copyist. The date is not clear. No. 3412.
This Ms. belonged to Yajãesvarasuta. No. 3414.
This Ms. wag copied by Candramaulesvara No. 8419.
On the title page is given :p at garaata argatavalt hag aasta tagapa arus.
गेयांसि हे पोथी इनामविली अस्सा. No. 3427.
This Ms. was copied in the Aśvina month of the cyclic
year Sadháraña. No. 3428.
This was copied in the cyclic year Virodhin. No. 8429.
This was copied in the cyclic year Pārthiva. No. 3430.
This Ms. was copied in the cyclic year Ānanda. No. 3431.
This Mo. was copied in the cyclic year Räkşasa.

Page #146

SANSKRIT MANUSORIPTS
2517
। नैषधम् ॥
3444. NAISADHAM. Burnell's_Catalogue No. 100 2. Page 155. Right column. Substance-Paltu leaf. Size x 137.-1 inches. Leaves-- 205. Lines—' or 7 to á Page. Script--- Telugu. No. of Granthas-3690. Author-Sriharsa. Couplete. 1-22
Sargas. Beginning:
शुभमस्तु । अविघ्नमस्तु । श्रीगुरुसाम्बसदाशिवपरमगुरुचरणारविन्दाभ्यां नमः ।। निपीय यस्य क्षितिरश्रिण कथा.
स्तथाद्रियन्त न बुधास्सुथामपि । नलस्सितछत्रितकीर्तिपण्डल
स्सराशिरासीन्महसां महोज्वलः ॥ १ ॥ रसैः कथा यस्य सुधावीरेणी
नलस्सभूजानिरभूद्गुणाद्भुतः। सुवर्णदण्डै कसितातपत्रित
ज्वलत्प्रतापावलि कार्तिमण्डलः ॥२॥ पवित्रमत्रातनुते जगधुगे
स्मृता रसक्षालनयेव यत्कथा। कथं न सा मद्भिरमाविलामपि
स्वसेविनामैव पवित्रयिष्यति ॥ ३ ॥ अधीतिबोधाचरणप्रचारणै
दशावतस्त्रः प्रणयपाधिभिः ।

Page #147

2.618
A DESCRIPTIVE OATALOQUE OF
चतुर्दशत्वं कृतवान्तस्वयं न बेगि विद्यासु चतुर्दशस्वयः ॥ ४ ॥
Eud:
उपनतमुडुपुष्पजातमास्ते
भवतु जनः परिचारकत्तवायम् । तिलतिलकितपर्पटाममिन्नु
वितर निवेद्यमुपास्त्र पञ्चबाणम ॥ १४६ ॥ स्वर्भानुप्रतिवारपारणमिलहनौपचन्होद्भव
श्वभ्राळीपतयालदीधितिसुधासारस्तुषारयुतिः । पुष्पेष्वासनतप्रियापरिणयानन्दाक्षिकोत्सवे
देवः प्राप्तसहस्रधारकलशश्रीरस्तु नस्तुष्टये ।१४७ ॥ Colophon: श्रीहर्ष कविराजिराजिमकुटालङ्कारहीरस्तुत
श्रीहीरस्सुषुव जितेन्द्रियचयं मामल्लदेवी न यम् । द्वाविंशे नवसाहभाङ्कचरिते चंपूकृतोयं गतः
काव्ये तस्य कृतो नय्य चरित सर्गो निसर्गाज्वल ॥१४८॥(२२)।
Subject: Naisadham text 1-22 sargas. Remarks:-The Ms. 16 in good condition. 1-12 1.3 blank leaves are replaced. 13th, 157th and leaves are missing.
The Naigadha has been printed by the late Pandit Jivānandavidyāsāgar with the comme itary Mailinātha in calentra and by the Nirņayasauconat Presi, Bombay with the commentary of Nirayana.
Other copies of the Naicadha are tabulated as before.

Page #148

Page #149

2520
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
Descriptive Collection No.
No.
Size No. of Sheets inches or leaves 91X413 166
Paper.
do.
03X1
262
3445 B. L. Nos. 1581,
4582, 4083, 4584, 4585,
4589, 4587. 3446 „ 459fa, 4598 b,
4588 c, 4588 d. 4588 e, 4588 f, 4588 g, 588 h, 4589 i, 4588 j, 4588 ks 4588 1,
4588 m, 4588 n. 3447 B. L. 4597
134X6
118
3448
do.
104X4
194
Not noticed by Dr. Burnell.
3419
B. L. 4593
I
do.
9x4}
173
3450
,
4591
118
do. Palm leaf.
3451
154
, 10084
3452
97
93 x 5 12x 15 105 X 4: 12:07 15.x13
„ 4504 „4604 „10063
Paper.
do. Palm leaf.
2453 3454
519
120
3455 3456 3451
4596 Ms. 14293 B. L. 10965
Paper
do. Palm leaf.
10. 1 1054 10%.*1
58 .31
43

Page #150

SANSKRIT MANUBOBIPTS
2521
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
10-11
Devanāgarf.
Sargas
1-22
6-7
Do
1-18 only.
10
,
1-16 and a few verses
in the 17th.
8-9
11-12
Do. Grantha.
6-8
„ 1-16 & 60 verses in the
17th; some sheets are missing in the middle. 1-16 A few sheets are
missing in the middle. „ 1-13 & 60 verses in 14th „1-13 & 86 verses in 14th „, 1-9 & 128 verses in 10th » 1-9 (with commentary). 2, 1-8 & 14-20. About 30 leaves are missing in
the middle. „1-6 & 17 verses in the 7th
8-10
Devansgari.
Do. Grantha.
8-9
10 12
Devanāgarī.
10-11
Do. Grantha.
, 7-10 ., 1-5 & 6 verses in the 6th
7-9

Page #151

2522
A DESORIPTIVE CATALOGUE OP
Substance
Descriptive Collection No.
No. 3458 M6, 15314 3459 1 5318
Size inches 151x1 151.1%
No. of Sheets or leaves.
52
Palm leaf.
do.
Paper.
11.
Do.
3460 B. L. 4595 346) , 4592 3462 Mø. 14241 8463 „14242 3464 ' B. L. 10066
Do.
Do. Palm leaf.
96x45 9: 33
$7x47. 1610 x16
3465
Paper.
3466
Do.
3467
4589 Ms. 14240
, 14243 , 14291 „ 14294
Do.
83x43 940x40 933 9.4. 71x41
3468
Do.
3469
Do.
3470
,,15320 (b) Palm leaf.
18!1
3471
Paper
14244 „ 14245
3472
Do.
3473
» 14946
Do.
107X420 91 X45 16X14
3474 B. L. 10909 (b) Palm leaf.
The Ms. has not been
noticed by Dr. Burnell. 3475 Ms. 14247
Paper. 3476 Not noticed by Do.
Dr. Burnell. 3477 Ms. 14292
Do.
Pne
9X416 85X4
9x4)
3478
3478
„ 16345
Palm leaf.
19%*1
39

Page #152

SANSKRIT MANUSCRIPES
2528
Script
Cor utplekt otherwise,
No. of Lines per Page or Sheet.
Grantia.
Sargas
10-15
10-11
Do
,, 14-23 A few versee in 13
are also found.
Devenager
1-4
10 3-9
Do.
9-10
Do.
0-13 & 21-22
1-2 Sarga 1 & 48 verses of carga 2
, 1 & a few verses in the
7-8
Devanagail.
1-5
Grantha,
second.
Devanágari.
10-12
Do. Do.
Do.
8-il
Do.
1 only bui verses 1-10
are wantiog.
Grantha.
7-10
Devanagari.
Do.
Do.
Grantha.
Devanagari.
but the lot verse is
wanting.
8
Do.
8-11
Do.
2 2 & 75 verses in
Sarga 3. Sargas 2.4 & a few verses in 5.
6-7
Graatba.

Page #153

2524
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Descriptive
Col icon
No.
Substance
Size inches
No. of Sheets
or leaves
No.
3479
Ms. 14248
Paper.
do.
3480
14249
98x4 716X4 10;6416
3481
, 14250
3482
3483
14251 14252 14.53
3484 3485
14254
3486 3487
14255 14-456
,
3488
14257
3489
14258
3490
14259 1420
3491
74 x 41 10x 45
95x45 94 X4,6 95X45 GX4. 616X3 9} x 45 9 X 4 93 X4 1016x4 105* 4. 93X45 7} 45 103 x 418
*sx 45 105 X 3 11 x lio 10:46 93 X 41.
3492
14261
3493
14262
do.
6
3494
14263
3495
, 14284
3496
, 14255
3497
Not noticed
do.
3458
Ms. 14990
do.
3199
15859
Plam leaf
3500
» 14295
Paper.
3501
„14266
do.
3502
14267
.
do. do.
10 12
3503
103x4 1054 104x4
14268
3504
» 14269

Page #154

SANSKRIT MANUSORTS
2525
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
6-7
Grantha.
Sargas 2-4 & a few verses in 5. Sarga 3 incomplete.
8
Devanagari.
9-11
do.
do.
Sarga 3 a few verses are
missing in the middle.
8-10
do.
do.
8-10
do.
7-9
do.
3 verses 1-79 only.
do.
»
3
do.
6-10
do.
7-10
do,
9-10
do.
9-10
do.
7-11
do.
1.3
do.
do.
4 (verses 1-113 only). 4 (verses 1-28 only). 4 (verees 1 68 only). % (verses 1-80 only).
8-10
do.
do.
do.
do.
Grantha
Devanägari.
. 4 (verses 1-106 only). ,, 4 (ver ses 1-24). » 5 (verses 97-102 are
wanting). ,, 5 (verses 1-95 only).
817

Page #155

2526
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
Descriptive
No.
Collection
No.
No. of Sheets inches or leaves 104X4 101 x 4 10X4 91 x 410
do.
3506
do.
3503 Ms. 14268 Paper. 3504 ,, 14269
do. 3505 · 14270
Not noticed.
Ms. No. 15521. 3507 Ms. 14271 3508
, 14272 3509 , 14273 3510 » 14274
do. 3511
14275 3512 Ms. No. 15522. Not do.
noticed by Dr. Burnell. 3513 Ms. 14276
do. 3514 Not noticed.
Ms. No. 15523 3515 Ms. 14277 3516 „1 278 do. 3517 M6, No. 15524, Not
9,x 3
9x41 84x316
93x4 105x4 8x4,
do.
9x1,
do
846
10 x 45
8 X41 91 x 4
do
noticed by Burnell
3518
Ms. 14289
do.
3519
14279
do.
98 x this 8X34 94X416 8x4
VOL
3520 „14280 3521 Ms. No. 15525. Not
noticed by Burnell 3522 Ms. 14281
91 x 4 8x3:
3523
9 14282
do
3524
Not noticed
do.
Ms. No. 15526.

Page #156

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2527
Script
Complete or otherwise,
No. of Lines per Page or Sheet.
7-8
Sarga
Devanägarf,
Do.
6-9
Do.
Do.
7-9
Do.
10-12
Do.
7-8
Do.
8
Do.
8 verses 31-90.
Do.
Do.
Do.
8-9
Do.
Do.
8-9
Do.
8-9
Do.
10-12
Do.
Sargas 11-12
Do.
Sarga
Do.
12 12
Do.
,
Do.
13
Do.
13
9-10
Do.
,
18

Page #157

2528
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
Size inches
No. of Sheets
or leaves.
Paper.
17
Do.
Descriptive Collection
No. No. 3525 Ms. 14283 3526 » 14284 3527
„ 14285 3528
14286 3529 B. L. 4590 (a) 3530 B. L. 4590 (b)
Do.
Do.
8
Do.
106 x 45 80x+ 1024 85* 3. 9X416 85 x 40 81.3 93 x 416 85X4
Do.
3531
Ms. 14287
Do.
3532
Du.
„ 14288 B. L. 4590 (c)
3533
Do.
3534
Not noticed.
Do.
3535 8536 3537
14
Ms. 15527. B. L. 4590 (d) Do. Ms. 15322 (a) Palm leaf.
, 16322 (b) Do. J. L. 468 Paper,
469 Do.
3538
3539
Do.
3540 3541 3542
Do.
, „ ,
470 471 472 473 474
Do
3543
Do.
18x1] 16x13 IX 41 10x4 104X44 10X 4 94X43 10$x 34 10x 5 10x45 9X4 10x4 103X4 107 X 45 114 X 48 94X41
3544
Do.
3545
475
Do.
476
Do.
3546 3547
13 16
477
Do.
3548
478
Do.
3549
479
Do.
9550
480
Do.
3551
481
Do.

Page #158

SAJTANIT MANUSOBOTA
2529
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
8-9 10-11
Devanāgar
Do.
Sargas 12, 18
» 13-14
Do.
Sarga
14
Do,
14
Do.
DO
Sarga
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
-
Do,
18 21 (1-160 verses). 21 (1-149)
Do.
Do.
Do.
no
Do.
Do.
Do.
2 (verses 1-106 only).
2 (verses 1-84). 3 (verses 1-133). 4 (verses 1-123).
Do.
Do,
Do,
Do.
Do.
Do.
Do.
4 (1-58 verges). Sargas 8 & 4 Sarga
Do.

Page #159

2530
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
Size inches
No. of Sheets
or leaves.
Deecriptive Collection
No. No. 3552
L. 482 3553 , 483 3554
Paper.
Do.
17
484
Do
3555
185
Do.
9x4 10x 39 10X34 11 X4 95 x 47 94 X 4 87x4 9 X 4
8556
486
Do.
3557
487
Do,
3558
488
Do
3559
489
Do.
8660
490
Do.
104 x 5
7x4.
3561
491
3562
492
Do.
9X4
3568
493
Do.
11x4
3564
→
494
Do.
91 X34
3565
495
Do.
10 X 4
3566
496
Do.
3567
497
Do.
498
Do.
3568 3569
101 x 41 114 x 45 102 x 34 108x5 114 x 33 94 X 48
499
Do.
3570
500
Do.
3571
501
Do.
8572
502
Do.
8x44
86

Page #160

SANSKRIT MANUSOBITT:
2531
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet
Devapāgari.
Sarge 5 (& verses 63-124 of 4th)
Sargas 5&6
Do.
Do.
6 (verses 1-85).
Do.
OC
Do.
0
Do.
Do.
8 wants beginning. Sargas 6, 7, 8, ,, 8, 9, 10 (verses 1.127 in Capto 10).
Sarga 11
Do.
Do,
Do.
il
Do.
Do.
Do.
Do.
13
Do.
Do.
, 11 & 12 (1-82 verses in each). „, 12 & 13 (12th wants begin.
ning and 1-6 verses
alone in 13th). Sargas 12 & 13 (1-6 verses
alone in 13th). Sarga
14 15 (verses 1-63). 16 (verses 16 - 130).
18
19 Fragments of sargas 3, 7, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 18. Sarga
11 alone is complete. Fragments of sargas 11, 12, 14, 16
16, 19. (sarga 11 alone is complete).
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.

Page #161

2582
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
Descriptive
No. 8573
Collection
No. J. L. 503
Size No. of Sheets inches or leaves.
85X Hub 80
Paper.
3574
504
Do.
8575
,
9X4 84x5
505
8576
506
Do.
Do.
3577 3578 3579
P. A. 318
319 , 320
Do.
101 x 34 109 X 44
9} x4 104 x 89 10x41
Do.
3580
321
Do.
322
Do.
10 x 45
Do.
3581 3582 3588 3584 3585
323 T. S. 603
604
Do.
Do.
605
Do.
3586
Do.
Do.
; ,
Do.
593 (a) 692 (d) 606 607 609
3587 3588 3589 8590 3691 3592
Do. Do.
Do.
104 x 34
10 x 34 103 x 34 10%xto
10X4 101 X4 11x3] 10x34 94x4 101x34 9}x37 11x4 10x 39 11 X39 11x34 11x41
Do.
610
Do.
608
Do
3593
„
611
Do.
3594
612
Do.
3595
674
Do.
3596
613
Do.
3897
614
Do.

Page #162

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2533
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Page or Sheet.
12
Devanagari Sargas 3, 4, 6, 7, 10, 11, 12, 13
14, (11-14 are complete), Do.
4, 5, 17 & 18. , 8, 10, 11, 12, 13, 14,
15, 16. De Fragments of Sargas 1, 4, 6 & 10. Do.
Sarga
Do.
5-8
5-7
Do.
5-7
Do.
Do.
Do.
Do.
, Sarge
5 wants end.
18 1 (verses 1-67). 1 (verses 1-23).
Do.
Do.
Do.
Do.
1 (verses 12-136).
1 (verses 88 to end). Fragments of Sarga 2.
7-9
Do.
6-7
Do.
2
8-9
Do.
2 (wants end).
8-10
Do.
Do.
Do.
3 (wants end).
Do.
Do.
6-7
Do.
5(wants beginning).
7-8
Do.
Do.
on
7 (a few stanzas are missing in the middle)
818

Page #163

2534
Descriptive Collection
No.
No.
T. S. 615
616
617
618
8. K. 210
203
3598
3599
8600
3601
3602
3603
3604
3605
در
""
39
,"
39
""
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
202
201
Substance
Paper.
Do
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Do.
Size
inches
10/1/X4
10×4
11x4
11x8
8×30
5×3
9×41
9×41
No. of Sheets
or leaves
17
5
10
14
18
17
14
10

Page #164

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2535
Script
Complete or otherwise.
No. of Lines per Pago or Sheet.
6-7
7-9
Devanāgari
Do. Do.
9-10
Sarga ? ,, 7 (wants beginning & end). » 10
18 1 (Wants end).
Do.
Do.
Do.
Do.
2 (wants end). 4
Do.

Page #165

2536
A DEBORIPTIVE OATALOQUB OF
।। नैषधव्याख्या ॥ 3606. NAISADHAVYAKHYA. Burnell's Catalogue No. 10067. Page 155. Right column. Substance-Palm leai. Size-161x18 inches. Leaves- 325. Lines-7-9 to a Page. Script--Telugu. No. of Granthas -~-13500. Author-Mallinātha. Incomplete (1-21 Sargas.) Beginning:
श्रीगणेशाय नमः॥ मातामहमहाशैलं महस्तदपितामहम् । कारणं जगतां वन्दे कण्ठादुपरि वारणम् ॥ १॥ मातापितम्या जगतो नमो वामार्घजानये । सद्यो दक्षिणक्पातसंकुचद्वामदृष्टये ॥२॥ अन्तरायतिमिरोपशान्तये
शान्तपावनमचिन्त्यवैमवम् । तबरं वपुषि कुञ्जरं मुखे
मन्महे किमपि तुन्दिलं महः ॥३॥ बृन्दारका यत्र भवन्ति भृङ्गा
मन्दाकिनी यत्र परन्दबिन्दुः । तवारविन्दाक्षपदारविन्दं
वन्दे चतुर्वर्गचतुष्पथं तत् ॥ ४ ॥ आलम्बे जगदालम्ब लम्बोदरपदाम्बुजम् । शुष्यन्ति यद्रजस्पर्शात्सद्यः प्रत्यहवार्द्धयः ॥ ५ ॥ तदिव्यमव्ययं धाम सारस्वतमुपामहे । यत्प्रकाशात्प्रलीयन्ते मोहान्धतमसछटाः ॥ ६॥

Page #166

BANSKRIT MANUSCRITTI
2537
2537 वाणी काणभुजी + सौजन्यजन्यं यशः ॥ ७ ॥ श्रीमल्लिनाथविदुषा विदुषां मतेन
तेनैष नैषधकथामृतकाव्यवन्धः । न्याख्यास्यते स्फुटसभावगुणार्थशब्द.
सध्वन्यलकृतिरहस्यविदा मुदे तत् ॥ ८ ॥ क्षुद्रव्याख्याविषार्तानां श्रीहर्षकविसद्गिराम् । उज्जीवनाय जीवातुर्जीयादेष मया कृतः ॥ ९॥ इहान्वयमुखेनैव सर्व व्याख्यास्यते मया । नामूलं लिख्यते किंचिनानपेक्षितमुच्यते ॥ १० ।' नैपषव्याख्यानम् । सुमुखाय नमः ॥ अथ तत्र भवा. श्रीहर्षः कविः " काव्यं यशसेऽर्थकृते व्यवहारविदे शिवेतरक्षतये । (सद्यः परनिर्यातये कान्तासम्मिततयोपदेश युजे)" ॥ इत्यालङ्कारिकवचनप्रामाण्यात् . कथानायकस्य राज्ञो नळस्य भूतिलक्षणं परमं मङ्गलं वस्तु निर्दिशति ॥ निपीयेति ॥ यस्य क्षितिरक्षिणा मापालस्य नळाख्यस्य कथाः उपाख्यानानि निपीय नितरामास्वाय । पीडः समासे क्त्वो ल्यबादेशः । “न ल्यपि " इति पिबतेरीत्वप्रतिषेधात् । बुधाः तत्वज्ञाः सुराश्च । “ज्ञादचान्दिसुरा (बुधाः)" इति क्षीरस्वामी। सुधामपि तथा यथैतत्कयास्तथेत्यर्थः । नाद्रियन्ते न रोचयन्त इत्यर्थः ।। * * कीर्तिमण्डलस्य सितछत्रत्वनिरूपणाद्रूपकालङ्कार इति त्रयाणां संसृष्टिः । अस्मिन्सर्गे वंशस्थवृत्तम् । "जतौ तु वंशस्थमुदीरितं जरौ" इति लक्षणात् ॥१॥

Page #167

2538
DESORIPTIVE CATALOGUE OF
End:
इतीति ॥ इतीत्यमुदीर्य संस्कृत्य हरिं प्रतिज्ञानेन सा. कारं ध्यानेन नास्ति तमः अतिशयेन तापितान्तःकरणस्स नळो भावनाबलेन भगवद्ध्यानेन जनितसंस्कार पाटवेन विलोकितस्य साक्षात्कृतस्य विष्णुः प्रीतिस्सहजनितसन्तोषिणा च भक्तिभंगवति निजानुरागच । तयो. स्सादृश्यान्यनुरूपाणि तदनुमावचेष्टितान्यानन्दबाष्परोमांच्छशीतनृत्यानि चरिष्णुराचरिता । “न लोका" इत्यादिना षष्ठीप्रतिषेधात्कर्मणि द्वितीया । समपादि समजनि । संपूर्वात्पद्यतेः कर्तरि लुङ् ॥ ११९ ॥ Colophon: (Leaf No. 307) इति पदवाक्यप्रमाणपारावारपारीण श्रीमहोपाध्याय कोल(चल) मल्लि
नाथसूरिविरचिते नैषधव्याख्याने जीवातुसमाख्याने विंश
तिस्सर्गः ॥ श्रीरामचन्द्रायनमः ॥ Subject : Naişadhavyākhyā called Jivātu. 1-21 Sargas. Remarks:-The Ms. is in good condition. This Ms. abruptly ends
with 119th sloka of 21st Sarga.
Other copies of the Naigadhavyākhyā ara tabulated as before.

Page #168

Page #169

2540
Descriptive
No.
8607
3608
3609
3610
3611
3612
3618
3614
3615
3616
3617
3618
8619
3620
3621
3622
3628
3624
8625
8626
3627
3628
3629
3680
3631
3632
Collection
No.
B. L. 4598
10079
10068
4616
10071
95
""
""
39
99
99
99
ور
35
99
29
4619
4620
4626
Not noticed.
Ms. No. 15528.
B. L. 4621
""
""
99
99
"
99
""
99
99
"9
""
..
A DESORIPITVE CATALOGUE OF
4599 (d)
10072
4618
4625
4635
10074
10075
Substance
Paper.
Palm leaf.
do.
Paper
Palm leaf
Paper
Palm leaf
Paper
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
Palm leaf.
do.
do.
Paper
do.
do.
Palm leaf.
Paper.
do.
do.
10076
4622
4623
4627
10069
4600
4605
4627 (b)
10070 (b) Palm leaf
Size
inches
14x6
16×10
16×1
92×43
15×12
14,×6,0
16×11
9 X4
8x4
18x5
94×40
10X31/0
71x4
14X6
100x410
171×1
19×12
15X1;
92×4
9×410
8X4
17X10
142x62
140×60
8X4
16×11
No. of Sheets
or leaves.
847
284
178
250
59
400
90
28
45
815
•
24
28
48
12
37
30
18
40
37
24
46
70
850
68
62
21

Page #170

No. of Lines per Page or Sheet.
5-8
6
6-7
9-10
6-7
5-8
10-12
9-11
9
10-11
11-18
8-9
10-12
8-9
8-11
6-8
.7
4-6
7-12
10-14
$8-9
75-8
5-8
4-8
9-10
16-8
SANSKRIT MANUSCRIPTS
Script
Devanagari.
Grantha.
Telugu.
Devanagari,
Telugu.
Devanagari.
Grantha.
Devanagari.
do.
do.
às.
do.
do.
do.
do.
Grantha
Telugu.
do.
Devanagari.
do.
do.
Grantha.
Devanagari
'do.
do.
Telugu,
Sargas
39
39
53
33
""
29
Sarga
19
Sarga
""
19
3-9
3-8 (wants end).
2 only.
2
Sargas 3-18 (the first 6 verses
17
11
23
19
33
39
23
Complete or otherwise.
""
33
1-16
1-8
"3
7
8
759
9, 10
Sargas 10-16
Sarga 10
10
2541
(wants end).
23
1-6 & 10 & 11.
1-2
of 3 are missing).
3 (wants beginning).
4 (wants end).
4
Sargas 11-20
4(wants end).
5
5
5. but wants beginning.
5 (wants end).
6

Page #171

2542
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Substance
Descriptive Collection
No. No. 3633 B. L. 10077
Size inches
No. of Sheets
or leaves.
Paper.
176x13
80
3634
14,8xjo
3635 3636
do.
4606 4607 4608
4609 ,, 4628
4610
3637
3688
do.
61
3639
853 146 X 610 816 x 45
3640
4629
do.
3641
„, 10078
Palm leaf
162X
1
ON
152
8642
4611
3643
4630 4612
Paper
do. do.
3644
»
168x60 86X45 160X610 816 x 4 1440X640
3645
4631
3646
> 4613
3647
4601
3648
4014
3649
4615
3650
3651 3652 3653
, 4602
4603 J. L, 507 . 508 , 509
14 x 6 13x56 10X 41 104X41 91 x 41
3654
3656
510
do
114x54
19

Page #172

No. of Lines per Page or Sheet.
8
4-8
4-8
4-8
5-9
7-8
5-9.
8-9
7-8
5-9
9-10
5-10
9-11
4-8
5-9
5-9
4-8
5-6
11
11
10
14
13
SANSERIT MANUSCRIPTS
Script
Grantha.
Devanagari.
do.
do.
do.
do.
do
do.
Grantha.
Devanagari.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
do.
Sarga
دو
Sargas 11, 12 (wants begnning
and end).
ور
""
39
33
59
Sarga
99
""
39
Sargas 14-20 (a portion of 8th
sarga is also found.
14 wants beginning).
14
14
59
39
33
99
39
39
33
""
99
Complete or otherwise.
2548
11
12
12
12 (want end).
12
18 (wants beginning).
13
15
16
16
17
17
18
18
19, 20.
i (wants verses 1-6).
2
2 (The end of sarga 1 is
also found. The end
of 2 is missing).
4 (wants beginning & end)
39

Page #173

2544
A DESCRIPTIVE CATALOGUB OF
Substance
-
Size Inches
No. of Sheets
or leaves
Descriptive Collection No.
No. 3656 J. L. 511 3657 .512
Paper.
Do.
114 X6 114x41
3658
513
Do.
3659
514
Do.
8660
515
Do,
3661
516
Do.
3662
517
Do.
3663
518
Do.
10 x 47 121 X6 12 x 6 93 x 4 98x4 124 x 6 13 x 6 114 x 41 13X61 94X4 12,6
8664
513
Do.
3665
520
Do.
8666
5.1
Do.
3667
522
Do.
Do.
Do
DO
12 x 6
3668 3669 3670 3671 3672
Do.
523 „ 524
524 P. A, 324
325 1, 326 T. S. 676
Do.
9} x 41 98 x 41 10 x 41
Do.
3673
Do.
11! X 5
3674
675
Do.
Do.
Do.
3675
675 (a) 3676 „ 596 3677 S. S. 76 3678 Not noticed by
10 X 47 194X44 101 X41 103 x 5 14 x 6
Do.
Do.
Dr. Burnell,

Page #174

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2545
Script
No. of Lines per Page or Sheet.
Complete or otherwise.
13
Devanagari
Sarg&
„
10
5 (wants verses 1-5). 5 (wants beginning
and end). 6 (wants end).
12-18
6 (verses 1 to 19).
8 (verses 23-106).
9
9 (wants erd). 10 do. 11 (verses 1-130).
8-9
14
11 (verses 1-57). 11 do. 1-11 & 24-51. 14 do. 1-50. 20 do. 1-67.
8-13
8 (wants beginning) 15 (The end of 14 is
found & end of
15 is wanting). 18 (wants beginning) 18 (incomplete). 19
8-10

Page #175

2646
A DESCRIPTIVE CATALOGUE or
॥नैषधव्याख्या ॥ 3679. NAISADHAVYĀKAYĀ. J. L. Collection No. 525. Substance-Paper. Size-18x6) inches. Sheets-40. Lines-15 to a Page. Script-Deva - nagarl. No. of Granthas-1900. Author --Nirayapa. Complete. 1st Sarga only. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः॥ निपीय यस्य + महसां महोज्वलः ॥ १॥ वैदेही यस्य वामे जयति जयजनिर्दक्षिणे लक्ष्मणोऽपि
श्रीमानग्रे हनूमानतुलबलचयो हस्तविन्यस्ततस्वः। कोदण्डं काण्डमेकं दधदहित कुलध्वंसकारासमन्तादव्यादव्याजभव्याकृतिसलिलनिधिर्जानकीजानिरमान् ॥१॥
दशकन्धरकरिसिंहः
सीताचेतस्सरोजरोलम्बः। रघुकुलकैरवचन्द्रः
पायादायासतो रामः ॥२॥ भद्राय भूयाद्भवतां श्रीरामो भक्तिमावितः ।
स्मृतेरुजृम्भते यस्य पदवी सुरदुर्लभा ॥ ३ ॥ नत्वा श्रीनरसिंहपण्डितपितुः पादारविन्दद्वयं ।
मातुश्चापि महालसेत्यभिधया विख्यातकीर्तेः क्षितौ । श्रीरामेश्वरसीतयोः सुमनसोगुर्वोरगर्वो यथा बुद्धिः श्रीनिषधेन्द्रकाव्यविकृति निर्माति नारायणः ॥ ४ ॥ चिकीर्वितस्य निर्विघ्नसमाप्त्यर्थ शिष्टाचरितप्राप्त

Page #176

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2547
"आशीर्नमस्क्रिया वस्तुनिर्देशो वापि तन्मुखम्" इति मङ्गलाचरणं कर्तव्यमिति ग्रन्थकन्ट्रीहर्षनापा कवि: गूढस्वकी (गूढं सबी)जरघुनाथाभीष्टदेवतानमस्काररूपं मङ्गलमाचरति। अन्ये तु विशिष्टवस्तुनिर्देशलक्षणं मङ्गलमित्याहुः ॥ निपीयेति ॥ अत्र पुण्यश्लोकनलरूपविशिष्टवस्तुनिर्शन निर्विनग्रन्थपरिसमाप्तिरित्यभिप्रायेणाह स नल आसी. दिति । *
* ' नायकश्चात्र धीरललितः । “निश्चिन्तो धीरललितः कलासक्तः सुखी मृदुः” इति । रसश्चात्र शृङ्गारः। स द्विविधः संभोगो विप्रलम्भश्च । तस्यापरे रसा अङ्गभूताः । एवं सर्वत्र । असिन्सर्गे "इत्थममुम्" इति यावत् । वंशस्थं वृत्तम् ॥१॥
श्रीहर्ष + सर्गोऽयमादिर्गतः ।। १४६ ॥ श्रीहर्षमिति ॥ श्रीहीरनामा पिता मामल्लदेवी माता च यं श्रीहर्षनामानं पुत्रं सुषुवे । किंभूतः श्रीहीरः ? कविराजानां राजिः पतिः तस्या मुकुटानामलंकाररूपो हीरः हीराख्यं रनम् । किंभूतम ? जित इन्द्रियसम्हो येन तस्य श्री हर्षस्य चिन्तामणिमन्त्रस चिन्तनमनुध्यानं जपादि । तस्य फले शृङ्गारभङ्गया शृङ्गाररचनाविशेषेण चारुणि रमणीये शृङ्गाररसप्रधाने नैषधीयं नलसंबन्धि चरितं चित्रं यसिन् । एवंविधे महाकाव्येऽयमादिः प्रथमः सर्गः समाप्तः ॥ (१४६)॥ Calophon : Nil.(86e No. 626)
(श्रीवेदरकरोपनामश्रीमनरसिंहपाण्डवात्मज नारायण
End:

Page #177

2548
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
विरचिते नैषधीयप्रकाशे प्रथमस्सर्गस्समाप्त: ॥). Subject: Naişadhavyākhyā called Prakāśa with the text, let
sarga only.
Substance
No. of Sheets
or leaves
Descriptive Collectiou No.
No. 3680 B. L. 4632 3681
4633 3692
Paper.
Size Inches 12; x 5 13X50 12:55 10 X4
do.
»
1634
3683
J. L. 526
3634
527
12 x 6
3685
529
3686
523
121 X 45 94 x 41 10 x 54 13 x 6
3687
530
3688
. „
531 532
do. do.
3689
11. x 5

Page #178

SANSKRIT MANUBORIFTS
2869
Remarks :-Tbe Ms. is in good condition.
Other copies of Nārāyapa's commentary are tabulated 48 before.
Script
Complete or otherwise
No. of Lines per Page or Sheet.
13-15
Devanagari.
Sarga
7 (wants beginning).
13
Do.
12-13
Do.
Do.
Do.
SS CONHO
Do.
»
Do.
Do.
Do.
Do.
Sargas 16, 17
820

Page #179

2560
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
॥ नैषधव्याख्या ॥ 3690. NAISADHAVYĀKAYĀ.
Burnell's Catalogue No. 4617. Page 156. - Left column.
Substance--Paper. Size--10x41 inches. Sheets -93. Lines--8 or 9 to a Page. Script-Devanāgari. No. of Granthag-1800. Author-Sesariimacandra. (First Sarga
only.) Beginning:
श्रीगणाधिपतये नमः ॥ श्री अपीतकुचनायकीसमेतश्रीदक्षिणामूर्तिगुरवे नमः ।। सायं गोपवधूविलोकनपथेनायतमग्रे गवां
गायन्तं मृदुवेणुना निगदितस्यायं सहायाग्रतः । ध्येयं योगिजनस्य चोपनिषदां मेयं विधेयं श्रियो.
ऽमायं माधवमिन्द्रनीलशकलश्यामं श्रयामो वयम् ॥१॥ भजभानभावितार्थामुषोधतायै स्फुटीभूतम् ।
भूयो भूयो भक्त्या मायामानवमृगाधिरं वन्दे ॥२॥ वामा वामवपूर्विभागविलसत्सौन्दर्यवीक्षाविधि
व्यत्यासव्यवसायिवीक्षणयुगव्यामिश्रितामाश्रितम् । भक्तानुग्रहभुक्तविग्रहसुखं व्यक्तानुकम्पं मयि
त्यक्ताकारगतित्रयं विभुं विरूपाक्षाभिधं तं नुमः ॥३॥ यः साहित्यरसामृताब्धिलहरीजालेषु खेलावलो __ यश्चात्यर्थगभीरतकैजळधेर्माथे समव्याचलः । मीमांसायुगसिन्धुतारणविधौ यः कर्णधारः परः
केषामेष मनो विनोदयति नः श्रीहर्षनामा कविः ॥४॥

Page #180

SANSKRIT MANUSORIPTS 2861 या शिष्यानशिशेषदात्ममहती भक्तीन सदा जूगुर
यो यश्वाचुकुमारिलगहुतरानाचक्षपादच्चयः । यः किश्वाचगणादथत्रिभुबने यश्चावनावस्यतः सोऽयं केनननूयतेति मतिमान् श्रीशेषनारायणः ॥५॥ सकलपदार्थविचारणकारगमतुलं स्वत:प्रकाशं यत् । महयामि महो भवत्या नारायणनामकं कमपि ॥ ६॥ नारायणगुरुचरणप्रसादसंप्राप्तवाग्विलासेन । क्रियते नैषधटीका सुधिया शेषेण रामचन्द्रेण ॥ ७ ॥ अविचारितरमणीयं टीकान्तरमपि नैषधस्य सुखम् । हृदयङ्गमा भविष्यति गुणगृह्याणामियं टीका ॥ ८ ॥
ग्रन्थारम्भे निर्विन परिसमाप्त्यर्थ शिष्टाचारपरम्पराप्राप्ताभिमतदेवतानमस्काराशीर्वचनविशिष्टवस्तुनिर्देशादिमंगलाचरणं ग्रन्थकदाचरति ॥ निपीयेत्यादिना श्लोकेन ॥ नमस्कारादिना हि निर्विघ्नेन ग्रन्थसमा. प्त्यादि क्रियते । तत्सर्वमपि पुण्यश्लोकनलक्षणवि. शिष्टवस्तुनिर्देशादपि सेत्स्यतीत्याशयवानाह- स नलतेजसा राशिरासादिति । पृथुनलभरतसहस्रार्जुनप्रभृतीनां स्मरणमपि सकलाभिलाषपूरण कारणम् । किम्पुनः कीनिमित्यर्थः । अन्यच्च स नलो महसां राशिरित्यनेल नलस्य सूर्यतुल्यत्वमप्युक्तम् । तेन चेष्टदेवताकर्तिनमपि कृतमेव । एतेन च स एव तेजस्व्यभून्नान्य इति ध्वन्यते । यस्य महीपालनसम्बन्धिनी कथाः चरितगोष्ठीः प्रबन्धात् वा सादरमाकर्ण्य सुधियो यागादिभिः प्रयास

Page #181

2062
A DEBORZOTIVE CATALOGUE OF साध्यं सुतरा पेयं पीयूषपपि नाद्रियन्ते । यथा नायाससाध्यरूपायां नलकथायामाता तथा न सुधायामिति । नलकथाश्रवणात्पूर्व सुधायां यथा आदर आसीत् तथा नानन्तरमिति वा । अपिरौचित्ये । दुग्धादिमधुद्रव्यान्तरपरित्यागेन सुधायां सर्वादरणीयत्वमपि शब्दार्थः । अनेन कथायाः सरसत्वं विद्यते । तेन चेन्द्रादिपरित्यागेन नलभैम्यनुरागस्यौचिती मूच्यते । यत्कथाः सादरमाकर्ण्य बुधास्तथाद्रियन्ते यथा सुधामपि नेति कैविद्याख्या तम् , निपीयेत्यनेनैव कथायामादरस्योक्तत्वात् आद्रियन्त इत्यस्य वैयापादादुर्योजत्वाचोपेक्ष्यम् । बुध्यन्त इति पुषाः।बुधा अपि सुधा सोपि(१)नाद्रियन्त इति वा । वृष्ण्यादिना क्षितिरक्षिणो देवा यत्कथामाकर्ण्य शोभनमाह्लादक धाम तेजः पाति रक्षति शोभनघामाश्रयो यश्चन्द्रस्तामिंश्चन्द्र विषये तथा कथा कथावत्पूर्वद्वा(१)नाद्रियन्ते । चन्द्रकला अपि देवाः पिपन्तीति क्षितिपालनशीला अन्ये परिज्ञाता. रा। राजान इति वा यदीयाः प्रजापालवीयौदार्यादिकथाः सादरमाकर्ण्य । सुष्टु दधातीति सुधा क्षितिस्तामपि राजानो नाद्रियन्ते । यतो विज्ञाः क्षितिरेव तेषां स्वं यद्यपि तथापि तत्कथाश्रवणानन्तरं तसिन्नध्यादरो नाभूदिति केचिब्याचक्षते तद्गौरवाभावादुपेक्ष्यम् । फणामण्डलधारणद्वारेण क्षितिरक्षिणः शेषस्य क्षितिरक्षित्वसहवासित्वा. स्सर्वेधूपचर्योच्यते। शेषप्रभृतयः क्षितिरक्षिणो नागाः । "सुधा जगभोजनम्" इत्यभिधानात् । निजभोजनममृत

Page #182

2663
BAKOKRIT MANUSCRIPT मपि नाद्रियन्ते । यतो विज्ञास्तारतम्यस्य ज्ञातार इति वा। क्षितिरक्षिणो दिग्गजा वा । सुधां पृथ्वीम् । क्षितिरक्षिणो ग. वादय इति वा। उक्तश्च । “गोभिः विप्रैश्च वेदैश्च सतीभिः सत्यवादिमिः। अलुब्धैर्दानशीलैश्च सप्तमिर्धार्यतेमही" ॥ सुधायां स्वस्वकर्मानुष्ठानमपि । अनेन कीर्तेर्लोकत्रयव्यापित्वं व्यज्यते ॥
' नलस्य लोके प्रसिद्धतरत्वेन परोक्षत्वोपचारादासिरित्यत्रलिङभावः । एवं सर्वत्र ज्ञेयम्। महनम् । महः पूजेति पक्षे चौरादिकान्महयतेरीयङ् । अदन्तत्वावृद्धयभावः । ज्वल इत्यत्र ज्वलतीति विहितस्य णस्य पाक्षिकत्वास्पचाद्यच् । अस्मिन् सर्गे "इत्थममुम्" इति यावद्वंशस्थं वृत्तम् ॥१॥
End:
॥ आनन्दजाश्रुभिरिति ।।.... क्रमणव्याजेन नी. राजनं...तता स्वीयबन्धूनां प्राक् स्वधारणसमये शोकेन निःसारितप्रवाहान् स्वमुक्तिसमये आनन्दजवाष्पैरनुगम्यमानमार्गश्चक्रे । हंसे धृते ते रुग्दुर, मुक्ते ते जहषुरिति भावः । बद्धमुक्तं एवं पक्षिणं वेष्टयित्वा पक्षिणोऽपत्रपन्ति रुदन्ति चेति पक्षिजातिः। अन्यस्यापि कारागारादिनिबद्धस्य मुक्तस्यानन्दाश्रुसहितैन्धिवैर्नीराजनाक्रियत इति समासोक्तिरनुप्रासश्च । चक्रमणमिति “क्रम गतिको टिल्ये" यउन्ताद्भावे ल्युट् । वलयाकारापि गतिः कुटिश्यैरा(१)य"डोचिच" इत्यन्यत्रापि यडो लुक । अर्पः। सर्गसमा

Page #183

2664
A DESOBIPTIVE CATALOGUE OF मिश्लोकेष्वानन्दपदप्रयोगादानन्दाङ्कमिदं ज्ञेयम् । वसन्ततिलका ॥ १४४ ॥
॥ श्रीहर्षमिति ॥ श्रेष्ठकविमण्डलीमुकुटभूषणीभूतहीरः श्रीही प्रशस्तो हीरनामा मामल्लदेवी च यं जितेन्द्रियसमूहं श्रीहर्षनामानं सुषुवाते, यस्य श्रीहर्षस्य चिन्तामणिमन्त्रध्यानफले शृङ्गाररचनाविशेषेण रमणीये शृगारप्रधाने नैषधीयं चरितं यत्रैवंविधेऽस्मिन् महाकाव्ये ऽयमादिमः सर्गः समाप्तः ।। चिन्तामणिमन्त्रसामर्थ्यादेवंविधं काव्यं कृतमिति भावः। रूपकानुप्रासौ । शार्दलविक्रीडितम् । महाकाव्यत्वश्चास्य सर्गबं... । Colophon: Nil.
Subject: Naişadhiyavyākhyā. First Sarga. Remarks: --The Ms. is in very good condition. Alternate sheets are sulpherated. On the title page is given :दृप्यत्प्रत्यर्थिपृथ्वीपरिबृढमुकुटीरत्ननूनांशुमाला
बालार्कश्रीस्फुरत्सन्नलिनशरभजीभूमिभर्तुनिमित्तम् । शेषप्रख्येन शषाभिधवुधपटलीभूषणेन प्रक्लप्त
व्याख्यां व्याख्यातभैमीनलनृपचरितां विश्वनाथो लिलेख । On the last shoet is given :विसर्गेषु वर्णेषु मात्रासुपता
वनुस्वारसंयोगदैर्येषु यद्यत् । प्रणष्टं प्रमादेन हस्तस्य दोषा.
समालोक्य सर्व महन्तां महान्तः ।।

Page #184

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2556
। नैषधव्याख्या ॥ 3691. NAISADHAVYĀKAYĀ. Burnell's Catalogue No. 4821. Page 154. Left column. Substance-Paper. Size--93x4t inches. Sheets-72 (3-74). Lines-—8 or 9 to a Page. Script--Devanāgari. No. of Granthas.-1120. Author-Sesaramacandra. First Sarga only Beginning: ' ॥रसेरिति !! स नलो भूर्जाया यस्यैवविधोऽभूत् स एव भूपतिर्नान्य इत्यर्थः। यस्य कथा शृङ्गारादिभिर्नवरसैः षडूसां सुधाममृतमवधीरयन्ती तिरस्करोति। सुधाया पडूसत्वं व्याख्यातप्रसिद्धया प्रसिद्धम् । मधुररसैर्वा । यता यस्य कथा रसैः कृत्वा सुधाया अवधिमुत्कृष्टो सुधामिति या वत् । तामीरयति क्षिपतीत्येवं शीलेति वा । सुधा सुधावधीरणीत्यपि पाठः । तत्रापि सर्वार्थः । यद्वा यस्य कथा रसैहेतुभिः सुधाया अबधिः एतत्परममृतं नास्तीत्यर्थः । एतेनेन्द्रादिपरित्यागेन नले भौम्यनुरागस्यौचिती सचिता। रणी सङ्कामवान् ।
End:
___ महाकाव्यत्वञ्चास्य सर्गबन्धनादिलक्षणयोगात् । तथा हि । प्रथमश्लोके वस्तुनिर्देशः कृतः । सर्गबन्धोऽपि विद्यते । प्रथमसर्गे स्फुरद्धनुरित्यादिना सङ्घामवर्णनम् । फलानि पुष्पाणीत्यादिनोद्यानवर्णनं सूचितम् । सर्वर्तुषने वनेत्यनेन ऋतुवर्णनम् । अथ स्वमादायेत्यादिना तडाग वर्णनं सूचितम । द्वितीयसर्गे नगरवर्णनं दतप्रयाणच

Page #185

2660
A DEBORIPTIVE CATALOQUE OF कथितम् ॥ षष्ठचतुर्थनवमसर्गेषु विप्रलम्भवर्णनम् । षोडशे विहारः । अष्टादशेनैकवर्णमणीत्यादिना शैळवर्णनं सूचितम् । मधुपानरतोत्सववर्णनश्च कृतम् । एकोनविंशे स्योंदयवर्णनम् । विशे नवकेली सराश्वत्थदलमित्यनेन वनक्रीडा सचिता । एकविंशे देवतास्तुतिः। द्वाविंशे चन्द्रो दयवर्णनम् । नायकोदयस्तु समस्तेनापि । (उद्यान) सलिलकीडावर्णने ये न महाकाव्यत्वमङ्गप्रसङ्गः । “न्यूनमप्यत्र में कैश्चिदङ्गैः काव्यं न दुप्यति" इत्युक्तत्वात् । निषधसम्बन्धि नैषधम् । वृद्धाच्छः ॥ Colophon: इति श्रीशेषरामचन्द्रविरचितायां नैषधचरिते भावद्योतनि
कायां सर्वानवद्यकरण्यां प्रथमः सर्गः समाप्तः ॥
पुरुषोत्तमः ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु । Subject : Naisadhavyakhya otherwise known as Bhavadyo
__taniki or Sarvanavadyakarani. First Sarga only. Remarks:- The Ms. is in good condition. This Ms. abruptly
begins with the second bloka of the first sarga.
॥ नेषधटीका ॥
3692. NAISADHATĪKĀ. J. L. Collection No. 533. Substance-Paper. Size-94x6
inches. Sheets--16. Lines—12 to Page. Script-Devanigarl. No. of Granthas-429. Author-Vilvebvarabhata
sūri. Ninteenth Sarga only. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ॥

Page #186

2667
BANSKRIT MANUBORIST. ॥निशीति ॥ निशि रात्रौ । दशमिता दशमोऽवस्थाविशेषोऽस्त्यस्या इति दशमिनी। 'वयसि पुरणात् "इतीनिः । तस्य भावस्तत्ता। " त्वतलोर्गुणवचनस्य" इति पुंकद्भावः। "वर्षीयान् दशमीज्यायान्" इत्यमरः । तामालिङ्गन्त्याः प्राप्नुवत्याः प्रियाया अङ्कमुत्समुपेयुषः प्राप्तवतः निषधवसुधायां निषधभुवि । मीनाङ्कस्य मीनकेतो नलस्य विबोधं विधित्सुमिर्विधातुमिच्छुभिःवैतानिकागधैः। श्रुतीनां श्रोत्राणां कर्णमधूनां स्वादूना पदानां स्रजो मालायाः। वैदग्धी चातुर्यम् । ब्राह्मणादिपाठात् व्यञ् । तया विभावितेनानुसंहितेन भाविकेनाभिप्रायवता स्फुटन व्यक्तेन रसेन शृङ्गा. रादिना भृशमत्यर्थ अभ्यक्ताः आक्षिप्ताः तादृशो गिरः वचनानि जगिरे । “के गै शन्दे"। वक्ष्यमाणप्रकारेण गदिताः ॥१॥
End:
॥ आगच्छन्निति । अथ भूपतिनलः स्वर्गङ्गायां मन्दाकिन्यामम्बुनि कृतदिनारम्भ प्रभाते आप्लुतिः स्वानं येन तादृशः सन् , प्रियाया यौतकत्वेन प्राप्तमतिपुष्पकं पुष्पकमतीत्यवर्तमानं रथमधिष्ठायानन्दादागच्छन्। उपाक्षणं प्रातःकालं भणतां वन्दिना दृशोराति ध्यमानशे प्राप्य अपरं पश्चादागतैर्वन्दिभिरविदितः । प्रासादतो निर्गमो यस्य सोऽविदितप्रासादनिर्गमः । तेषां वन्दिनामिति सम्बन्धः ।। ६६ ॥
श्रीहर्षमिति ॥ नलीयचरिते एको मुख्यां नवस्य नूतनस्यार्थस्य घटना न त्यजतः । नशन्देन समासः ।

Page #187

2858
A DESORIPTIVE CATALOGUB or तस्य श्रीहर्षस्य कृतावस्मिन्कान्येऽयमेकोनविंशः सर्गोंऽगच्छत्समाप्तः ।। विंशतः पूरणो विंशः। "तस्य पूरणे डद्" इतिति विंशतेर्डितांति शन्दस्य लोपः । एकोनविंशः एकबैकस्यागिति नञ् प्रकृत्या एकस्य शब्दस्यादुगागमः । ............॥६७।। Colophon: जायन्ते कति जज्ञिरे कति जनिष्यन्ते कतीह भिती
स्रष्टारो निगिरामिदं तु कविभिनिर्मत्सरैः कथ्यताम् । आपूर्वापरदक्षिणोत्तरहरित्साहित्यसिंहासन.
स्वैरारोहपराक्रमं भजतु कः श्रीहर्षसूरेः परः ॥ इत्याचार्यविश्वेश्वर(भट्ट)सूरिविरचितायां नैषधटीकायां पदवाक्यार्थप.
निकायामकोनविंशः सर्गः ॥
Subject: Naisaduatika-otherwise known as Padavākyartha.
pakcikā 19th Sarga. Remarks:-The Ms. is in a decaying condition. After the colophon
is given the comu entary of the first bloka of the next Sarga.
। नैषधटीका ॥
3693. NAISADHATIKA. J. L. Collection No. 534. Substance-Paper. size-10x4 inches. Sheets--30 (41-70). Lines-7 to 10 to a Page. Script--Devanagari. No. of Granthas-100. Author-Vis.
vesvarabhattasūri. Nineteenth Sarga only. (wants beginning) Beginning:
(रजतीरिति रजनेयीगिन्यावमथवः करशीकशा बमयु

Page #188

2669
BANSKRIT MANUSORIPTS शब्दसविधानादत्र रजतेः करिणीत्वमुन्नेयन् । + सप्तम्या अलु) क् उच्चैस्थूलरुबिन्दुभिः कर्दभिः ! " मन्दोदन" इत्यादिना विकल्पादकायोदादेशः । सुपिरकुशलेनकेनचिन्मणिवेधानेपुणेनान्तमध्ये किमपि किञ्चिदयःसूचिना शिखाङ्कुरसंकरमग्रभागसङ्गामितानि मुक्ताफलान्यनुमेनिरे अनुचक्रिर इति सादृश्यलक्षणादत्र दर्भाग्रबिन्दना वेधसून्यग्रलग्नमुक्ताफलैरुपमा । तदाम्भःकणेषु मधुत्वरूपणादजने करिणीत्वरूपणासिद्धिरित्येकदेशविवर्तिरूपकमित्यनयोरपे. क्षत्वात् संसृष्टिः ।। End, colophon and subject-- Same as No. 3692. Remarks:-The Ms. is in good condition. The readings of the Ms. ___slightly differ from that given in No. 3692.
DETAILED REMARKS
ON THE
NAISADHA MANUSCRIPTS. No. 3454
The name of the scribe is given as Vibyanātha, No. 3489
The name of the scribe is given as Govinda. The Ms. Was copied in the pratipat day of the Saklapakya in the
Caitra month of the cyclic year Babudbānya. No.3471
The son of Nāräyaga copied the manuscript in the cyclic
year Bahudhānya, Märgasirga month. No. 3503
The copyist was Tūra Gopāla, and the work was copied in the cyclic year Ānapia, month Mārgasirņa, Suklapakua Datiaml.

Page #189

2560
A DEBORIPTIVE CATALOGUB 02
No. 3507
This Ms. is said to have been copied by Veņkāji Pandita
in the month of Bhadrapada of the year Sárvari. No. 3511
This Ms. is said to have been copied by Gopāla on Sun
day in the month of Māgha in the cyclic year Ananda. No. 3516
This Ms. is said to have been copied by Govinda the son of Nārāyaṇa Vvása ani the brother of Visvešvara Vyása on Friday, the second day of the bright fort pight, in the month
of Magha-Uttarāyaṇa, Viņu year(cyclic). No. 3518
The Ms.is said to belong to Sāmāji Bālāji. No. 3539
This Ms. belonged to langabhatta Gogvāmi.
No. 3540
This was stolen by Sivabhatta Landage and when the owner found it, it was sold to the person who stole it. We find after the colophon. इदं पुस्तकं शिवभट्टलाण्डगेन मुषितम् । अत एव विक्रीतं मम ।
The Ms. belonged to Śiva bhatta. No, 3550
One Ranganāthasvamin wrote this in the cyclic year
Akşıya, Kārtika month, Dvādasi of the bright fortnight. No. 3555
The colophon is noteworthy.
sfôr stagr4167 Fliearuhatta e#: 91: AHTA: No. 3559
After the colophon we find सुभानुसंवत्सर मात्रय तृतीया सौम्यवासर

Page #190

SANSKRIT MANUSORIPTS
2501 No. 3562
The Ms belonged to Vißranāthab'latta Gogāvi. No. 3565
Närāyaṇa, son of Lingaka Näyam bhatta wrote this copy. No. 3568
The copying was finished on Tuesday, 9th day of the bright fortnight of the Kārtika month, in the cyclic year Svabhānu.
No. 3570
. The copying was finished on Sunday, the 8th day of the bright fortnight in the Aşadha month, in the cyclic year Tirana.
The owner of the Ms. was Rājimbhatta Lingekāri. No. 3579
It was copied by Āņņāvaiyangār. No. 3591
This was copied in Baka 1746 or A. D, 1824. No. 3600
This was copied in the cyclic year Rikoaga. No. 3603
The owner of the M3. was one Bāla. No. 8608
The tag gives the name as
पेदभट्टीयव्याख्यानम् N., 3615
The commentary on the last verse is by Nārāyapa. No 8825
This was copied by Bridása. No. 8651
This was copied by Vißvanithabhatta. The copying was finished in the cyclic year Nala, Bhadrapada month, Saklapaku, dvitiys, Friday.

Page #191

2562
A DESORIPTIVE OATALOQUR OF
Nos. 8664 ; 3686 ; 308 ; 8869.
These Mes, belong to Manyambhatta alias Vțka. No. 3672
The Ms. was copied by Visvanāthabhatka on Saturday New moon, Caitra month, in the cyclic year Sarvadhari
-gaka. Nos. 3683 ; 3689.
These belonged to Andambhatta.

Page #192

॥ इतरमहाकाव्यानि ॥ OTHER MAHĀKĀVYAS

Page #193

Page #194

SANSKRIT MANUBORIFTS
2665
॥ पार्वतीपरिणयः ।
3694. PĀRVATĪPARINAYAH..
Burnell's Catalogue No. 10247. Page 159. Right column.
Substance-Palm leaf. Size ---13x13 inches. Leaves-33. Lines-5 to i to a Page. Script--Grantha. No. of Gran. thas-575. Author-Isvarasumati. Incomplete. Beginning:
श्रियं विधत्तां शिवयोरपत्यं
कण्ठोपरिष्टारकलभायमानम् । यत्पादपङ्कहभक्तिभाजः
साम्राज्यलक्ष्मी सहसा लभन्ते । १॥ आसीदशेषाचलराजराजो
निवासभूमिनिखिलेश्वराणाम् । हिमालयो नाम हिमांशुमौलि
स्तनोमि यस्मिंस्तपसां प्रवृद्धिम् ॥ २ ॥ यदीयशृङ्गाग्रहरिन्मणीनां
प्रभाप्ररोहं प्रचुर समीक्ष्य । दुर्वाश्रमेणोदयशैलशृङ्गा
द्रुतं प्रयान्ति द्युमणेस्तुरङ्गाः ॥३॥
तदङ्गभङ्गान्तररङ्गरिट
द्विहङ्गशृङ्ग............ । ................लावदाता
यदुत्तरीयश्रियमातनोति ॥
822

Page #195

2586
Á DESCRIPTIVE CATALOGUB OF
मतङ्गजा यत्र म............
............। दृष्ट्वा प्रतिस्पर्धिगजप्रतीत्या
बद्धादरा युद्ध........भवन्ति ॥५॥ तटे यदीये तरलं पयोदे
सौदामनीदामसमीक्षमाणाः। किरातबालास्तदवाप्तुकामा
मातुर्मुखं वीक्ष्य मुहू रुदन्ति ॥ ६ ॥ पयोमुचः पादपमूलसक्तान्
तटिद्वितानैस्तरुभिर्निबध्य । यस्मिन्नमीषामुदरोदकेषु
क्रीडा वितन्वन्ति किरातकन्याः ॥७॥ शरप्रसूनप्रतिमप्रकाशं
शरत्पयोदं शतशोऽवलोक्य । मदावला यत्र मदावले
मुश्चन्ति पश्चाननविश्रमेण ॥८॥ अस्तं यदम्भोरुहबान्धवोद्य
त्कुमुदतीनायकयोर्दिनान्ते । बिम्बद्वयी यस्य नितान्तगौरी
गण्डस्फुरत्कुण्डलतां विधत्ते ॥९॥ समुल्लसन्तीः स्फटिकप्रभाली
वेक्ष्य यत्रामनदीश्रमेण ।

Page #196

SANSKRIT MANUSCRIPTS
विहर्तुमागत्य विमुच्य वासो
विलज्जिता यान्ति विलासवत्यः || १० ||
गुहोपकण्ठे रतौ विशीर्णैमुक्ताफलैर्यत्र विमिश्रितानि ।
आदाय वाराण्यबलाः किरन्ति सूत्रेषु कर्ते सुषिराण्यदृष्ट्रा ।। ११ ।।
तारावली पुष्पवने यदीये विहारवीरुद्रलयावसक्ता ।
अकालपुष्पोद्गमशङ्किनीनां
मुदं विधचे मुहुरङ्गनानाम् ॥ १२ ॥
मधु पत्र महीरुहाणां
प्रवालबालप्रसवावृतानाम् ।
पुष्पापचाये पुरुहूतपौरा
निन्दन्ति तन्नन्दनमप्यजस्रम् || १३ ||
यः सन्ततं गहरगर्भत्र कत्र
समुच्छ्रसगन्धवहच्छलेन ।
सुदुर्वहश्रोणि भराव भो
निश्वासवातं प्रतिमुञ्चतीव ॥ १४ ॥
यो वंशवानप्यकुलीनमूर्धा
यश्चापि पाण्डुर्धृतराष्ट्र एव ।
वृतः प्रसिद्धैरपि विप्रसिद्धै
र्यस्सन् गिरीशोऽपि विभाति विष्णुः ।। १५ ।।
2567

Page #197

2588
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
पराजितैयः खलु पार्थिवेन्द्रैः
सदा समासेवितपादमूलः। विक्रान्तलोकत्रितयो महीया
विभाति सम्राडिव विश्ववीरः ॥ १६ ॥ मुनीन्द्रबृन्दोपहितोपकण्ठो
महेशसान्निध्यपवित्रतोयः। तुषारभसनपिताखिलाङ्गो
महातपस्वीव मृगैः परीतः ॥ १७ ॥ यस्मिन् रजन्यां रजनीकरान्तः
कुरङ्गमालोक्य कुतूहलेन । किरातबाला मृगया विहार
कोलाहलं विभ्रति मेखलासु ॥ १८ ॥ दोषासु दोषारमणाननानां
भूषाविशेषाधिकसुन्दराणाम् । गुहासु यस्मिन्पुरुषा लभन्ते
योषाजनानां पुरुषायितानि ॥ १९ ॥ माकन्दवाटीषु मनोहरासु
मरन्दधारावहमञ्जरीषु । मन्दश्चरन्गन्धवहः किराती
रतिश्रमं यत्र जुदत्यजस्रम् ॥ २० ॥ यसिन् द्विजाः काश्चनकान्तिजालै रखुध्यमाने दिवसावसाने।

Page #198

BANSKRIT MANUSORITI.
2569
रथाङ्गनाम्नां रमणीवियोगं - समीक्ष्य सान्ध्यं विधिमाचरन्ति ॥ २१ ॥ यदीयानशिलातलाना
मुक्तामया दर्शनिदर्शनानाम् । अन्तस्फुरत्स्वप्रतिविम्बितानि
दृष्ट्वा निहन्तुं हरयो यतन्ते ।। २२ ॥ योद्धेव यः खड्गशरासनाड्यः
कामीव शृङ्गारविशेषकान्तः । नाको वनैकाप्सरसाश्च भर्ता स्वयं पिनाकीव गुहाभिरामम् ।। २३ ॥
End:
उपगूढधनञ्जये निकामं
कमलामोदकरे हरौ सरामम् । करचक्रमुदश्चयत्युदग्रं
मदनो भीष्म इवाजहत्स्वचापम् ॥ ५० ॥ रविरप्यरविस्मृतांशुभा
गहरीशोऽपि हरीशरूपधृक् ! उदजृम्भत सप्तवाहनो
ऽप्यधिराजः शतपत्रसम्पदाम् ॥५१॥ धनपरिमलशेषैः कौमैरङ्गलग्नैः
रतिरभसजनिद्रापूर्णितैरक्षिकोणैः । नरपतिभवनेभ्यो निर्गतावाररच
................. ॥५२॥
....
...
.
..
.
.

Page #199

2570
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF जपयज्ञपरैरपि द्विजै
रजपाराधनसाधनैर्मुहुः। अपि मज्जनकामिभिश्चिरा
त्सरितो भूषितमानमज्जनैः ॥ ५३॥ मुखे तदाह्वो मुखजा जपन्तो
मुहुः षडङ्गप्रविलोलहासाः । पुरो नटन्त्या इव मोक्षलक्ष्म्याः ___ कामं प्रचक्रुः करताललीलाम् ॥ ५४ ।। अत्युच्चसंयाज्यममन्दयाज्यं
प्राज्याज्यमिज्या धनिनां गृहेषु । विभज्य हव्यानि समज्य चाज्य
रिज्यासमारम्भि यथा विधानम् ॥ ५५ ॥ Colophon: (Leaf No. 27)
इति ईश्वरसुमतिकृती पार्वतीपरिणये पाठः सर्गः ॥ शुभमस्तु । Subject: Parvatiparinaya. 1-8 Sargas. I. 42. II. 65.III. 65
___ IV. 58. V. 61. VI. 53. VII. 18. VIII 63. Remarks:-The Ms. is in a decaying condition. The Ms. abruptly
breaks of within the 18th bloka of the 7th Sarga and 53 bloka
of the 8th Sarga.
After the 18th śloka of the 7th Sarga, two Subhāṣitas are given:अक्ष्णोः प्रीतिमनक्ति चित्तमसकृन्ननक्ति लुम्पत्ययं
सम्पत्तिं महती व्यनक्ति विपर छिन्ते विभिन्ते व्यथाम् । वैशिष्ट्यं विशिनष्टि मार्टि जडतां प्रद्वेष्टि दुश्चेष्टितं
सर्वाभीष्टमपि प्रयच्छति सतां प्रायेण सन्दर्शनम् ॥ १॥

Page #200

SANSKRIT MANUSOBIPTS
2571 (सदा) रसमयी शीता परमानन्ददायिनी । नानन्दयति के नाम सतां सङ्गमचन्द्रिका ।
The very last leaf containes some passages related to mimings beginning with ' ननु वायव्य श्वेतमिति and ending with अनाहुति_जतिला इतिवत् ।
The author of this work is one īśvarasumati. The Manuscript is a rare one and no other copy of the work seems to exist in any other library. The subject of the poem happens to De the marriage of Siya with Parvat). A paper transcript of this Ms. is available in this Library T. V. No. 63.
॥ प्रद्युम्नोत्तरचरितम् ॥ 3695. PRADYUMNOTTARACARITAM. Burnell's Catalogue No. 10257. Page 159. Right column.
Substnce-Palm leaf. Size-113-101 inches. Leaves-118 (83-91 are blank). Lines—4 to 6 to & Page. Script--Grantha. No. of Granthas-1250. Author-Mrtyunjaya. In
complete. Beginning:
वेदानुदारघनिवादयन्ती
वीणामनुष्लङ्गितकर्णनादाम् । कदम्बमूलस्थितिरस्तु भूत्यै
कादम्बिनी सच्छविरम्बिका नः॥१॥ स्थाणोरपर्णोल्लसितापि मूर्तिः
कल्पेत सा काम्धफलातये नः । बिभर्ति या कोरकसम्प्ररोहं
बालेन्दुना मौलिविभूषणेन ॥ २ ॥

Page #201

2572
À DESORIPTIVE CATALOGNE OË वन्धः स वल्मीकभवो महर्षि
विशुद्धया यः स्वयमेव वाण्या । सुरस्रवन्त्येव पतिः पशूनां
भुवोऽवताराय कृतोऽ(ता)वलम्बः ॥ ३ ॥ अगम्यभावैः किमनुश्रवैर्न
श्वकास्ति तेषां सहशी गरिम्णा । विधौ निषेधे च यतः सुबोधा
सा भारती भारतसंप्रणेतुः ॥ ४ ॥ प्रायः प्रसादोपनतेन काल्याः
परायताम्बूलरसेन गौर्या । सुगन्धयो यस्य गिरः स्वदन्ते
स कोऽपि धन्यः कविरचितो नः ॥५॥
दन्तिस्फुरद्वासरदीपिकाङ्क:
सरत्नखेटाध्वरिसार्वभौमः। प्रेम्णानुगृह्णातु परं परं मां
व्याख्यद्गिरं यद्दययैडमूकः ॥ ६ ॥ स राजचूडामणियायजूका
प्रवागीशः प्रथते गुरुनः स्वच्छन्दतः सर्वपथीनयापि
न यस्य वाचा विजहे विशुद्धिः ।। ७ ।। अय्याध्वरीन्दोरनुकम्पनीये मनौ मयि स्नियति दृष्टिपातः।

Page #202

2578
SANSKRIT MANUBORIPTB तिष्ठेत यस्मिन् सुरदेशिकोऽपि
प्रायेण काव्याध्वनि संशयं नः ॥ ८ ॥ अभिध्यया कीर्तिषु सत्कवीना
मस्मादृशैः सम्प्रयुयुक्षितानाम् । वाचा यदीयः शरणं प्रयोगः
तानेव पूर्वान् प्रति नः प्रणामः ॥९॥ आजानसिप्रतिभातिरेकाः
संशीलितोबावचदर्शनास्ते । अन्वग्रहीष्यन्वयत्रिलोकी
न चेत्तदा किं व्युदपत्स्यतैका ॥ १० ॥ आचार्यतिप्पावरिणो जयन्ति
सरस्वती यद्वदनैकभूमिः। चिराय पत्युवदनेषु जात
जहाति पर्यायनिवासखेदम् ॥ ११ ॥ विलिलियरे कीटविलायमुर्त्या
कालेन पूर्वे कति किम्पचानाः । जीवन्ति धन्यास्त इमे यदीय
मद्यापि जागर्ति यशः प्रबन्धैः ॥ १२ ॥ आनन्दमन्यादृशमावहन्ती
यशश्च दीर्घ दिशती परस्तात् । न सन्ततिर्यस्य न साहिती वा किञ्जन्मना तस्य कृशोदयेन ॥ १३ ॥
323

Page #203

2514
A DESCRIPTIVE CATALOGUB OF नैवोपदेशान्न च वातिदेशा
दन्येषु सङ्कामति यः कश्चित् । माग्योदयैकप्रतिलभ्यजन्मा
स कोऽपि सारस्वतसम्प्रदायः ॥ १४ ॥ रसेन भावोदयपेशलेन
गुणैश्च सालङ्कृतिभिः सुजाता। शय्यानुषङ्गोचितरीतिचारुः
सम्भुज्यते सारविदैव सूक्तिः ॥ १५ ॥ प्राज्ञस्य मात्सर्यनियन्त्रितोऽपि
सूक्तौ स्वतः कम्पत एव मौलिः नैसर्गिको ह्येष गुणः सुधाया
श्वेतो यदाह्लादयति द्विषोऽपि ॥ चित्रेषु सनातु सर्व एवं
कश्चिद्रसज्ञः किमु नोपलभ्यः । स चेद्विधूनोति शिरः कदाचि. । त्तेनैव किं ना फलितो न कामः ॥ १७ ॥ वागेव पुम्सो रस हत्यमुष्मि
अर्थे तदर्थश्रुतिरेव मानम् । मुखं कवेरेव स तु प्रविष्टो
रसान्प्रसूते नव नापरस्य ॥ १८ ॥ भावैर्गुणैर्व्यञ्जनया रसैरित्यर्धाधिकैरुत्कचितापि रत्नैः।

Page #204

SANSKRIT MANUSCRIPTS
कान्तेव सूक्तिः कुसुमप्रवालैः शाब्दर्थचित्रैरपि याति शोभाम् ।। १९ ।।
स्थितिं पुराणीमनु संप्रवृत्ता धिनोति धातुर्न हि कल्पना नः ।
परत्वष्टातगोचरा सा
रसप्रकर्षोन्मनसां कवीनाम् ।। २० ।।
सुलक्षणामस्खलितप्रसाद
वाचं निज गामिव कामदोग्ध्रीम् । आस्कन्दति व्याघ्र इवानभिज्ञे
न प्रत्यवेयुः कथमर्पयन्तः ॥ २१ ॥
अगाध सारस्वत संप्लवान्त
नाप्नुवभेव लघुः प्रवेशम् ।
कियच्चिरं नाम बत प्रसन्ने
जिघृक्षते दूषणपङ्कमस्मिन् ॥ २२ ॥
दुर्मेधसा मुक्तिनिशुम्भनेषु
प्राय विपर्यासफलः प्रयासः ।
नेत्रातुराणां हि निरीक्षितव्ये -
वालोक एव प्रतिरोधहेतुः ॥ २३ ॥
असन्मुखीना सुभगादृतेषु
गुणेषु विस्पष्टतरार्थभावा ।
क्षुद्रा न वेश्येव खलप्रणीतिमुदे रसप्रौढिमतो जनस्था ॥ २४ ॥
2575

Page #205

2576
A DESCRIPTIVE CATALOGUB Or
द्वित्राणि संयोज्य दुरक्षराणि
तेनैव वाचास्पतितां प्रपन्नः। वचोविपाकव्यसनश्रमेण
न क्लिश्यते यः स तु नाम धन्यः ॥ २५ ॥ नैवेह सन्दर्भगुणा न भावा
न वा रसानामपरिक्षतिश्च । तथापि सुश्लोकतयैव नेतु
मनीषिणः कर्म ममाद्रियन्ताम् ।। २६ ॥ भारस्य भूमेश्वरोपणाय
प्राप्तो यदना हरिरन्ववायम् । शशास सभाखिलशत्रुरुर्वी
क्रोडी कृतामम्बुधिभिश्चतुर्भिः ॥ २७ ॥ सनाथयन्द्वारवती प्ररूढा
मुदन्वतः पाथसि पश्चिमस्य । न जातु शौरिः स्पृहयाम्बभूव
श्वेतान्तरीपान्तरविश्रमाय ।। २८ ॥ तप्तभरितपसः समुन्नता
प्राप्य भूतिमवधीरितद्विषः। भुक्तसर्वविषयस्य संयुगे
मृत्युरस्य न हि याति शोच्यताम् ॥ ६८॥ सा त्वमात्मवधपातकोधमादारमप्रतिनिवर्तितुं पुरीम् ।
End:

Page #206

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2577
स्वानुरूपवरसम्प्रयुक्तया
विस्मरिष्यसि शुचं तनूजया ॥ ६९ ॥ त्यज्यतां पतिसमागमभ्रमः
प्रेत्य केन क इवानुषज्यते । स्वस्तपूर्वचरितोचितागति
भित्रभिन्नविषया हि देहिनाम् ॥ ७० ॥ तत्प्रदाय गुणिने गुणोज्वला
मात्मना हरितनूभवे सुताम् । आरचय्य च तपः सुदुष्करं
लप्स्यसे गतिमदुम्कदाश्रिताम् ॥ ७१ ॥ इत्य सावुशनसः सहेतुभिः
स्तैर्वचोभिरुपरम्य साहसात् । प्राविशत्पतिशुचेव सर्वतः
शून्यगोपुरचतुष्पा पूरीम् ॥ ७२ ॥ तावद्भयाकुलतया दनुजैः सदारैः
तामुझितां समरमूर्ध्नि हतावशेषैः । अध्यास्य वजनगरी सहिता दुहित्रा
दैत्याङ्गना मुररिपोः स्तनयाय तस्थे ।' ७३ ॥ Colophon : (See Leaf No. 15.) इति दन्तिद्योतिदिवाप्रदीपाङ्कसत्यमालश्रीनिवासदीक्षितवंश्येन घटिकाशतकवेरय्यादीक्षितस्य पुत्रेण मृत्युञ्जयेन विरचिते
प्रद्युम्नोत्तरचरिते प्रथमः सर्गः ॥

Page #207

2578
Sarga.
2
2
See Leaf No. last.
इत्यय्याध्वरिसूनोर्मृत्युब्जयस्य कृतौ प्रद्युम्नोत्तरचरिते एकादशः सर्गः ॥
gft: 309 11
3
4
5
6
7
Subject: Pradyumnottarcarita. 1-11 Sargas.
Leaf.
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
R
Ślokas.
89
82
76
92
89
65
97
?
ទ
82
10
94
11
73
Remarks: The Ms. is in good condition. The 8th Sarga is omitted
herein.
The work has not been printed so far. of this work is available in this library.
1-15
28
39
49
61
Burnell's Catalogue No. 10193. Substance-Palm leaf.
70
Mṛtyunjaya the author of the Pradyumnottaracarita is a descendent of the famous Ratnakheṭa Śrīnivasadiksita, the father of Rajacuḍāmaņi Diksita. The author's father was one Ayya Dikaita who could compose 100 verses in one hour.
82
93-91 blank leaves
100
108
118
॥ प्रह्लादविजयः ॥
3696. PRAHLĀDAVIJAYAḤ.
A paper transcript See T. V. No. 64.
column,
Page 159. Right Size-16x14 inches. Leaves-113

Page #208

SANSKRIT MANUSORIPTA
2579
(55-187). Lines-7 or 8 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthas-2500. Author-Veikatanātha. Complete. (1-26 Adhyayas.) Beginning:
हरिः ॐ ॥ शुभमस्तु ॥
॥ प्रह्लादविजयम् (6) ॥ श्रीभारते मागवते च विष्णु
धर्मोचरे वैष्णव (मत्स्ययोश्च । श्रीनारसिह्मेऽप्यथ नारदीये
कौमें पुराणेषु तथापरेषु)॥ प्रह्लादमुद्दिश्य कथाः प्रवृत्ता
यास्ताः समाहत्य तदानुपू (ा)। (श्लोकांश्च तानेव) सुसङ्गतार्थ
संयोज्य मोदं विदुषां करिष्ये ॥ जेण्यामीति प्रतिज्ञाय सपितावमितौजसम् । जितवानजितं विष्णुं या परां भक्तिमुद्वहन् । तस्य भागवताग्रयस्य प्रह्लादस्य महात्मनः । प्रह्लादविजयं नाम वक्ष्ये चरितपडतम् ॥
॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ ताम्रातनोति तिरुवेङ्कटनाथभाक्तः
प्रह्लादयोगिरचितं परमं चरित्रम् । सिन्धुं विगाह्य जनितानि विमुक्तिमुक्ता
जालानि हस्तसुलभानि रसाश्रयाणाम् ॥

Page #209

2580
À DESORIPTIVE CATALOQUB OT श्री सरस्वत्यै नमः । श्रीवेदव्यासाय नमः ॥
श्रीवासुदेवब्रह्मणे नमः ।। प्रह्लादं नितरां निजाघ्रिशरणं कुर्वन्यथार्थाभिधं
यस्तम्भा (दुदभूगभीरोनेनदै दैत्यान्मुहुः स्तम्भयन् । तं(भक्तावनबद्धकङ्कणमहं लक्ष्मीमहीसे)वितं श्रीगोपालमहर्निशं हृदि भने सर्वार्थसांसद्धये ॥
ॐ तत्सत् ॥ श्रीमन्नारदीये ॥ . श्रीमत्पनजताक्ष्यफल्गुन शुकप्रह्लादभीष्मोद्धव
व्यासाकूरपरामरधुवमुखान्वन्दे मुकुन्दप्रियान् । यैस्तीर्थैरिव पावितं त्रिभुवनं रवैरिवालङ्कृतं
सद्वैद्यैरिव रक्षितं सुखकरैश्चन्द्ररिवाप्यायितम् ।। अस्ति त्रैलोक्यविख्यातं वनं नैमिशसंक्षितम् । पवित्रं गोमतीतीरे नित्यपुष्पफलर्धिमत् ।। स्वलस्कृता महात्मानः श्रीभागवतलक्षणः । ऋषयो यत्र सत्रेण चिरं हरिमपूजयन् । विवभुः शाखिनो यत प्रोत्फुल्लकुसुमोत्कराः । रत्नोज्वला इव सुरा यज्ञभागार्थमागताः । तत्राश्रमे......सीद्ब्रह्मलोकनिभः शुभः । सपुत्रपशुदाराणां महर्षीणां मुखावहः । दत्तमिष्टं हुतं जमं भुक्तं पीतञ्च भाषिनम् ॥ यत्किश्चि................जनाः। तस्मिन्महाश्रमे(पुण्याः)शौनकाया महर्षयः॥

Page #210

2681
SANSKRIT MANUSORIPTI अवसन्विष्णुपादाजद्वन्द्वध्यानपरायणाः । ते कदाचित्समासीनं सूतं पप्रच्छुरादरात् ॥
पराशरः ॥ श्रीभागवते ॥ एवं वृतः शशधृतिर्हिरण्यकशिपोरथ । प्रादात्तत्तपसा प्रीतो वरांस्तस्य सुदुर्लभान् ॥ ब्रह्मा ।।....मे दुर्लभाः पुंसो यान्वृणीषे वरान्मम तथापि वितराम्यङ्ग वरान्यद्यपि दुर्लभान् ।। ततो जगाम भगवानमोषानुग्रहो विभुः। पूजितो सुरवर्येण स्तूयमानः प्रजेश्वरैः ॥
हरिवंशे ॥ ततो देवाश्च नागाश्च गन्धर्वा ऋषिभिः सह । वरप्रदानं अत्त्वैव पितामहमुपस्थिताः ॥
देवाः ॥ वरेणानेन भगवन् बाधयिष्यति नोऽसुरः । प्रसीद नस्त्वं भगवन् वधोऽस्येह विचिन्त्यताम् । सर्वलोकहितं वाक्यं श्रुत्वा देवः प्रजापतिः । आश्वासयामास सुरान् सुशीतैर्वचनाम्बुभिः ।।
ब्रह्मा ॥
अवश्यं त्रिदशास्तेन प्राप्तव्यं तपसः फलम् । तपसोऽन्ते च भगवान् वधं विष्णुः करिष्यति ॥ तच्छ्रुत्वा त्रिदशा वाक्यं ततः कमलजन्मनः ।

Page #211

2582
End:
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF स्वानि स्थानानि दिव्यानि प्रतिजग्मुर्मुदान्विताः ।। इति प्रह्लादविजये प्रथमोऽध्यायः ॥
श्रीपराशरः ॥ एवंप्रभावो दैत्येन्द्रो मैत्रेयोऽभून्महामतिः । प्रह्लादो भगवद्भक्तो यं त्वं मामनुपृच्छसि ॥ यस्यैतचरितं तस्य प्रह्लादस्य महात्मनः । शृणोति तस्य पापानि सघो गच्छन्ति संक्षयम् ।। अहोरात्रकृतं पापं प्रह्लादचरितं नरः । शृण्वन् पठंश्च.......व्यपोहति न संशयः ।। पौर्णमास्याममावास्यामष्टम्यामथवा पठन् । द्वादश्यां वा वदामोति स प्रदानफलं नरः ।। प्रहादं सकलापत्सु यथा रक्षितवान्हरिः । सथा रक्षति यस्तस्य शृणोति चरितं नरः ।।
ब्रह्माण्डोचरभागे । य एनं शरणं यान्ति नरसिंहं भयागमे । नारसिंहस्त्वयं देवस्तं भयेभ्योऽपि रक्षति ।। उग्रोऽप्यनुग्र एवायं स्वभक्तानां नृकेसरी । केसरीव स्वभक्तानामन्येषामुग्रविग्रहः ।।
श्रीमागवते ॥ एतद्य आदिपुरुषस्य मृगेन्द्रलीला
दैत्येन्द्रयूथपवर्ष प्रयतः पठेत ।

Page #212

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2588
दैत्यात्मजस्य च सतो प्रवरस्य पुण्यं
श्रुत्वाऽनुभावमकुतोभयमेति लोकम् ॥ Colophon: इति श्रीमद्वेष्टनाथस्य योजिते श्रीप्रसादविजये षडिंशोऽध्यायः ॥
ॐ तत्सत् ॥ हरिः ॐम् ॥ शुभमस्तु ।
श्रियःपतये नमः ॥ प्रहादविजयं(:) सम्पूर्ण (:) । Subject: Prahlá la Vijaya. 1.-25 A lhyiyas. Adhyāya Leaf.
Adhyaya. Leaf • I. II.
XV.
113 III.
XVI. XVII. XVIII.
61
XIV.
107
॥५
118
IV.
73
121
V.
76
124
VI.
19
XIX.
182
VII.
28
XX.
135
VIII.
86
XXI.
144
88
XXII.
148
Ix. x.
.
91
XXIII.
151
XI.
93
XXIV.
154
XII.
97
XXV.
157
XIII. 103 XXVI.
167 Remarks : -The Ms. is in good condition. This is a compilation
of Purūnic passages and gives the information found in several purāņās viz., Bhārata, Bhāgavata Vişnupurāna etc. regarding Prabläda. The last Adhyāya comprises of (1) प्रहादकृतनृसिद्मशतकं, (2) नृसिह्यासहस्रनाम (3) नृसिहाकवचम्
Is this Venkatanátha, the same as the teacher of Dharmarajadhvarindra---the author of the Vedāntaparibhāns ?

Page #213

2684
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
॥ प्रासभारतम् ॥
3697. PRASABHARATAM.
Burnell's Catalogue No. 10129. Page 159. Right column.
Substance-Palm leaf. Size ---15 X11 inches. Leaves48. Lines-6 or 7 to a Page. Script-Grantha. No. of
Granthas--1400. Author--Sūryanārāyaṇakavi. Complete. Beginning :
..... .........न्यग्रयायी। तुङ्गारम्भस्वानुजे दत्तराज्यो
भङ्गापनारातिभूपो बभूव ॥ १३ ॥ पाराशर्यास्सत्यवत्यास्तनूजो
दारान् स्वान्दा....भस्य । ...राभौ द्वौ स्वच्छवृत्तेः कुमारी
माराकारावन्धपाण्डू प्रशस्तौ ॥ १४ ॥ राजा पाण्डू राज्यभारं स दधे
खाजावुच्चैः स्व....वर्गः। पूजाहा ये पूजितास्तेन तेऽलं
स्वोजाः कुन्तीमद्रजाञ्चोपयेमे ॥१५॥ साकं ताभ्यामङ्गनाम्यां स पाण्डुः
कोकं सत्याप्रेम.......न् । भूकम्पश्चोत्पादयन् सैन्यभारा
देकं प्रापाद्रीन्द्रमाखेटहेतोः ॥ १६ ॥

Page #214

2685
BANSKRIT MANUBORDITS कान्तारे तत्प्रान्तसीमोपजाते.
शान्तात्मानं हस्तिशार्दल... । सान्तान् बाणैः सञ्चारैष कुर्वन्
क्लान्तानार्यः साश्ववर्यश्चिरं सः॥ १७ ॥ एणाकारं तापसद्वन्द्वमग्रे
क्षीणायुः सङ्क्रीडमानं स वीक्ष्य । पाणावा....बाणं तदीयान्
प्राणान् हर्तु तत्र वेगान्मुमोच ॥ १८ ॥ प्रोतास्त्रेणाशापि तेनावनीशो
हा तारकृत्वं यासि चेत् स्त्रीरिरंसुः । वीतासुः सन् यास्यसि क्षिप्र(मेव
प्रेताधी)शावासमित्यक्षमेण ॥ १९ ॥ शापामि तं विश्रदन्तः शमीवः
त्पापापेतः पाण्डुराजः स्वसैनाम् । चापासि श्रीसंयुता सभिवर्त्य
प्रापाद्रीन्द्र................ ॥२०॥ आर्ये नारी लक्षणे नोत्तमेना.
वार्ये खेहादन्वयाता पति तम् । भायें भक्त्या श्रद्धयैवेषताभ्या
....क्तिरास्तान्वितः सन् ॥ ११ ॥ तत्रावासं तन्वतो भूमिभर्तुः
सत्राशानां सन्मखैर्मोददस्य ।

Page #215

2586
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
पुत्राभावाद्भूरिशोको जिजृम्भेऽ पु नास्तिलोको विदुर्यत् ॥ २२ ॥
आहाभीष्टाभङ्गनामात्ततापः
स्वाहातुल्यां स्वश्रिया सोऽयमाद्याम् । नीहाराभो न्यक्कृताशेषभोगो
(मोहा) देतां वाचमाचारशुद्धाम् ॥ २३ ॥
कान्ते कुन्ति क्षत्रियाणि प्रवीण शान्ते शश्वन्मोदित श्रीमुकुन्दे ।
स्वान्ते मे शुवर्धतेऽपुत्रकत्वा
मां (ते शक्त्या) कर्तुमर्हस्य शोकम् ॥ २४ ॥
अन्याने त्यातिप्रशस्य नृहस्त्वं
धन्यस्तेभ्यः साधुपुत्राम् लभस्त्र ।
तन्यायः प्राक्क्षत्रनारीभिरातो
जन्यावन्या.... तेषु ॥ २५ ॥
इत्याख्यातर्यत्र भर्तर्यवन्ती
सत्याया सा शालमाह स्म कुन्ती । मत्या नाहं मर्त्यमिच्छाम्यपत्य
कृत्यायेदं कीर्तिरस्मद्विधाभिः ॥ २६ ॥
..... पुरे मत्पितुर्वर्तमानः
सञ्चार्युoय सन्मुनिः क्रोधशाली ।
स्वश्चारुश्री देवतावश्यमन्त्र
पश्चाक्षर्याः पाठशीलोऽदिशन्माम् ।। २७ ।।

Page #216

HANSKRIT MANUSORIPTS
2687
End:
सलिलमथ निवापं शासनात्तत्रमातु
स्तुलितसुरवराय स्वर्गतायाजाय । हलिसहजसहायोऽयं विषादेन दत्त्या
मलिनजनदुरापां मर्त्यराट् कीर्तिमाप ॥ ७८ ॥ अजातारिस्पष्टं हरिसहजबन्धुप्रियसुह
द्विजानन्द्यात्मालं द्रुपदतनयामात्सहितः । गजाश्वश्रीपत्तिप्रवररथयथैः सममगात्
स जातानन्दः स्वांपुरमतनुवाधारवयुतः ।। ७९ ॥ पितामहमुखादथो निखिलधर्मनीत्यागमाः
श्रुताः सुमतिशालिना सुखकता सुराणां नृणाम् । सता सरसभाषिणा सकलदुष्टसंहारिणा
कृता वसुमती सती चिरमनेन सैकप्रिया ॥ ८॥ भूभाराहरणाय भूतलकतानेकावतारे
.
.
.
.
.
..
.
.
.
..
.
.
..
.
..
.
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
..
..
.
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.
............... ॥ ८१ ॥ ..मिवागमास्तदनुजाश्चत्वार आर्य नृपं
सन्धा विद्रुतमानसाः समधियस्सेवन्त एव म ते । सिन्धावुद्भवमेयुषीव कमला विश्वम्भरे द्रौपदी.
बन्धावत्र विशेषसक्तिसहिता विश्वडिता तिष्ठत ॥८२॥ सुरनरसुखकारी सोमवंशावतंसो विरचितहयमेधः पाण्डवः पापभीरुः।

Page #217

2588
A DËBORIPTIVB CATALOGUE OF अरमत कुरुपुर्यामश्चितश्रीसमृद्धि
विरमनुजसहायः पालयन् प्राणभाजः ।। ८३ ।। पुत्रः काश्यपविश्वनाथसुमतेः श्रीसूर्यनारायण
चित्रं प्राससमेतभारतमिदं काव्यं कवियतिनोत् । अत्र प्रीतिमनुत्तमा सुमतयो यान्त्वेतदाहुः कवे
रत्रत्यं फलमिन्दिरापतिरलं दद्यात् परोक्षं फलम् ।। ८४ ॥ Colophon: इति काश्यपकुलतिलकविश्वनाथोपाध्यायसूनुना सूर्यनारायणक
विना रचिते प्रासभारते (एकादशः सर्गः) Subject: Prăsabhārata. 1-11 Sargas. Sarga, Leaf. Slokas. Sarga. Leaf. Sokas. ___I. 9. 105.
VI. 37. 92. II. 17. 103. VII, 42. 100. III. 21. 69. VIII. 40. 74 IV. 27. 104.
IX. 56. 110. v. 32. 96.
x.
78. XI. Sarga Leaf 68. 84 Slokas. Remarks:-The Ms. is in a fairly good condition. The Ms. abruptly
begins with 13th śloka of the first sarga. On the title page is given:'मेलकावेरि शेषाद्रिदीक्षितानां पुस्तकं विश्वनाथोपाध्यायसूनु सूर्यनारा.
यणोपाध्याय विरचितं प्रासभारतम ॥ The author of the work is one Süryanārāyana Sumati, son of Viśvanātha Sumati. It is not known whether this author is in any way connected with Iśvarasumati referred to proviously. The work deals with the story of the Mahabharata.
The author's descendants are still traceable in the Tinnevelly District.
62.
-
-

Page #218

Remarks:
BANSKRIT MANUSCRIPTS
॥ प्रासभारतम् ॥
3698. PRĀSABHĀRATAM.
Burnell's Catalogue No. 10128. Page 159. Right column. Substance-Palm Leaf. Size- 17x1 inches. Leaves40. Lines-8 to a Page. Script-- Telugu. No. of Granthas-1400. Author-Suryanārāyaṇakavi. Complete
Beginning:
(1-11 Sargas).
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3697.
See Remarks under
The Ms. is in good condition. No. 3697. This is a copy of 3697.
825
॥ बालभारतम् ॥
3699. BĀLABHĀRATAM.
Burnell's Catalogue No. 10122. Page 159. Right column. Substance-Palm leaf. Size-16 x 11 inches. Leaves-109 (48-156). Lines-6 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas-1350. Author-Agastya Pandita.
Incomplete
(1-11 Sargas.)
अस्त्यत्रिनेत्रप्रभवः कलात्मा
शशीति नक्षत्रगणस्य नाथः ।
यं वारिजश्री इरमासवाचा
arú gìófzz91affa || 2 ||
2589
सेव्यः सुराणां हिमवर्षिपादः सम्भावनीयः शिरसा शिवेन ।

Page #219

2590
À DESORIPTIVE OATALOQUZ OK, महीधभत्रैव तमोऽपहन्त्री __ यः कौमुदी दिव्यनदी प्रसूते ॥२॥ न जाह्ववीयैश्च न यामुनश्च
न चापरामा सरितां पयोभिः । यस्योदयेनैव सुजातधानो
बंडीय सीमृद्धिमुपैति वार्षिः ॥ ३ ॥ बुधस्ततोभून्नव सुग्रहेषु
रत्नेषु मुक्ताफलवन्मनोज्ञः। यः कर्दमापत्यमिलाभिवानं
पर्यग्रहीत् पश्चशरायुधातः ॥ ४ ॥ तस्यात्मजोऽभूत्पुरुहूतसार
पुरुरवा भूवलयस्य गोप्ता । नारायणोरुप्रगवां स्त्रियं यो
जयश्रिया सार्धमलब्धदैत्यात् ॥५॥ तस्यायुरायुर्दमनो रिपूणा
मासदिनूनः स्वगुणैस्तनूजः। हृष्यद्धरित्रीपुलकाङ्कुरामा
रराज यस्याध्वरयुपराजिः ॥ ६ ॥ पुत्रस्तदीयो नहुषोऽधिरूढ
त्रिविष्टपं पुण्यपरम्पराभिः । कुत्रापि सुत्राम्णि चिरं प्रणष्टे स्वाराज्यमिन्द्रः स्वयमेव चक्रे ॥७॥

Page #220

SANSKRIT MANUSOBIPTS
2591
अजायतास्मादनघो ययातिः
पेष्टुं द्विषामुचलितस्य यस्य । नभस्युदीर्णो बलरेणुरासी
द्धनो यशः केतकजन्महेतुः ॥ ८॥ पुण्यैस्सुतस्तस्य बभूव पूरुः
शापोपन्ना भृगुजन्मनो (क्रोधोदितां दैत्यपुरोधसोया)। पितुर्निदेशाभिजवंशलक्ष्म्या
प्रागेव जग्राह जरा प्रष्टः ॥९॥ तदन्वयोदन्वति जन्मभाजा.
मुदग्रतेजोभृतदिङ्मुखानाम् । मध्ये बहूनां भरतः प्रतीतो राज्ञां
मणीनामिव कौस्तुभोऽभूत् ॥ १० ॥ सेनासु येनासुरनायकानां
नीतासु शान्ति निशितैः क्षुरप्रैः। शरासनं शातमखं नवाना
मम्भोमुचामाभरणं बभूव ॥ ११ ॥ गोत्रे तदीये महति प्रशस्ते
बभूव हस्ती बहुमान्यसत्वः । या शत्रुशुद्धान्तवधूमुखेषु
तमालपत्रापचयं वितेने ॥ १२ ॥ वस्वोकसाराममरावतीन
श्रीचारुताभ्यामतिवर्तमानम् ।

Page #221

2692
A DESCKIPTIVE CATALOGUE OF
यक्षामरेशाभ्यधिकेन येन
चक्रे पुरं हस्तिननामधेयम् ॥ १३ ॥ कुले कुरुस्तस्य पतिर्धरित्र्याः
कुलाद्रिसार किल जन्म लेभे । असम्मितैश्वर्यवतो विचित्रं
यस्यातपत्रं सितमेकमेव ॥ १४ ॥ तत्सन्ततौ शन्तनुरूर्जितश्री
रुच्छ्रायवत्यामुदपादि राजा । दातुर्यतः स्वास्थ्यमियाय नित्यं
प्रत्यार्थिनां संहतिरर्थिना ॥ १५ ॥ स पौरवः पौरुषमोचितारि
महारथो जातु स्थाधिरूढः । मृगेन्द्रसत्वो मृगयां विधाय
त्रिस्रोतसस्तीरभुवं प्रपेदे ॥ १६ ॥ सा तत्र मूर्तासरिदुत्तरीय
प्रकाशितैकस्तनमुद्वहन्ती। अतिष्ठत सेरमुखेन्दुरस्मै
धनुष्मते पुष्पशरोपमाय ॥ १७ ॥ अभीक्ष्णमाखेटविहारखिन्नो
नृपस्तदा निर्मलकान्तिपूरम् । पिवनदी विस्मयविस्तृतेन
जगाम नेत्राजलिना न मिम् ॥ १८ ॥

Page #222

SANSKRIT MANUSORIPTA
2508
तथा विधायां नृपतेरहेतु
बभूव तस्यामभिलाषबन्धः । पुंसां मनः पूरुकुलोद्भवानां
जागर्ति वस्तुन्यभिजात एव ॥ १९ ॥ अथाब्रवीदभ्रनदीमदीना.
म चेत्परस्यासि परिग्रहस्त्वम् । राज्यं शरीरं मम जीवितश्च सुभ्र त्वदायत्तमवेहि सर्वम् ॥ २० ॥
End:
इति वादिनमीपदुद्धतं
सितवानात्स्यमवोचदर्जुनः । मरुतामपि विष्टराण्यमी
ध्रुवमर्हन्ति न तावकं पुनः ॥ ७४ ॥ यतिवेषभृता तव स्थितं
सविधेयेन स एष धर्मजः । चतुरम्वुधिमध्यवर्तिन
वरणावस्य नृपाः सिषेविरे ॥ ७५ ॥ अनिलस्य सुतोऽयमूर्जितो
भवता सूदपतिळधायि यः। अवतंसति यक्ष सुचवां
नवसौगन्धिकगन्धि यद्यशः ॥ ७६ ॥ अभिजातगुणाविमौ यमौ
सरवाचस्पातसानिभावुभौ।

Page #223

2694
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF तव यौवनवयौवनोदयौ
तुरगाणाश्च गवाश्च शिक्षको ॥ ७७ ॥ द्रुपदस्य सुतोऽयमुज्वला
निहितायाः स्वगृहे सुदेष्णया । निहताः प्रबलेन यत्कृते
निशि भीमेन शतश्च कीचकाः ॥ ७८ ॥ इति वादिनि बभ्रुवाजिनि
क्षितिपं व्याहरति स मारुतिः । अयमिन्द्रसुतो धनुष्मता
वशिनाश्च प्रथमो जगत्रये ॥ ७९ ॥ बहु यस्य परीक्ष्य विक्रम
भजतः संयति कान्दिशीकताम् । सगणस्य हरेधुवं यशो
मलिनं खाण्डववाद्विधूम्यया ॥ ८० ॥ पुरवैरिण यस्य सन्ततं
चरितश्लाघनकम्पमूर्धनि । स्मृतनिर्दयगाण्डवाहति
अकितेवाभ्रसरित्प्रकम्पते ॥ ८१ ॥ युधि नर्तयति स्म यो धनु
नयमेव कवन्धसंहतिम् । तव वर्मनि नर्तयस्त्रियः स्थितवानेष मृदङ्गवादकः ॥ ८२ ॥

Page #224

SANSKRIT MANUBORIPTI
2596 विरताविति मारुतेगिरी
पितरं न्याहरदुत्तरो वचः। युधि देवसुतः स एष मा
सुकृती मोचितवान्भयादिति ॥ ८३ ॥ स तु मात्स्यपतिर्यथोचितं
सदकान्मुिदितः पृथासुतान् । अदिशद्विजयाय चोरी
वशिने सा जगृहे स्नुषामुना ॥ ८४ ॥ अथ दूतनिवेदितोदयास्ता
न्हरिरागत्य कृती स भागिनेयः । वसु वृष्टिमिराततान पूर्णा
स्तनयित्नुर्नभसि इदानिवाद्भिः ॥ ८५ ॥ द्रुपदमागधकेकयाषिप
प्रभृतिषु सम्मिलितेषु बन्धुषु । दुहितरमभिमन्यवे ददौ
महितपणेऽहनि मात्स्यभूपतिः ॥ ८६ ॥ धौम्येन तस्य मिथुनस्य वनागतेन
निर्वर्तिते परिणये विधिवत्प्रहृष्टाः । साकं मुकुन्दमुखबन्धुजनेन प्रार्था
मात्स्यस्य सअनि सुखं न्यबसन्प्रतीताः ॥ ८७ ॥ Colophon:
इति श्रीगदगस्त्यपण्डितकृती बालभारते एकादशः सर्गः ॥

Page #225

2596
À DESORIPTTVE CATALOGUE OF
Subject: Bilabhārata. 1-11 Sargas. Sargas
Slokas. 1.
92
Leaves.
57
II.
117
JII.
77
89 74 107
IV.
V.
84
94
VI.
106
105
VII.
101
117
VIII.
80
126
-
IX.
105
136
1. 20
147
XI.
87
156
Remarks:--The Ms. is in good condition. The Ms. abruptly breaks
off in the first stanza of the 12th sarga.
Agastyapandita is the author of this work. Scholars may be aware of the fact that he belonged to the Andhra country and that he was the famous author of the Pratāparudrīya. Vid. yānātha seems to have been only a title conferred on him.
ll agita H
3700. BĀLABHĀRATAM. Burnell's Catalogue No. 10121. Page 159. Right column.
Substance-Palm leaf. Size--164x1} inches. Leaves-. 62. Lines --5 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas1250. Author-Agastya Pandita. (1-9 sargas only). In:
complete. Beginning---Same as No. 3699.

Page #226

BANSKRIT MANUSCRIPTS
2697
End:
स तं जगादार्य न वेत्सि कार्य
द्विषद्गतश्रीहरणप्रणिौ। भीमार्जुनौ ते सहजो विहाय
कथं सपत्नीसुतमिच्छसीति ॥ १०१ ॥ कुन्त्यां यथा भद्र ममास्ति भक्ति
स्तथैव माद्यामपि निर्विशेषा । जीवामि मे मातुरहं ततदस्यां
जीवत्वसावित्यवदत्स यक्षम् ॥ १०२ ॥ धर्मोऽहमस्ति तव वेदितुमानृशंसं ___ यातो मृगत्वमरणिं हृतवान्द्विजाते। सर्वेऽप्यमी त्वदनुजा मदनुग्रहेण
जीवन्त्विति प्रमदवानपदत्स दिव्यम् ॥ १०३ ॥ तीरातेषु समुत्थितेषु सहसा सुप्तप्रबुद्धष्विव
प्रीतं विसयिनं च पुत्रमवदत् भूयोऽपि धर्मस्तदा । इष्ट रूपमयत्नमेव दधनो भूभ्ना प्रसादस्य मे - भूमौ कश्चिदपि त्रयोदशमिमं वर्ष न जानातु वः ॥ इत्युक्तवत्यरणिमाशु वितीर्य तस्मि
नन्तर्हिते सवितरीव दिनावसाने । वैतानहव्यवहधूममिलतमित्रं
पार्थास्तपोवनमवापुरवातहर्षाः ॥ १०५ ॥ Colophon:
इत्यगस्त्यकृती बालभारते नवमः सर्गः ॥ हरिः ॐ । श्रीसरस्वत्यै नमः । श्रीसाम्बसदाशिवार्पणमस्तु ॥ 326

Page #227

2698
A DBSORIPTIVE CATALOAUB OF
श्रीगुरुचरणारविन्दाभ्यां नमः ॥ Subject: Balabhārata. 1-9 sargas only.
Sarga. Slokas. Leaves. Sarga. Slokas. Leaves. ____I. 92 6
v. 106 32 II. 117 14
VI. 105 40 III. 90 2 0 VII. 100 48 IV. 14 .25 VIII. 8055
Sarga IX. Blokas 105 Leaves 62.
Remarks:-The Ms. is in good condition. This abruptly ends with
the 9th sarga.
।। बालभारतम् ।।
3701. BALABHARATAM. Burnell's Catalogue No. 10123. Page 159. Right column.
Substance--Palm leaf. Size--11X1 inches. Leaves--101 (77th missing). Lines--5 or 6 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthas---1350. Author---Agastya Pandita. (1-10 sargas only) Incomplete. Beginning-Same as No. 3699. End :
चत्वारः शरनिकरैः कुरुप्रवीरा.
बैकर्तीकमपि वरूथिनीममथ्नन् । दिक्पालद्विपपतयारदप्रकाण्डै___ गङ्गाया व सरितस्वटीमुदग्राम् ॥ ११८ ॥ प्रसभं हृतं प्रकटयन् कृतज्ञता
मनुजेन मात्स्यमहितादमोचयत् ।

Page #228

BAISERIT MANUSom
2699
अपना गृहीतमथ तं च रक्षितात्
सुहृदस्ततः प्रिययशाः पृथासुतः ॥ ११९ ॥ हित्वा सुशर्मणि यशः सह गोधनेन
होते गते निहतशेषबकानुयाते । चन्द्रातपक्षपितसैन्यममीरखेदां
तां यामिनीमवसदध्वनि पात्स्यराजः ॥ १२० ॥ Colophon:
इत्यगस्त्यपण्डितकृती बालभारते दशमः सर्गः ॥ Subject: Bālabhārata, 1-10 sargas. Remarks-The Ms. is in good condition. The Ms. abruptly ends
with the 10th sarga and the first sloka of the 11th beginning with the 'अपरेधु:' is given. Three stray leaves are placed before the 1st leaf, containing some passages from the Mahabharata.
॥ बालभारतम् ।
3702. BĀLABHĀRATAM. Burnell's Catalogue No. 10124. Page 152. Right column.
Substance-Palm leaf. Size--141 x 11 inches. Leaves --23. Lines-7 or 8 to Page. Script--Grantha. No. of Granthas-520. Author-~-Agastya Pandita. (1-4
sargas only). Incomplete. Beginning-Same as No. 3699. End:
एतद्विधाय सहसा धनुराततज्य
मेभिः शरैर्गगनलोलमिदं शरव्यम् ।

Page #229

2600
À DESORIPTIVE CATALOGUE OF
युष्मासु भूमिपतयः कृतहस्तमुख्या
यं पातयेत्स परिणे यति पत्स्वसारम् ॥ ७५ ॥ Colophon: इत्यगस्त्यपण्डितकृती बालभारते चतुर्थः सर्गः । अथैवमाख्याय सवीरवर्य
श्विकीर्षितः कार्मुकमाततज्यम् । महीपतीन्मञ्चगतान् भगिन्य
प्रदर्शयन् प्रारभताभिधातुम् ॥१॥ दुर्योधनोऽसौ नृपतिः पुरस्ता
दृष्ट्वा यटीयां श्रियमत्युदग्राम । बीळेनं गूढः किल दिश्युदीशं
कुत्रापि वासं कुरुते कुबेरः ॥ २॥ अस्यानुजा मौलिभिरूढरत्न
शासनाद्या वसुधाधुरीणाः। पृष्णन्त्यमी काञ्चन कान्ति मुद्रा
शेषस्य नागा इव पार्श्वभाजः ॥ ३॥ गान्धारनाथः शकुनिगरीया
नसौ यमक्षेपु वदन्ति शौण्डम् । आचार्यपुत्रोऽयममुष्य शौर्ये
स एव देवः सदृशः पिनाकी ॥ ४ ॥ आलीभृदङ्गे सहजं तनु
बालार्कतुल्यधुतिरेष कर्णः। जीमूतवाहस्य शिबेर्दधीचे. रनन्तरं स्पर्शनतोयमाहुः ॥५॥

Page #230

SANSKRIT MANOSORIFTS
2601 हलायुधोऽसौ हर भूधराभो - विभाति नीलाम्बरयोयुगेन । विधाकृतेनैव हलेन रोषा
पूरेण बद्धो यमुनापगायाम् ॥ ६॥ वंशे यदना विहितावतार
श्रीवत्सलक्ष्मा पुरुषः स एषः । विच्छायतां येन हृते युवृक्षे
शचीमुखं नन्दनवत्प्रपेदे ॥७॥ Subject: Bala bhārata. 1-4 sargas only. Remarks :-The Ms. is in a fairly good condition. The Ms.
abruptly ends with the 7th sloka of the 5th sarga.
॥ बालभारतम् ॥
3703. BĀLABHĀRATAM. Burnell's Catalogue No. 10125. Page 159. Right column. Substance-Palm leaf. Size-111x1 inches. Leaves-37. Lines-- 6 to 8 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthag-580. Author--Agastya Pandita. (5 to 8 sargas only) Incomplete. Beginning:
अथैवमाख्याय सवारवर्यः
चिकीर्षितः कार्मुकमाततज्यम् । महीपतीन्मन्चगतान भागिन्यै
प्रदर्शयत् प्रारमताभिधातुम् ॥१॥ दुर्योधनोऽसौ नृपतिः पुरस्ता
दृष्ट्या यदीयां श्रियमत्युदाराम् ।

Page #231

2602
End:
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
व्रीळेन गूढः किल दिश्युदीच्यां कुत्रापि वासं कुरुते कुबेरः । २ ॥
प्रदर्शितो दूरत एव शम्भुना तपश्चरन्तं सविषक्तकार्मुकः ।
कृशाकृतिः पाण्डुसुतः कृपाजुषां
महीपुत्र्या मनसान्वगृह्यत ॥ २३ ॥
अथापतन्तं घृतसूकराकृर्ति
खुराहतग्रावविनिर्यदार्चिषम् ।
सखोणवाणादलितान्तिकमं
जिघांसुमालोकत मूकदानवः ॥ २४ ॥
स तं विदित्वा सुरमेव कश्चन द्विषनियुकं स्वतपोविघातकम् ।
निहन्तुकामं पदच्छ्रितं निजं
क्षितौ विचिक्षेप शरं च कार्मुके ॥ २५ ॥
Burnell's
Colophon : Same as in the corresponding Sarga of No. 8699. Subject: Balabharata 5 to 8 sargas only.
Remarks:-The Ms. is in a fairly good condition. This Ms. abruptly ends with the 35th sloka of the 8th sarga.
|| बालभारतम् ॥
3704. BĀLABHĀRATAM.
Catalogue No. 10126. Page 159. Right column. Substance-Palm leaf. Size-17x14 inches. Leaves
19. Lines-5 to a Page. Script-Grantha. No. of Gran

Page #232

thas-290.
SANSKRIT MANUSCRIPTS
only) Incomplete.
Beginning - Same as No. 3699.
End:
Author Agastya Pandita ( 1st and 2nd sargas
प्रणम्य माद्री प्रयता तपोधनाद्विरस्तदीयाः प्रतिगृहती शुभाः ।
क्षमस्व शाठ्यं सखि क्लप्तमीया
ममेति कुन्स्यै परिकल्पिताञ्जलिः ॥ ११३ ॥
सुतान् परिष्वज्य धृताशुशीकरे प्रमृज्य नेत्रे दधती जयाशिषः ।
प्रदक्षिणीकृत्य चितागतं पतिं
शुचिस्मिता प्राविशदाशुशुणिम् ॥ ११४ ॥
नृपस्य पत्नीसहितस्य पाण्डवैः
समापिते तत्र परेतकर्मणि ।
अनैपुरेभिः (सह दुःखितां पृथां
पुरं कुरूणां शतशृङ्गतापसः ॥ ११५ ॥
चिराय पाण्डोर्निधनेन ताशा विजृम्भमाणां शुचमम्बिकासुतः ।
तदात्मजा तामुपलालनोत्सवै
पितृव्यस्थ य दर्शनेन ते ।। ११६ ॥
2603
सततममितसत्वः पाण्डवेषु द्वितीयः
पथिपथि मृदुषां सौ क्रीडतो राजधान्याः । विहरत शतसङ्ख्यान् पीडयन्धार्तराष्ट्रान सुत इव विनतायाः शैशवे काद्रवेयान् ॥ ११७ ॥)

Page #233

2004
A DËBOROTİVÉ CATALOGUE OF
Colophon : Same as in the corresponding Sarga of No. 8699.
Subject: Balabhārath. I and II sargas only. Remarks:-The Ms. is in a fairly good condition. The Ms.
abruptly ends with the 115th stoka of the 2nd sarga.
-
--
॥ बालभारतम् ।।
3705. BALABHARATAM. Burnell's Catalogue No. 10121. Page 159. Right column.
Substance-Palm leaf. Size-183x1 inches. Leaves-56 (1-31 and 1-24). Lines-4 or 5 to Page. Script-Gran. tha. No. of Granthas-570. Aathor-Agastya Pandits (2nd 7th ath and 9th sargas only). Incomplete. Beginning:
अथ क्षितीशस्य यथाविधि द्विजैः
समापिते कर्मणि पारलौकिके। सरित्सु (तं वीक्ष्य समीपवर्तिनं
समाददे योजनगन्धया वचः ॥ १॥) गते तव भ्रातरि वत्स पञ्चतां
चिराय नचान्द्रमसं महत् कु(लम् । अरष्टसन्तानतया न शोभते
वनं हरे प्राथनादिवोदधेः)॥२॥ अवेहि विद्वमखिलेन वायं
क्रिया: समस्ताः समायोचिता अपि । विधीयतादेवरधर्मतस्त्वया
सुतोदयः काशि)पतरपत्ययोः ॥३॥

Page #234

BANSKBIT MANUSORIFTS
2805
End:
राजन्मृगः कोऽप्यरणि मीयां
हृत्वा विषाणेन तरौ विषक्ताम् । उतस्तरस्वी विपिनं विगाह्य
मूर्तो नभस्वानिव धावतीति ॥ ८२ ॥ तस्याग्रिहोत्रस्य विशक्य विघ्नं
प्रत्याजिहीर्षनरणिं महीशः। पदानुसारेण जिघांसुरेणं
सहानुजैर्धन्विभिरन्वधावत् ।। ८३ ॥ क्षणं धरित्र्यां क्षणमन्तरिक्ष
शृङ्गाग्रलमारणिरीक्ष्यमाणः । तेषामिषूणामिव लोचनाना
मालक्ष्यमावं हरिणः प्रपेदे ।। ८४ ।। चिरं तमन्विष्य वने विषण्णाः
रखौ ललाटं तपता प्रयाते। कामप्युदन्यातुरतां गतास्ते
वन्या इवेभा वटमूलमांपुः ॥ ८५ ।। Colophon : Same as in the corresponding Sarga:of No. 3699.
Subject: Balabhārata 2ad, 7th, 8th and 9th sargas. Remarks:-The Ms. is in a much decaying condition. This Ms.
abruptly ends with the 85th bloka of the 9th sarga. There are five stray leaves at the end, containing 'the declensional forms of सर्व, सखिन etc.
-
-
-
827

Page #235

2608
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF
॥ बालभारतव्याख्या ॥ 3706. BALABHARATAVYAKHYA. Burnell's Catalogue No. 10127. Page 159. Right column.
Substance-Palm leai. Size--147x13 inches. Leaves-178. Lines-6 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas2650. Author-Saluvatimmayadandanatha. (sargas 1-10) Incomplete. Beginning:
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
..
__ ......रिमित्रसत्प्रकाशम् । आवर्य मधुसमये सुवर्णवृष्टिं
धाराला जनयति कृष्णरायमेघः ।। तद्वंशप्रभवनृपाल............
...................प्रवीणः । वायत्तीकृतनिखिलार्थनीतिविद्याः
कौण्डिन्यान्वयजनुषोऽभवनमात्याः ॥ विहासरेखा विजितेन्दिरा......
................। ...स हि नन्दिराजः
स तेषु रूढोऽजनि नन्दिराजः॥ तस्य सूनुरभवन्महामति
दर्दानशौर्यकरुणानिवासभूः। याम... .....................
.............त्रिकुञ्जरः ॥

Page #236

SANSKRIT MANUSCRIPTS
वाक्यशेषवसुधा वसुन्धरं राजनीतिकलना युगन्धरम् ।
मन्त्रशेखरमसूतराचरं
विप्रसात्कृत समस्त... ॥
. रुहो ..
.
दिवौकसमधिप.........
... दाम्बिका भजत तच्चिन्वानुकूला सती ॥ तस्याः समभवन्पुत्राः सर्वशास्त्रविशारदाः । दानशूरास्त्रयश्वादिपुरुषा इव भासुराः) ॥
•दागुण भूषणः । सूराभः सुरमन्त्रीश इति विश्रुतकीर्तयः ॥ अग्रजस्तेषु विख्यातः साल्वतिम्मचमूपतिः । त्रिषु धर्मार्थकाम
॥
****........
• स्य निदानमाद्यकवितासारस्य घण्टापथः
सङ्गीतस्य निवासभूः कुलगृहं धर्मस्य मूलं श्रुतेः । हेतुर्नीतिफलस्य .....
...
....... पात्रिणां विजयते श्रीसाल्वतिम्मप्रभुः ॥
पद्मा पद्मपति सासूयेव सरस्वती ।
साल्वतिम्मेन्दुः ॥ साल्वतिम्मचमूनाथो वाघते विदुषां मुदे ॥
.
स्यादेव मेडलसतया मतिमान्यतो वा
.. विशङ्का ।
2607

Page #237

2808
A DEBORIPTIVE CATALOGUE or दोषोत्करस्य सुगुणीकरणे प्रवीणा
शक्तिः सदा विजयते खलु सज्जनानाम् ॥
"कान्यं यशोऽर्थकृते व्यवहारवि(दे शिवतरक्षतये । सद्यः फल) निवृतये कान्तासंमिततयोपदेशयुजे” इत्यालङ्कारिकवचनाकाव्यस्य यशःप्रभृत्यनेकानुषङ्गिकफलसाधनतां "कान्यालापांचवर्जयेत्" इत्यस्या) तादृशकाव्याविषयताश्वपश्यन् बाल................चारय इति श्रुतेः। मङ्गलस्य विघ्नसमाप्तिहेतुतया देवतागुरुपूजास्तुतिनमस्कारादीनां मङ्गालात्मतया ग्रन्थादावश्यकर्तव्यतया आ............तनुणस्तुतिरूपम्मङ्गलमादौ निवनाति अस्तीत्यादिश्लोकत्र. येण ॥ अस्तीत्येतत्तिङन्तप्रतिरूपकमव्ययम् ............... मानसपुत्रः तस्य नेत्रं नयनम् "लोचनं नयनं नेत्रम्" इत्यमरः। *
. "कालाः परिमाणिना” इति सूत्रे प्रकारप्रयोगज्ञापनेन च पृथक्त्वावगमादत इति....विति नित्ययो.. शशी , नाना प्रसिद्ध इत्यर्थः । असाधारण्येन व्यपदेशार्थमिदं विशेषणम् । न क्षरन्तीति न क्षीयन्त इति वा नक्षत्राणि ।
..................................................
"न प्रानपान वेदानासत्यानमुचिनकुलनखनपुंसकनक्षत्र. नक्रनाकेषु प्रकृत्या" इति नःप्रकृतिभावाल्लोपाभावः । "नक्षत्रमृतं मं तारम्” इत्यमरः, “गणःप्रमदसङ्घौषाः” इति वैजयन्ती । तस्य माधः पतिः । एतेन परमैश्वर्यं कथितम् ।

Page #238

SANSKRIT MANUHORKYTI
2809
अस्ति विद्यते। तमेव विशिनष्टि । यमिति । आप्त....................(वारिणि जले जायन्त इति वारिजा. नि पानि "सप्तम्यां जनेर्डः" इति डप्रत्ययः । तेषां श्रियं शोभामाहरति यस्तथोक्तः । स तं हर ... . स्थयः । शोभा सम्पत्तिः पद्मा सा लक्ष्मीः श्रीरिति गम्यते । शाश्वतः। चन्द्रस्य पत्रवैरित्वं लोकप्रसिद्धिमङ्गीकृत्यैवमुक्तम् ।
__ “यत्राभिप्रायगर्भा स्थाद्विशेषणपरम्परा । अत्राभिप्राय विदुषामसौ परिकरो मतः" इति लक्षणात् । वारिजश्रीहरमित्यत्र पदंगतो निदर्शनालङ्कारः । वारिजश्रियो नयने असम्भवान वारिजश्रीरिव वारिजश्रीरिति बिम्बप्रतिविम्बभावस्य गम्यत्वासम्भवात् धर्मयोगादुपमानोपमेययोः “प्रतिबिम्बक्रिया गम्या यत्र सास्यात्रिदर्शना" इति लक्षणात् परिकरनिदर्शनालङ्कारयोस्तिलत. ण्डुलवत् संसृष्टिः । इतः परमलङ्काराः ग्रन्थविस्तारानो. च्यन्ते । काव्यादावकारप्रयोगः प्रीतिकर इत्यकारः प्रयुक्तः । तदुक्तम् । “प्रीतिमकारस्तनुते यदि न ब्रूते निषेधार्थम्" इति । लक्ष्मीकरत्वादादौ तगणः प्रयुक्तः। तदुक्तम् “ततो लक्ष्मी तनुते" इति । आमनन्ति-"म्ना अभ्यासे" इत्यस्य धातोलिटि शपि “पाघ्रामास्थाम्नादाण् दृश्यति पर्तिशदसदा पिबाजघ्रधमतिष्ठमनयच्छपश्य धौशीयसीदाः" इति मादेशः।

Page #239

2810
ADESORIPTIVE CATALOGUB OP
End:
हिवेति । सुशर्मणि गोधनेन गोकुलेन सह यशः कीर्ति भिवा त्यक्त्वा निहतशेषेण हतावशिष्टेन ग्लेन सैन्येनानुयाते..................गते सति मात्स्यराजा चन्द्रातपेन ज्योत्स्नया क्षपितो नाय(वि)तः सैन्यानां सैनिकानां युद्धश्रमो यस्यास्तां तथोक्ता तो यामिनी रा. त्रिम् । अत्यन्तसंयोगे द्वितीया । अनि मार्गे अवसदसति स्म ॥ ११९ ॥ Colophon: इति श्रीमद्राजाधिराजराजपरमेश्वरकर्नाटेश्वर श्रीकृष्णदेवमहा
रायशिरःप्रधानसकलागमपारावारपारीण श्रीसालुवातम्मयद. ण्डनाथविरचितायां मनोहराख्यायां बालभारतव्याख्या. यां दशम: सर्गः ॥ श्रीयागेश्वराय नमः ।।
श्रीवेङ्कटेशाय मङ्गलम् ॥
Subject: Balabhāratavyakhya .otherwise known as Mano.
__hari l-10 sargas.
Remarks:--The Ms. is in good condition. The opening pas
sages are wanting. This Ms. abruptly ends with the com. mentary of the 10th Sarga. It is given in the colophon in Telugu language that this Ms. was written by three persons namely Yellaśāstri, Venkatasubbayya and Nagara.
Säluva Timmaya Dapdādbinātha, the author of this commentary on the Bālabhārata was a court poet of the famous Krega Deva Rāja, King of Vijayanagara, in the beginning of the 16th century A. D.

Page #240

SANSKRIT MANUSORIFTS
2611
। भहिकाव्यम् ॥
3707. BHATTIKAVYAM. Burnell's Catalogue No. 4798. Page 159. Right column.
Substance-Paper. Size-108x6 inches. Sheets -68. Lines-12 to 14 to a Page. Seript-Devanigari. No. of Granthas--1800. Author--Bhatti. Complete. Beginning:
अभन्नृपो विबुधसखः परन्तपः
श्रुतान्वितो दशरथ इत्युदाहृतः । गुणैर्वरं भुवनहितस्थलेन यं
सनातनः पितरमुपागमत्स्वयम् ॥ १॥ सोऽध्यैष्ट वेदांत्रिदशानपष्ट
पितृनतासत्सममंस्त बन्धून् । व्यजेष्ट पड़र्गमरंस्तनीती ___ समूलपातं न्यवधीदरींश्च ॥ २ ॥
End:
अथ ससंभ्रमपौरजनावृतो
भरतपाणिभृतोज्वलचामरः । गुरुजनद्विजवन्यमिपूजितः
प्रविति स पुरी रघुनन्दनः ॥ ३० ॥ प्रविधाय धृति पुरञ्जनानां
युवराजं भरतं ततोऽभिषिच्य । अपकेतुरगाइरेण यष्टुं
कृतसम्भारविधिः पतिः प्रजानाम् ।। Colophon:
इति भहिकाव्ये तिन्तकाण्डे लुलविलमितं नामादितः

Page #241

2612
A DEBORIPTIVB- OATALOGUE Oř
द्वाविंशतिः सर्गः ॥ Subject: Bhathikavya. 1-23 sargas. Remarks:-The Ms. is in good condition. This is one of the oldest
Kávyas, belonging to the 9th century. The naine of the author appears in some Mss. as Bhartrhari. The work deals with the story of the Ramayana. The work has been publisbed by the Niranyasägara Press, Bombay.
॥ भट्टिकाव्यम् ॥
3708. BHATTIKAVYAM. Burnell's Catalogue No. 10204 a. Page 159. Right column.
Substance:-Palm leaf. Size-17]xl inches. Leaves59 (1-59). Lines -7 to a Page. Script-Grantha. No.
of Granthas-1800. Author --Bhatti. Complete. Beginning, end and subject-Same as No. 3707. Colophon: इति भट्टिकाव्ये रावणवधे तिङन्तकाण्डे लुविलसितं नाम नवमः परिच्छेदः । काव्यस्यायोध्याप्रवेशो नाम द्वाविंशतिः सर्गः ॥
विकृत्यब्दे रवौ कन्यां गले पुष्ये गुरोदिने ।
वेङ्कटेशन लिखितं भट्टिकाव्यमिदं महत् ॥ Remarks:- The Ms. is in a fairly good condition. The other work contained herein is Bhatçikavyavyākhyā.
The name of the scribe is given as Venkatesa. The following slokas are given after the colophon:
इदमाधिगतमुक्तिमार्गचित्रं
विविदिक्षतां वदताञ्च सनिबन्धम् । जनयति विनयं सदा जनानां
युधि सुसमाहितमैश्वरं यथास्त्रम् ॥

Page #242

2613
SANSKRIT MANUSouria वीपतुल्यप्रबन्धोऽयं शब्दलक्षणचक्षुषाम् । हस्तामर्श इवान्धानां भवेद्वयाकरणारते । व्याख्यागम्यमिदं काव्यमुत्सवः सुधियामलम । हसा दुर्मेधसोऽन्यत्र विद्वत्प्रियतया मया ॥
शुभमस्तु । बिन्दुदुलिपि + समीक्ष्य सज्जनाः ॥
॥ भट्टिकाव्यम् ॥ 3709. BHATTIKAVYAM.
Burnell's Catalogue No. 10205. Page 159. Right column
Substance-Palm leaf. Size--171x15 inches. Leaves 80. Lines --6 or 7 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthas-1800. Author--Bhatti. 1-16 Sargas (wants end). Beginning-Same as No. 3707.
End:
अस्फूर्जि गिरिशृङ्गाणि व्यास्नाक्षीद्गन्धमादनम् । अरिष्टव्यकारिञ्च गवाक्षो भूधरान् बहून् ।।
नवानि + जीगण............... । Colopbon: (Leaf No. 76)
इति रावणवधे तिकाण्डे लट्प्रदर्शनं नाम पञ्चदशः सर्गः।
Subject: Bhättikāvya. 1-16 sargas. Reinarks :--The Me. is in a fairly good condition.
.
.
.
...

Page #243

2614
A DESCRIPTIVE OAŤALOGUE OF
॥ भट्टिकाव्यम् ॥
3710. ́BHATTIKÄVYAM.
Burnell's Catalogue No. 10206. Page 159. Right column. Substance-Palm leaf. Size-13 X1 inches. Leaves119. Lines-4 to 7 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthas--1800. Author — Bhatti Complete.
Beginning, end and subject-Sme as No. 3707. Remarks :-The Ms. is in decaying condition.
॥ भट्टिकाव्यम् ॥
711. BHATTIKAVYAM.
T. S. Collection No. 699.
Substance --Paper . Size - 10X4
inches. Sheets-49 (10-88). Lines 8 to 10 to a Page. No. of Granthas-769.
Script -- Devanagari.
|Author=
Bhatti. Incomplete.
End:
Beginning :
तोषोऽद्यैव च सीतयोः परश्वेतास कल्प्स्यसि (९) ॥ ४६ ॥
आहूय रावणो ऽवोचदथेन्द्रजितमन्तिकात् ।
वने मच इव क्रुद्धो गजेन्द्रः पर्यटन् मृथे ॥ ४७ ॥
तूर्याणामथ निस्वनेन सकलं लोकं समापूरयन् विक्रात्तै' करिणां गिरीन्द्रसदृशां क्ष्मां क्ष्मापयन् सर्वतः । सानन्दाश्रविलोचनः प्रकृतिमिः सार्धसद्दान्तः पुरः
सम्प्राप्तो भरतः समारुतिरयं नम्रः समं भ्रातृभिः ॥ २९ ॥

Page #244

SANSKRIT MANUSORIFTS
2615
2615 Colophon: (Sheet 86)
इति भट्टिकाव्ये लूविलापितं नाम एकविंशः मर्गः ॥ Subject Bhałţikávye 9-22 sargas. Remarks:--. The Ms. is in a fairly good condition... This Ms.
abruptly begins with the 46th bloka of the sarge and ends with the 29th sloka of the twenty second sarga.
॥ भट्टिकाव्यम् ॥
312. BHATTIKAVYAM.
T. 8. Collection No. 198. Substance---Paper. Size
10 x 4 inches. Sheets--24 (6th sheet miesing). Lines -7 to 10 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas--350. Author-Bhatti. 1-6 sargas (wants end). Beginning-Same as No. No. 3:07.
Ead:
नन्दनानि मुनीन्द्राणां रमणानि वनौकसाम् ।
वनानि मेजतुर्वीरौ ततः पापानि राघवो ॥ ७२ ।। Colophon: (Sheet No. 20) श्रीमद्गोविन्ददीक्षितसूनुविक्रमावरजभट्टिमहाकविविरचिते
महाकाव्ये पञ्चमः सर्गः ॥
Subject: Bhattikávya. 1-6 Sargas. Remarks:-The Ms. is in decaying condition. This Ms. abruptly
ends with the 72nd bloka of the Sixth sarga.

Page #245

2016
A DEBORIPTIVE CATALOGUI or
। भठिकाव्यम् ॥
3713. BHATTIKAVYAM. P. A. Collection No. 327. Substance-Paper. Size-10x41
inches. Sheets-- 40 (22-25, 28 and 29 and 14 are missing out of 47 sheets). Lines-12 to 14 to a Page. ScriptDevanägarl. No. of Granthas- 1600. Author--Bhatti.
1-17 sargas (warts end). Beginning-Same as No. 8:07. End:
भूमिष्ठस्यासममं युद्धम् रथस्थनेति मातलिः ।
आहरद्रथमत्युग्रं सशस्त्रं वासवाशया ॥ ९६ ॥ Colophon: (Sheet 44) इति भट्टि तिङ लूङ् विलसितं नाम तृतीयः परिच्छेदः ।
___ काव्ये १६ सर्ग. ॥ Remarks:--The Ms. is in decaying condition. The Ms. abruptly
ends with the 95th Sloka of the Seventh sarga.
॥ भट्टिकाव्यव्याख्या ॥ 3714. BHATTIKĀVYAVYĀKHYĀ. Burnell's Catalogue No. 10204 b. Page 159. Right colamu. Substance-Palm leaf, Size-181x15 inches. Leaves-- 286 (1.233). Lines-4 or 5 to a Page. script-Devanāgarl. No. of Grantha3-4-50. Author-Jayamangali ?
1-14 Sargas. Beginning : प्रणिपत्य सकलेवेदिनमतिदुस्तरभट्टिकाव्यसलिलनिधेः।

Page #246

SANSKRIT MANUBORIPTS
2617
जयमालेति नाम्ना नौकेव विरच्यते टीका ॥
लक्ष्य लक्षण उभयत्र विदुषां प्रदर्शयितुं श्रीस्वामिमनुः कविर्भहिनामा गमकथाश्रयं महाकाव्यं चकार । तथाहि । अस्योपनिबन्धनं कविना द्विधाकृतम् । एक लक्षणसूचकैः प्रकीर्णकाधिकारप्रसन्नतिङन्तकाण्डैश्चतुर्मिः। द्वितीयं लक्ष्यसूचकै रामसम्भवादिभिरेकविंशत्या सगैः । तत्र लक्षणं द्विविधम् , शब्दलक्षणं काव्यलक्षणञ्च । तत्र प्रथमस्य प्रकीर्णकाधिकारतिङन्तकाण्डानि । द्वितीयस्य प्रकीर्णकाण्डं यत्रोचावचेन वहूना लक्षणानां प्रकीर्णकम् । तत्प्रकीर्णकाण्डं सदेवात्रोक्तम् । तस्य व्यापित्वादुत्तरत्रा पि द्रष्टव्यमिति प्रदर्शनार्थम् । अत्र यद्यप्यादौ कविना देवतानमस्कारो न कृता, तथापीष्टदेवतानमस्कारो विनो पशमनहेतुर्मवतीति मन्यमान आह । इष्टदेवता सनातनो विष्णुः । तत्प्रतिबन्धनो चेयं कथेति तत्प्रतिवन्धनैवात्र कीर्तितम् । रामायणवत् । अत्र विष्णोर्यस्मिन् काले जगकार्यवशादवतारः तदिदं दर्शयति ॥
॥अभूदिति ॥ "गातिस्थ" ति सिचो लुक् । “भूसुवोस्तिङि" इति गुणप्रतिषेधः। “नयते: जिच्च" इति नयते रौणादिका ऋः नरो मनुष्यः तान् पातीति । "आतोऽनुपसर्गे कः" । आतीलोपः नृपो राजा अत्यन्तधर्मविजया देवराजमित्रमासीदित्याह । विबुधसख इति विबुध्यन्त इति विबुधाः देवाः ।
End:
दिदिषुरिस्यादि । रणे मटाः परस्परं विष्टवन्तः ।

Page #247

2818
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF 'द्विष अप्रीतौ' दिगुवुः । अभिमुखं गतवन्तः। शुच्छिभवन्तः । 'छो छेदने ।' मूताश्चक्लमः मूर्छा गतवन्त । सुषुवुः। भूमौ पतिताः । वच्यादित्वात्सम्प्रसारणम् । चखादिरे । खादिता कर्मणि लिद । चख दुश्च खादितवन्तः । विलोपुश्च। विलोपं कृतवन्तः । “अत एकल्" इति एत्वं । प्रहस्त । अमात्यान् सचिवान् प्राह ! * * एवमुक्तेन प्रकारेण तां सेना Colophon: इति भट्टिकाव्यटीकायां जयमङ्गलायां प्रसन्नकाण्डे भाषा
समावेगवतुर्थः परिच्छेदः । काव्यस्य सेतुबन्धस्य त्रयोदशः
सर्गः ॥ समाप्तश्च प्रसनकाण्डं दृतीयम् ।। Subject: Bhattikavyavyakhya. Otherwise known as Jaya.
maigala 1-14 sargas. Remarks:-The Ms. is in good condition. The other work con
tained herein is Bhattikāvyit. This work is not however no.
ticed by Dr. Burnell under this number.
...भट्टिकाव्य व्याख्या ॥
8715. BHATTIKAVYAVYAKHYA. Burnell's . Catalogue No. 10207. Substance- Palm leaf. size-18x18 inches. Leaves245. Lines--5 to 7 to a Page. Script--Grantha. No, of Granthas-1850. Author-?. 1-14 sargas. Beginning --Same as No. 10201 b. End:
॥ यदा ॥ क्षणदाचराणां राघवाभियोगे मनोरथा

Page #248

SANSKRIT MANUSCRIPTS
वाञ्छितानि यथा न फेलुः न फलिताः प्रहस्तस्य । व्यापा दितत्वात् तदालङ्कां भेजुः सेवितवन्तः । उदीर्णदैन्याः उदीर्ण मद्दन्यं दीनभावो येषामिति । प्रहस्तं च हतं मृतं उच्चैराचख्युः । आख्यातवन्तः । रावणात्येत्यर्थात् ॥
Colophon:
इति भर्तृकाव्यटीकायां जयमङ्गलायां तिङन्तकाण्डे लिड़िलसितं नाम प्रथमः परिच्छेदः ||
काव्यस्य................ .न्धश्चतुर्दशः सर्गः ॥
Subject: Bhatṭikāvyvayākhyā otherwise
mangalā.
Remarks:- The Ma. is in a fairly good condition.
॥ भट्टिकाव्यव्याख्या ॥
Burnell's
2619
known as Jaya
3716. BHATTIKĀVYAVYĀKHYĀ.
Burnell's Catalogue No. 10208. Page 159. Right column. Substance - Palm leaf. Size - 154 × 44 inches. Leaves--- Limes--6 or 7 to a Page.
263. of Granthas--5050.
Author-?.
Script--- Grantha. No. 1-34 sargas cnly.
Beginning, end, colophon and subject - Same as No. 3715. Remarks:—'The Ms. is in very good coudition.
॥ मीनाक्षीपरिणयः ॥
3717. MĪNĀKSIPARINAYAH.
Catalogue No. 10244. Page 160. Right column.

Page #249

A DESORIPTIVE CATALOGUE Or
1620
Substance-Palm leat Size-161x1 inches. Leaves - 81. Lines—.5 to 7 to a Page. Script-Telugu. No of Gran
thas-2000. Author-Malaya. (1-18 sargas). Complete. Beginning :
...भूयादभिभ्यभ्यसीम
भागधेयो भवभीविभावरीम् ।
...मास्य भानुर्भवरोग...॥
... पातुलारूढवपुर्द्विपाननः । आपा(१)तुरस्त्येकमनादरेण मा निष्पातुकानेकपातामुखोदिता ॥२॥
.. रविसो सोमकुण्डला। समण्डलाग्राजय हर्षताण्डवं
तनोतु चण्डीखबखण्डनोग्रता ॥३॥ मदेन तुङ्गो............
...................ता। त्रिदेवतालोचनजन्मभयं
मुझे कुमारी मुहुराविरस्तुमे ॥ ४ ॥ अमन्दसन्दर्भ............
................... । ....... गदाध्ययामिनी
विभातसम्ध्यावतु विन्ध्य...... ॥ ५ ॥

Page #250

329
SANSKRIT MANUSCRIPTS
. पानतः
प्रदर्शजन्मान्तरवृत्तशेवधिम् । अवाप्तदैन्यां विभवेन शोभया
॥ ६ ॥
... मे चारुवचोविजृम्भणे भवानिमेषापदपद्मसेविनः ।
भवानि मे दस्विभिरस्तु कस्त
|| 19 ||
तोमूर्तिरसाविवस्वतो रुचाहरिद्रामदलोपदक्षया ।. प्रकाशमाना पथि नेत्रपद्मयोरनादि..
॥ ८ ॥
सम्पदा स्तनचक्रमासनात् । तयोदिताश्वत्थ जकान्तिदानतः
सरस्वती पूरयतां मनोरथम् ॥ ९ ॥
(... पि सर्वदानवान् विरोघिनोनेकपविक्रमोज्वलाः ।
पहाशापतयोद
।। १० ।। )
. णौति
पश्चात्प्रथितान् कवीश्वरान् ।
2621

Page #251

2622
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
प्रधानबेरेपरिपूजिते क्रमाद्वि
धेयमेवोत्सबविग्रहार्चनम् । ११ ॥ वसन्तया मे वसुधान...
भुप....जप्रतिमं तपस्विनः । अवातरवस्य मुखान्महीतले
स पादबद्धापि सुखं सरस्वती ॥ १२ ॥ समग्रपादाङ्कनपद्य वर्तिनः
स पातु वल्मीकिभवोऽनिलाशनः । आपन्न...स्वयमाशिषाद्भुतो
मुखेन कान्त्यामृतमुज्जगार यः १३॥ पराशरस्यान्वयभागधेयतां
गतीय पुंसे क्रियते नमस्क्रिया। यदीयसूक्तिप्रकरैक.
बभूव सेनापतिपूर्वजो गजः ॥ १४ ॥ परानशेषानपि वर्णयानि चेत् ।
प्रबन्धपर्याप्तिरनेन भाविनी । तथापि कालीमुखगर्भवीटिका
रसज्ञमेकं रसना दधातु मे ॥ १५ ॥ उपात्तकालाचनभद्रकालिका
कटाक्षमावत्कविता लिपिश्रियः । सरामि कस्यापि कवेः सरखती समाजराजीव महाटवी रवेः ॥ १६ ॥

Page #252

SANSKRIT MANUSORITTB
2623
सतीर्थ ...........
यां पुरुषोत्तमांशभूः। चरन् क्रमानीपवनीति विश्रुता
मनीषिमान्यो मधुरापुरीमगात् ॥ २४ ॥
*
ततस्तदीयचरितैरलङ्कतं
करोमि काव्यं कवयोऽहमीरशम् ।
....त्यानि भृतं निशम्य ताम् ॥ २६ ॥ पटुः प्रबन्धं प्रतिपाद्य शुद्धिमान्
पुराणविभूषयितुं सता मुखम् । स चेद्र सालस्कृतिभावभासुरः
प्रवेष्टुमेषां हृदयञ्च पारयेत् ॥ २७॥ गुणानुबन्धा सदलड़ियोज्वला
रसां दधानां रमणीयसौरभाम् । वचस्रजं वाग्मिवरण निर्मिता
शुभाय कण्ठे कुरुते सुधीजनः ॥ २८ ॥
मदादन्तावलगण्डमण्डली
विशालशाणामसुयत्र विश्वतः। मरुन्मृदुप्रेरणवृष्टचन्दनो बिभर्त्यसौ गन्धवहस्य विभ्रमः ॥ ५७ ॥

Page #253

2624
A DESCRIPTIVE CATALOGUB OF तमेनमुद्गन्धिपतीव चन्दन
विहारशैलं विभवेन भूपयन् । कुलाद्रिधैर्य कुलशेखरात्मभू
महीश्वरोऽभून्मलयध्वजाह्वयः ॥ ५८ ॥ महीभृताचन्दनमात्रदायिना
दिशेययामोदमुपैति दक्षिणा। मयास्तु वेश्येव वशीकृतेतिता
यशसिताभैरनुलिम्पतिस्म यः ॥ ५९ उभौ नदीनामुदधिः सचैतयो
जितो परेण प्रथमस्तदाख्यया । करपदः स्यान्मलयध्वजः कथं
लयप्रदोऽस्मै मकरध्वजो नृपः ।। ६० ॥ भृशं यदीया पिचुमन्दपालिकाः
स्वभावतिक्तासुदृशेरसन्ददौ । गुणः स तस्या न बभूव नैपुणा
द्रसेश्वरस्यास्य चिरं निषेवणात् ॥ ६१ ॥ महीसुधीमण्डलमान्यशारदा
मनोज्ञसाम्राज्यमणीमयासने । य एष दिव्ये फलके महाकवीनवीनशब्दार्थरवीनवीवृधत ॥ ६२ ॥
सरस्वती यः सरसोक्तिगुम्मनैः श्रियं च शृङ्गारकलाविलासतः ।

Page #254

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2625
2625
महीमहिना महयन्मुहुः समं
दधौ मुदं दक्षिणनायको यतः ॥ ६३ ॥ अरिप्रियाणां मुखकान्तिहारि चे.
दस्त नालीकसहस्रमद्भुता। कथं न सूता स्मितहारि यद्धनुः
लतायशः कैरवलक्षमप्यसौ ॥ ६४ ।। अलं बलेनात्मयशःप्रतापयो
रराजहंसविषिसर्पविष्टपे। स राजहंपुसो विललासशक्तिमानिह स्वभूम्ना परिभूतिमेति कः ॥ ६५ ।।
भारद्वाजकुलध्वजादुदभवद्यो रामनाथाहुधात्
पुत्रः श्रीमलयो विचित्रकवितापुष्पद्रुमोद्यानभूः । तस्य श्रीचरणाजषद्पदपदे सर्गोऽभवत्प्राक्तनः
काव्ये मीनविलोचनापरिणये नाव्ये रसौधैर्नवैः ॥७१॥
End:
सम्पद्भिः सह वृद्धि....तत्सेविनां देहिनां
सम्तान....दयं समं समगमन् सतमयवानामहाः । विद्यामिर्मतयोप्यमा............हृद्या दशा
भक्त्या साकमुदश्चिता परमभूत्प्राग्जन्मवृचज्ञता ॥ ११२ ॥ भारबाजकुलध्वजादुदभवद्यो रामनाथाहपात् पुत्रः श्रीमलयो विचित्रकवितापुष्पद्रुमोद्यानभूः ।

Page #255

2626
VI.
VII.
VIII.
IX.
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
तस्य श्रीपदपद्मसद्ममनसः सर्वोयमष्टादशः
कान्ये प्रीनविलोचनापरिणये नाव्ये रसौघेर्नवैः ॥ ११३ ॥
Colophon :
Subject: Minākṣlparinaya.
Sarga. Ślokas. Leaves.
I.
5
II.
8
III.
14
IV.
V.
70
45
91
51
70
56
99
82
95
अष्टादशः सर्गः ॥
17
22
25
30
37
42
1-18 sarga.
Sargas.
X.
XI.
XII.
XIII.
XIV.
XV.
XVI.
XVII.
XVIJI
Isokas. Leaves.
78
46
07
52
92
57
60
65
62
95
?
82
55
98
Remarks:-The Ms. is in good condition. The Ms. abruptly ends
with the 37th sloka of the 18th sarga.
The author, Malaya is the son of one Ramanatha of Bharadvaja Kula. The work is not available in print. It deals with the marriage of Sundareśvara with Minaksi, the most important of the deities in Madura. It my be presumed that the author of this work was a native of Madura.
॥ मीनाक्षीपरिणयः ॥
3718. MĪNĀKSĪPARINAYAH.
?
12
75
83
Burnell's Catalogue No. 10248. Page 160. Right column. Substance-Falu leaf. Size 14-1 inches. LeavesScript-Grantha. No
114. Lines 5 or 7 to a Page.

Page #256

SANSKRIT MANUSCRIPTS
- 2627
of Granthas--2000. Author-Malaya. (Sargas--1-18).
Complete.
Beginning, end, colophon and subject-Samo as No. 10244. Remarks:--The Ms. is in a decaying condition. A transcribed
copy of the Mo., in paper is also available in the library. See Transcript Volume Ne. 219.
॥ मुकुन्दविलासः ॥
319. MUKUNDAVILASAH. Burnell's Catalogue No. 10275. Page 160. Right Column. Substance-Palm leaf. Size --121x1 inches. Leaves87. Lines-5. Script-Grantha. No. of Granthas-925. Author--Bhagavanta. Complete. Beginning:
श्रीगणेशाय नयः । श्रीरामाय नमः ॥ शिवं शिवाश्लिष्टतनुं तनूज
विराजितोत्सङ्गमुढगङ्गम् । स्फुरत्कलाधीशकळाकलापं
वन्दे समारूढवृषं वृषाङ्कम् ॥ १ ॥ क वासुदेवाश्रयिणी कथासौ
जनः कच स्तोकमनीषयैषः । सत्यं तथापि प्रतिपाद्यवस्तु.
माहात्म्यमेकं मुखरीकरोति ।। २ ।। कंसस्वसारं वसुदेवनाम्ने
यदूरहाय प्रतिपाद्य ताभ्याम् ।

Page #257

2628
A DÉSORIPTIVE CATALOGUE OF अटन् प्रतोली गगनान्तरोत्था
छन्दोमयीं वाचमुवाच कर्णत् ॥ ३ ॥ यो त्वं वहभधरथेन मूढ
प्रयासिकं स प्रतिपक्षहर्षः। तस्याः कुमारो भविताष्टमो यः
स सर्वथा त्वां निहनिष्यतीति .. ४ ॥ स भरीका हन्त ततः स्वसारं . निहन्तुकामः सतदात्मगर्मान् । जहि क्रमेणति तदारितेन
न्यवेशयत्ता मुदितः स्वगेहे ॥५॥ ततः कदाचिदनुजैरियं भू
राक्रम्य कंसादिभिरर्यमाना। निवेदयन्ती निजमार्तिवृत्तं
विधातृमुख्यान्विबुधानवाप ॥ ६ ॥ प्राप्तां पुरस्कृत्यधरां सुरारि
क्लान्तां विरिञ्जिमुखाः सुधाशाः । दुग्धान्धिमध्येशयमम्बुजाक्षं
शरण्यमीयुः शरणं त्रिलोक्याः ॥७॥
भयेन कंसादभिवाञ्छतार्थान्
बाला तदा याचितुमक्षमेव । कदा नु पश्यामि धरामकंसा
मित्येव चित्ते भृतदोहदा सा ॥ १७ ॥

Page #258

End:
SANSKRIT MANUBORIPTS
दिनेषु तस्याः क्रमशः प्रयाते
स्वन्तः प्रहृष्टं सरसीरुद्दाक्षम् ।
ततः समाराधयितुं प्रहर्षात
प्राद प्रपेदे निजसौभगेन ॥ १८ ॥
क्वचिच्छिलीन्ध्रः कुटजैः कुहापि
नीपैः कचित्कुत्रचिदर्जुनंच ।
सम्पर्क मापद्य समुज्जिजृम्भे
सौरम्यसान्द्रः शिशिरः समीरः ॥ १९ ॥
कचिन्नदन्तः कश्चिदुन्नदन्तः
कचिच्चरन्तः क्वचिदापतन्तः ।
क्वचिच्छिखाघूर्णनमाचरन्तो
मचा इवासन्मुदिता मयूराः ॥ २० ॥
ब्रह्मात्मना सुजसि यो जगदेतदादौ विश्वम्भरत्वमधिगम्य ततो विभर्षि ।
पश्चात्स्वयं हरा हन्त हरात्मना त्वं
तस्मै नमो भगवते त्रिविधात्मकाय ॥ ७२ ॥
संसारपङ्कपरिलिप्स समस्त देहैः
वैय्यन्तवारिधिविगाहनशुद्धभावैः ।
यो मृग्यसे नियमितात्मभिरात्मरूपस्तस्मै पुराणपुरुषाय नमः परस्मै ॥ ७३ ॥
या खर्वगर्वपतनश्चलच्चवींचीनाताळयं निजजटा कुहरेक देशे ।
2629

Page #259

.2680
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF मा येन पावितजलाप्रपदेन मुक्ता
चित्ते स नो हरिहराकतिरस्तु नित्यम् ॥ ७४ ॥ तैस्तैरुपप्लवशतैः परिपीड्यमान
मेनं प्रपनकरुणेन तदा तदा तत् । विश्वं समुद्धतमभूद्दशधावतीर्य
नित्यं स नोऽस्तु शरणं पुरुषः पुराणः ।। ७५ ॥ यस्तापयस्यनिशमात्मीकयात्व___ माहादयस्यप....भुवनं समस्तम् । स्वैरं स नो विदधतां हृदये निवास
मूर्येन्दुचारुमथनो भगवान्मुरारिः ॥ ७६ ॥ कृष्णोऽपि कीर्तिवलः परिपूतमूर्तिः
जारोऽपि सङ्गरहितोऽपि सहस्रदारः। लक्ष्मीधरोऽपि विहितोदधिदुग्धचोर
स्तन्निर्गुणं सगुणमप्यनिशं भजामः ॥ ७७ ॥ इति नुतिभिरमन्दानन्दसन्दोहसिन्धु
प्रचलदमलवीची सीकरासारसिक्तः । दरमुकुलितनेत्रं नीरजाक्षः कटाक्षैः
स्ववसतिमधिगन्तुं निर्जरानादिदेश ॥ ७८ ॥ गङ्गाधरावारिसुतो न......... नृसिह्मसूरेः
यस्त्र्यंबकाध्वरिमणेश्च सुधीः कनीयान् । काव्येऽमुना विरचिते भगवन्तनाम्ना
सर्गः शुभोऽजनि मुकुन्दविलासनानी ॥ ७९ ॥
Colophon:
इति श्री मुकुन्दविलासे दशमः सर्गः ॥

Page #260

SANSKRIT MANUSORATTIS
2681
55
8
71
70
62
62
श्रीकृष्णार्पणमस्तु । Subject: Mukundavilāsa. 1-10 sargas. Sarga. Slokas. Leaves. Sarga. Slokas. Leaves.
69 58 17 67 27
85288
9 72 79 45
___107987 Remarks:-The Ms. is in good condition.
Bhagavanta is the author of this work dealing with the story of Sri Kraņa. Students of the Maharatta history of Tanjore are aware of Bhagavanta and his other works.
A transcribed copy of the Ms. in paper is also available in the library. See Transcript Volume No. 482.
66
॥ यमकार्णवः सव्याख्यः ॥ 3720. YAMAKĀRNAVAH SAVYĀKHYAH. Burnell's Catalogue No. 10323. Page 164. Right column.
Substance-Paper. Size-184x11 inches. Leaves-88 (280-347). Lines-9 to a Page. Script-Grantha. No. ot Granthas-.2150, Author-Venkatesa. (1-6 Asvasas). Complete. Beginning: ॥ मूलम् ॥ " अनुकलमधुरापाङ्गः
कल्याणततेरिवातिमधुरापा। अमृतसमुद्रतरकैः
श्रीरवतान्मा हरेः समुद्रसरङ्गः ॥१॥"

Page #261

2832
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
॥ व्याख्या॥
अनुकलमधुरा । अपाङ्गैः । कल्याणततेः । इव । अति. मधुरापा । अङ्गैः । अमृतसमुद्रतरङ्गैः। श्रीः । अवतात् । मां । हरेः । समुत् । रतरङ्गः ॥ नित्यमधुरा । मधु अतिक्रान्तमतिमधु । तारशः । रापः, अमिलापः यस्याः सा। समुत् सन्तोषसहिता । श्रीः। कल्याणततेरहैरिव स्थितैः । हरेः रतस्य । रङ्गैः रङ्गस्थलैः । अपाङ्गैः मामवतात् ॥ १॥
End:
॥ मूलम् ॥ स्फीतं नाम यशोभिः
स्फुरितं जगदुत्सवैरनामयशोमि । रामे राजनि तान्तं
दृष्टं पुष्टं सदा रराज नितान्तम् ।। ॥ व्याख्या ॥ __ यशोभिः स्फुरितम् , उत्सवैः स्फीतम् , अनामयेन गोमत इति अनामयशोभि, जगत् तान्तं सत् रामे राजनि सति नितान्तं अधिकं हृष्टं पुष्टश्च सदा सदा रराज । नाम प्रसिद्धौ ॥ ८०॥ ॥ मूलम् ॥ हरिपादमात्रे यस्य
प्रगुणार्थ भाति पद्यमात्रेयस्य । यशसे तु सदाचास:
षष्ठस्तत्काव्यगोऽञ्चतु सदाश्वासः॥

Page #262

39
॥ व्याख्या ||
rer आत्रेयस्य हरिपादमात्रे विष्णुपादाब्ज एव । मात्रशब्दस्यावधारणार्थता उत्तरपदत्वनियता । अत अस्वपदविग्रहः । पद्मं प्रगुणार्थं सन् प्रकृष्टार्थमित्यर्थः । भाति तत्काव्यगः तस्य काव्यं गतः षष्ठः सतामाश्वासकः सन्तोषजनकः । अयमाश्वासः सर्गापरनामा | सदा यशसे रामभक्तिक्रतयशसे अश्वतु । यशः कर्तु प्राप्नोतु । या अत्विति पाठः ।। ८१ ।।
Colophon :
19
SANSKRIT MANUSCRIPTS
गजशैलतिथीतुल्ये १५७८ शालिवाहशके सति । बेङ्कटेशेन विहितः श्रीरामयमकार्णवः ||
श्रीरामचन्द्रोदयसंज्ञयार्थ
काव्यं द्वित्वीयं यमकार्णवारूयम् । देवशतुष्ट्ये तु सुधीविलासखन्नन्दकाख्यञ्च कृतिर्मदीया ॥
नृसि पौत्र पौत्रोऽहं तुरीयः पुरुषोत्तमात् । वेङ्कटेशगुरो: पौत्रः श्रीनिवासगुरोः सुतः ॥ कलिवर्षेषु वृत्तेषु शैलनन्दरसान्धिषु ४६९७ १ शके (१) धृतितिथी तुल्ये १५७८ चैत्रे वारुणमे भवम् ॥ हरिः ॐ ॥ श्रीः ॥ श्रीनिवासगुरवे नमः ॥ श्रीमद्वेदान्तगुरवे नमः |
Subject: Yamakārṇavavyākhys. 1 to VI Aśvāsas. Advisas.
Advisas. IV.
v.
I. 121
II.
III.
80
80
292
302
812
99
19
VI.
2638
80
80
80
322
835
847

Page #263

26:34
A DESORIFTIVE CATALOGUE OF
Remarks:--The Me. is in good condition. The last three leaves
deal with the commentary of Padukāsahasra by Srl Vedāntadesika.
The story contained in this work is that the of Rāmayaņa
The anthor, whose name is Venkatesa gives the following pedigree:--
Nfsihia.
Purusottama.
Venkatesa.
Srinivasa.
Venkatesa.
In addition to the present work he has written.
1. Rämacandroda yakivya.
Sudhivilāsa. and 3. Sudbinandana.
The present work was composed in Saka
1578 or
A. D. 1656.
!! Tgarafah 3721. RAGHUNATHACARITAM. Burnell's Catalogue No. 10258. Page 161. Left column.
Substance-Palm leaf. Size--171x11 inches. Leaves--108 (81-188). Lines—7 to a Page. Script--Grantha. No. of Granthas-3100. Author-Vámanabhata bāņa. Complete. Beginning :
A ty 74: 11 दम्पत्योर्जगतां पत्योरपत्यं श्रेयसेऽस्तु वः । farrah fragrapraight II & II

Page #264

SANSKRIT MANUBORISTS
2635
शारदा नौमि शब्दार्थज्योतिरुद्गमनारणिम् । देवीं कवीन्द्ररसनारङ्गमङ्गलनर्तकीम् ॥ २॥ कौस्तुभाभरणन्धाम कल्याणानि करोतु वः। यस्य दोरन्तराम्लः प्रथमेतन(?)रदाश्रमम् ॥ ३ ॥ जयन्ति सन्तः कवयो दिग्विजृम्भितकीर्तयः । कर्णावतंसतामति सतां यत्सूक्तिमञ्जरी ॥ ४ ॥ वाणी महाकवीन्द्राणां कापि माणिक्यदीपिका । धुनाना जगदज्ञानध्वान्तमिन्धे स्वतेजसा ॥ ५ ॥ आननेन्दुसमुद्भता कवेरमृतशीतला । कस्य वा न सुखं कुर्यात्कविता चापि कौमुदी ॥ ६ ॥ वन्धः कस्य न वाल्मीकिः यस्य वामधुनः कणान् । आदाय कवयोऽद्यापि निक्षिपन्ति स्वसूक्तिषु ॥ ७॥ सुधाया वाक्सुधायाश्च वाल्मीकेर्वदनार्णवात् । वक्त्रैः सुमनसः पूर्वी पिबन्ति श्रवणैः पराम् ।। ८ ॥ ब्रह्मणोऽपि महान्व्यासो ब्रह्मा ब्रह्माण्डसम्भवः । यत्प्रबन्धमा गम्भोधौ ब्रह्माण्डैर्बुदुदायितम् ॥ ९ ॥ परं प्रदीप्यते लोकैश्चन्द्रादर्काच भारतम् । तमो गृह्णाति चन्द्रार्को तभिगृहाति भारतम् ॥ १० ॥ कः कालिदासकविना कृतं कर्म करिष्यति । हनुमल्लचितं कोऽन्यो लज्ये(त्कपिरर्णवम् ।। ११ ।। बाणं सत्कविगीर्वाणमनुवनाति कः कविः । सिन्धुमन्धुकमन्वेति झुमणि वा तमामणिः ॥ १२ ॥

Page #265

2636
A DESCRIPTIVE OATALOONS OF
End:
वसिष्ठमुख्यैः कृतमङ्गलाशी
देवाशनालास्यविशेषदर्शी। श्रेयांसि पुष्णन् जगतां त्रयाणां
देव्या समेतो जनकेन्द्रपुत्र्या ॥ निषेदिवाननमये महाहे
सिंहासने लिष्टशितातपते । वलक्षवालव्यजनो धनानां
वैलोचनं मालमाततान ॥ पुरीं परीयाय ततः प्रष्टो
स्थाधिरूढो रविवंशकेतुः । उत्तेजितामुत्सवसत्क्रियाभिः
प्रभूतमाङ्गल्यमृदङ्गघोषम् ॥ विधूतवालव्यजनास्तदानीं
तं लक्ष्मणः सावरजः सिषेवे । प्रत्युप्तमुक्तासविशेषपाण्डु
तस्यातपत्रं भरतो बभार ॥ भेयः प्रतिश्रुग्मु(१)खरासुराणां
विमान........................ । इक्ष्वाकुनाथस्य शशंसुरुचैः
पुरः प्रवेशं भुवनान्तरेषु ॥ नेत्रप्रभाक्षिप्तमृगेक्षणेन लावण्यनिस्पन्दवता मुखेन ।

Page #266

SANSKRIT MANUBORIFTS
2687
इन्दोरिव होतिमिवादधानः
प्रह्लादनं पोरदृशां स चक्रे ॥ भतारमन्वग्जनकेन्द्रपुत्री
हिरण्मयं स्यन्दनमावसन्ती। पवित्रयन्ती नगरी स्वधाम्ना
प्रभाविनी संवननं विवेश ॥ तमगिरोऽत्रिप्रमुखास्तदानीं
भद्रासने तत्र निषेदिवासम् । बहि.. .......
................................. । Colophon: Leaf No. 165. इति वामनभट्टबाणविरचिते रघुनाथचरिते एकोनत्रिंशत् (:)
सर्गः॥
Leaves. 123
126
130
Subject: Raghunathacarita. Surga. Slokas. Leaves.
I. 8688 II.
86 III. 1 89
IV. 80 98 __. 65 9 6
VI. 1999 VII. 57 102 VIII.
107 Ix. 14 11 ___x. 76 15 XI. 14 119
1-30 sargas.
Sarga. Slokas. XII. 98 XIII. __72 XIV. 78 ___XV. 84
XVI. 64 XVII. XVIII. XIX. 66
XX. 67 XXI. 71 XXII.
135 138
८
93
141
78
।
146 149 153 156 161

Page #267

2688
A DEBORIPTIVE CATALOGUB OF
81
Sarga. Slokas. Leaves Sarga. Slokas. Leaves. XXIII. 74 164
XXVII. 84
178 XXIV.
167 XXVIII. 74 181 xxv. 98 170 XXIX. 84
185 XXVI. 76 174
XXX. 72 188 Remarks:-The Ms. is in good condition. This Me. abruptly
breaks off at the very close. A transcribed copy of the Ms. is also available in this library. See Transcript Volume No. 185.
Vămanabhafta Bāna is already familiar to us as the author of the drama Pārvatipariņaya, Vemabhūpālacarita etc. There is an excellent article on Värnana Bhatta published as the introduction to the Sri Vàại Vilas Press Edition of the Pārvatspariņaya.
li Tate*ggg: # 3722. RAGHUNĀTHABHYUDAYAH. Burnell's Catalogue No. 10145. Page 161. Right column.
Subatance-Palm leaf. Size -171x1} inches. Leaves-52. Lines--5 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthes
1250. Author--Rāmabhadrâmbā. Complete. Beginning:
श्रीरामचन्द्राय नमः ॥ श्रीहयग्रीवाय नमः ॥ आनन्दितौ भूमितले हरीश
विभीषणौ येन विशिभ्य ताभ्याम् । नाम्ना च भक्त्या रघुनाथनेतु
भद्राणि कुर्वीत स रामभद्रः॥१॥

Page #268

SANSKRIT MANUSORI TI
2699
यदिन्दिरामन्दिरजातरूप
पोषु पना युगपत्प्रसन्ना । वेषेरशेषर्वितरेदभीष्टं
राज्यादिमं श्रीरघुनाथनेतुः ॥२॥ ऐश्वर्यलज्जातिशयाज्जगत्वा
सर्वज्ञताख्यापनतः सहर्षः । आशास्थमापातयतात्प्रशस्यं
राजावतंसो रघुनाथनेतुः ॥ ३ ॥ महत्तरं प्राप्तवतो महेशा.
दैश्चर्यमद्रीन्द्रसुतास्वयञ्च । रक्षकताना रघुनाथनेतु:
शक्तिं दिशेदादिमशक्तिरग्र्याम् ॥ ४॥ परस्परस्पर्धितयेव शक्ति
प्रौढां सदैश्चर्यमपि प्रसूते। भागद्वयं यत्पुरुषःसनामा
नारीनरात्मा रघुनाथभूपम् ॥ ५॥ कपोलदानोदितमन्धलेशा
नलिप्रवेकानपि वावदकान् । करोति यस्यैषकरीन्द्रवक्त्रो
वाचा प्रपञ्चे वरदो ममास्तु ॥ ६ ॥
End:
अथ कृत्यमहर्मुखप्रशस्त विरचय्यागमविश्रुतं यथावत् ।

Page #269

2640
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
*
मणिभूषितभूषणो महाही -
मवनीपालमणिः सत्रामयासीत् ॥ ८५ ॥
आसीताद्रीन्द्रसेतुक्षितितल वलय । यातराजन्य जात
प्राञ्चत्कोटी र कोटी प्रगुणमणिगणप्रांशुदीप्रांशुदीजै ।
आरादारावितातिस्फुटपदकटकोतमातो रघूणां
नेता त्रेता वदेतां क्षितिमिह रघुनाथेन्दुरिन्धेऽभिरक्षन् ॥
आचन्द्रमतुलं रघुनाथभूपे
विश्वम्भरामवति विश्वजनीन कीर्ती ।
आसन्प्रजा गजतुरङ्गमहाटकाङ्क
पर्यङ्ककामकुटकुण्डलभासमानाः ॥ ८८ ॥
अधिकश्रियमच्युतेन्द्रसूनुं
रघुनाथं रघुनाथमेव साक्षात् । हृदये कलयन्ति ये महान्तः
परमानन्दभरात एव धन्याः ॥ ८९ ॥
Colophon :
इति श्रीराम भद्रकरुणाकटाक्षलब्घ मारसारस्वतप्रवर्धमानशत लेखिनी (सम) समय लोखनीयाष्ट्रभाषाकल्पित चतुर्विधकवितानुप्राणितसाहित्यसाम्राज्यभद्रपठारूढरामभद्राम्याविरांचेते रघुनाथाभ्युदये महाकाव्ये द्वादशः सर्गः ॥
श्रीरङ्गपतये नमः ॥ शिवाय परमगुरवे नमः ॥ Eastern नमः | श्रीरामचन्द्रार्पणमस्तु ||

Page #270

2641
SANSKRIT MANUSCRIPTS
2641 यादृशं पुस्तकं दृष्ट्वा तादृशं लिखितं मया ।
अबद्धं वा सुबद्धं वा मम दोषो न विद्यते ॥ आमूरि पापय कोमाकूडु धर्म भटलु रघुनाथाभ्युदयं शहजिमहाराजुकु राशिनु श्रीआदिकुम्भेश्वरस्वामि(मी)सहायम् (य:)
श्री वीरभद्रगुरवे नमः ॥ Subject : Raghunāthābhyudaya. 1-12 Sargas. Sarga. Slokas. Leaves. Sarga. Slokas. Leaves, __I. 755
80 II. 609
___VIII 102 ३२ III. 52 12 ___1x. 68 36 IV. 71 18
____x. 77 41 v. 68 19
___xi. 109 47 VI. 59 22
XII. 8952
VII.
27
Remarks: The Ms. is in good condition. The ślokas from 31 to 46
of the second garga are wanting. This Ms. was written by Dharmabhatta son of Pāpaya for Shahji Mahārāja (A.D. 1684 -1710). A transcribed copy of the Ms. in paper is also available in the library. See Transcript Vol. No. 433.
Rāmabhadrāmbā, the authoress was the queen of Raghunatha Nayaka the most famous of the Náyak kings of Tanjore. The poem is a short biography of her husband whom she adored even as a deity.
॥ राघवचरितम् ।। 3723. RAGHAVACARITAM.
Catalogue No. 4758. Page 161. Left column.
Burnell's

Page #271

2642
A DEBORICTIVE CATALOGUE OF
Substance - Paper. Size--91 X 44 inches. Sheets--92. Lines-9 to a Page. Script--Devanagarl. No. of Granthas--1456. Author-Sarabhoji Rāja. (1-12 sargas). Complete. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ॥ दाता पदं शाश्वतमाश्रितानां
वातात्मजावेदितवाञ्छितार्थः । जेता रिपूणां रजनीचराणां
सीतासहायः श्रियमातनोतु ॥ १॥ ख्यातः स नामाखिलनन्दनीयो
महीपतिः शाहजिनामधेयः । प्रतापभाजां प्रथमं यमाहु
ज्योतिष्मतां भानुमिव प्रशस्तम् ॥२॥ यदीयसाचिन्यसमेधितश्री
डिल्लीपति रिकुतूहलेन । प्रायच्छदत्यच्छसितातपत्र
ध्वजादिनानाविरुदाकलक्ष्मीम् ॥ ३ ॥ पति तमेनं प्रमदामनोज
मोहादवृण्वन्महिला हि बह्वयः । महौजसस्तासु च तस्य जाता
मुताः सुवीराः सुगुणाभिरामाः ॥ ४ ॥ रत्नेषु मुक्ताफलवगृहेषु
शीतांशुवत्कल्पकवद्रुमेषु ।

Page #272

SANSKRIT MANUSCRIPTS
अभ्यर्हितस्तेष्वमवच्चधीमानेकोजिनामा नृपसार्वभौमः ।। ५ ।।
विधाय शत्रून्विनतान् बलेन तञ्जाधिपः सोऽयमभूत्रिजेन ।
स्वविक्रमावर्जितसत्वमाजो
मृगेन्द्रता हि स्वयमेव लोके ॥ ६ ॥
विश्वम्भरोस | विह दीव्यतीति स्वयश्च लक्ष्मीरवतीर्य भूमौ ।
दीपा बिकेति प्रथिता पतित
मन्दिदिन्दु किल रोहिणीव ॥ ७ ॥
तस्यामजायन्त सुतास्त्रयोऽस्य
शस्त्रे च शास्त्रे च निकामदक्षाः ।
तेष्वग्रजन्मा जगति प्रतीतः
शाहेन्द्रनामा जितभोजकीर्तिः ॥ ८ ॥
तस्यानुजन्मा तपनाविचण्ड
प्रतापभूमप्रथमानलक्ष्मीः ।
जगत्रम द्योतिजयापदानो
जयत्युदारः शरभेन्द्रनामा ॥ ९ ॥
प्रौढैः कवीन्द्रैः परिशीलनेन
विज्ञाय साहित्य विलासभेदान् ।
करोति काव्यं रघुबीरगाथा
पावत्रितं सैष मुदे बुधानाम् ॥ १० ॥
2648

Page #273

2644
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF
श्रीगणेशाय नमः ॥ अस्ति प्रसिद्धा नगरी रघूणा
मलङ्घयामा परिघापरैर्युता। तस्यामजः कीर्तिसितातपत्र
छायामधिष्ठाय शशास पृथ्वीम् ॥१॥ आखण्डलार्धासनभागजस्त्र
माशाधिपानामभयप्रदाता। परंतपः पतिरथाभिधान
स्तस्येन्दुमत्यां तनयो बभूव ॥२॥ एकं शरीरस्य बमार भार ___ यस्मिन् महीं शासति वृत्रशत्रुः । तस्यैकवीरस्य जगत्रयेऽपि __ न दुर्लभ वस्त्वपि किञ्चिदासीत् ।। ३ ।। इत्थं महीं पालयतो नृपस्य
पष्टिः सहस्राण्यसमग्रमस्य । ययुः समानामनपत्यताया
श्चिराय चिन्तास्मरतो बभूव ॥ ४ ।। ततो वसिष्ठानुमतौ स्थितोऽसा.
वालोक्य सर्वानपि मन्त्रिबद्धान् । आहर्तुमिच्छाम्यहमश्वमेधमभीष्टसिद्भयै तुरगो विमोच्यः ॥५॥
End:
रक्षो राजवलीमुखेश्वरमुखैम॒त्वा पुनर्जीवितै.
स्यैराशरवानरैश्च मुदितैः पूर्णे विमानोत्तमे ।

Page #274

SANSKRIT MANUSORIPTA
2645
आरूढः सह लक्ष्मणो रघुपतिः सीतामिमा ह्रादयन्
सीते सेतुममुं समुद्रसरितः पश्येत्ययोध्यामगात् ।। ९० ॥ किष्किन्धायाममित्वा कपिकुलयुवतीस्तं समारोप्य सद्यः
पश्यन्मध्ये प्रयागं पवनतनुभुवं प्रेषयित्वा पुरस्तात् । नन्दिग्राम परस्ताद्भरतमभिमुखायातमासाद्य गत्वा
सम्यक्तातो रथस्थः सपदि निजपुरी भ्रातृभिः प्राप रामः॥९१॥ साकेते वेगवद्भिः कपिभिरुपहृतैः काञ्चनैः पूर्णकुम्भ
विद्वद्भिर्मविद्भिर्मुनिभिरपि मुदा सप्तभिर्मन्त्रिभिश्च । जानक्या रत्नपीठे रविकुलतिलकं संनिवेश्याभिषेकं
कुर्वनिर्धारयित्वा मकुटमपि मनोः प्रापिता भूः सलक्ष्मीः ॥ ९२ ॥ लब्ध्वा राज्यं स रामो भरतमवनतं यौवराज्येऽभिषिच्य
स्वाराज्ये वृत्रहेव प्रवणरिपुकुलस्वस्थचित्तो बभूव । पुष्टो लोकस्तदानीं प्रमुदितजनतः पूर्ण कामः सदासीत्
काले काले सुवृष्ट्या मुहुरपि सफला भूरि सम्पत्प्रदा भूः ॥९३॥ Colophon: इति श्रीमदभिजात भोसलकुलकलशजलधिसम्पूर्णतुहिनदीधितेरखि
लधरणिपालामकुटतटीनीबीडतमणिकिरणपटल मञ्जरीपिञ्जरितचरणपङ्कजस्य सकलकल्याणगुणशेवरेकमहाराजस्य तनयेन तदयुतगुणमधिकशुभगुणमणिगणमहोदधेः सकलभाषामृतसरलसन्दर्भगुणगरिमसमभिव्यञ्जितानिज सरस्वतीपुरुषावतारभावस्य शाहजि. महविलारेरनुजन्मना शरभोजिराजेन सङ्घहरामायणे राघवचरिते महाकाव्ये द्वादशः सर्गः ॥ श्रीरामचन्द्रार्पणमस्तु ।
। श्रीरस्तु ॥ श्रीगोपालाय नमः ॥

Page #275

2646
A DESORIPTIVE CATALOGUB OF
Sheet 13.
इति पञ्चरत्नकविकृतौ राघवचरिते द्वितीयः सर्गः ॥ Sabject: Rāghavacarita. 1-12 sargas. Introductary blokas
1-10. Sarga, Slokas. Sheets.
Sarga. Slokas. Sheets. I. 75
VII. 85 47 65 13
VIII. 56 110 III.
20
IX. 130 65 IV. 76 27
X. 9073 v. 64 33
XI. 75 80 VI. 74 40
XII. 93 92
8
II.
77
Remarks:--The Ms. is in good condition.
Sarabboji, the author of this poem, dealing with the story of the Ramayana was the third of the Mabaratta rulers of Tanjore. He was the son of Ekaji and brother Sábaji and he ascended the throne after his brother in 1711 A. D.
There seems to be some doubt regarding the royal authorship of this work. Dr. Aufrecht raised the doubt but we do not know on what grounds he did it. He probably thought that a busy king and politician could not have found the time necessary to compose literary works. It is hardly necessary to point out that Royal authors were not wanting in India. However, in the present instance, we find a colopbon at the end of the second sarga to the effect
इति पञ्चरत्नकविकृतौ राघवचरिते द्वितीयः सर्गः which leads colour to the supposition that Sarabhoji was not the author but the work was fathered upon bim by the post Pancaratnakavi. Anantanārāyaṇa, one of the court poets of Sarabhoji, was known as Pañcaratnakavi and it is very likely that he was the author of this work also.

Page #276

SANSKRIT MANUSORI T
2647
A paper transcript of this work is available in this Library See T. V. No.482.
॥राघवपाण्डवीयम् ॥ 3724. RĀGHAVAPĀNDAVIYAM. Burnell's Catalogue No. 4759. B. L. Errata Page XII. Substance-Paper. Size--10x1 inches. Sheets--38. Lines-10 to a Page. Script-Devanāgarf. No. of Gran. thas-1060 Author--Kavirājapandita. (1-18 sargas)
Complete. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ॥ स्वाधिष्ठानाम्बुजरजःपुञ्जपिञ्जरमूर्तये । इच्छाधीनजगत्सृष्टिकर्मणे ब्रह्मणे नमः ॥१॥ पुनातु वा सरस्वत्या विलासशिशुकः शुकः । तलांशुमयमाणिक्यपञ्जरान्तरगोचरः ॥२॥ ब्रह्माण्डमण्डलच्छद्मपाकुड्मलदीर्घिका । जायतां अगतः शान्त्यै शाम्भवी शक्तिरेकला ॥३॥ श्रीलतालिङ्गिताङ्गस्य विष्णु कल्पद्रुमस्य वः । अवतारमहाशाखाः पुष्णन्तु फलमीप्सितम् ॥ ४ ॥ कान्तिः श्रीकण्ठकण्ठस्य जयत्यालिङ्गनोत्सुका । स्कन्धारूढेव कालिन्दी मौलिमन्दाकिनर्ण्यिया ॥५॥ स वः करोतु विनानां वारणं वारणाननः । मदराविमिरारब्धमोगावलिरिवालिभिः॥६॥ जगत्प्रदीपयोर्वशी सूर्याचन्द्रपसोरपि । ययोरुद्दीपितो वाग्भिस्तौ वन्दे कविपुङ्गी ॥७॥

Page #277

2648
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OP अन्यो विधाता वाल्मीकिरादिकान्यं कमण्डलुः । रघुनाथकथा गङ्गा तया पूता जगत्रयी ॥८॥ द्वैपायनो परो ब्रह्मा तत्सृष्टि रतार्णवः । सूक्तयो दिव्यरत्नानि त्रैलोक्यं तैरलङ्कृतम् ॥ ९ ॥ निश्रेण्या ब्रह्मलोकस्य वाग्देव्याः कर्णकुण्डले । धर्मद्रुपमहामूलं वाल्मीकिव्यासयोः कृती ॥ १० ॥ भारतादिपुराणानि श्रीरामचरितानि च । त्रिसन्ध्यसवनान्येष सर्वसाधारणो मखः ॥ ११ ॥ पुरागरामायणभारतादि
क्षीराणि संयोजितभक्तिवत्सः । पुरातनैर्या दुदुहे कवीन्द्रः
सा भारती कामदुधा ममास्तु ॥ १२ ॥ अस्ति कादम्बसन्तानसन्तानकनवाङ्कुरः । कामदेवः क्षमादेवः कामधेनुर्जनेश्वरः ॥ १३ ॥ कामं पुरातनो येन नूतनेनाभिभूयते । भार्गवो राघवेणेव रामो रामेण सङ्गरे ॥ १४ ॥
युग्मम् ॥ पदमेकमपि श्लिष्टं वकं भूयान्परिश्रमः । कथाद्वयैक्यं निर्वोढुः किं धरापतितोऽधिकम् ॥ ३९ ॥ श्रीमद्रामायणं गङ्गा भारतं सागरो महान् । तत्संयोजनकार्यौ कविराजभगीरथौ ॥४॥

Page #278

End:
SANSKRIT MANUSCRIPTS
चक्रबन्धः ॥
सुबन्धुर्बाणभट्टश्च कविराज इति त्रयः । वक्रोक्तिमार्गनिपुणाश्चतुर्थो विद्यते न वा ॥ ४१ ॥
सर्वतोभद्रः ॥
रम्याकल्पविलासिनी क्षितिपतेर्लावण्य तेजस्विनी
नित्याविष्कृतमण्डना स्थितिमती याभीष्टलोकान्तरा । लक्ष्मीराश्रयते स्म सा मतिमतापायं सुसेव्यं मुदा
दातारं रमितानुजेन च शतानीकेन रामं तदा ॥ ६४ ॥
श्रुतचित्रकथस्तीर्थभूतात्कुम्भवः कवेः ।
स्वपुरप्राप्तये चक्रे राजा हरिविसर्जनम् ॥ ६२ ॥
स पूज्याभिषेकान्ते स्वाप तयैरपू पुजत् । यथा ते सम्पदा प्रापुर्नरकिन्नरराजताम् ॥ ६३ ॥
श्रिया जुष्टः स भारत्या सानुजः साधुवत्सलः । पृथिवीं पालयामास कामदेव इवापरः || ६४ ॥
2649
Colophon:
इति श्री हरचरणी (घर) प्रसूतकादम्बकुळ तिलकचक्रवर्ति वीरकामदेवप्रोत्साहित कविराजपण्डितविरचिते
राघवपाण्डवी
ये महाकाव्ये कामदेवाङ्के रावणदुर्योधन वधोल्लासितराम धर्माभिषेको नाम त्रयोदशः सर्गः ॥ शुभमस्तु ॥
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्रीरस्तु ॥
Subject: Raghavapandaviya. 1-13 sargas.

Page #279

2650
A DEBORITTIVE CATALOGUS OP
Sarga. Slokas. Sheets. Sarga. Slokas. 1, 93 6
VII. 57 II. 45 9 VIII. 55 III. 48 11
IX. 81 IV. 46 14
x. 42 v. 85 18
XI. 27 VI. 28 19
XII. 48 Sarga XIII. Slokas 64 Sheets 37 Remarks:--The Ms. is in good condition.
Sheets.
22 26 27 29 31 34
The Mss. of Rāghava Pandaylyt are noticed by Dr. Burnell in his errata list.
Kavirāja, the author of this work was patronised by the Kadamba King Virakāmadeva-probably he was his court poet-and there are sufficient reasons to think that he is older than Rājasekhara, the author of the Bālabhārata aud other works. The work is available in print.
II 19TUSEITA " 3725. RĀGHAVAPĀNDAVĪYAM.
Burnell's Catalogue No. 4760. B. L. Errata Page XII. Substance ---Paper. Size- 10x 5 inchea. Sheets --43. Lines
-11 to a Page. Script--Grantha. No. of Granthas-1000. Author-Kavirājapaņdita. (1-18 sargas). Complete.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3724. Romarks :-The Ms. is in good condition. For. Burnell's No. and
page see the errata list in his Catalogue.

Page #280

SANSKRIT MANUSOLOPTA
2661
॥राघवपाण्डवीयम् ॥ 3726. RAGHAVAPĀNDAVĪYAM. Burnell's Catalogue No. 4781. Substance-Paper. Size-93x4 inches. Sheets-61. Lines --8 or 9 to a Page. Script-Devanāgarl. No. of Granthas-1067. Author-Kavirājapandita. (1-13 sargas). Complete.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3724. Remarks:-The Ms. is in good condition. After the colophon the last page contains the following :--
रामधर्मकुलोत्कर्ष कविराज मुखोत्थितम् । मूलं राघवपाण्डव्या आपदेवः समालिखत् ॥ १ ॥ ज्ञानदं सर्वलोकानां पापघ्नं बहुबुद्धिदम् । कथाद्वयेन संयुक्तं बभौ काव्यं महाकवेः ॥ २ ॥ यथा समस्तदेवानाममृतं हि सुखास्पदम् । तथा सम्पूर्णबुद्धीनां काव्यमेतद्बहुप्रियम् ॥ ३॥ सगैरनेकैर्बहुशोभमानं
पदैश्च श्लिष्टैः कविराजदत्तैः । भूदेवचिन्तामणिपण्डितो मां
शिक्षापयामास सदर्थकाव्यम् ॥ ४ ॥ वेदेषु शास्त्रेषु समग्रबुद्धि.. ब्रह्मापरो भाति द्विजोचमोऽसौ । सौजन्यसिन्धुबहुशोभमानो
चिन्तामणिश्चास्तु मम प्रसनः ॥ ५ ॥

Page #281

2652
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
पाराशर्यवच: सरोजममलं गीतार्थगन्धोत्कटं नानाख्यानककेसरं हरिकथा सम्बोधनाबोधितम् । लोके सज्जन षट्पदैर हरहः पेपीयमानं मुदा
भूयाद्भारतपङ्कजं कलिमलप्रभ्वांस वः श्रेयसे || On the title page the following is given:ब्रह्मा रक्षश्च रुद्रेन्द्रभूचन्द्रार्कानलानिलाः । ऋषयश्चैौषधप्रामाः भूतसङ्घाश्च पान्तु वः ॥
रसायनमिवर्षीणाममराणामिवामृतम् । सुधेवोत्तम नागानां भैषज्यमिदमस्तु ते ॥
Colophon :
तारण संवत्सरे
राघवपाण्डवीयप्रन्य ( : ) १०६०
॥ राघवपाण्डवीयम
3727. RĀGHAVAPĀNDAVIYAM.
Burnell's Catalogue No. 4762. Page and column Nil. Substance-Paper. Size-7x4 inches. Sheets-35. Lines-13 to a page. Script - Devanágarl. No. of Granthas 1060. Author— Kavirājapandita. (1-13 sargas). Complete.
Beginning, end and subject-- Same as No. 3724.
श्रावणवद्यदशम्यां भानुवासरयुक्तायां मायूरक्षेत्रे राघवपाण्डवव्याख्यं काव्यं समाप्तिमगमत् । नाडे सावदमल्लारे
रिदं पुस्तकम् ||
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः || शुभमस्तु ॥

Page #282

BANSKRIT MANUSORIPTS
2663
Remarks:--The Ms. is in good condition.
This Ms. was copied at Mayura on Sunday 10th day of the dark fortnight in the month of Sravana in the cyclie year Tarapa. The Ms. originally belonged to Nade: Sivada Malläri.
॥राघवपाण्डवीयम् ।। 3728. RĀGHAVAPĀNDAVİYAM. Burnell's Catalogue No. 4783.
Substance-Paper. Size-10x43 inches. Sheets--17 (1-19-of which 12th and 13th wanting). Lines-9 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas.--340. Author-- Kavirajapandita. (1-5 sargas). Incomplete. Beginning-Same as No 3724. End:
ततो रथव्यावृतघोषयात्र:
सुरेन्द्रसेनाकृतरोषवन्धः। अजातशत्रूद्यमरक्षितात्मा
मायी रिपुस्तद्वनगोचरोऽभूत् ॥ ७ !! अथ स्फुरच्चित्रमृगोपलब्ध्यै
दूरङ्गते सावरजे नरेन्द्रे । (तदाश्रमोपान्तमवाप लोभा
ज्जयद्रथस्तीव्रतरादशास्यः॥ ८ ॥) Colophon : (Sheet No. 18.) इति श्रीराघवपाण्डवीये खरदूषणनिवात कवचवधो नाम
चतुर्थः सर्गः ॥

Page #283

2684
A DBSORPTIVE OATALOGUE OF Subject: Rāghavapäodaviya. 1-5 sargas. Bemarks:--The Ms. is in good condition. This Ms. abruptly ends
with the first half of the 8th bloka of the 5th sarga.
The work has not been noticed by Dr. Burnell.
11 779qUCATORII 3729. RĀGHAVAPĀNDAVĪYAM. G. K. D. Collection No. 266. Substance-Papor. Size
-94 x 4 inches. Sheets—12. Lines--6 or 7 to a Page. Script--Devanagarl. No. of Granthas-150. Author Kavirajapandita. First sarga only. Beginning --Same as No. 8734.
End:
द्विजराजगतीभिरसंवर्धितश्रीनृपात्मजः । जगदानन्दयन्साक्षात्कामदेव इवावमौ ।। ९३ ।।
Colophon:
इति श्रीराघवपाण्डवीये महाकाव्ये प्रथमः सर्गः ॥ Subject: Rägbavapāņdaviya. First sarga only. Remarks:--The Me. is in good condition.
॥ राघवपाण्डवीयव्याख्यानम् ॥
3730. RAGHAVAPĀNDAVĪYAVYĀKHYĀNAM. Burnell's Catalogue No. 4764.
Substance-Paper. Size--10x5 inches. Sheets---69. Lines--12 or 13 to a Page. Script-Devanāgarf. No. of Granthas--1784. Author-Lakşmaņa. Complete.

Page #284

Beginning:
SANSKRIT MANUSCRIPTS
श्रीगणेशाय नमः ||
पाणिनये गौतमये जैमिनये ऽनन्तबादरायणये । सर्वस्वं निजमेकं सद्विद्यातीर्थमुत्तमश्लोकम् ॥ १ ॥
भाद्रह्मज्ञानि वंशावतंसश्रीमद्गोजादत्त सूरिप्रभूतेः । हृद्यो विद्वलक्ष्मणस्य प्रयासो विश्वेशस्य प्रीतये शश्वदस्तु || २ ||
परमात्मानमानम्य श्रीरामायणभारते । आवश्यक पदान्येव विवरीतुं यतामहे || ३ || निरस्तानर्थ मद्वैतमखण्डानन्दमिच्छता । आत्मा द्रष्टव्य इत्यादिरस्ति वेदान्तडिण्डिमः ॥ ४ ॥ सर्वोपाधिविनिर्मुक्तं सचिदानन्दमद्वयम् । स्वं विज्ञातुमनीशस्य सगुणोपासनोदिता ॥ ५ ॥
साप्यत्यन्तविमूढानामशक्येति दयालवः । कवयः कृष्ण रामादिवर्णनैरुद्धरन्त्यम् || ६ || विष्णुरेवेदमखिलमिति यद्यपि निश्चितम् । तथापि नैतन्मन्दानां मतिमारोहति द्रुतम् ॥ ७ ॥
सर्ववेदैकसारस्य प्रणवस्याप्युपासनम् । संसारतरणोपायं कोsपि नोमिति मन्यते ॥ ८ ॥
श्रुतिस्मृतिपुराणादिप्रसिद्ध महिमोर्जिता ।
कस्यामपि स्थितिः कस्याप्य भागस्य न दृश्यते ॥
2655

Page #285

2656
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
अतः परमसिद्धान्तमाघ (ह) पद्यैः प्रदर्शयन् । रामधर्मात्मजव्याजं प्रस्तोतु कविरीश्वरम् ॥ १० ॥
॥ स्वाधिष्ठानमिति ॥
अधिष्ठीयत इत्यधिष्ठानमासनम्० । “अघिवानं चक्रपुरप्रभावाध्यासनेष्वपि " इत्यमरः । रजसा परागेण पिञ्जरेतीतरशिल्पसाम्यम्० । इच्छेति तद्वैलक्षण्यम् • कर्मपादोपादानेनैव शिल्पितावगम ( नाधिकपदत्वम्० व्यतिरेकालङ्कारध्वनिः । तेन सङ्कल्पमात्रसामग्रीकं विश्वसृजं नमस्यतामयापि तन्मात्रसामग्रीका काव्यसृष्टिः सुकरेति व्यज्यत इति प्राञ्चः । वस्तुतस्तु संसारानर्थनिवृतिरूपं महा मोहमहिम्ना चेतनाचेतननानाप्रपञ्चात्मनाव भासमानाखण्डानन्दात्मतत्त्वमेवात्र नन्तव्यत्वेनोपन्यस्तमिति मन्त व्यम् । तथा हि । स्वस्यात्मनोऽधिकानं पुरं शरीरं तथाम्बुजं हृदयकमलं "ब्रह्मपुरे दहरं पुण्डरीकम्” इति श्रुतेः । तत्र रजःपुजेन सूक्ष्मसमुदायेन लिङ्गशरीरेण पिञ्जरा० रलयोरेकत्वस्मरणात् पिज्जला भृशमाकुलामूर्तिः स्वरूपं यस्य० “समुत्पिञ्जपिञ्जलौ भृशमाकुला" इत्यमरः । देहद्वयतादात्म्यापन हि चिदात्मा तद्धर्मान ! त्मन्यभिमन्यमानो व्याकुल इव लक्ष्यते । अनेन तत्त्वमस्यादिवाक्यगतत्वं पदार्थश्चिन्मात्रो लक्षितः ! " योऽयं विज्ञानमयः प्राणेषु हृद्यन्तर्ज्योतिः पुरुषः " इति श्रुतः । इच्छेत्यादिना सङ्कल्पमात्रमूर्ति भूत भौतिकप्रपञ्चाभिन्न निमितोपादनतो पलक्षितशुद्धस्य पदार्थो दर्शितः । तयोरोपाधिकभेदस्य
·

Page #286

End:
॥ श्रिया ॥
SANSKRIT MANUSCRIPTS
वस्तुतोऽभावादर्थसिद्धमभेदं सामानाधिकरण्येन प्रदर्श्य ब्रह्मण इत्यनेन विविध परिच्छेदशून्यं तत्त्वमस्यादिवाक्यतात्पर्यगम्यमखण्डानन्दरूपं वस्तूपदिष्टम् । “स वा एष महानज आत्माऽजरोऽमरोऽमृतोऽपयो ब्रह्म" इति श्रुतेः । नम इति तु द्वैतस्य तदनन्यत्वात्काल्पनिको नन्तृनम्यभाव इति सिद्धान्तरहस्यं प्रदर्शितम् । न केवलं कविसृष्टेरेव बाह्योपादानाद्यनपेक्षा, अपि तु वियदादिसृष्टेरपि । "वाचारम्भणं विकारो नामधेयम्” इति श्रुतेः इति ॥ १ ॥
66
स रामो युधिष्ठिर भरतप्रत्यर्पितया भरतकुलागतया च भिया सेवितः । अनुजा लक्ष्मणादयो भीमादयश्च० । कामदेवः स्मरः काव्यप्रयोजकश्च० । सभाः सशोभः रत्या पत्न्या प्रीत्या च० । सानुर्मदः शिखरमार्गान्यतरश्च० । 'सानु' प्रस्थे तुषे मार्गे वात्यायां पल्लवे मदे" इति विश्वः । राजसरस्वतीसहितया लक्ष्म्येति वा० स्मरपक्षे सानुजः स वसन्तः साधुषु वत्सलः तद्वदुन्मादकः । राजपक्षे सावरजः साप्नोति त्रिवर्गे साधुः स चासौ वत्सलः स्निग्धश्वेति वा ॥ ६४ ॥
Colophon:
आवश्यकपदश्लेषव्याचिख्यासावशात्मनः ।
लक्ष्मणस्य कृतौ सर्ग
इत्ययासीत्रयोदश: T: 11
2657

Page #287

2058
A DHSORIPTIVE CATALOGUE OF
आवश्यकपदश्लेषपदाशयक.
विपक्षयानुक्षणमाक्षणीयम् । श्रीलक्ष्मणो राघवपाण्डवीयं
व्याचष्ट विस्पष्टगभीरभावम् ॥ १॥ उत्तमश्लोकपादाब्जरजोनिमष्ट चेतसः । इत्तरिकृति........... रस्तु सतां मुदे ॥ २॥
भारंवद्ब्रह्मज्ञानिवंशवितंस
श्रीमद्रोजादत्तसूरिपसूतेः । हृयो विद्वलक्ष्मणस्य प्रयासो
विश्वेशस्य प्रीतये शश्वदस्तु ॥ ३ ॥
1-13
Subject : A commentary on the Raghavapandaviya.
Sargas
Remarke:-The Ms. is in good condition
The author of the commentary, Lakşınanapaņdita was the son of one Gojádatta sūri.
रामचन्द्रोदयम् ॥ 3731. RĀMACANDRODAYAM. Burnell's 'Catalogue No. 10143. Page 161. Right column.
Substance ---Palm leaf. Size -15xl} indlies. 'Leaves 177 (89th missing). Lines-6 to 10 to a Page. Script Grantha. No. of Granthas-6280. Author--Venkatesa . (1-30sargas). Complete.

Page #288

SAXBKAIT WANDBORDEN
2866
Beginning:
अमृताब्धितरङ्गौघमिन्दिरारापङ्गमाश्रये । यः पुष्यति हरेरन्तरानन्दकलमाङ्करम् ॥१॥ उभय्यो भूतयो यस्य निगमा, नित्यवान्दिनः । स विशुः कर्मणा बद्धं सर्वं जगदजीजनत् ॥ २ ॥ महतस्तस्य नेत्राब्जादर्जस्सोझर्दसंयुतम् । कालवस्तु कुतस्पन्दं किञ्चिज्ज्योतिरबोभवीत् ॥ सहस्रपात् प्रति तं सहनकरमामनन् । बंदंशसम्भवा भूपा असङ्ख्यतान् करान् ययुः ॥ भ्यालोलरश्मिभिर्वदः परागश्रियोज्वलः । यो विद्यालथुमपो घुमणिः समकीयंत ॥ ५ ॥ गुणजालनिधेस्वास्प तैक्ष्ण्यमेकं न क्षणम् । लक्ष्मीसुधानिधानस्य विषं जलनिधेरिव ॥ ६ ॥ प्राची सीमन्तसिन्दूरं यन्महः सुप्तबोधनम् । कान्ताकुतूहलाक्रान्तश्चक्रवाकोऽभिनन्दति ॥७॥ यस्य ज्योत्स्नासुधासारजगतां मङ्गलं यशः। दचतानं सदा वेदैः कोकवर्गोऽनुगायति ॥ ८॥ एकचक्रचरं यस्य शताम्गमातिमारुतः । एकोऽश्वः सप्तसंबाको वहन्दिवि विराजते ॥ ९ ॥ सिद्धनिजगदीपः कोकमगारसी मभूः । यः प्राचीकुलमज्योतिर्दीपो कनमणीयते ॥ १० ॥

Page #289

2860
A DBBORIPTIVE CATALOGUE OF
सरूप सर्ववस्तूनां ज्ञाने तस्य सहायता । आगता जन्म काम्ये किमात्मकारणलोचनात् ॥११॥ यदा धचे मुमुक्षूणां पार्गे संसरणत्यजाम् । अपिरिशं प्रपश्चस्य का कथा गीतकल्पने ।। १२।। पपिनी पपया जुष्टां शृङ्गाररसशीतलाम् । काले करेण सम्बोध्य धचे रागं मदेन यः ॥१३॥ आदाय प्राणिनां प्राणानस्तं यातो दिने दिने । सह प्राणभृतां प्राणैरुदयं योऽधिगच्छति ॥१४॥ End: काश्मीराबुसणं त्रिगर्तनृपतयेन्द्रप्रभं चापरं पाग्ज्येन्द्रामवपौक्तिकानि मलयधोणीपतेश्चन्दनः। नेपालानवकम्बला हिमगिरीशानाच कस्तूरिका गोणी...मि...दित्यभिहितो विप्रार्चनायान्वशात्।। निजपदविरहासहं रघूणां
कुलमणिरेक्ष्य विभीषणं प्रपमम् । अधिशयितफणीन्द्रभो(ग)पध्य भूराजपदारस्वसमं हरिं स तस्मै ॥ १४८ ।। पुष्पकमप्यमराहमुदारो
रावणघातविनिर्जितमेषः। वैश्रवणाय विधिश्रुतकीर्तिः
श्रेषयत प्रयताजलिबन्धः ॥ १४९ ।। नित्यप्रमोदसुभगा नियतप्रसादा दीर्घायुषो दलितरोगभयप्रवासाः।

Page #290

2661
BANSKRIT MANUBOADS भूरिप्रदा बहुधना हुतवाजपेया
स्तं ब्राह्मणा मुमुदिरे परिशीलयन्तः ॥ १५०॥ प्रणिहितनियमानां ब्राह्मणानां प्रसङ्गै
विकलविधनवृद्धाभीष्टदानोत्सवैश्च । अनुदिनमखिलानामन्तरात्मेव हृयो
जनकनृपतिपुत्र्या राघवोऽरक्षदुर्वीम् ।। १५१ ॥ इत्थं रघूद्वहपदाब्जयुगं प्रपत्र
स्तत्प्रेरणेन विलसत्करुणोदितेन । काव्यं विदेहतनयाकुशलोक्तिभव्यं
श्रीवेङ्कटेशकविरातनुतात्मलब्ध्यै ॥ १५२ १ इदं मे वैदेहीपरिवृढदयादिव्यतटिनी
परीवाहाकारं प्रतिपदसमग्रस्फुटरसम् । कथं काव्यं भव्यं कलिकलुषितैरप्यकरुणै__ रमृष्य(दृष्यं वा)रचितरघुनाथावमतिभिः ॥१५३॥ वेदपूर्णगुणपावकपचं
व्योमवह्निसमसर्गमुदारम् । काव्यमङ्गगुणशैलयुगाब्दे
वेङ्कटोऽकृत कलौ कविवर्यः ॥ १५४ ॥ पत्रिंशदत्र वृत्तानि छन्दांसि तु चतुर्दश । खार्कप्राणा इह श्लोका अनुष्टुप्संख्यया मताः ॥१५५ ॥ आत्रेयः श्रीनिवासाहयगुरुतनयः काव्यरत्नं व्यतानीत् सीतानाथप्रसादप्रकटितधिषणो रामचन्द्रोदयाख्यम् ।

Page #291

2688 À DELORETTYE OATALOGUE OF
आसीतेशाभिषेकादितशुभकथं त्रिंधता अन्तु सः तसिनामाभिषेकाभ्युदयशुभकविंश आभाति सर्गः ॥१५६॥
हरिः ॐ ॥ श्रीनिवासगुरवे नमः ॥ Subject: Rimacandrodaya. 1-30 sargas. Sarga. Slokas. Leaves. Sargt. Slokas. Leaves. I. 107
XVI. 107 9 2
II.
107
108
98
XVII. XVIII.
III.
111
105
108
IV.
121
XIX.
101
108
111
108
112
41
110
116
VI. VII.
109
121
108 102 105 108
VIII.
5 2
XX. XXI. XXII. XXIII. XXIV.
XXV. XXVI.
128
105 105
138
105
119
140
XI.
106
67
131
146
18
XII. 102
XXVII. 136 154 XIII. 104 79 XXVIII. 122 165 XIV. 111 84 XXIX.
169 XV. 108 88 XXX. 156
177 Remarks:-The author of the work, Veikatesa is the son of
Āttreya Srinivasa and gives the date of the composition as Kali 4736 or A. D. 1635. The work is not available in print.
The two leaves placed before the first leaf contain the following:
यतीन्द्रकरुणापात्रं तन्महानसकिङ्करम् । आत्रेयप्रवणं वन्दे प्रणतातिहरं गुरुम् ॥१॥

Page #292

SANSKRIT MANUSORTI
3660
तातकाढण्यसम्प्राप्तशानभक्तिरसामृतम् । यतिराजाहयं बन्दे देशिकं दिव्यदर्शनम् ॥ २ ॥ यतिराजगुरोः सूनुं पापण्डमतखण्डनम् । आचार्य पद्मनाभाल्यं भवसन्तारकं भजे ॥ ३ ॥ नमो रामानुजार्याय वेदान्तार्थप्रदायिने । आवेयपद्मनाभार्यसुताय गुणशालिने ॥ ५ ॥ रामानुजार्यसम्प्राप्तसर्वविद्यासमृद्धये । पद्मनाभाय महते तत्सुताय नमो नमः ॥ ५ ॥ पद्मनाभगुरोः सूनुं तत्कृपावाप्तवैभवम् । पुरुषोत्तममाचार्य गुणसिन्धुमुपास्महे ॥ ६ ॥ तातपादत्यापावं मायावादतमोरविम् । व्याख्यातन्यायकुलिशं नरसिंहार्यमाश्रये ॥ ॥ नृसिंहदेशिकावाप्तज्ञानविज्ञानसम्पदे । आत्रेयशठकोपाय नमो वैराग्यसिन्धवे ॥ ८॥ श्रीशठकोपपदाम्बुजमुझं तत्करुणेक्षणलम्भितबोधम् । देशिकमत्रिकुलाम्बुधिचन्द्रं नौमि नृसिंहमनन्तगुणान्धिम् ॥९॥ श्रीमन्नृसिंहार्यसुतं महान्तं वेदान्तधुर्य व्यवहारशीलम् । पाचगरहेतुं करुणापयोधि वन्दे वदान्यं पुरुषोत्तमार्यम् ॥ १०॥ पुरुषोत्तमपादाजसेवासंप्राप्तसम्पदे । नमः श्रीवेङ्कटेशाय गुरवे मक्तिसिन्धके ।। ११ ॥ पराहशशठारातिकृपासंप्राप्त सम्पदम् ।

Page #293

2664
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
श्रीवेइटेशतनयं श्रीनिवासार्यमाश्रये ॥ १२॥
It may be interesting to note that the copyist has worked out the Muraja, Ardhabhramaka, Savatobhadra and various other bandhas in palm leaf very dexterously.
Il TTATEGICTA !!
3732. RĀMACANDRODAYAM.
Burnell's Catalogue No. 10144. Page 101. Right column.
Substance-Palm leaf. Size-14X1 inches. Leaves-- 228. Lines 5 to 7 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas--- 5200. Author--Venkatesa. (1-30 sargas).
Complete.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3731. Remarks:--The Ms. is in good condition. One Yellādāstrin copied
this Ms.
॥ रामचन्द्रोदयव्याख्या ॥ 3733. RĀMACANDRODAYAVYĀKHYĀ. Burnell's Catalogue No. 10147. Page 161. Right column. Substance- Palm leaf. Size-161X11 inches. Leaves278 (Two leaves with No. 195). Lines - 7 to 10 to a Page Script-Grantha. No. of Granthas-9750, Author
Venkatesa. (1--30 sargas). Complete. Beginning :
अस्थानेकार्थजुष्टस्य काव्यस्य महतः स्वयम् । रामचन्द्रोदयाख्यस्य विकृतिः क्रियते मया ॥

Page #294

SANSKRIT MANUSCRIPTS
॥ अमृतेति ॥
अमृताब्धितरङ्गाणां सुवासमुद्रवीचीनां ओघं प्रवाहमिति रूपकम् । इन्दिरापानं लक्ष्मीकटाक्षमाश्रये भजामि । यः अपाङ्गः हरेः विष्णोरन्तर्हृदये आनन्द एव कलनः शाली तस्याङ्कुरः पुष्यति वर्धयति ॥ १ ॥
End:
आत्रेयः श्रीनिवासप्रभवः उत्पत्तिस्थानं यस्य । सीतानाथस्य प्रसादेन प्रकटिता धिषणा यस्य स कविर्महत्काव्यरत्नमिति अनेन प्रकारेण व्यतानीत्। श्रीनिवासाह्वय इति । गुरुतनय इति पाठे तु काव्यरत्नं व्यतानीदित्येव । भूतसामान्ये लुङ् | यस्काव्यमासीतेशाभिषेकात् रामाभिषेकेण सह त्रिंशता सगैः उदिता उक्ता शुभा कथा यस्मिन् काव्ये तस्मिन् त्रिंशत पूरणः सर्गस्तु रामाभिषेका भ्युदयेन विलसितः
*
काशीं गतेन क्लृप्तं
काव्यं मुनिवाणतिथिमिते हि शके ॥ १५७ ॥
*
2665
Colophon :
नृसिंहार्यपौत्रस्य पौत्रः कवीन्द्रः तथा वेङ्कटेशार्थ पौत्रः प्रसिद्धः ।
स्वयं श्रीनिवासार्यसूनुः स्वकाव्यं लघुव्याख्यदाप्तार्थनाद्वेङ्कटेशः ॥ सीतारामभरत लक्ष्मणशत्रुघ्तेभ्यो नमः ॥
Subject: Ramacandrod ayavyakhyā. 1-30 sargas. Remarks:-The Ms. is in good condition.
The commentary is by the author of the text itself. It is somewhat curious to note that certain differences in the reading of the text are referred to by himself. It is a matter for

Page #295

2666
A DESORTIVS OATALOGUE OF
great wonder that pictorial diagrams have been deftly worked out even in palm leaf manuscripts. Similar diagrams have been referred to before. See No. 3731.
A paper transcript of this work is available in this Library. See P. V. No. 331.
॥ रामचन्द्रोदयव्याख्या ॥ 3734. KĀMACANDRODAYAVYĀKAYĀ. Burmell's Catalogue No. 10146. Page 161. Right column.
Substance-Palm leaf. Size--141x1 inches. Leaves--392. Lines-6 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas
9750: Author-Venkatesa. (1-80 sargas). Complete.
Begiuning, end, colophon and subject-Same as No. 3783. Remarks:-The Ms. is in good condition.
॥ रामचन्द्रोदयव्याख्या ॥ 3735. RAMACANDRODAYAVYAKHYA. Burnell's Catalogue No. 10148. Page 161. Right columa Substance-Palm leaf. Size--154 x 1} inches. Leaves-28 (178-201 of which 190th missing). Lines -8 to a Page Script-Grantha. No. of Granthag-680. AuthorVenkabeba. (15th and 29th sargas only). Incomplete. Beginning:
साकेतेति । विचित्रानिति । चित्रः सर्गः सूचितः ॥१॥ रामालोकैः स्त्रीलोकैः । सन्तो.... । आपत्तौ रामविलोकिमिः संगतः अन्तो यस्याः तां अयोध्या योबुमशक्या अवसत् ॥ २॥

Page #296

2667
SANIKRIT MANUBORIPTB माराधिकानां कामाधिकाना नलिनेक्षणानां स्त्रीणाम् नलिने पझे मायाः श्रियः राधिकानां पूजयित्रीणां समूह क्षणानां त्रयं विलोक्यावरुरोह ॥ ३ ॥
End:
॥ यस्मिन्निति ॥ प्रत्वं प्राक्तनम् । कर्णमेव नेत्रं कुर्वन्ति । श्रवणेनैव साक्षात्कार इत्यर्थः । सदा नित्यं गमः गमनम् । शेषपशे । नेतकर्णयोरेकत्वं सर्पत्वात् । सदागमव्यापृतिः सद्वेदान्तविद्याव्यासङ्गः ॥ ७५ ॥
॥राम इति ॥ ७६ ॥ दाशरथाविति ॥ ७७ ।। Colophon: एकोनत्रिंशः सर्गः ॥ इयं व्याख्या कविनैव कृता ।
धृतितिथिमिते शकान्दे जनिमानुपकाधिवेटेशकविः ।
काव्यमिदं व्याचष्टे स्वयमेव सतां नियोगमासाथ । प्रन्थसङ्ख्या ॥ ५७६ ॥ सिद्धवर्गसमा व्याख्या श्लिष्टचित्रास्यसर्गयोः ॥ ६५६ ।। Subject: Rāmacandrodayavyākhyā 16th and 29th sargas
only. Remarks:-The Ms. is in good condition. The commentary,
though by the author himself, is only an ubaridgement of No. 3783.
॥ विज्ञानतरङ्गिणी ॥
3736. VIJÑANATARANGINĪ. Burnell's Catalogue No. 6308. Page 91. Right column.
Substance-Paper. Size-10xb inches. Sheets-149. Lines—12 to a Page. Script-Devanāgarf. No. of Gran

Page #297

2668
thas-3000.
Beginning :
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Author-- Mahārudrasimha. Complete.
श्रीगणेशाय नमः ॥
यः सर्वाच्युतवेधसां भुवि तनुर्गुप्ता जनैर्लक्ष्यते येषां भाग्यसुरद्रुमः फलभरैर्नम्रः ः कृपासागरः । यस्त्रातुं क्षमतेsपि दैवतरुजो ज्ञानेध्मवैश्वानरो
मोहध्वान्तविनाशिवाञ्छितकरो देयान्मर्ति निर्मलाम् ॥ १ ॥
समस्वविज्ञानकलासुरद्रुमं प्रजेशदेवेशमुनीन्द्रवन्दितम् ।
मुकुन्दरुद्रप्रथमप्रपूजितं
गणाधिपं मङ्गलदायकं भजे ॥ २ ॥
स्फुरत्सहस्रांशुसमूहशोभितो
वारुणाङ्गो धृतपद्महस्तकः ।
हृदि स्थितः श्रीहरिणातिसुन्दरः करोतु शर्मप्रकरन्विभाकरः ॥ ३ ॥
निर्जितेन्द्रिय जना भिवन्द्ययोः कल्पवृक्षनवपल्लवा भयोः ।
भक्तिरस्तु मम सन्ततं दृढा
नन्दनन्दन पदारविन्दयोः ॥ ४ ॥
योगिनां हृदयाकाशे यो जागर्ति महेश्वरः ।
स सर्वदेवसम्पूज्यः कुर्यात्कल्याणमुत्तमम् ।। ५ ।।
परिस्फुरद्रम्यकचारुवर्णा समुल्लसन्मौक्तिकशुक्तिकर्णा ।

Page #298

BANSKRIT MANUSCRIPTS
मदोद्रमत्को किलमजुवाणी करोतु कल्याणततं भवानी || ६ || नारायणप्रियतमा शरदिन्दुशुभ्रा शोणारविन्दरमणीयपदारविन्दा |
विज्ञान कल्पलतिका प्रकृतिप्रगल्भा वाणी सदा वसतु कण्ठतले मदीये ॥ ७ ॥
तेजोमयी मूर्तिरुमाधवस्य
885
सर्वामरागां वदनं सुचारु ।
ज्ञानाद्यदज्ञानकृतं ममारा
दधेन्वनं भस शिखी करोतु ॥ ८ ॥ भक्तिज्ञानविवर्धनीं श्रुतवतां कर्णे सुधास्पर्धिनीं
साधूनां सुधियां त्रिमूढमन सामप्याशयोल्लासिनीम् । श्रीमच्छङ्करदासवर्णनमयीं रम्यां जगत्पावनी सीतारामगिरीन्द्रजाहरगुणग्रामाधिवास ज्वलाम् ॥ ९ ॥
दोरुद्दाम भुजङ्गविक्रमविषज्वालावलीढा खिल
द्विवर्गस्य दलेकसिंहनृपतेः प्रख्यातकीर्तेः सुतः । राधाकृष्णपदारविन्दमधुपः श्रीरुद्रसिंहः सता
मक्रीतानुचरो मुदा प्रकुरुते पूर्वी शुभाख्यायिकाम् ॥ १० ॥
2669
युग्मम् ॥
श्रीविज्ञानतरङ्गिणी मुररिपोर्नामावली भङ्गिनी
श्रेयः सागरसङ्गिनी बुधझषा पापद्रुमान्मूलिनी ।
आनन्दभ्रमराकुतुहलकथाप्रागल्भ्य पूर्णामृता
स्नानार्थे परभूतिहृष्टमनसां भूयात्सदा धीमताम् ॥ ११ ॥

Page #299

2070
A DEBORIPTIVB OATALOGUB OF
पितुराज्ञा समासाद्य गुरुणानुमतः शिशुः । प्रवृत्तोऽस्मि तरीतुं तामगाधोग्ररयां नदीम् ॥ १२ ॥
ननु भगवगुणानुवर्णनं विहाय निष्फले किमर्थं प्रव. तसे इत्यत आह(१) । “प्राणेभ्यो मत्प्रिया भक्ताः" इति भगवद्वचनाद्भक्तानां कथा भगवतः स्वगुणवर्णनादप्यधिकतरप्रीतिजननी। अतोऽत्र भक्तप्रवरस्य राज्ञः शङ्करदासस्य पुण्यश्लोकस्य समस्तकलिकलुषविध्वसिनि चरिते साद्भरवश्यं प्रयत्नः कर्तव्यः। "काहं क्षुद्रमतिर्मोहग्रस्तो भवकूपनिपतितो महामन्दः ।
क विबुधगणवेधं शङ्करदासमहीपतेश्चरितम् ॥" इति मत्वापि शिवप्राणप्रियभक्तकथाकरणायोद्यते मयि स्वयमेव स ज्ञानं दास्यतैवेत्यालोच्य परिश्रमाय प्रोत्सहे ॥
End:
प्रभूतो हादो येषां ते प्रह्लादाः। प्रेतादयस्तेषां प्रेम्णा पूर्णः । अवलरिपुदमनः । अकारो विष्णुः, स एव वल येषान्ते अवला वैष्णवास्तेषां रिपवस्तान् दमयन्तीति । दम्य उत्सेकं गर्व हर्तुं शीलं यस्य सा "दास दाने" धातुः । दास्यते इति दासो ब्राह्मणो (गु)णवान् । “गुणवान्बा. ह्मणो दासः" इत्यमरमालायाम् । ............ शेषं समा
नम् ॥ ४॥ Colophon: इति श्रीमच्छङ्करदास चरणनखचन्द्रचन्द्रिकासादरपानमात्रैकावलम्बनास्मचकोरीमहारुद्रसिंहविरचित्तायां रामगुणभूधरप्रस्नुतायो

Page #300

SANSKRIT MANUBORIPTS
2671
कृष्णनवनीरदस्नेहासारसलिलपूरितायां विज्ञानतरङ्गिण्यां श्री. शारदासगोलोकनिवासवर्णनं नाम षोडशः कल्लोलः समाप्तः ॥
शुभमस्तु । Subject: Vijñanatarangiol. 1-16 Kallolas. Remarks:--The Ms. is in a fairly good condition. This work has
not been printed so far.
॥ विशेषणरामायणम् ॥ 3737. VIŠESANARĀMĀYANAM. Burnell's Catalogue No. 10276. Page 162. Left column. Substance-Palm leaf. Size--161x1} inches. Leaves-- 27 (13-39). Lines—4 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas-350. Author- Virarāghava. (1-7_Kindas).
Complete. Beginning:
श्रीकृष्णोऽवतु रुक्मिणीपरिणये वेदिस्थपीठे शिव
ब्रह्मेन्द्रार्कमुखामरप्रतिफलप्राश्चन्मणीभूषणैः । हाराद्यौनिजविश्वरूपुमखिलैर्देदीप्यमानस्तदा
सर्वेषामिव दर्शयन् यवनिकामायामुदस्य स्थितः ॥ श्रीमद्योगकलाप्रफुल्लकमले हन्मभ्यगे कर्णिका
पीठे रत्नमयेऽरवीन्दशिखिना बिम्बान्तरे सुस्थितम् । रुक्मिण्या रमया भुवा विलसितं पार्थये सत्यया
मध्ये श्रीहरिमिष्टदेवमतुलं कृष्णं जगन्मोहनम् ॥ श्रीमद्ब्रह्मपरं रमाप्रियतमं गौरीमनोनायक
वाणीशं त्रिपुरां प्रणम्य शिरसा लक्ष्मी सती शारदाम् ।

Page #301

2672
End:
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
आनम्यात्मगुरूविनम्य वरदं सम्पूज्य विशेश्वरं का...न्त प्रतिपद्य राघवकविः काव्यं करोत्युज्वलम् ॥
दशरथवरपुत्रं ताटकादेहदावं
जलघरसमगात्रं सम्मुनिश्रेणिमित्रम् ।
विकचकमलनेत्रं विश्वसंस्तोत्रपात्रं रघुसरसिजमित्रं नौमि सीताकलत्रम् ॥ श्रीनाथं सितपद्मपत्रनयनं सीतामनोनायकं
श्रीमत्कोमलनीलनीरजतनुं शृङ्गाररत्नाकरम् | चिद्वद्यं जितदैत्यराजनिकरं सेतुक्रियाकारकं सिन्धुप्रो त गर्व पर्वतपत्रं श्रीकण्ठमुरूयैस्तुतम् ॥
चिन्तालोलमुनीन्द्रमानसगतं श्रीरामचन्द्रं भजे ॥ श्रीमत्काश्यप गोत्र पूतमहितापस्तम्बसूत्रस्य च
श्रीमन्नेल्लुरिरङ्गमन्त्रिसुधियः पौत्रस्य विद्यानिधेः । श्रीमत्पूजितवीणवेङ्कटपतेः पुत्रस्ष रामायणं
काव्यं स्वीकुरु वीरराघव कवेः श्रीराम मे वाङ्मयम् ॥ श्रीरामाङ्घ्रिसरोरुहाङ्कितमिदं श्रीराघवाख्यावता
प्रोक्तं चारुतरं विशेषणमहारामायणं वा नवम् । श्रीमच्चाटुकथाशुकाव्यरचनाचातुर्य वाग्वैखरी
श्री चित्र्यधुरन्धरेण कविना चन्द्रार्कवारं वसेत् ॥
Colophon :
इति श्रीमद्विशेषणरामायणे - वीरराघवीये उत्तरकाण्डः समाप्तः ॥

Page #302

SANSKRIT MANUSCRIPT
श्रीरामार्पणमस्तु ॥ श्रीमन्मदन गोपालार्पणमस्तु ॥ श्रीः ॥
Subject : Visegaparāmāyana. 1-7 Kandas.
Romarks:-The Ms. is in good condition.
The author gives the following as his pedigree. Nelluri Rangamantrin.
Vina Venkatapati. T Virarāghavakavi.
sargas). Complete.
Beginning:
The last mentioned, (i.e.) Viraraghavakavi is the author of this work. The work deals with the story of the Rāmāyaṇa, and has not been printed so far.
|| शिवलीलार्णवः ॥
3738. ŚIVALILARNAVAH.
Burnell's
Catalogue No. 10194. Page 162. Right column. Substance - Palm leaf Size - 51 X 12 inches. Leaves-108. Lines -6 or 8 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthas-2600.
(1-22
Author~~~Nilakanthadiksita
श्रीकृष्णानन्दयोगीन्द्रचरणाम्बुरुहद्वयम् । धर्मार्थकाममोक्षाणां निदानं नित्यमाश्रये ||
पूतं स्वतः पूततरं ततो यत् गाङ्गं पयः शङ्करमौलिसङ्गात् ।
तत्पातु मातुः प्रणयापराध
पादाहतेः पूततमं ततो नः ॥ १ ॥
2679

Page #303

2674
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF अर्घ तनोरद्रिसुतामयोऽस्मी
त्यहंयुना किं फलमादियूना। गीर्वाणयोगीन्द्रमुपास्महे तं
सर्वात्मना बैलसुतात्मको यः॥५॥ कालेन शम्भुः किल तावतापि
कलाचतुःषष्टिमिता प्रणिन्ये । द्वासप्ततिं प्राप्य समाः प्रबन्धा
छतं व्यधादप्पयदीक्षितेन्द्रः ॥ ६ ॥
End:
हालास्यशितुरीशितुर्यदि सखे लीलासु शुभूषसे .
तत्सर्वांगमगुप्तमस्य यदि वा तत्वं विजिज्ञाससे । पारं वाथ दिदृक्षसे यदि परं काव्यागमस्रोतसा
तत्कणे कुरु नीलकण्ठमखिनो वाचं शिवैकाश्रयाम ॥१९॥ मलयध्वजपाण्ड्यकन्यकाचरणद्वन्द्वनिवेशितात्मना । शिवयोः कविनेदमर्पितं शिवलीलार्णवकाव्यमद्भतम् ॥१०॥
Colophon:
इति श्रीमदरद्वाजकुलजलधिकौस्तुभश्रीकण्ठमतप्रतिष्ठापनाचार्यचतुर
धिकशतप्रबन्धनिर्वाहकमहाव्रतयाजिश्रीमदप्पय्यदीक्षितसोदर्य भीम . दाचादीक्षितपौत्रेण नारायणदाक्षितात्मजेन भूमिदेवीगर्भसम्भवेन नीलकण्ठदीक्षितेन विरचिते शिवलीलार्णवे द्वाविंशतितमः सर्गः ॥
हरिः ॐम् ॥ शुभमस्तु ॥ शिवलीलार्णवं समाप्तम् ॥ Subject: Sivalilārnava. Complete. Remarks:-The Ms. is in good condition. After the colophon

Page #304

SANSKRIT MANUSCRIPTS
'महेशानन्ताय त्रिगुणरहितामेयविमल '
and ending with
there are 13 blank leaves of which the 2nd leaf contains five
Slokas beginning with
जगद्दग्ध्वा स्थास्यस्यजहरनमोऽवेद्य शिव ते ॥ ५ ॥
The leaves viz., 11th & 12th contain the following:-- “ श्रीरस्तु ॥ अस्माकं यत्कृपादृष्टिधर्मकामार्थमुक्तयः ।
कलये हृदि तां बालकृष्णानन्दसरस्वतीम् ॥
अथातो धर्मजिज्ञासा० विरोधेत्वनपेक्षं स्यादसतिह्यनुमानम् ॥”
The last i.e. 13th leaf contains:
अर्थबोधोऽक्षरावाप्तिर्ज पपारायणादिकम् ।
अधीत्या शक्यते यत्तत्सर्व भाव्यते तथा ॥ १ ॥
Burnell's
2675
अधीतिरक्ष रावाप्तिः : पदानामवधारणा ।
पदार्थ वाक्यार्थधियावनुष्ठानं ततः फलम् ॥
It is well known that Nilakantha Diksita was the grandson of the brother of Appaya Dikṣita and that he wrote the Nilakantha Vijaya Campū in 1638 A. D. This work has been printed both in the Sri Vani Vilas Press and in the Trivandrum Sanskrit Series.
|| शिवलीलार्णवः ॥
3739. ŚIVALĪLĀRNAVAH.
Catalogue No. 10195. Page 162. Right column. Substance-Palm leaf. Size---20‡ ×14 inches. Leaves-100. Lines 6 or 7 to a Page. Script- Grantha.
No. of

Page #305

2016
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Granthas-2600. Author-Nilakanthadiksita, (1-22 sargas)
Complete. Beginning, end, colophon and subject--Same as No. 3738. Remarks :- The Ms. is in good condition.
॥ सत्यनाथाभ्युदयः॥ 3740. SATYANATHABHYUDAYAH. Burnell's Catalogue No. 10149. Page 163. Left column.
Substance-Palm leaf. Size-141x11 inches. Leaves-. 51. Lines-6 to 3 to a Page. Script-Nandinagari. No. of Granthas-950. Author-Saakarsapa. (1-11 Sargas.) Complete. Beginning :
श्रीवेदव्यासाय नमः॥ श्रीरामचन्द्रं शुभवक्त्रचन्द्र
गुणौषसान्द्रं जनकात्मजेन्द्रम् । निरस्तचन्द्रं प्रणमामि वीन्द्रं
धनुरेन्द्रं त्रिजगनरेन्द्रम् ॥ १॥ यो बध्वगान साधुजनानगाध
भवाब्धिगान् सुव्यवतार्य बन्धून् । अब्धिस्थितान् शक इवोद्दधार
मध्वः समामुत्तरतात् भवाब्धेः ॥ २ ॥ तं सत्यनाथं जनगीतगाथं
सल्लोकनाथं जितवादियूथम् । वन्देऽभिवन्यं दययैव सौख्य
मपीपलन्नाह चिराययोऽलम् ॥ ३ ॥

Page #306

MBRIT MANOHANI
2877
स सत्यनाथो महिमाम्बुधिः क
क वाहमत्यल्पमतिस्तथापि । यथाश्रितश्चास्मि यथामनीषं
सन्नाथलीला कविकण्ठमालाम् ॥ ४ ॥ तदीयर्यालसिताप्यलं मे
मदीयवागादरणीयता क। तुषाहरस्वान(?)कणोऽपि लोकैः
रत्नाकरो ह्याद्रियते समस्तैः ॥५॥ पुरावधानी समभूद्धि कृष्णा
चार्यातयो भूसुरराट् धरायाम् । यो बहयन् सगुणवारिराशि
र्गोत्रेऽमले मौनसुभार्गवाख्ये ॥ कृष्णातटस्थे समचारिनानि
द्विजाग्रणीः संवसथेऽरिशक्तः(१)। . कृष्णाविभक्तो विहिताग्निहोत्रो
न चार्थलिप्सोष्ण ....रराज ॥ सदा वकासमयोग्यकर्मा
बदात........................भक्तः । गदाधराघ्याम्बुजसंहितौघ-(१)
सरागमव्याकरणो न भूमौ ॥ तयावसत्सत्कुलशीलरूपा
सत्यस्वरूपाप्य....मनोज्ञा। 336

Page #307

2678
A DKBOROTIVË QATALOGUE ON
धर्मानुकूला सततं प्रसन्न
वक्त्राम्बुजा बन्धुमहाप्रमोदा ।। तौ दम्पती लौकिकवैरिकोश
संपत्सुतौ प्राभजतामपुत्रौ । सत्पुत्रकामौ कमलाकलत्रं
तत्केशवं भक्तियुनौ नृसिंहम् ।। सेवाप्रसनस्य हरेः प्रसादा
द्रुतं तयोः पुत्रमणिबभूव । नभूव भूमेर्वलयस्य भूषा___ मणिगुणाढ्यो जनलालनीयः ॥ End: ये खामिनो नः परलोकसंस्था
अपि स्वमाहात्म्यमतीव चित्रम् । सरोजलोकायुतवक्रसितं
कुर्वन्ति तान् वर्णयितुं प्रभुकः ॥ यः पुत्रकापः स लभेत पुत्रं
यो वित्तकामः स लभेत वित्तम् । तत्सादिनाथोरुगुणान्सरेह
यो धर्मकापो लभते स धर्मम् ॥ एवं स सत्याभिनवो यतीन्द्रः
श्रीसत्यनाथेन्द्रमहाप्रभावम् । पुनः................जनान् कृतार्थान् कोलूरुसंस्थान् विदधे दयालुः ॥

Page #308

SANSKRIT MANUSORITTI
2679
संभूय सर्वेऽपि यदीयमर्था
भालं प्रवक्तुं भुवनेऽतिचित्रान् । तं सत्यनाथेन्द्रमहं कथं स्यां
कास्न्येन संवयितुं समर्थः ॥ तथापि या भक्तिवरात्मलीला
श्रीसत्यनाथाख्यजगदगुरूणाम् । मयापधारो(?) भुवि वर्णिता सा
भूयान्मनोज्ञा कविकण्ठमाला ॥ मयार्पितानादरतः सुवर्ण ___ माला रमेशातिनवा हृदिस्थे। स्वीकृत्य रामो तब तु प्रसन्नाः
श्रीसत्यनाथेन्द्रहृदब्जवासी ॥ श्रीसत्यामिनवीनतीर्थयतिराशिष्येण तत्त्रीतये
शेषाचार्यतनूभवेन रचिते सकर्षणेनादरात् । कान्ये श्राव्यपदे महागुणनिधिश्रीसत्यनाथोदये
साध्ये सहुणसारलुन्धकविभिः सर्गोऽयमेकादशः ।। Calophon:
इति श्रीसत्यनाथाभ्युदये एकादशः सर्गः ॥ Subject: Satyanathsbhyudaya. 1-11 sargas. Remarks: --The Ms. is in good condition.
This manuscript, in Nandinigari characters is very hard to decipher. There is much resemblance between the soript of this Ms. And that found in most of the Nandinågarl copper plates.

Page #309

2680
A DESCRIPTIVE OATALOGUE OF
The author is one Sankarana, son of Besacarya. This work has not been printed so far.
|| सत्यनाथाभ्युदयव्याख्या ॥
3741. SATYANĀTHĀBHYUDAYAVYĀKHYĀ.
Burnell's Catalogue No. 10819. Page 169. Left column. Substance-Palm leaf. Size - 14 X1 inches. Leaves--.
131. Lines -6 or i to a Page.
Script-Nandināgarl.
No. of Granthas-3700. (1-11 sargas). Complete.
Beginning :
Author-Subrahmanyacārya.
श्रीवेदव्यासाय नमः ॥
श्रीरामचन्द्र गुणपूर्णबोधं श्रीसत्यनाथेन्द्रमपि प्रणम्य ।
श्रीशमसच्यै विवृणोमि सम्यक्
श्री सत्यनाथाभ्युदयाख्यकाव्य ||
अथ कविः स्वचिकीर्षितकाव्यस्य निरन्तरायसमाप्त्यर्थ वेष्टदेवतान तिलक्षणमङ्गलमनुध्यायन् ग्रन्थादौ निबध्नाति ।
श्रीरामेति । अत्रादौ शीशब्दप्रयोगान गणादिदोषः । अत उक्तम् ।
" देवतावाचकाः शब्दाः ये च भद्रादिवाचकाः । ते सर्वे नैव निन्द्याः स्युः लिपितो गणतोऽपि वा ॥
19
इति । प्रणमामीत्युतम पुरुषप्रयोगादहमिति कर्ता लभ्यते । तथा चाहं श्रीरामचन्द्रं प्रणमामीत्यन्वयः । " णमु प्रहस्वे

Page #310

2681
SANSKRIT MANOSOMITI शन्दे च" इत्यतो लटि उत्तमपुरुषस्यैकवचनस्येदं रूपम् । प्रसन्नतयावस्थितस्यैव नमनमभीष्टकारीत्यतस्तं तथा वि. शिनष्टि । शुभवक्त्रचन्द्रमिति। वक्त्रं चन्द्र इव वक्त्रचन्द्रः शुभः वक्त्रचन्द्र यस्य स तथोक्तः । तं निर्धारितस्वरूपस्यैव नमनं फलदं निर्धारणश्च लक्षणेनेत्याशयेनोक्तम्। गुणोघयुकम् । गुणानां ज्ञानानां हरिगुणानां ओपेन समुदायेन “ स्तो. मोनिकरत्रातबारसङ्घातसञ्चवाः । समुदायः” इत्यमरः। सान्द्र निविडं अनेन कल्याण गुणपूर्णत्वं तस्य लक्षणमित्युक्तं भवति । रमादीनां विद्यमानत्वादस्यैव नमनहेतुरित्युक्तम् ॥ जनकेति ॥ जनकस्य तन्नामक राजस्यात्मजायाः पुत्र्याः सीताया इन्द्रं पतित्वेन श्रेष्ठमित्यर्थः, सीताया रमारूपत्वात्तत्पतित्वेन तस्यापि श्रेष्ठत्वात् तन्त्रमनं युक्तमिति भावः । यत्र गुणस्तत्र दोषः इति व्याप्तिस्तु ......... इति श्रुतेः भगवदतिरिक्तविषयिणात्याशयेनोक्तम् । निरस्तचन्द्रामिति । निराकृतलक्ष्म्याधुपललिताशेषशेषमित्यर्थः । निरवधिकवैरिक्ष्मापपादनायोकम्-वीन्द्रमिति ॥ विगत इन्द्रः श्रेष्ठ यस्य तं निरव धिकोत्तरमित्यर्थः । गुणौघेत्युक्तं किञ्चिद्विवृणोतिधनुर्धरेन्द्र त्रिजगन्नरेन्द्रामिति ॥ अनायेन पराक्रमलक्षणो द्वितीयेन स्वातन्त्र्लक्षणगुणो वर्णितो भवति । सर्वजमदाचकस्य स्वातन्त्र्ये नियमार्थः । अस्य श्लोकस्य

Page #311

2682
A DEBORIPTIVE CATALOQUB OF स्वभावोक्तिरूपापिरलङ्कारः । “स्वभावोक्तिरसौ चारु यथावद्वस्तुवर्णनम्" इति लक्षणात् । शब्दालङ्कारस्तु पश्यनुप्रासः॥
"........एकद्विप्रभृतीनां पदान्तगे।
पुनरुक्तिरसौ नाम वृत्त्यनुप्रास इष्यते ॥" इति लक्षणात् । प्रायोऽस्मिन् सर्गे वृत्तमुपजातिः, इन्द्रवजोपेन्द्रवज्रयोः सातर्यात् । "स्यादिन्द्रवज्रा यदि तौ जगौगः
उपेन्द्रवजा जतजागगौ चेत् । अनन्तरोदीरितलक्ष्म भाजी पादौ यदीया उपजातयस्ताः" ॥१॥
End:
खहृदि मनसि वहसीति ध्वनिः । ......... इति सज्जनः स्वीकृत्य प्रसमोऽभवत् । Colophon: इति..... ......श्री सत्यनाथाभ्युदयटीकायां सुब्रह्मण्या यकृतायां
___ एकादशः सर्गः। श्रीसत्यनथाभ्युदयाह्वयकाव्यस्य टीकया । कृतया प्रीयतां रामः सत्यनाथेन्द्रहृद्भवः ।। सत्याभिनवतीर्थेन्द्रं पितरं मातरं गुरुम् ।
मुहरं सद्गुणाम्भोधि भूयो भूयो वदाम्यहम् ॥ Subject: Satyanathābhyudayavyākhyā. 1-11 sargas. Remarks:—The Ms. is in a fairly good condition. This work has
not been printed so far.
-

Page #312

BANSKRIT MANUSOBOTU ___ 2683
2683 ॥ हरिवंशसारचरितव्याख्यानम् ॥ 3742. HARIVAMŚASĀRACARITA
VYAKHYANAM. Burnell's Catalogue No. 10320. Page 163. Left column. Substance- Palm leat. Size-161x11 inches. Leaves - 190. Lines-7 or 8 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthas - 4850. Author-Appayadiksita. (1-2: sargas) Complete. Beginning: उदाव्य योगकलया हृदयाजकोशं
धन्यैचिरादपि यथारुचि गृह्यमाणः । या प्रस्फुरत्यविरतं परिपूर्णरूपः
श्रेयः स मे दिशतु शावतिकं मुकुन्दः ॥ १ ॥ आ सेतुबन्धतटमा च तुषारशैल
माचार्यदीक्षित इति प्रथिताभिधानः । अद्वैतचिन्मयपहाम्बुधिमनभाव
ममपितामहमशेषगुरुं प्रपद्ये ॥२॥ यं ब्रह्म निश्चितधियः प्रवदन्ति साक्षा
दादर्शनादखिलदर्शनपानभाजः । तं सर्ववेदसमशेषषुधाधिराज
श्रीरङ्गराजमखिनं पितरं प्रपद्ये ॥ ३ ॥ वाचा सोदरया सुधामधुरया नैकप्रबन्धावले.
स्सालङ्काररसम्वनिप्रणायनां षड्दर्शनीदर्शिनाम् ।

Page #313

2684
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF व्याकुर्वे सुधियां मुदेऽप्पयाखीगोविन्दमन्त्रीरितं
काव्यं श्रीहरिवंशसारचरितं नानाविधालत्रियम् ॥ ४ ॥
इह खलु गोविन्द मन्त्रीति विख्यातमहिमाभिख्यो महाकविः श्रीहरिवंशेन अपश्चितां भगवत्कथा सहृदयहृदयाह्लादकारिण्या कान्तासम्पितया काव्यसरण्या सजिघृक्षु(रादौ) वस्तुनिर्देशरूपं (मङ्गलमाचरति) (अस्तान्दुरिन्द्रानुजचित्तशुक्ति
मुक्तामणिमूलधनं सुराणाम् । अम्लानमुत्तंसमुपासखस्य
पुराविदः पुष्पमपां यमाहुः ।) (व्याख्या)
इन्द्रावरजस्य भगवच्चित्तमेव शुक्तिस्तस्या मुक्तामणिः सुराणां सुधाशनानां मूलधनं आहाररूपं .... अपां पुष्पम् । "चन्द्रमाचा अपां पुष्पम्" इति प्रसिद्धम् । उमासखस्य गौयो सह चरतः शिवस्य अम्लानमुत्तंसं शेखरं पुराविदः प्रा. चीनाभिज्ञा वृद्धा पाहुः वदन्ति । इहाम्भस्सारत्वशीतलत्व. नयनानन्दनत्वादिसाम्यादिशब्दो मुक्तामणित्वेन रूपकस्य (गङ्गामृत)मुक्तापणिजननत्वसाम्यात् भगवञ्चित्तस्य शुक्तित्वेन रूपकस्य च परम्परा सञ्जातेति तत्र परम्परितरूपकम् । सुधाशनानामिन्दुरनपायजीवनोपाय इति साम्यान्मूलघनत्वेन रूपकं तमिरवयरूपकम् । अपां पुष्पमित्यपि निरवयवरूपकम् । समुद्रजलान्मुकुलवदुदेत्य पश्चात्प्रकाशातिशयरूपविकसनत्वशीलत्वादतिशीतलामृतमकरन्दभरित

Page #314

2686
SANSKRIT MANUSCRIPTS त्वाच्च साम्याज्जलपुष्पत्वनिरूपणम् । अम्लानमित्युत्तंसविशेषणेन (प्रसिद्ध) पुष्पादाधिक्यविभावनादधिकरूपकपर्यवसायि । “उपमैव तिरोभूतभेदा रूपकमिष्यते " इति रूपकलक्षणम् । केचिदारोप्यमाणस्य प्रकृतोपयोगित्वे परिणाम इति परिणामालङ्कारलक्षणम् । __ आरोप्यमाणस्याधिष्ठानात्मना प्रकृतोपयोगित्वे परिणाम इति व्याचक्षते । अन्ये त्वधिष्ठानस्यारोप्यमाणात्मना प्रकृतोपयोगित्वे परिणाम इति ब्याचक्षते । द्वितीयमते अपां पुष्पं(मित्यत्र) परिणा(मा)लङ्कारः। इहारोधमाणस्य पुष्पत्वस्य पुष्पात्मनोत्तंसनरूपप्रकृतकार्योपयोगित्वादेतेषाञ्च संसृष्टिः ॥ २ ॥ End:
॥शिखीति ॥ शिखिनो वढेः समक्षमङ्गजभरनिरुद्धः सुराहितप्रभुतनूभुवो दैत्येन्द्रात्मजायाः परिग्रहमतनुत । तेन नावदेव नासौ बाणोऽपि प्रबलसौहृद....धन सम्पदः परिग्रहमतनुत तत्कन्याग्रहणेन तसिन्यादवानां ...ढसौहृदमासीदित्यर्थः ।। ५७॥
॥ तातेति ॥ ताताज्ञप्त्या कृष्णनियोगेन जाम्बव. त्यास्तनूजः साम्बः बाणामात्यस्य कुम्भाण्डस्य कन्याञ्चित्रलेखामितरे पुत्राः स...दयोभानुप्रभृतयः ।। ५८ ॥
॥ आत्मेति ॥ आत्मैश्वर्यादपि शिष्टैरनूनैर्विभवगभैरैश्वर्यातिशयैः सा....बान्धवानार्यान् शिष्टानपि सपर्याविधिभिः पूजाकरणैर्नतान् प्रणतान् पा....वान् । अनून: 887

Page #315

.2686
DEBORIPTIVB CATALOGUE OF समप्रैः भूमिदानैः .......नमयन् (कुटिल) पिया शत्रूणां शासनिग्रहं वाणमोक्षावधि बाणासुरमोक्षपर्यन्तं पूरयित्वा निरवशेष......दुष्टनिग्रहसाधुपरित्राणाभ्यां धर्मसंस्थापनमवधारादनिनिवर्तितमित्यानन्दसमृद्धि (१) बिभ्रत् त्रैलोक्यरक्षामकुरुत । स्वारित प्र.......................... ... प्रयोजनबहुमानोऽस्तीति सूचयितुमात्मनेपदम् ॥६०॥ Colophon: इति श्रीमद्भरद्वाजकुलजलधिकौस्तुभश्रीमद्वैतविद्याचार्य श्रीविश्वजि. (दतिरात्रयाजि रजराजावरिवरसूनोरप्पयदीक्षितस्य कृती हरिवंशसारचरितव्याख्यायां त्रयोविंशतिः सर्गः ॥
हरिवंशमारचरितव्याख्यानं सम्पूर्णम् ॥ हरिः अम् ॥ शुभमस्तु ॥ अविघ्नमस्तु ।।
श्रीरामचन्द्राय नमः । श्रीविघ्नेश्वराय नमः ॥ Subject: Harivamsasāracaritavyakhys. 1-23 sargas. Remarks: --The Ms. is in a fairly good condition.
The author of the Hariyambasăracarita is Govindamantrin and he ought not to be confused with the famous Govindadiksita, the minister of the Nāvak kings. As a matter of fact some scholars have made tbis confusion. This author was Govindamantrin and was attached to the Kondavidu family of chieftains.
Appayya Díkşita's commentary alone on this work is available here. With great diffieulty the text could be reconatracted from the commentary.

Page #316

॥ खण्डकाव्यानि
KHANDA-KĀVYAS
!!

Page #317

Page #318

SANSKRIT MANUSORES
2689
॥ उषाहरणकाव्यम् ॥ 3743. USĀHARANAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 10249. Page 157. Left column. Substance-Palm leaf. Size-184x1} inches. Leaves-- 70. Lines-5 to a Page. Script-Grantha. No. of Gran.
thas--950. Author-- Trivikramapaņdita. Complete. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः॥ लक्ष्मीलावण्यपीयूषपानपात्रायितेक्षणः ।
सनीरनीरदश्यामः पातु वो भगवान्हरिः ॥ १॥ यत्पादपद्मयुग(रेणुनिषे)वणेन
सद्यः प्रभूतमतयो भविनो भवन्ति । स्कन्दाभिधानगदितं गुरुमद्य मूर्धा
ज्ञानामृतोपनिधिभूमिममुन्नमामि ॥२॥ विज्ञानपाथेयवतां विपश्चि
दागन्तुकानामहमात्मशक्त्या । आतिथ्यकार्याय फलं रसाई
काव्याभिधानं लिकुचः प्रसोष्ये ॥३॥ न प्रौढशब्दाऽपि न चार्थपुष्कला
न चाप्पलङ्कारशुभाकृतिर्मम । न श्राव्यवत्ता रसिकैरुपेक्षिता
नवेति कैचिद्रियते वधूरिव ॥ ४ ॥ न चात्र नैर्गुण्यकथा मुकुन्द
पादाम्बुजसारकवाक्यबद्धे ।

Page #319

2690
A DHAORIPTIVE CATALOGUL OF
यहच्छयापि विणुयाद्धि दोषान् नानां सकृत्कीर्तनमच्युतस्य ॥५॥ वैदर्भमार्गानुरताः कवीन्द्राः
केचित्परे गौडपथप्रवीणाः । प्रायेण तेषामनुवृत्त्यभावा
इयानभिन्नस्त्वपथेन यामि ॥ ६ ॥ तस्यास्तु दुर्भाषणदस्युदोष
विध्वंसनो भक्तिरसः सखा मे । सङ्गं तु कामस्य पदारविन्दे __ पापापहे पूर्णसुखस्य विष्णोः ॥७॥ श्रीमन्तं श्रीपतिं देवं देवास्सेन्द्रादिदक्षवः । क्षीरोदधिमुपाजग्मुः पुरोधाय प्रजापतिम् ॥ ८॥
End:
इत्थं कृतीन्बुधगुणान् स्वगुणैः प्रणीतैः
पूर्णः पुराणपुरुषः परमन्वशाच्च । ज्योतिर्गणानिव गवाञ्जगदेकदीप:
कालैरिवेन्दुरमलैरतिसुन्दरधीः ॥ ७३ ॥ परिततनिजतेजोऽपास्तसन्तापवीजा
प्रशमितमतिभेदैस्सवितस्स्वैस्सुहाद्भिः। अमृतमयमगाचं विश्वयं स्ववेचं
स्वपदमुरुसुखं तत्सोऽध्यतिष्ठन्महिष्ठः ॥ ७४ ।। Colophon: इति श्रीमत्कविकुलतिलक श्रीमत्रिविक्रमपण्डिताचार्यविरचितोषाहर.
जाख्ये महाकाव्ये नवमः सर्गः ॥

Page #320

SANSKRIT XANUBORIFTS
2891
Subject: Uşābarana Kávyam 1-9 sargas. Remarks:--The Ms. is in a fairly good condition. Last two leaves
are much injured. The story is narrated of this author that he was once an advgitin but that in course of time he changed his creed and turned & Dvaitin. The work is in print, having been published originally from Bombay and later on from Mysore. The introduction gives the necessary information regarding the author,
The text, in the Mysore and the Bombay editions is accompanied by the commetary of Sumatsndra,
A paper transcript of this work is available in this library. See T. V. No. 61.
0 3916TUTTOTALII 3744. USĀHARANAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 4795. Page 157, Left column.
Substance-Paper. Size~ 101X 4 inches. Sheets-4. Lines-- 10 to a Page. Script-Devanāgarl. No. of Granthas—72. Author-Trivikramapandita. Incomplete. Beginning-Same as No. 3743. End:
सपरेषु महीयस्सु त्रिदिवे ये पराजिताः । ते दैत्यसचमा भूमौ बभूवु भुजां सुताः ॥ ७१ ॥ अभिषिक्ताव राज्येषु सप्रमावास्तरस्विनः ।
सुवेषा इव ते योषास्सर्वतो गृहते श्रियम् ॥ ७२ ॥ Colophon: Nil.
Subject: Upāharanakāvyam. First sarga 1-72 slokas enly. Remarks:-The Ms. is in a fairly good condition.

Page #321

2692
Beginning:
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
॥ उषाहरणकाव्यटीका ||
3745. USĀHARANAKĀVYATIKĀ.
Eurnell's Catalogue No. 10248.
Page 157. Left column.
Substance-Palm Leaf. Size - 181 × 12 inches. Leaves-Lines-6 or 7 to a Page. Script-Gran.
289 (71-359).
tha. No. of Granthas-5580.
Complete.
Author-SumatIndrayatih.
श्रीमन्तो जानकीजानेः पदपङ्कजपांसवः ।
जयन्ति सीतावक्षोज कुङ्कुमश्रीविडंबनाः ॥ १ ॥ [ येनाखण्डिमुदैव खण्डपरशोरुदण्डकाण्डाम्बिनः ] सनं भूदेवीतनयाप्यलाभि सरसैरङ्गैरपाङ्गैरपि ।
सद्भिर्मधुतिहर्म्यनिर्मित लसन्नमर्थशर्मोदयः
श्रीरामो मम मानसे वि (हरता ) त् सीता सहायस्सदा ॥ २ ॥
सज्जनाम्भोरुहपुषे वेदव्यासाभिधाजुषे ! तमस्तोममुषे तस्मै परमै ज्योतिषे नमः ॥ ३ ॥ आमोद यो व्यातानीद्रघुकुलतिलके सेवया श्रीहनुमान् भीमात्मा कृष्णदेवे प्रबलधरणीपव्याजवैरीन्द्रहत्या | मध्वाख्यो ब्रह्मसूत्रीप्रभृतिकृतिकृतान्योक्तिभाष्यादिकृत्या श्रीवेदव्यासदेवे स दिशतु सुदृशं श्रीमदानन्दतीर्थः ॥ ४ ॥
जगन्ति न त्रीण्यपि यत्पदत्रयप्रयोगपर्याप्तफलानि जज्ञिरे ।
तमाननूषेयलसत्पदाः कृतिः
कथं प्रबन्धारममुं त्रिविक्रमम् ॥ ५ ॥

Page #322

SANSKRIT MANUSCRITS
2698
हरेचरित्रं निबन्ध चित्रं - चित्रायमाणैस्सरसैर्वचोभिः । त्रिविक्रमाचार्यसुधीरहञ्च
तत्सक्तिसंशीलनतत्कृतार्थः ॥ ६ ॥ भरिमनीषागमचितकरणान् __ श्रीजयतीर्थप्रतिकृतिशरणान् । सन्ततमीडे सुचरितचरणान्
वेकटनारायणगुरुचरणान् ॥ ७॥ यतिस्स सुमतीन्द्रराडहमनर्यपद्यक्रम
त्रिविक्रमकवेः कृपामुपचयं जगत्यां नयन् । उषाहरण दीपिका रसिकरञ्जनीनामिकां
तनोमि सुमनोमनोधन विनोदभा(वो)दयाम् ॥ ८॥ पार्थद्वयप्रवहदच्छकवेरकन्या
मुक्काम्यदामतरळस्सरर्वचोभिः । व्याख्याननैपुणमुपाहरणप्रबन्धे
दद्यादपाधनिनो मम रङ्गनाथः ॥९॥ श्रीमान् त्रिविक्रमपण्डिताचार्यः उषाहरणाख्यं महाकाव्यं चिकीर्षुस्तदादौ “आशीर्नमस्क्रियावस्तुनिर्देशोवाथ तन्मुखं" इति कविसमयसिद्धानाशीनमस्क्रियावस्तुनिर्देशान् लक्ष्मीत्यादि त्रिश्लोक्या करिष्यन्नादौ आशीर्वचनरूपम्मळमातनोति ॥ लक्ष्मीलावण्येति ॥ लक्ष्म्या: लावण्यम्"मुक्ताफलेषु छायायास्तरळत्वमिवान्तरा ।

Page #323

2894
A DESORIITIVB OATALOGUE OF
प्रतिभाति यदङ्गेषु तल्लावण्यमिहोच्यते ।।" इत्येकावल्यामुक्तं कान्तितरळत्वम् । पीयूषममृतं तस्य पानस्य पात्रमिवाचरतः पानपात्रायिते ततो “गत्यर्था कर्मक" इत्यादिना कर्तरि क्तः। पानपालायिते ईक्षणे नयने यस्य स तथोक्तः ।।
End:
परिवति ।। सः एवमनुवर्णितचरित्रः । महिष्ठं अतिशयेन महान् सर्वोत्तमः अयं श्रीकृष्णः । परिततं परितो (विस्तृतं योनिजतेजःप्रभावः तेनापास्तं सन्तापस्य सज्व. रस्य बीजं कारणं येन सः परिततनिजतेजोऽपास्तसन्तापबीजः। * अत्र मालिनीनामकं वृत्तम् । “ननमययुतेयं मालिनी भोगिलोकैः” इति हि तल्लक्षणम् । __ "सर्वत्र भिन्नसर्गान्तरुपेतं लो(करञ्जित)। (काव्य)कल्पान्तरस्थायि" इत्यालङ्कारिकसमयम् । अनेन वृत्तिविशेषरचनेन कविरन्वग्रहादिति सर्व मङ्गलम् ॥ ७४ ॥ श्रद्धा(राद्धगुरुदिनाखिल)कलासाम्राज्यरज्यद्धियां
शब्दालङ्कृतिकोशराशिरसवग्रन्थानुसन्धायिनाम् । नाना(तन्त्रसुबोधनाश्चितयशोभाजां बुधानां मुदे) (व्याख्याता सुमन्द्रियोगिमाणिना)त्रैविक्रीय कतिः ॥ उदाहरणवर्षिणीमुचितभावनिकर्षिणी.
मशेषरसषोपिणीमखिलमूरिसन्तोषिणीम् ।

Page #324

2896
SANSKRIT MANUSORIFTS त्रिविक्रमसरस्वती पठ पठेति सङ्घोषिणी.
मुपाहरणदीपिका हरिमुदेऽहमातन्त्र्यमूम् ॥ त्रिविक्रमपदन्यासो विभुता(बुधा)ब्रुतमोदकृत् ।
तच्छुश्रूषा मम परं भूयात्तत्परितोषिणी ॥ Colophon: इति श्रीमत्कविकुलतिलकमित्रिविक्रमपण्डितचार्यविरचितोषाहरणास्य. महाकाव्यव्याख्यायां रसिकरञ्जनीसमाख्यायां सूरीन्द्रतीर्थ
पूज्यपादाशिष्यमुमतीन्द्रयतिविरचितायां नवमस्सर्गः ॥ Subject : Usxharanakāvyatika named Rasikaranjani 1-9
sargas.
Remarks:-The Ms. is in good condition, but some leaves at the end are injured.
Sumatindrabhikṣu is the author of this commentary. The author was the pupil of one Venkatanárāyana and another Surindratirtha. The commentary too is known as Usaharapa. dipikā or Rasikarañjans, and has been published in Mysore, and in Udipi. He appears to have been the court poet of Sāhaji Mahārāja (1684-1710 A. D.) whom he has extolled in his work called Sumatindrajayaghogana a Ms. of which is available in this Library.
॥ उषाहरणकाव्यटीका ॥ 3746. USAHARANAKĀVYATĪKĀ. Burnell's Catalogue No. 4798. Page 157. Left column.
Substance-Paper. Size-10x4 inches. Sheets-17. Lines -12 to a Page. Script-Devanagari. No. of Gran

Page #325

2898
A DESCRIPTIVE CATALOGUE or thas-384. Author-Sumatindrayati. Incomplete. 1st Barga only. Beginning: श्रीमान् त्रिविक्रमाचार्यपण्डिताचार्यवर्यः etc.
Same as No. 9746. End:
सुवेषाः शोभनवेषाः अलंक्रियाजन्याश्शोभाः यासा ताः तथोक्ताः । योषा इव स्त्रिय इव । "स्त्री योषिदबला योषा" इत्यमरः । सर्वतः सर्वेभ्यः । श्रियं सम्पदं । गृह्यते अपहरन्ति । " ग्रह उपादाने” इति धातुः। लिडात्मनेपदम् ॥ ७२ ।
मोहेति ॥ मोहस्य मीयाः । “मी तु कश्मलं मोहम्" इत्यमरः ॥........ Colophon: Nil. Subject: Usharapatika-Rasikarsijanl. First sarga 1-72
slokas only. Remarks:--The Ms. is in good condition. The introductory slokse
are not given in this Ms.
॥ ऋतुसंहारः ॥
3747. RTUSAMHĀRAH. Burnell's Catalogue No. 5028. Page 188. Left column.
Substance-Paper. : Size-93x34 inches. Sheets-6. Lines—7 to a Page. Script--Devanāgarl. No. of Granthas-60. Author-Kalidasa. Complete,

Page #326

Beginning:
SANSKRIT MANUSCRIPTS
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ षडृतुवर्णनम् ॥ आदौ वसन्तवर्णनम् । उत्स्रष्टुमम्बुजडशामिव मानरत्न - मादाय षट्पदतिलान् मधुवारिपूरान् । पुंस्कोकिलस्य कलकूजितकैतवेन सङ्कल्पवाक्यमय पातनुते रसालः ॥ १ ॥ परिहरति हन्त हरिणी किंशुकविपिनं दवानलभ्रान्त्या । मन्दमतिर्विपरीतामनुरागिणि बुद्धिमावहति ॥ २ ॥
Colophon:
End:
जातं दम्पतिचेतसोर्विनिमयं विज्ञाय विज्ञा सती व्रीडान्योन्यमसंस्तुतेतरजनस्पर्शायुवं विभ्यती ।
निर्याताखलु तद्विमुक्तसकलस्त्रीपुंससङ्घस्ततो वाक्यं हास्यकरं वदत्यविरतं मासे सहस्ये वशः ॥
इति षडृतुवर्णनं समाप्तम् !
2697
Subject : Rtuvarpana.
Remarks:-The Ms. 'is in good condition.
Several editions of this
work are available, the two popular ones being that published by the Sri Vani Vilas Press, Srirangam and the other by the Nirnayasagara press, Bombay.
The work deals with the description of the various
seasons.

Page #327

2898
A DEBORIPTIVE CATALOGUZ OF
॥ एकदिनप्रबन्धः॥ 3748. EKADINAPRABANDHAH. Burnell's Catalogue No. 10279. Page 167. Left column. Substanca--Palm leaf. Size-183x1 inches. Leaves -25. Lines-- 6 or 7 to a Page. Script--Telugu. No. of Granthas--600. Author-ĀJūri Süryanārayana yajvan. Complete. Beginning: स्फुरतु मे गुरुरन्ध्रनखप्रभा
दलितसन्तमसे हृदयान्तरे। अधिकजा करकङ्कणकुण्डली
कणितशङ्कितशङ्करसंस्तुतः॥ भवतु भूप समेभविदुषां पुरो
विदधता कृतिमेकदिने मम । कुशलदायिशिवे तव वीक्षक
कुशलमुन्मिषितेन जगत्कृतौ ॥ कुरुकुलोद्भवराजयशःसुधा.
रसविलुप्तमहीमयदर्पणे। सुरपुरप्रतिविम्बविलोलितं
विजयते पुरमिन्द्रपदाङ्कितम् ॥ निजमणिप्रतिसंभृतमम्बुधिः
वलयमस्य विलोक्य रुणयहो । विपुलखेदविषेण कृतारवः
प्रतिकळं कृतवीचिभुजोच्छूया ॥४॥

Page #328

SANSKRIT MANUSCRIPTS
End:
इत्युत्कण्ठा तरलवनिता लोचनेन्दीवराणा
मिन्दुः कान्त्वा नगरमखिलं सोऽवरुह्य द्विपेन्द्रात् । पार्थः साकं हरिसहभुवा भद्रपीठे निषण्णः
श्रीकृष्णाद्यैः सपरिमुमुदे पूज्यमानो यथार्हम् ॥ ११४ ॥
श्रीयज्ञेश्वरयज्वनः सितकरादालूरिवंशाम्बुधेज्ञनाम्बा सुषुवे यमध्वरिवरं श्रीसूर्यनारायणम् | तस्य श्रीमति लिंगयप्रभुसभामध्ये प्रतिज्ञाकृतश्रीमानेकदिनप्रबन्धसुकृतौ सर्गश्चतुर्थोऽजनि ॥ ११५ ॥
नाडीभिर्दिवसस्य नव्यमचिरादव्याहतो हास्पदैः शब्दार्थैः प्रभुसम्यसंततकथावृत्तकमैयन्त्रितम् । यत्काव्यं निरमाथि संप्रति मया तस्मिन्हठात्कारतः प्राप्तं दोषमुपेक्ष्य केवलगुणग्राही बुधस्तुभ्यतु ॥ ११६ ॥
स्वस्य गुणाविष्करण
प्रयोजनानेत्सगौरवादपि वा ।
2699
त्रिंशत्पटिकनिबन्धन
साहसतो वा [सai ] सुदेऽस्तु मे काव्यम् ॥ ११७ ॥
Subject: Ekadinaprabandha. 1-4 sargas.
Colophon:
इति श्रीमहोपाध्याय श्रीमदालूरि यज्ञेश्वरमहानिचित्पुत्रेण ज्ञानाम्बा गर्भशुक्तिमुक्तामणिना श्रीसूर्यनारायणवाजपेययाजिना कृतायामेकदिनप्रबन्धकतौ चतुर्थः सर्गः ॥
Remarks:-The Ms. is in a good condition.
The author of the work is one Suryanarayana of Älūri family.

Page #329

2700
A DÉSŐRIPŤIVE CATALOGUE OF
He evidently belonged to the Telugu districts-the title Aluri suggests it--His father is one Yajñanarayana and his mother Jäänāmbha. The name itself indicates that it was composed during the course of a single day.
Burnell's
॥ कथात्रयी सव्याख्या ॥
3749. KATHĀTRAYÍ SAVYĀKHYĀ.
Catalogue No. 4765. Page 157. Left column. Substance-Paper. Size-93 inches. Sheets-- 148. Lines-8 to a Page. Script--- Devanāgarl. No. of Granthas-2148. Author --- Cidaun barakavi. Complete.
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः | श्रीसरस्वत्यै नमः | सारम्भा विबुधास्सुधारसधरं रामायणं भारतं सारं भागवतं च किञ्च सरसा यद्येकदा वीक्षितुम् । प्रज्ञातुश्च पदप्रपञ्चविभवं सर्वे तु कुर्वन्तु ते
प्रज्ञातुङ्गहृदश्चिदम्बरकवेः सत्काव्यरत्नं हृदि ॥
श्रीरामपाण्डुसुत कृष्ण कथासुधांशोः धारावगाहमहचारितवासनानाम् ।
वाचां चिदम्बरकवेर्वशिताप्तवाचा मोचापयोरसमुचां जगदेव मूल्यम् ॥ २ ॥
प्राचारदः सरधिपाण्डव कृष्णवार्ता
वाचालकौशलजुषां वसुधासुधानाम् ।
वाच चिदम्बरकवेः पुरतोऽपि वास्तु का चातुरी गुडपयः कदळीरसानाम् ॥ ३ ॥

Page #330

SANSKRIT MANUSCRIPTS
पद्यानि वाचि कतिचित्पठितानि कृत्वा विद्यानिधित्वमभिलष्यति यो विवेकी ।
कुण्ठेतरोरुकुतुकः कुशलो विचित्रं कण्ठे करोतु स चिदम्बरकाव्यरत्नम् ॥ ४ ॥
मज्जूधन्मधुरोह वैभव मिळत् सौरभ्य पूरस्फुर
वृतोदारसुवर्णसारसहिता रम्या सरस्वत्यसौ । सम्भावाना (भाव्या) जयतु- महारसनया सान्द्रप्रसादोल्लसद्वैशद्य विबुधोत्तमेन कलया केनाप्यलङ्कारिणा ॥ ५ ॥
वाचं स वः पुष्यतु तुष्यदात्मा प्रकाशितानेकपदार्थहृद्य । । गौरीडिता यस्य गुणैर्विधते
मनोरमा मज्जुर सैः प्रहर्षम् ॥ ६ ॥
भूमावो वः प्रतनांतु पूर्णान्
कामान्स रामः कमनीयधामा ।
वालोकनद्युतिकार्तवीर्य
प्रलम्बदोर्दण्डदशाननो यः ॥ ७ ॥
काव्यमन्याजत श्राव्यं कथात्रयवदावदम् । चिदम्बरीयं चित्रार्थमिदं व्याकुर्महे वयम् ॥ ८ ॥
पदच्छेदः पदार्थोक्तिर्विग्रहो वाक्ययोजना | आक्षेपस्य समाधानं व्याख्यानं पञ्चलक्षणम् ॥ ९ ॥
2701
तथा बुधोक्तरीत्यैव यथा बुद्धिबलोदयम् । आख्यायते नन्वस्माभिर्व्याख्यासों विदुषां मुदे ॥ १० ॥

Page #331

2702
À DESORIPTIVE CATALOGUE Or
अमरस्यापि विश्वस्य यादवस्य यशखिनः । भास्करस्यापि हयस्य वात्स्येन्दोमिनस्य च ॥ ११ ॥ पञ्च प्रपञ्चप्रथिताः सूक्तयोऽतिसुगन्धयः । प्रत्नानीमानि रत्नानि यत्नादेव पदे पदे ॥ १२ ॥ स्वालोकेनैव बालानां मतिमान्यतयोभिदि । अर्थप्रदीपिकाख्यायां व्याख्यायां न्यक्तशक्तयः ॥ १३ ॥ सम्मत्यै सकलार्थानामत्यसाधारणाख्यया । पचे पये विलिख्यन्ते पण्डितानां निघण्टवः ॥ १४ ॥ अलसानामिहालोकेप्यानुकूल्यव्यपेक्षया । तत्तदाख्या न लिख्यन्ते व्याख्याविस्तरभीतितः ॥ १५ ॥ अनर्घवृत्तमत्यर्थमत्र सगुणभास्वरम् । उत्तेजितमुदग्रेऽस्मन्याख्यानं निकषोपले ॥ १६ ॥ धार्य रदि जनैर्धन्यैरोजसा मुमहोज्वलम् । अलकारविशेषार्थ कलकामावसुन्दरम् ॥ १७ ।। इदं परं समजूतं चिदम्बरहदम्बुधेः । काव्यरत्नं कलाभिः प्रा.रेव पक्ष्यिताम् ॥ १८ ॥
काव्यमारभमाणः कविरादो "आशीनमस्क्रिया वस्तुनिर्देशो वापि सन्मुखम्” इति वचनादाशीर्वचनमाचरतिवाचमिति ।। वाचं वो रचयतु सर्वदान्तरङ्ग
गाङ्गेयः सरसनयोदयां दधानः ।

Page #332

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2708
सत्यासो बुधकुल मौळियन्धुरोज
श्रीरामस्तुतगुरुमाननाब्जहंसः ॥१॥ उदयां उद्भतशुभविधिम् । गां वाणीम् । रसनया जिह्वया दधानः । गेयः स्तुत्यः । सत्याप्तः सत्यलोकाप्तः । बुधकुलमौलिषु विद्गणावतंसेषु देवकुलश्रेष्ठेषु च । बन्धुरः मनोहरः। श्रिया रामश्चारुः स्तुतौ गुरुमाननौ गुरुसत्कारौ अजहंसौ यस्य सः । अजः ब्रह्मा । वः युष्माकम् । अन्तरले हृदि । सर्वदा वाचं रचयतु वासयतामित्यर्थः॥
इष्टदेवतानमस्कारपूर्वक चिकीर्षितं प्रबन्धमर्थाभिधा. नात्प्रागल्भ्यकथनादेवासाधारणं वदन् प्रतिजानीते ॥ विधायति ॥ विधाय कमलेक्षणं विशदसारसारस्वत
प्रवाहवरभूषणं हृदि सुभासि बागीश्वरम् । करोति परमा लमरसुरसभासुरार्थ जयस्कथात्रपि चिदम्बरः एतनु काव्यरनं बुधः ॥२॥
प्रतिपाद्याः कथा विवृण्वनुदारतत्सारस्वारस्येन स्वप्रबन्धस्य विद्वज्जनादरणीयत्वं प्रार्थयते ।। अस्त्विति ॥ अस्तु रसेन सदाशयतुष्ट्ये नीस्तुलसारमिदं निभृतेन ।

Page #333

2104
A DESCRIPTIVE CATALOGUE or
लाघवकारि सुधालहरीणां
राघवपाण्डवयादववृत्तम् ॥ ३ ॥
विदुषां प्रवृत्तिरुच्यर्थ सुव्युत्पत्तिनिमित्तं ललितसाधन मिलितत्वमभिदधानः संक्षिप्ततामेव कृतेः प्रकृतेरणेन
विवृणोति ॥ पञ्चाशदिति ॥ पञ्चाशच शतश पद्यमणयः पञ्चापि किश्चातुलाः
पुण्या राघवपार्धकृष्णविषया वर्णाः प्रसिद्धाः कथाः । चिले वर्णनया चिदम्बरकवेर्यकाव्यरत्ने कृता
वक्त्रे दृक्मरताशयः मरलना कुत्रेति चिन्त्या बुधैः॥४॥
अथ कथाः प्रस्तौति ॥ अस्तीति ॥ अस्ति प्रस्तुतहृयदुर्गवितता हस्ति श्रिता भारतैः
पूर्णार्थे पथि मानवै रुचिभृतः पूर्वाहिनीशेक्ष्यया । प्राकारैस्सरितोज्वला परिघया भास्वजयोल्लासिभिः भूभृद्भिर्मधुरेह मानस भुवा तुल्यैरयोध्या परैः ।। ५ ॥
End:
सा द्वारकान्तरमराजगृहा वहन्ती - लक्ष्मीमभात् क्षितिजयालसितामयोध्या। नाथेन हस्तिनगरीतिभिरश्चितश्री. मुक्तामणिप्रचुरभूर्मुदतेन तेन !।

Page #334

SANSKRIT MANUBORIPTS
2706
द्वारैः कान्तरसं कान्तभूमिराज गृहं यस्यां सा तथोक्ला । क्षितिजया भूसुतया सतिया लसितां लक्ष्मी वहन्ती । हस्तिनामेव नगानां पर्वतानां रीतिमिः पङ्गिमिः अश्चितश्रीः । मुक्तामणिभिः प्रचुरभूः। सा अयोध्या नगरी मुदितेन तेन नाथेन रामेण अमात् ॥
श्रीरामो रमजातशत्रुरमृतश्रीसारसारस्वत
क्षीरामोघसरझरस्फुटनटत्क्षेमोरुधामाकृतौ । आरामो गुणशाखिनामतितरामासक्षमाभूदयस्तारामोदरनं ननन्द भुवन तन्वायं मङ्गलम् ॥
माता वेदपुरीश्वरादुधमणेः श्रीवेङ्कटाख्योन्नता
जाता यस्य जगत्प्रसिद्धयशसो यः श्रीनिवासानुजः । प्रत्ने पुंसि मतिं न्यधत्त परमे या काव्यरने कृतौ शस्यस्तस्य सतश्चिदम्बरस्य सुमतेस्सर्गस्तृतीयोऽजनि ॥
श्रीवेकटाख्या पस्य कवेः माता, बुधमणेः जगत्पतिदयशसः उन्नताद्वेदपुरीधराज्जाता । यः श्रीनिवासानुजा, या प्रत्ने पुराणे परमे पुंसि हरौ मतिं न्यधन निहित वान् , मक्ति कृतवानित्यर्थः । सुमतेः तस्य चिदम्बरकवेः कृतौ काव्यरत्ने शस्यः प्रशंसाईः तृतीयः सर्गः अजनि ।।
उकमर्षमुपसंहरति

Page #335

2706
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
एवं कौशिकयज्वराजकमणि श्रीसूयनारायणः क्षीराम्भोधिविधोरनन्तपादनो नारायणस्यादितः । चितं पूर्णमिदं चिदम्बरकवेः पुत्रस्य रामायणश्रीमद्भारत सारभागवतकं सत्काव्यरत्नं कृतिः ॥
एवमुक्तप्रकारेण कौशिकः यज्ञराजमणिः श्रीसूर्यनारायण एव श्रीराम्भोधिस्तस्य विवोः इन्दोरादितः आदौ । सार्वविभक्तिकस्तसिल् । अनन्तपदिनो नारायणस्य अनन्तनारायणस्येत्यर्थः । पुत्रस्य चिदम्बरकवेः कृतिः प्रबन्धः रामायणश्रमिद्भारतसारभागवतकं समाप्तम् ॥ श्रीसीतारामार्पणमस्तु || श्री गुरुभ्यो नमः ॥
End of the 1st सर्ग: ( sheet No. 67 )
यस्ने नेरित कृष्णचम्बुफणिति (१) यः काव्यरत्ने कृतौ धार्ये तस्य चिदम्बरस्य सुमतेस्सूर्येर सोम्भोरुहाम् । आद्यस्वाद्यरसोऽगमत्सकलता मुद्दामरामायण
श्रीमद्भारतसार कृष्णचरिते सर्गों निसर्गोज्वलः ॥
स्पष्टोऽर्थः ॥
End of the 2ud सर्ग: (sheet No. 105 ) यज्वा कौशिकभूषणं समभवग्रस्सूर्यनारायणः
पुत्रस्तस्य समः पुरन्दरगुरोर्योऽनन्तनारायणः | सूनोस्तस्य चिदम्बरस्य सुमते श्रीकाव्यरत्न कृतौ सर्गो राघवपार्थकृष्णचरिते साधुर्द्वितीयोऽजनि ॥

Page #336

SANSKRIT MANUSORIFTI
2707
Colophon: (Sheet No. 67 and 105) इति पदवाक्यप्रमाणपारावारपारणिकौशिकगोत्रविशेषक श्रीमद
नन्तनारायणसुमीत समीरितायां रामायणभागवतसारस्यकाव्य
रत्नस्य व्याख्यायामर्थप्रदीपिकारूयायां प्रथमस्सर्गः ॥ Subject: Kathitrsyl, with the cominentary of Ananta
nārāyana 1-3 sārgas.
Remarks:
The Mb. is in good condition.
At the end we find:
इदं कथात्रयीव्याख्यानं रामाभन लिखितम् ।। The Katbātrayi is a Slenkāvya, dealing with the stories of Rāma, Krapa and the Pandavac, similar to the Yādavarāghavapāņdaviya. Each stanza is capable of a threefold interpre. tation, applicable to liäma, Kropia and the Pandavas respectively.
The anthor of this work is called Cidambarakavi of Kausikagotrā. His genealogy is given as follows:
Süryaniriyada Anantanārāyana
Cidambarakavi.
The commentary Arthapradspikā is presumably by the son of Cidambarakavi-Apantanirāyaṇa.
The Ms. under notice was copied by Rāmābhatta. This work has not been printed so far.
11 FUTET I 3750. KATHĀTRAYI. Catalogue No. 10313. Page 157. Left column.
Burnell's

Page #337

2708
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF
Substance-Palm leat. Size--181x14 inches. Leaves82. Lines -8 to a Page. Script-Telugu. No. of Gran. thas-2148. Author-Cidam barakavi. Complete.
Beginning, end, colophon and subject--Same as No. 3749. Remarks:-'The Ms. is in fairly good condition.
॥ कथात्रयी ॥
8751. KATHĀTRAYI. Burnell's Catalogue No. 10314. Page 157. Left column.
Substance-Palm leaf. Size-1b3xll inches. Leaves---- 96. Lines--6 or 7 to a Page.. Script--Grantha. No. of Granthas--2000. Author-Cidambarakaviḥ. Incomplete. Beginning-Same as No. 3749. End:
उरुमानवमानवर्धनौजा
मरुदुल्लासिविराजिमानयानः। विजयो विभुराजिके तिरेजे
भुजनिर्मूलबलामरारिभूपः ॥
अपरत्र ॥ उरु मायायाः लक्ष्म्याः नवमानवर्धनमोजो यस्य सः तथोक्तः । मरुद्वत् वायुवत् उल्लासिता । विना गरुडेन राजमानं यानं यस्य सः तथोक्तः, गरुडध्वज इत्यर्थः । विभुः कृष्णः । आजिके विरेजे। अन्यत्समम् ॥ अर्थान्तरे ॥ उमाया: पार्वत्याः नवमानवर्धनं ओजः तेजो यस्य सः तथोक्तः । मरुत्सु देवेषु उल्लासी ब्रह्मा

Page #338

Basur MANUBOUT
2709 सुरज्येष्ठत्वात्तस्य.... ॥ Colophon: (Leaf No. 50 and 80) Same as No. 3749.
Subject--Same as No. 8749. Remarks:-- The Ms. is very old and injured. This Ms. abruptly
breaks off in the middle of the 3rd garga.
॥ कथात्रयीव्याख्या ॥ 3752. KATAĀTRAYĪVYĀKHYĀ. Burneu's Catalogue No. 10321. Page 157. Left column.
Substance-Palm leaf. Size--182X11 inches. Leaves65. Lines-8 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthas-1800. Author-Ananta nārāyana. Complete.
Wants beginning only. Beginning:
..
End:
पदच्छेदः पदार्थोक्तिविग्रहो वाक्ययोजना। आक्षेपस्य समाधानं व्याख्यानं पश्चलक्षणम् ॥९॥
Same as No. 3749. श्रीराम इति ॥ गुणानां जन्मभूम्यां ऊर्जिताभ्यां सुधाश्रीभ्यां अमृतलक्ष्मीभ्यां सारायां सारस्वत्यां सरस्वतुस्समु....संव(न्धि)न्यां स्फारायां स्फीतायां अमोघायां लहयों ओघे अतिस्फुटमतिव्यक्तं महद्धाम प्रभावो यस्य स तथोका। अमिरामाकृतिः मनोहराकारः। आगमा एव अगमा इति रूपकम् । निखिलानामागमागमानामागमवक्षाणां ततेवोटिकायाः आरामः उपवनभूतः । आपत्रानामाश्रितानां कल्पद्रुमः पारिजातः । धन्यः सः श्रीरामः श्रीमान् राम40

Page #339

2710 A DËBORIPTIVE CATALOGUE OF
....त्यादिवत्सपासः। तारेण आमोदेन सन्तोषेण धनं सान्द्रं भुवनं लोकं शुमं तन्वन्सभनन्द (मुमुदे) ॥
अन्यत्र ॥ श्रिया लक्ष्म्या रामः मनोजः गुणानां ज... ............... . संपत् ....................... तस्य साहित्यस्य स्फारया अमोघया अप्रतिहार्यया लहा .......................... ............. सारायां सारस्वत्यां सरसायाः....संबन्धिन्यां स्फारायां अमोपायर्या लहाँ अति स्फुटं महत् ....स्थानं यस्य स तथोक्तः। अभिरामा...लागमागमतते रामः । आपभकल्पद्रुमः आसपारिजातः । धन्यः स कृष्णः। तारामोदधनं अवनं शुभं तन्वन् सत्रनन्द । “ सम्मात्तिश्श्रीच लक्ष्मीन रामो नीले...कृती पुण्यवान्धन्यः पलाशीदुद्रुमागमाः" इत्यमरः । अत्र सारसारगमागमेति द्वयोर्व्यञ्जनयुग्मयोरसकदावृत्या छेकानुप्रासः॥
अन्यत्र इत्यनुप्रासः इत्यन...कारयोरालङ्काराम्यां श्लेषरूपकाभ्यां संसृष्टिः। ओजः प्रसादश्लेषसौकुमार्यादयो गुणास्तु स्पष्टाः॥ Colophon:
इति पदवाक्यप्रमाणपारावारपारीण कौशिकगोत्रविशषेकान. न्तनारायणसुमतिविरचितायां रामायणभारतभागवतसारस्य काव्य. रत्नस्य व्याख्यायां अर्थप्रदीपिकायां तृतीयस्सर्गः ॥काव्यरत्नस्य ब्यास्या समाप्ता ॥ पचानि वाचि कतिचित्+कण्ठे करोतु स चिदम्बरकाव्यरत्नम् ॥
कल्याणवाचां विदुषां कण्ठाभरणमुज्वलम् । कविश्चिदम्बरश्चित्रं ..................॥

Page #340

SANSKRIT MANUSORIPTA
2711
Subject: Kathātraysvyākhyā 1-3 sargas. Remarks:- The Ms. is very old and much injured. This Ms.
abruptly begins in 9th sloka of the beginning.
॥ कविकटिका ॥
3753. KAVIKARPATIKĀ. Burnell's Catalogue No. 4783. Pago 157. Left column. Substance-Paper. size-7x8, inches. Sheets-17. Lines —8 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas--244. Author-Vadindrakavi. Complete. Beginning :
श्रीगणेशाय नमः।
श्रीमवानीशङ्कराम्यां नमः ॥ यः कातन्त्रसुधानिधानकलशस्साहित्यरत्रालयः
सानन्दस्फुटगयपघरचनाप्रागल्भ्यशन्दोदयः । पदकाव्यामृतपूरपूर्णवदनस्सइन्दचन्द्रोदयस्तस्पेयं कविकर्पटीकरचना कण्ठे प्रतिस्थाप्यताम् ॥१॥ यतादिमां कण्ठगतां विधाय
शुतोपदेशाद्विदितोपदेशः । अज्ञातचन्दार्थविनिश्चयोऽपि
लोकं करोत्येव समामु शीघ्रम् ॥२॥ आदौ तावदनुष्टुप्छन्दसा चन्द्रवर्णनमारम्यते । तत्र तावत्प्रथमपादे, पश्चाक्षरे कर्पूरपूर-डिण्डीरपिण्डरजनीकर-शंबूककण्ठ-गाप्रवाह-मृणाळबाल-शवसाय

Page #341

2712
A DP:SCRIPTIVE CATALOGUE OF
- मल्लिकाचय - कैरवतात - चन्दनद्रव - नीहारहार- * * पुनस्तत्रैवपादे व्यक्षरे, नीकाशं, संकाशं, सम्प्रेक्ष्यं, संस्पर्दिः, तुल्यमा, विध्वंसि ॥
End:
__ अथ शार्दूलविक्रीडितच्छन्दसा प्रथमचरणे प्रज्ञानां निजभूपिरेष नियतम् । विख्यातो गुणशालिना, पुनः । गुणमयो । पुनः । कर्मप्रधानोन्नतिः। सरक्तचित्तो येन । द्वितीयपादे । चन्द्राकारगुणप्रकाशसुभगः । दुर्वारारिविधदृनपटुः । यः काव्ये जनितो महाकविजनैः। लोकानामुप. कारका प्रति दिनं । पुनः । प्रज्ञावतामग्रधीः। दानेन कर्णोपमः । नित्यं गुणैः संयुतः। प्राणैरयं सुस्वरः । तृतीये ॥ स्फूर्यक्रन्दसमूहनिर्मलयशाः। कीर्त्यालम्बित. सप्तवारिधिपयाः । प्रज्ञामिगुरुसन्निमो गुणवती । पुनः । विद्याविनोदी स्वयम् । पुण्यात्मनामग्रधीः। चतुर्थपादे तकों दर्कबिशुद्धचरितः । श्रेयान्सर्वजनेनिलमतिः । शक्त्या निर्जितसारशत्रुनिवहः । पुनः । वागीश्वरोगं नृपः । श्रीमी. मदेवो नृपः । वागीश्वरो(ग) पातु वः । भीमोयमालोकयताम् । विद्वानयं राजते । श्रीदेशिको राजते ॥ Colophon: इति श्रीवादीन्द्रकविपिराचिता कधिकर्पटीकरचना समाप्ता ॥
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥
Subject:
Kavikarpatika.
Remarks ;- The Ms., is in good condition.
The name of the author is given in this Ms. de Vidfndra

Page #342

SANSKRIT MANUSOT
2718
and in the next Ms. No. 3754 it is given as Vagindra. The work brings together a number of words which can easily fit in into verse composition. These phrases will be a valuble aid to any one who wishes to indulge in versification.
Il parco
3754. KAVIKARPATIKĀ. Burnell's Catalogue No. 4782. Page 157. Left column.
Substance-Paper Size--81x4inches. Sheets —21. Lines---9 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas244. Author-Vāgiodrakavi. Complete. Begioning, end and subject-Same as No. 3753. Colophon:
इति श्रीवागिन्द्र कविविरचिता कविकटिकरचना समाप्ता ॥
Remarks:
The Me. is old and is in fairly good condition,
Il paraduftet u
3755. KAVIKARPATIKĀ. Burnell's Catalogue No. 5009. Page 157. Left colamo,
Substance-Paper. Size-9151 inches Sheets—14. Lines -11 to a Page. Script-Devanagari. No. of Gran
thas-244. Author-Vadiadrakavi. Complete.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3758. Komarks :--The Ms. is in good condition.
HAR + T TSIG4 11

Page #343

2714
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF
॥ कविकर्पटिका ॥
3756. KAVIKARPATIKA. Burnell's Catalogue No. 5010. Page 157. Left column. Substance-Paper. Size-124x4 inches. Sheets-7. Lines-12 te a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-244. Author-Vadindrakavi. Beginning and subject-Same as No. 3753. End:
पुनः ॥ वागीश्वरोयं नृपः । श्री भीमदेवो नृपः । जी. यादयं भूपतिः। भीमोऽयमालोक्यताम् । विज्ञानपारायणः । विद्वानयं राजतः (ते)। Colophon: इति श्रीकविराज........शं......धरविरचिते कविकर्पटी समाप्ता ॥
शुभमस्तु ।। Remarks:--The Ms. is in good condition.'
The following is given in the title page. "हे पुस्तक श्रीमन्तराज श्रीशरभोजीमहाराजसाहेबयांच्या कारक
तीत काशीदेशाहून खरीदी करून आणि अस्से ॥" This Ms. belonged to king Serfoji, having been brought down from Benares, while he had gone there on pilgrimage.
॥ गङ्गावतरणम् ॥ 3757. GANGAVATARANAM. Barnell's Catalogue No. 10268. Page 157. Right column.
Substance-Palm leat. Size-201x11 inches. Leavea-40.

Page #344

BANSKRIT MANUSOLTI
2116
Lines-5 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthas800. Author-Nilakanthadiksita. Complete. Beginning:
अद्भुतं किमपि इन्दमस्तु तन्मम शर्मणे । स्वस्तिकस्तनुते यस्य सुरढाश्लेषनिर्वृतिम् ॥१॥ न्यासमेव स्तुमो यस्य वाचं गुणयितुं विधिः । विषीदति वृषाङ्केण विल्ने पञ्चमानने ॥२॥ कान्तस्सहृदयो वाचः कविरेव चिरन्तनः । जडे जगति येनैव च्छन्दः प्रागन्धरुभ्यत ॥ ३ ॥ कवितामफलद्वीटी काळदासमुखेऽर्पिता । पत्युमुखेतु सा गौर्याः परुषनिगमाक्षरम् ॥ ४ ॥
End:
अस्पृष्टाः कलयामि दुष्कविकुलैरखैरनाकर्णिता
झानाज्ञानवता कदाप्यपतिता दूरे दुरूहाध्वनि । खेलन्तु श्रुतिसम्पुटीचुल्लकिता स्वैरं रसर्जनैः
प्रत्युक्तिन्यवमाननूतनसुधासाराः कवीनां गिरः ॥ ९४ ॥ Colophon: इति श्रीमद्वारद्वाजलजलधिकौस्तुभश्रीकण्ठमतप्रतिष्ठापनाचार्यचतुर. धिकशतप्रबन्धनिर्वाहकमहाव्रतयाजि श्रीमदष्पयदीक्षित. सोदर्यश्रीमदाचादीक्षितपौत्रेण नारायणदीक्षिता. स्मजेन श्रीनीलकण्ठदीक्षितेन विरचिते गङ्गावतरणे भगीरथनगरप्रवेशो नामाष्टमः सर्गः ॥
काव्यत्र समाप्तम् ॥

Page #345

2716
A DESCRIPTIVE CATALOGUE of
Subject: Gangāvataraṇam 1-8 sargas.
Remarks:-The, Ms. is in good condition.
The following slokas are given after the colophon: गङ्गावतरणं रम्यं काव्यराज्याभिषेचनम् ।
विनायक सुधीत्यै लिखितं ह्यप्पधमिता ॥ हालास्येशितुरीशितुर्यदि मखे लीलासु शुश्रूषसे
त्वर्वागमगुप्तमस्य यदि वा तत्वं विजिज्ञाससे । पारं वाथ दिदृक्षसे यदि परं काव्यागमस्रोतां
तत्कण्ठे कुरु नीलकण्ठमखिनो वाचं शिवैका श्रयाम् ॥
Several editions of this work are available, the more important being those of the Nirnayasagar Press, Bombay and the Sri Vani Vilas Press, Srirangam. This Ms. was copied by Appadhiman to please one Vinayakasudhī.
only.
Beginning:
॥ घटकर्परकाव्यम् ॥
3758. GHATAKARPARAKĀVYAM.
Burnell's Catalogue No. 4778. Page 158. Right column. Substance-Paper. Size - 92 × 31 inches. Sheets -2. Lines- 8 or 9 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-37. Author - Kalidasa. Complete text
श्रीगजाननाय नमः ॥
निचितं स्वमुपेत्य नारदैः प्रियहीना हृदयावनीरदैः ।

Page #346

2017
SANSKRIT MANUSCRIPTI सलिलनिहितं रजः क्षिती - रविचन्द्रावपि नोपलक्षितौ ॥१॥ हंसा नदन्मेषभयाद्रवन्ति
निशमुखान्यद्य न चन्द्रवन्ति । नवाम्बुमसाश्शिखिनो नदन्ति
मेघागमे कुन्दसमानदन्ति ॥ २॥ मेघावृतं निधि न भाति नमो वितारं
निद्राम्युपैति च हरिं सुखसेवितारम् । सेन्द्रायुधश्च जलदोऽथ(घ)रसन्निभानां
संरम्भमावहति भूधरसनिभानाम् ॥ ३॥
End:
तासामृतुस्सफल एव हि या दिनेषु
सेन्द्रायुधाम्बुधरगर्जितदुर्दिनेषु । रत्युत्सवं प्रियतमैस्सह मानयन्ति
मेघागमे प्रियसखीच समानयन्ति ।। २० ।। (एतनिशम्य विरहानलपीडिताया
स्तस्या वचः खलु दयालुरपीडितायाः । साध्वीमिरेवमुदिवैर्जलदैरमोषैः
प्रत्याययौ सदनमूनदिनैरमोधैः ॥ २१॥) भावानुरक्तवनितासुरतैश्शपेय
मालम्य चाम्बु वृषितः करकोशेपेयम् । जीयेय येन कविना यमकैः परेण
तस्मै वहेयमुदकं घटकपरेण ॥ २२ ॥

Page #347

2718
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Colophon:
इति श्रीकालिदासकृतौ घटकर्पर काव्यमूलं समाप्तम् ॥ Subject: Ghatakarparakāvyam. Text only. Remarks:--The Ms. is in good condition.
This is one of the many works attributed to Kālidāsa . Ghatakarpara is supposed to have been one of his contem. poraries. The work is available in print in the Nirnaya Sägar Press. Bombay.
In this manuscript verse No. 21 is missing but is found in almost all other Mss. So that verse has been inserted here withia brackets.
Il 865&Tplaga
3759. GHATAKARPARAKĀVYAM. J. L. Collection No. 535. Substance- Paper. Size—71x4 inches. Sheets -3. Lines--11 to a Page. Script-Devenågarl. No. of Granthas-37. Author-Kálidāsa. Complete. Beginning, end and subject-Same as No. 3758. Colophon: इति श्रीकालिदासविरचितं घटकपरकाव्यं समाप्तम् ।
श्रीसाम्बसदाशिवार्पणमस्तु ॥ se gra 149TIETOTT faraan ll
Remarks: The Ms. is in good condition. This Ms, contains only
the text.

Page #348

SANSKRIT MANUBORIFTS
2719
॥ घटकपरकाव्यम् सव्याख्यम् ॥ 3760. GHATAKARPARAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 4779. Page 158. Right column. Substance-Paper. Size-14x5% inches. Sheets- 10. Lines-5 to 9 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-147. Author-Kalidasa. Complete with the commentary. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः॥ निचितं खमुपेत्य नीरदैः
प्रियहीनाहृदयावनीरदैः। सलिलैंनिहितं रजः क्षिती
रविचन्द्रावपि नोपलक्षितौ ॥ प्रोषितप्रमदयेदमुद्यत इति षष्ठश्लोकेनान्वयः । प्रोषितप्रमदया विदेशगत भर्तृकया सख्या अग्रतः इदं निचितमित्यादि वक्ष्यमाणोच्यते । हे सखि । कीदृशी कुन्दसमानदन्ति । कुन्दपुष्पवत् समानाः दन्ताः यस्यास्सा तस्याः सम्बोधनम् । निचितं व्याप्त आच्छन्नमाकाशम् । कै? नारदैः। किम्भूतैः नीरदैः प्रियहीना हदयावनीरदैः । प्रियेण वल्लभेन हाना रहिता तस्या हृदयं चित्तं तदेवावनी भूमिस्तां रदन्ति विदारयन्ति । तासां मनोदाहकैरित्यर्थः । किं कृत्वा ? खमाकाशमुपेत्यागत्य तथा सलिलैनिहितं स्थापितम् । किन्त रजो धूलिः । कस्यां ? क्षितौ।

Page #349

2720
End:
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
तथा रविचन्द्रावपि सूर्यभृगाङ्कौ मेवैराच्छादितत्वाभोप
लक्षितौ न दृष्टौ ॥ १ ॥
भावानुरक्तवनितासुरतैश्झपेय
मालभ्य चाम्बु तृषितः करकोशपेयम् ।
जय येन कविना यमकैः परेण
तस्मै वयमुदकं घटकर्परेण ॥ २२ ॥
येन परेण कविनाहं यमकैः जीयेय तस्मै घटकर्परेणाहमुदकं वयं तस्य किङ्करो भवेयमित्यर्थः । यत्स ( त्सो) हं जीयेय तदा मयैवाहं जीयेय । एतत्प्रतिज्ञादृढीकरणार्थ शपथद्वयं प्राह कविः । भावानुरक्तवनितासुरतैः शपेयं भावेन स्वभावेन चित्तेन परमार्थेनानुरक्ता रागरकासा चासौ वनिता तस्याः सुरतानि तैः तानि न प्राप्नुयामित्यर्थः । यदि प्रतिज्ञां न पालयति तृषितः पिपासितः करकोशपेयं हस्तपुटपातव्यं अम्बु जलं वा लभ्यं प्राप्य शपेयं शपथं करिष्यामि ॥ २२ ॥
Colophon:
इति श्रीकालिदासविरचितं घटकर्परकाख्यं सटीकं काव्यं
समाप्तम् ॥
श्रीशिवाय नमः ॥
Subject: Ghaṭakarparakāvyam, with commentary.
Remarks:-The Ms. is in excellent condition.
(" तासां ऋतुः + समानयन्ति ॥ " )
The 20th stanza

Page #350

BANSKRIT VANUHORITI
2721
and the oommentary of that is omitted in this Ms. also. The name of the commentary is not known.
3761. GHATAKARPARAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 4771. Page 158. Eeft column.
Substance-Paper. Size -10% x 4} inches. Sheets-4. Lines-9 to 14 tu a Page. Script-Devanagarl. No. of Granthas--147. Author-Kálidasa Complete with the
commentary. Beginning, end and subject--Same as No. 3760. Colophon:
इति घटकपरं समाप्तम् ।। Remarks:--The Ms. is in good condition. The 21st bloka
(qaffig=a + gha: 11 is written in the commentary: and its commentary is omitted.
॥ घटकपरकाव्यम् ॥ 3762. GHATAKARPARAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 4772. Page 152. Left column.
Subatance-Paper. Size -104 X 41 inches. (Sheets-5. Lines-8 to 14 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas--147. Author-Kálidāsa. Complete with
the commentary.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 8760. Remarks: The Ms, is in good condition,

Page #351

2722
A DESORIPTIVE CATALOGUL OP
The commentary only of the 21st bloka is omitted in this Ms.
॥ घटकर्परकाव्यम् ॥ 3763. GHATAKARPARAKĀVYAM.
Burnell's Catalogue No. 4775. Page 158. Right column.
Substance-Paper. Size -98 X 87 inches. Sheets -8. Lines— 5 to 10 to a Page. Script--Grantha. No. of Granthas- 147. Author-Kälidāsa. Complete with
the commentary.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3760. Remarks :--The Ms. is in good condition.
Il Cairo I
3764. GHATAKARPARAKĀVYAM.
Burnell's Catalogue No. 4776. Page 158. Right column.
Substance-Paper. Size--91x3inches. Sheets ---7. Lines-8 or 9 to Page. Script-Devanāgars. No. of Granthag_147. Author Kálidasa. Complete with
the commentary.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3760. Remarks:--The Ms. is in good condition. The following is written on the title page.
तुलजाराजस्येदं पुस्तकम्

Page #352

SANSKRIT MANUBORIFTI
2728
Il C4751544 3765. GHATAKARPARAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 4777. Page 158. Right column.
Substance-Paper. Size-10 x 4 inches. Sheets-11, Lines-4 to 7 to a Page, Script-Devanagari. No. of Granthas-147. Author-Kalidasa. Complete with
the commentary.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3760. Remarks:- The MB. is in fairly good condition.
“ HATTEOTTEASTA onliga parang ip" This is given at the end, This Mɛ. was copied by one Yasottamsa, son of Nārāyana.
11 TERUTT6477 1 3766. GHATAKARPARAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 12358. Page 158. Right column. Substance-Paper. Size--91x41 inches. Sheets---12. Lines--8 to a Page. Script-Dovanāgarf. No. of Granthas-147. Author-Kálidāsa. Complete.
Beginning, end, colophon and subject--Same as No. 3760. Kemarks:-The Ms. is in good condition.
II ET TET IN 3767. GHATAKARPARAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 4773. Page 158. Left column.

Page #353

2721
A DESCRIPTIVS OATALOGUE ON
Substance-Paper. Size-73x3 inches. Sheets ---11. Lines-7 to 8 to Page. Script-Devanagarl. No. of Granthas-147. Author-Kalidasa. Complete with the commentary. Beginning:
निचितं खमुपेत्य नीरदैः
प्रियहीनाहृदयावनीरदैः। सलिलैनिहितं रजा धितो रविचन्द्रावपि नोपलक्षितौ ॥१॥
श्रीगणेशाय नमः ॥ प्रोषितप्रमदयेति षष्ठश्लोकेनान्वयः । अस्यार्थः । प्रोपितः गतः प्रमदः भर्ता । एवम्भूतया सखी प्रति निचि. तमित्यादि वक्ष्यमाणप्रकारेणोच्यते । हे सखि कोशी कुन्दसमानदन्ति कुन्दः कुन्दपुष्पं तद्वत्समानाः दन्ताः यस्याः सा तस्याः सम्बोधनम् , हे कुन्दसमानदन्ति। नि चितं व्याप्तम् । खमाकाशम् । कै? नीरदैः मेघैः। किं कृत्वा ! उपेत्य आगत्य । किंभूतै १ प्रियेण वल्लमेन हीनायाः तस्याः हृदयमेवावनी पृथ्वी तां रदन्ति विदारयन्तीत्यर्थः । “रद विलेखने" इत्यस्य धातोः। तस्या मनोदारकैरित्यर्थः । तथा सलिलैनिहितं स्थापितम् । किमित्याह रजः क्षितौ । तथा रविचन्द्रावपि नोपलक्षितौ न दृष्टौ । भिन्नाधिकमगत्वान्नपुंस(क)वद्वावः (१) । मेघाच्छिमत्वाबिदापकालो वर्तते ॥१॥

Page #354

BANSKRIT MANUBORIPTS
2125
End:
भावेति ॥ कविः प्रतिज्ञा करोति । यमकं विना अहं यमकैः अनुप्रासैः जीयेय जयामेति निर्वाण(?) यः तस्मै तदर्थ घटकपरेण कुम्भकपालेनोदकं वहेयं वहामि । स्नानपानार्थ मानयापीत्यर्थः । किं कुर्वन्सन् ? तृषितस्सन् । किं कृत्वा ? करकोशेन पेयं अम्बु जलं हस्तेनेत्यर्थः । आचभ्य इत्वा । एतेन शुचिर्भूत्वा सत्यं शपथं करोमीत्यर्थः । अन्यथा क्रीडादौ नर्मयुक्तौ नवंचन(१) नास्तीत्यर्थः । इति घटख(क) परं समाप्तं करोमि । मे सर्व सजं गोकर्णाकृतिहनामति दुरकं वं(१)भवति । किडरो भवेयमिति भावः । यादकं न वहेयं अतः शपेयं शपथं करोमि । कैः ? भावेन रसेन । अनुरक्ता विलासिनी। तस्याः सुतातीनाशायामित्यर्थः । च इत्यपरम् । तासुरतैः शपेयं शपथं करोमि । मम प्रि
यायामा(याः)सुरतं पत्नीति भावः ।। Colophon: इति श्रीकालिदासकृता घटख(क)परकाव्यटीका
___ समाप्ता ॥ Subject : Same as No. 8760. Remarks :--The Ms. is in good condition. Sloka No. 21.
(एतनिशम्य+अमोघैः ।।) and its commentary is oumitted in this Ms.
|| घटकपरकाव्यम् ।। 3768. GHATAKARPARAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 4774. Page 158. Right column.
12

Page #355

2726
A DESCRIPTIVE CATALOGUE Or
.
Substance-Paper. Size-- ** 34 inches. Sheets-. 11. Lines--4 to 9 to a Page. Script--Devanāgari. No. of Granthas-147. Author-Kalidasa. Complete with the commentary.
Beginaing, end, colophon and subject-Same as No. 3767. Remarks :--The Ms. is in good condition. This seems to have
been the original of No. 8787.
॥ घटकपरव्याख्यानम् ॥ 3769. GHATAKARPARAVYĀKHYANAM. J. L. Coileetion No. 536. Substance---Paper. size-9x4
inches. Sheets---10. Lines -9 to a Page. Script--Devanãgarl. No. of Granthas--150. Author-Kālidāsa Com
plete. Beginning, end and subject- Same as No. 3767. Colophon: इति कालिदासविरचितं घटकपरकाव्यस्य व्याख्यानं
समाप्तम् ॥ श्रीसदाशिवार्पणमस्तु ॥ श्रीशिवार्पणमस्तु । इदं पुस्तकं नरहरिभटपरंडकरस्थ सूनुकृष्णभटपरंडकरेण
लिखित स्वार्थ परार्थञ्च । सर्वजिन्नामसंवत्सरकार्तिकमा .. Remarks :-The Ms. is in good condition. The text is not given
in this Ms.
॥ घटकपरकाव्यम् ॥ 3770. GHATAKARPARAKĀVYAM. J. L. Collection No. 537. Substance-Paper. Size--9X4

Page #356

SANSKRIT MANUSORIPTS
2727
inches. Sheets--8. Lines-6 to a Page. Script-Devanagarl. No of Granthag-100. Author-Kalidasa 1-14 blokas. (Incomplete). Beginning-Same as No. 3767, End: मार्गेषु मेघसलिलेन विनाशितेषु
कामो धनुः स्पृशति तेन विनाशितेषु । गम्भीरमेघरसितव्यथिता कदाहं - जया सखिप्रियवियोगजशोकदाहम् ॥ १४ ॥
॥ मार्गेष्विति ॥ हे सखि । यदाहं जह्यां त्यजेयम् । प्रियवियोगजशोकदाहम् । प्रियो वल्लभः तस्य वियोगो विरहः तस्मात् जातो यः शोकः तेन दाहो दुःखं तं विशिष्टाहं गम्भीरमेघरसिनन्यथिता केषु सत्सु मार्गेषु सरणिषु पथिषु । कथम्भूतेषु विनाशितेषु विनाशितं प्रापितेषु । केन मेघसलिलेन मेघानां सलिलं तेन मेघसलिलेन । अन्यच्च । कामः कन्दर्पः धनुश्च संस्पृशति । कथं विना तेन वल्लभेन बिना। किंविशिष्टं धनुः शितेषु । शिताः तीक्ष्णा! इषवो बाणा येषु तत् । एतेन किमुक्तम् भवति वर्षाकाले बलवान्काम इत्यर्थः ॥ १४ ॥
Subject: Ghatakarpara with commentary. 1-14 Slokas only. Remarks:-The Ms. is in good condition. This Ms. abruptly ends with the 14th Sloka with its commentary,
On the title page is found:बेहाजीनायकस्येदं पुस्तकम् ।

Page #357

2728
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
| घटकर्परकाव्यं सटीकम् ॥
3771. GHATAKARPARAKAVYAM SATIKAM.
Size-6 x 4
J. L. Collection No. 538. Substance-Paper. Sheets - 4. Lines-13 to a Page. Script-DevaNo. of Granthas - 75. Author--Kalidasa.
inches.
năgari. slokas only. (Incomplete)
Beginning:— Same as No. 3767.
End:
॥ किं कृपेति ॥ हे तोयदाः मेघाः तं पथिकं यूयमेवं ब्रूत तव कान्तया कृपापि नास्ति । किमतस्तव कान्तया दयितयापि नास्ति । अन्यत्किम् । किमपि नेत्यर्थः । अतः परं किम् । कुत्सितं भविष्यतीत्याह । कीदृशया पाण्डुगण्डपतितालकान्तया धूसर के ...... ॥
Subject : Gatakarparakāvya with commentary 1- 11 slokas only.
Remarks:-The Ms. is in good condition. This Ms. abruptly ends with the 11th sloka's commentary.
|| चित्रबन्धरामायणम् !!
3772. CITRABANDHARĀMĀYANAM.
Burnell's Catalogue No. 5042. Page 158. Substance - Paper Size - 10 X 48 inches. Lines ~~9 to a Page.
thas-620.
sargas.
1-11
Right column. Sheets- 32.
Script --Devanāgarl. No. of GranAuthcr—Venkatesvara. Complete. 1-6

Page #358

SANSKRIT MANUSORIT TE
2729
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ॥ लक्ष्मीकटाक्षा मयि ते प्रसरन्तु समन्ततः । तेषां महिम्ना जगतापीश्वरोऽभूज्जनार्दनः ॥१॥ शारदा शारदाकाशनीरदाकारशालिनी। श्रितस्य रसनारङ्गे लास्यलीलाः क्रियात्सदा ॥२॥ शि(नि)रोष्ठयम्नाटकीकतसच्छास्त्रं स्तोत्ररत्नाकराकरम् । चूडामणिकृतं वन्दे तातं यज्ञेश्वराह्वयम् ॥ ३ ॥ वेङ्कटेशेन कविना चरकूरिकुलेन्दुना । रामायणं कविप्रीत्यै चित्रबन्धैर्निबध्यते ॥४॥ साकेतसंज्ञा नगरी नगरीतिगृहोज्वला।
इहास्ति भूरिवरणा धरणा धरणीतले ॥५॥ सन्दष्टयमकम्
यत्र भ्रमन्त्यः संरेजुर्दारुयन्त्रे नृपाङ्गणे । मेरुप्रदक्षिणरता गणिकास्तारका इव ॥ ६ ॥
End:
नागबन्ध:--
अयकायचयध्येयभयहेयवरश्रय ॥ ३० ॥
व्ययक्षयनयश्रेयजयमायदमनय ।। छत्रहरबन्धाःइति ळितो मुनितिलकेन पादपान् विलोकयन्पथि पलता रघूचमः ।

Page #359

2780
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
अभितं भरतमवैक्षतोत्सुकः
सहानुजं फलितमनोरथपम् ॥ ३१ ॥
नन्दिता निजपदारविन्दयोर्नन्दितेन भरतेनरासुवः ।
पाविमुच्य च तदाश्रमे पुरीमाजगाम रघुराजपालिताम् ॥ ३२ ॥
स रत्नसिंहासनमध्यमाश्रितस्ततोऽभिषिक्तश्चतुरर्णवैर्जलैः । विभीषणार्कात्मजधूतचामरो
बभूव शत्रुघ्नतोष्णवारणः ॥ ३३ ॥
राममाप मुदा साक्षाद्राज्यलक्ष्मीस्सनातनी । नितदास्सकृपश्रेणिः प्राप्तभूत्योपमामरा ॥ ३४ ॥
आन्दोळिकाबन्धः - साम्राज्यलक्ष्मीमुदितोथ रामो
यथोचितं पूजितामित्रवर्गः ।
दानैर्मखैस्तर्पित विप्रदेव
विरं महीं पालयति स्म सर्वाम् ॥ ३५ ॥
-
----
रामं देवं यामायाद्रागाकारं भो दातारम् ।
यो भू दारो यो घेयो वन्देहंसं तं भि नाधिः ॥ ३६ ॥
कङ्कणबन्धः
षद्दर्शनी तत्त्वविदः कवीन्द्राः लक्ष्म्याडता बहुचसार्वभौमाः 1

Page #360

SANSKRIT MANUBORIFTS
2781
श्रीयज्ञनारायणभसंज्ञा
यान्ति भूमौदुमतातपादा:(१) ॥ ३७॥ Colophon: इति श्रीचरकूरिकोण्डुभट्टोपाध्यायपौत्रेण यज्ञनारायणभट्टतनयेन
वेङ्कटेश्वरसाबिकागर्भशुक्तिमुक्तामाणिना विरचिते चित्रबन्धरामायणे महाकाव्ये युद्धकाण्डकथा । संपूर्णः षष्ठरसर्गः ॥
Subject: Citraband harümāyaṇam 1-B sargas. Remarks:--The Ms. is in good condition and recent.
The author of this work is one Veukateba, son of Yajñesa vars or Yajñanārāyana of the Carakūri family-evidently an Āndhra. His geneology is given thus:
Kondubhattopadhyāya Sarvāmbikā=Yajñanārāyaṇa bhatta
Venkatesvara. This Yajñanārāyana is the author of a work called dāmani. The work deals with the story of the Rāmāyaṇa.
॥ चित्रबन्धरामायणम् ॥ 3773. CITRABANDHARAMAYANAM.
Burmell's Catalogue No. 10274 a. Page 158. Right column.
Substance-- Palm leaf. Size--157x14 inches. Leaves 18 (1-18). Lines-8 or 9 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas--580 Author- Venkateśvara. Complete. 1-8 sargas.

Page #361

2788
A DESCRIPÍTVE CATALOGUB Or
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3772. Remarks:--The Ms. is in a fairly good condition.
Other works contained in this inanuscript are:1. चित्रबन्धरामायणटीका Sheeta (19-54) 2. do.
do. (1-13)
॥ चित्रबन्धरामायणटीका ।। 3774. CITRABANDHARĀMĀYANATĪKA. Burnell's Catalogue No. 5043. Page 158. Right column. Substance-Paper. Size-10x43 inches. Sheets.-57. Lines-9 or 10 to a Page. Script-Devanāgarl. No. of Granthas-1200. Author-Yajianārāyapa. Incom. plete. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः। पूर्तये सम्पदा चारुकीर्तये दळितातये । दक्षिणामूर्तये नित्यं नमोऽस्तु शिवमूर्तये ॥ १॥ विहिताक्षरणद्यूतमन्याधूतं विभूतये । सम्पदूतं महद्भूतं रामदूतं नमाम्यहम् ॥ २॥ खपुत्ररचितं चित्रबन्धरामायणाह्वयम् । व्याकरोति महाकाव्यं यज्ञनारायणस्सुधीः ॥ ३ ॥ अवस्थानेऽपि जिह्वाग्रे शब्दालङ्कारशास्त्रयोः । बुधानां सुखबोधार्धमर्थमात्रं विलिख्यते ॥ ४ ॥

Page #362

SANSKRIT MANUBORITTI
2988
अत्र घेङ्कटेश्वरनामा महाकविः स्वमप्रसन्नभ्रमराम्बिकावरप्रसादलब्धसहजसारस्वतचित्रवन्धरामायणारूयं काव्यं व्याचिकीर्षुः “काव्यं यशसेऽर्थकते” इत्यालङ्कारिकपरिपाटीमनुसरन् "काव्यालापांश्च वर्जयेत् " इत्यस्यासत्काव्यविषयतां च पश्यन् चिकीर्षिता काव्य स्य निर्विघ्नपरिसमाप्त्यर्थं प्रचयगमनाय च खेष्टदेवता प्रार्थनारूपं मालमादावाचरति ॥
लक्ष्मीति ॥ ते वक्ष्यमाणमहिमसम्पना लक्ष्मीकटाक्षाः मयि समन्ततः प्रसरन्तु । तेषां सामर्थ्यमेव प्रकटयति ॥ येषामिति ॥ येषां लक्ष्मीकटाक्षाणां महिना जनार्दनोऽपि जगतामीश्वरोऽभूत् , किं पुनः ब्रह्मेन्द्रादय इति भावः । इदं काव्यं वेङ्कटेशेन कविना काव्यादिश्लोके सर्गान्तश्लोकेषु च लक्ष्मीपदाकितं कृतमिति बोध्यम् ॥१॥
End:
वक्त्र इति ॥ हनूमान् तदा नियोगसमये वक्त्रे विकचाना पाटलानां पनानां लक्ष्मी दधत् दधानस्सन् । अने. न हर्षादयो व्यज्यन्ते । रत्नाकरस्य समुद्रस्य तरणाय शिखरीन्द्राणां पर्वतश्रेष्ठानां पर्वतश्रेष्ठं महेन्द्रं पूषा सूर्यः अम्बरस्याकाशस्य लङ्घनायोदयाचलमिव आरोहति स्म आरूढवान् । रोहतेः " लट् स्मे" इति भूने लट् । उपमालङ्कारः ॥ ६८॥ Colophon : इति श्रीचरकूरिकोण्डभड्वोपाध्यायतनय श्रीयज्ञनारायणभट्ट

Page #363

2784
À DESCRIPTIVE CATALOGUE OF विरचितायां चित्रबन्धरामायणव्याख्यायां चतुर्थस्सर्गः ॥ Subject: Citrabandharāmāyanaţikā called Bālaprabodha
1-4 sargas only. Remarks:- The Ms. is in good condition. This Ms. breaks off with fourth sarga. The commentator gives his geneology as:
Kcoqubhatta
Yajianārāyaṇa. The author of the text says that his father was Yajñanārāyaṇa, son of Kondubhatta. It is clear from the third of the introductory verses that the father commented upon the work of his son. This work has not yet been printed.
॥ चित्रबन्धरामायणटीका ॥ 3775. CITRABANDHARĀMĀYANATĪKĀ. Burnell's Catalogue No. 10274 b. Page 158. Right column. Substance-Palm leaf. Size-157x11 inchen. Leaves ---36(19-54). Lines - 7 or 8 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas-1250. Author--Yajnanārāyapa. Incomplete. Beginning-Same as No. 3774. End:
तस्येति ॥ भुवि रोहन्तीति भूरुहाः वृक्षाः । तस्य हनमतो वेगात् अनूत्पत्य अनू....क्षितिनन्दनी सीताम् । "करणाधिकरणयोश्च" इति करणार्थे ल्युट् । “टिड्डाणञ्" इत्यादिना डीप् । पाताळे विचेतुं मार्गितुमिव स्वेषामपि क्षितिजत्वाविशेषात । सोदरीमार्गणमुचितमेवेति

Page #364

SANSKRIT MANUSCRIPTA
2736
भावः ।........जले अम्मसि निपेतुः पतिताः। पते. लिंद ॥५॥
महेन्द्रति । महेन्द्रस्य देवेन्द्रस्य............॥ Colophon: (Leaf No. 63.) इति श्रीचर कूरिकोण्डुभट्टोपाध्यायतनय श्रीयज्ञनारायणभट्टविरचितायां
चित्रवन्धरामायणव्याख्यायां (बाल एयोधाख्यायां चतुर्थ
स्सर्गः) ॥ Subject: Citrabandharümāyanaţikā called Bālaprabodha
1-5 sargas. Remarks:-The Ms. is in fairly good condition. This Me. abruptly breaks off in the 6th stanza of Fifth sarga.
For other works contained in this Ms. See No. 3773.
॥चित्रवन्धरामायण टीका ॥ 3776. CITRABANDHARĀMĀYANATĪKĀ. Burnell's Catalogue No. 10274 c. Page 158. Right column.
Substance ---Palm leaf. Size-14x13 inches. Leaves29 (212-240). Lines -4 or5 to a Page. Script-Telugu.
No. of Granthas ---425. Author-?. Incomplete. Beginning:
शुभमस्तु । साकेतेति । विचित्रनीति । चित्रः सर्गः सूचितः॥१॥ रामायकैः श्रीलोकैः संगेन त्यान्ता (१) ग्लाना आवृचा रामविलाकि संगतः अन्तो यस्याः तां अयोध्यां योद्धम

Page #365

2796
A DEBORIPTIVB CATALOGUB OP
क्यामपश्यत् ॥२॥
End:
वर्णक्रमविरोधिनां राक्षसान कल्कं कस्कमावं कषा. यतां प्रपद्य विधृतं वर्ण यशः येन वीर्येण उद्भवत् विष्णोः यशः प्र.......... ॥ Colophon: Nil. Subject: Citrabandharamayana. 1-105 verses,
1-55 do. Remarks:-Ms. is in good condition.
॥ चिदम्बरविलासकाव्यम् ॥ 3777. CIDAMBARAVILÄSAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 10316 8. Page 1b8. Right column.
Substance-Palm leat. Size-171x1} inches. Leaves12 (3-14). Lines --8 or 9 to a Page. Script--Grantha. No. of Granthas-350. Author-Cidambarakavi. Incomplete. Sargas 2-5. Beginning:
........ तस्य नादो घण्टामणेर्गदितुमेव किमुजिज़म्मे । तं प्रस्थितं .............. ...........
..............................॥ एवं पुरादरभरादुपदाध(धु)रीणाः ।
इन्द्रादयो दिविषदो जगदेकनाथं मन्द्रा .......................... ॥
............उपासत चाटुकाराः ॥३॥

Page #366

BANSKRIT MANUSORITES
2787
आस्थाय सृष्टिभवमेव समष्टिभूतं
आस्थावशादिव यशो ........... ॥ ४ ॥ आगामि सभटनमादिनटस्य शंभो:
आदाववेक्षितुमिवातिरसं रमेशः । निद्रामुदस्य निरगात्...............
................................ ॥५॥ ......वनीवलयवेष्टनबन्धुरो यः
कर्पूरराशिपरिपाण्डुगभीरपूरः । इन्द्रोपलद्युतिलस... .......
..................... ...... ॥६॥ श्यामं कचि मरतकैः विदुरत्र (१) शङ्कः
कापं सितं समरूणं कचन प्रवालैः । स्वान्तः पु.....................
............भिः सुतं शुमाधिः ॥ ७॥ शुभ्राणि शुक्तिपुरतस्स्फुटितादुदीर्णा
न्यभ्रात्पयःकणधिया पतितानि.... । ......... ..................
....कठिनानि मुखाद्रमन्ति ॥ ८॥ मुग्धारमन्दनिलयामुखचन्द्रबिम्ब
सानिध्यलाभऋषि सन्ततमेव य... ।
वियोगजनितं न विदन्ति खेदम् ॥ ९ ॥

Page #367

2788
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
क्षीरोदमक्षिशतलक्षिमहो विशेष
वीरोदरं स..
***LIOD
मानानुरूपमतिशालिषु माधवस्य नानानुतिव्यतिकरे न
•..............er
**
यशोऽचिरेण विनतासु मा रुह ।। १० ।।
भाषाबलादजनि भागवतोत्तमेषु ॥ ११ ॥ नारायणे चलति नारदसंगतो वा नामापदानपद्गान वि (लोल ....) ।
1
तापिञ्छरम्पतनुरैक्ष्यत कर्णिकारात् आपिञ्जरस्विषि हरिर्वया सामधीशे । .प्रो
• महर्ता भवति स्म वीणा ॥ १२ ॥
.. विद्युदन्दः ॥ १३ ॥
दक्षौ विजृम्भितदरेतरसामघोषौ
va वितत्य विचरन्दिपि पक्षिराजः ।
तं च...
• ( स ) भा बभासे ॥ १४ ॥
असं गतं सरस भागवतावतंसं संसनतं सरसिजाक्षमयं दधानः ।

Page #368

SANSKRIT MANUSORIPTI
2789
हासं मगर................
.................. ॥ १५ ॥
फालेक्षणा तु विजयानुभवस्तवेति स्थाले प्रशंसति हरौ परिहासीले ।
........
................... (मुखमालुलोके ॥ १६ ॥ स्वस्योपया सहजया प्रणतो कृताया
मधं परं तदपि भक्त ....... । ...............
............ हितोऽभूत् ॥ १७ ॥ शश्चद्विजम्भय निशार्ग(लोभृतः शताङ्गे विश्वत्प्रशंसनविशेषपद...... ।
...... ......
................, म् ॥ १८॥
पुण्येन पूर्ववरितेन विपाकभाजा
गज्येतरेण विबुध............ ।
................ग्मुरेव ॥ १९ ॥ सत्पुङ्गवो हरिमुवाच सवाचमीशो
यत्पुण्डरीकमधितिष्ठति (हंसयूनः)।
. . . . . . . . ........२१ । (?)

Page #369

9740
A DESORIPTIVE OATALOGUE OF सव्याघ्रपादमुनिरादरतोऽन्यकृत्या
मव्यावृतेन मनसा जनसार्थमन्यः । आनन्दनृत्तमव(लोकयितुं मर्दायं
ध्यायन्दधमनु तपस्यत तत्र धन्या) ॥ २२॥ त्वद्वाक्यतः फणिपतिः त्वरयातिभक्त्या
तद्वासवान्सुकृति...सनया समेतः । कंजाक्षकिञ्च सपतज्जलिरस्मदीक्षा
सञ्जातधीननु तपश्चरति प्रसिद्धः ॥ २३ ॥ तत्चन्मनोरथमहं परिपूरयिष्य
न्नृत्तं मनोहरमहं महितं वितन्वन् । नित्यं चिदम्बरपुरे कृतसनिधान
(प्रत्यक्षमेव भजतां फलदो भवानि ॥ २४ ॥
End:
संपूर्णकामेन चिदम्बरेण
संपूज्य पूज्येन विसृज्यमानाः । नरा वहन्तो हृदयेन देशं
स............ स्वदेशम् ॥ ४८॥ अलङ्कृतौ महति चोलभुवः प्रियायाः
लोलेक्षणेन स्फुरति तत्र किमग्रहारे । सीमतिलचिरसधाग्नि सितांशु
चूडो वामालकान्तरमपि सरति स रम्यम् ॥ ४९ ॥ नया बारामके जानपचार
पारेवासी पालयूरग्रहारे।

Page #370

Colophon:
BANSKRIT MANUSCRIPTS
लीलासेव्यः शैल (क) न्यासहायः कैलासेऽपि व्यापकाङ्क्षां न देवः ॥ ५० ॥ उदप्रमुद्रिर मानिवासं चिदम्बरागारमुदारचेताः । कृत्वा कृपां काश्चन संसदीयचिदम्बरेशं चिरमध्युवास ॥ ५१ ॥
344
किंचित्सकुंचितपदाम्बुजमश्चितश्रीः तं चित्सभापतिमुदश्चितभक्तिरचन् ।
प्राचेत रक्षय... मु... कुलाब्जभानु
रास्ते हितेन हृदयेन चिदम्बरेशः ।। ५२ ।। मोचासारमुचां चिदम्बरकवेः वाचां परं वैभवं
श्राव्यं काव्यमिदं चिदम्बरवि भोस्संसद्विलासं वरम् । रीतिश्रीरधरीकरोति विबुधां सौधीमसौ धीरधीः
एतच्चारु बहु प्रयोगचतुरस्वालोकमालोकताम् ॥ ५३ ॥
इति चिदम्बरस्य कृतौ चिदम्बरविलासे पचमः सर्गः ॥
After the colophon is found:---
प्रबन्धकर्तापि चिदम्बरेश्वरः
Subject: Cidambaravilāsakāvyam. 2-5 sargas only. Remarks:- The Ms. is in a very bad condition. Most of the leaves are broken away and worm eaten. The author of the work Cidambarakavi seems to have been a native of the town of Palayur in the Tanjore District.
तदर्थहारोपि चिदम्बरेश्वरः ।
2741

Page #371

2762
A DÉBORÍPTIVE OATALOQUE OF प्रवर्तकोप्यस्य चिदम्बरेश्वरः
मुदेत तदेतत्त्रितयं विपश्चिताम् ॥ चैदम्बा पासभूमौ नटेन्दो
कादंबीशाः कान्तकर्णस्य शम्भोः । आविर्भाव सूचयनाभिषेकं
प्राबन्धोपावुत्सवो बन्धुरोऽभूत् ॥ The work deals with the purāņic account of God Natarāja at the famous shrine of Cidambaram in South India. The other work contained herein is Cidambaravilāgavyākhyā (No. 3779).
॥ चिदम्बराविलासकाव्यम् ॥ 3778. CIDAMBARAVILĀSAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 10315.a. Page 168. Right column.
Substanco- Palm leaf. Size-161x1 inches. Leaves18 (1-18). Lines-5 to a Page, Script-Telugu. No. of
Granthas-350. Author-Cidambarakavi. Incomplete. Beginning, end, colophon and subject--Same as No. 8774. Remarks:-The Ms. is in a very bad condition. Most of the leaves are broken away and worm eaten.
The othor work contained in this Ms. is Cidambaravilāsakivyavyakhya (Leaves 19-64).
॥ चिदम्बरविलासव्याख्या ॥ 3779. CIDAMBARAVILĀSAVYĀKHYA. Burnell's Catalogue No. 10816 b. Page 168. Right column Substance-Palm leaf. Size-171x11 inches. Losres

Page #372

plete. Beginning:
84 (15-48).
No. of Granthas--1250.
End:
SANSERIT MANUSCRIPTS
Lines-8 or 9 to a Page. Script-Grantha. Author - Cidambarakavi.
...टभत्वा नटपतिं विश्वम् । चिदम्बरविलासस्य व्याख्यां विरचयामहे ॥ १ ॥
काव्यमारभमाणः कविः " आशीर्नमस्क्रिया वस्तुनिर्देशो वाऽपि तन्मुखम् " इति वचनादाशिषमाचरति ॥ भद्रमिति ॥ अलि... भृङ्गपङ्किवन्नीला श्यामला भवान्याः पार्वत्याः कटाक्षमाला कटाक्षपरंपरा भवतां युष्माकं भद्रं विवचां करोतु । भवस्य शिवस्य मौलिगङ्गा मौलिविद्यमाना गङ्गा यस्या... अक्षमालायाः प्रसङ्गात् प्रकर्षेण सङ्गात् संपर्कात वयस्यां सखीं यमुनां इते प्राप्तेव भाति सा भद्रं विधतामित्यन्वयः । अत्र विशदाया मवमौ - लिगङ्गाया भवानिसम्बन्धाद्यमुनामिळितत्वोत्प्रेक्षणादुत्प्रेक्षालङ्कारः । " यत्रान्यस्य तु सम्वन्धादन्यत्वेनोपकीर्तितम् । प्रकृतं हि भवेत्प्राज्ञास्तामुत्प्रेक्षां प्रचक्षते ॥ " इति लक्षणात् । अत्र “ देवताव। चकारशब्दा ये च भद्रादिवाचकाः । ते सर्वे नैव निन्द्यास्युर्गणतो लिपितोपि च" इति वचनाद्वर्णगादिशुद्धिरभ्युच्चयः । अत्र सर्गे प्रायेण वृचमुपजातिः । " अनन्तरोदीरितलक्ष्मभाजः पादा यदीया उपजातयस्ताः " इति लक्षणात् ॥
64
2743
Com
मोचेति || मोचासारमुचां कदळीरसस्रुतां चिदम्बरकवेः बाचां परं वैभवमिति शेषः । चिदम्बरविभोर्विलासं शंसद

Page #373

2744.
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF ....मिदं काव्यं श्राव्यं श्रवणयोग्यं असौ रीतिः श्री री तीनां पाश्चालवैदर्भगौडरीतीनां श्रीः समृद्धिः । सौधीं सुधायास्सम्बन्धिनीम्। विभातां विभुत्वम् । अधरीकरोति । अशैते बहुप्रयोगचतुरभरधीः स्वालोकं सोभनालोकं शो. भनप्रकाशमेतत्काव्यं चिदम्बरविलासमवलोकतां ईक्षतां (प)श्यत्विति यावत् Colophon: इति पदवाक्यप्रमाणपारावारपारीणकौशिकगोत्रविशेषकचिदम्बर.
कविरचितायां चिदम्बरकृते: चिदम्बरविलासस्य व्या ख्यायां अर्थप्रदीपिकाख्यायां पञ्चम: सर्गः ॥ (चिदम्बरविलासकाव्यं मूलव्याख्यानं समाप्तम)
करकृतमपराधं क्षन्तुमर्हन्ति सन्तः ॥ Subject: Cidambaravilāsakāvyavyākhyā- called Arthapra
dipikä sargas 1-5. Remarks: -The Ms. is in a decaying condition. Many of the lea. ves are torn away and worm eaten.
The author of the text has commented upon the Kávya.
॥ चिदम्बरविलासकाव्यव्याख्या ॥ 3780. CIDAMBARVILĀSAKĀVYAVYĀKHYĀ.
Burnell's Catalogue No. 10315(b). Page 168. Right column. Substance— Palm leaf. Size--155x110 inches. Leaves -45 (19-64). Lines-5 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas ~~-1250. Author--.Cidambarakavi. Complete. Sargas 1-5.

Page #374

BANSKRIT MANUBORIFTS
2745
Beginning, end, colophon and subject-Same as the previous
No. 3779. Remarks:-The Ms. is in a bad condition.
॥ चोरपश्चाशिका ॥
3781. CORAPAÑCĀŠIKĀ. Burnell's Catalogue No. 4935. Page 158. Right coluinn.
Substance ---Paper. Size-93 x 47 inches. Sheets---16. Lines—7-11 to a Page. Script--Devanāgari. No. of Granthas--300. Author-Bilhaņa. Complete. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः। पृथ्वीमण्डलनाभिभूतकनकाद्विन्ध्योत्तरस्यां दिशि
नानासज्जनसङ्घराजितमहापाउचालदेशोऽभवत् । लक्ष्मीमन्दिरनामपट्टणपरं नानासुखैकास्पदं
तत्रासीन्मदनाभिरामनृपतिर्भूपालचूडामणिः ॥ End: ज्ञात्वा दूतमुखात्तया दृढतरं स्नेहं नराधीश्वरो
त्वं या सो प्रतिषेधयाशु तमिह त्वं बिल्हणं प्रापय । इत्युक्ते तरसा समेत्य सहसा दुक्त्यानिषेधाधरा
दानीयावनिपालवेश्मनि तया सोऽप्यनवीभूपतिम् ।। Colophon:
इति बिल्हणकृतौ चोरपञ्चाशतीनाम ग्रन्थः समाप्त: Subject : Corapaīcāšikā. Remarks :-In his Corapañcāðiki Bilhapa narrates the story of his
love with a royal maiden and Jonsequent narriage. The

Page #375

2746
DEBORITIV. OATALOGU. OF
work has been published by the Nirņayasagara Press, Bombay. It is well known that Bilhapa was living in the court of the Cálukya King Vikramăditya VI (1076-1112) of Kalyāna. His Vikramäåkadevacarita was composed to perpetuate the memory of his patron.
NETTTTTT
3782. CORAPANCĀŠIKĀ. Burnell's Catalogue No. 4936. Page 158. Right column.
Substance-Paper. Size-87 x 87 inches. Sheets - 12. Lines -10 to a Page. Script-Devanāgarf. No. of Granthag-800. Author-Bilhana. Complete.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3781, Remarks: -On the title page is given:
वेशाजी नायकस्येदं पुस्तकम्, On the last cover page is found:
पुण्डोपनानः वेशजीनायकस्येदं पुस्तकम्, There are certain epigraphical peculiarities in this manuscript.
के is written as rक
*
„
.
197
alone.
It is only an
This is not restricted to the latter instance.
The Ms. is well preserved.

Page #376

BASKRIT HAXUHORITI
2711
॥ चौरपञ्चाशत् (ती)॥
8788. CORAPANCASAT (Ti) Burnen's Catalogue No. 4997. Page 158, Right column. Substance-Paper. size-88x8 inches. Sheety-16. Lines-9 to a Page. Script-Devanāgarl. No. of Gran
thas-300. Author-Bilhapa. Complete. Beginning-Same as No. 8781. End:
आय चौरं नृपतिः स्वपुत्र्याः
चोरं बताने समसन्तुल्याः । तया सहाय(१)प्रथिवीचपुत्र्याः
रराज रत्येव सरोजभाणः ॥ १५२ ।। Colophon:
इति चोरशतकं समाप्तम् ॥ Subjeet: Coraparicksati Remarks:--The Ms. is in good condition. After the colophon is found:
नीचान्तरपञ्चाशतपुस्तकं समाप्तम् ॥
॥ चौरपशाशिका ॥
3784. CAURAPANCASIKA. Burnell's Catalogue No. 10245. Page 158. Right column.
Substance-PalmsLeat. Sin--141x1 inches. Leaves7. Lines-9-11 to a Page. Script-Telugu. No. ot
Granthas-280. Author-Bilhapa. Complete. Beginning-Same as No. 3781. End-Same as No. 8786.

Page #377

2748
Colophon: Nil.
Subject: Corapañcāśikā.
Remarks:-The Ms. is in good condition.
End:
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
|| चोरपञ्चाशती ।
3785. CORAPANCĀSATI.
Burnell's Catalogue No. 4938. Page 158. Substance-Paper. Size-10 x4 inches. Lines-9 to a Page. Script-Devanagari. thas-210. Author-Bilhana. Incomplete. Beginning-Same as No. 3781.
अद्यापि तामविगणय्य कृतापराधं
मां पादमूलपतितं सहसा चलन्तम् ।
वस्त्राञ्चलं मम करानिजमाकृषन्तीं
Right column.
Sheets-9.
No. of Gran
मामेति रोषपरुषं वदतीं स्मरामि ।। १२ ।।
Colophon: Nil.
Subject: Corapañcāśikā.
Remarks:-One page is left blank in the middle, though the text
is not incomplete.
॥ चोरपञ्चाशत् ॥
3786. CORAPANCASAT.
T. S. Collection No. 708. Substance-Paper.
inches.
Sheets-16.
Lines-7-8 to a Page.
Size-98 x 4 Script

Page #378

SANSKRIT MANUSORIPTS
2749
Author-Bilhapa.
Devanāgarl. No. of Granthas-200.
Incomplete. Beginning-- Same as No. 3781,
End:
अद्यापि तां गमनमित्युदितं मदीयं ___ श्रुत्वैव भीरु हरिणीमिवचञ्चलाक्षीम् । वाचि स्खलद्विगलदश्रुजलाकुलाक्षी
संचिन्तयामि पु...... ॥ २६ ॥ Colophon: Nil.
Subject-Same as No. 3781. Remarks:--The Ms. is in good condition. On the title page is given:
विदुषा स्वामिनाथेन दीपाम्बापुरवर्तिना । लिखिता चोरचर्येयं बिल्हणस्य महाकवेः ॥
॥ चोरपञ्चाशिका OR बिल्हणचरितम् ।।
3787. CORAPAÑĀŠIKĀ.
OR BILHANACARITAM. S. K. Collection No. 180. Substance--- paper. Size-10x43 inches. Sheets-8(11-18). Lines--9 to a page. Script Devanāgari. No. of Grantbas-125. Author-Bilhana. Beginning:
अद्यापि तां शशिमुखी नवयौवनाढ्यां
पनिस्तनी पुनरहं यदि गौरकान्तिम् ।

Page #379

2750
पश्यामि मन्मथशरानलपीडिताङ्गीं
गात्राणि संप्रति करोमि सुशीतलानि ॥ ९० ॥
End and colophon same as No. 3791. Remarks: -- The Ms. is in a bad condition.
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Beginning:
The Corpañcasika is otherwise known as Bilhanacaritam, Corapañcāsat and CorapañcasatI.
Not noticed by Burnell. Ms. No. 15530.
Substance-Paper. Size-8x4 inches. Sheets-9 (1929 sheets 23 & 24 are missing). Lines 9-10 to a Page. Script — Devanagari. No. of Granthas--150. Author— Incomplete.
Bilhana.
॥ चोरपञ्चाशिका |
3788. CORAPANCASIKĀ.
End:
... ख्येयस्फुरति हृदये कोऽपि महिमा ॥ १४ ॥
भवन्तो वेदान्तं प्रणिहितधियामत्र गुरवो विदग्धालापानां वयमपि कवीनामनुचराः ।
तथाप्येडूमो न हि परहितात् पुण्यमधिकं
न चास्मिन्संसारे कुवलयदृशो रम्यमधिकम् ।। १५ ।।
अर्ध सुत्या निशायां सरभससुरताय ( ससंश्लेषयोगैः ।
प्रोद्भूता
Colophon : Nil.
Subject: Corapañcāśīkā.

Page #380

SANSKRIT MANUSCRIPTA
2751
Remarks:-The Ms. is in a decaying condition.
॥ चोरपञ्चाशत् ॥ 3789. CORAPANCASAT.
___Catalogue No. 4950 Page 158. Right column. Substance-Paper. Size-9 x 5 inches. Sheets -9. Lines -6 or 7 to a Page. Script-Devanāgar. No. of Gran. thas-118. Author-Bilhapa. Incomplete.
Beginning:
श्रीगणाधिपतये नमः ।
शुभमस्तु ॥ अद्यापि तां कनकचम्पकदामगौरी
फुल्लारविन्दनयनां तनुरोमराजिम् । सुप्तोत्थिता सुरतबिल्हणलालसाङ्गीं विद्या प्रमादगलितामिव चिन्तयामि ॥
End:
अद्यापि नैव हृदयं विनिवर्तते मे
तस्या निमग्रमधरे तरलेक्षणायाः । युक्तं न खल्वहमिदं तदुपेत्य साक्षात्
लोकत्रयेऽपि दुरवापरसाधिपूर्णम् ॥ ६०॥ Colophon: Nil. Subject : Coraparicasiki.
Remarks:--The Ms. is well preserved.

Page #381

2752
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
॥ चौरपञ्चाशिका ।।
3790. CAURAPANCĀŠIKĀ. Burnell's Catalogue No. 10246, Page 158. Right column.
Substance-Palm leat. Size-16x11 inches. Leaves4. Lines – 7 to a Page. Script---Grantha. No. of Granthas--75 Author~- Bilhapa. Complete. Beginning:
........वेश्य सुमुखीमनिमेषमालोकयन् मुखं तस्याः। कथयन् कथाश्च विविधाः कालक्षेपं कदा करिष्यामः॥ अद्याषि तां कनकचम्पकदामगौरी etc.
Same as No. 3789.
End:
हंससंसदवतंसितं रंस्वीकृतं सुभगमानिभिबकैः (१) घोराप घुमणिभूषिता क्षणज्योतिषेति हसितं तु केतकैः।
Colophon:
इति चोरपञ्चाशस्समाप्तः
Subject--Same as No. 3781. Remarks. The Ms. is in a decaying condition.
। चोरपञ्चाशत् ।।
3791. CORAPANCĀŠAT. Burnell's Catalogue No. 4939. Page 159. Right column.
Substance-Paper. Size-91X43 inches. Sheets-8 (1621). Lines--8 to a Page. Script-- Devanagari. No. of Granthas-75. Author-Bilhang. Incomplete.

Page #382

Beginning:
SANSKRIT MANUSCRIPTS
( अद्यापि तां विधृतकज्जलकाल ) नेत्रां
तन्वीं प्रभूतकुसुमाकुलकेशपाशाम् । सिन्धूर संवलित मौक्तिकहारदृष्ट
माबद्धहेमरुचिमन्तरहं स्मरामि ॥ २० ॥
Beginning:
End:
तद्वाक्यैरेव बुद्धा तदुभयहृदयं भूमिपालो युवां वै
नित्यं स्वच्छन्दवच्या सुखमनुभवतां तौ तथास्वीति गार्ताम् । प्राज्यं राज्यं गजाश्वप्रकरममलिनं भूषणौ सौधगेहप्रादिष्टार्थः स सिद्धिर्भवविपुलतरौ सिक्तयोश्चित्रमेतत् ॥ ११॥
Colophon:
इति श्री बिल्हणनाटकं समाप्तम् ॥
Subject: Corapañcasika.
Remarks:- The Ms. is well preserved.
|| ज्ञानविलासकाव्यम् ॥
3792. JNĀNAVILĀSAKĀVYAM.
Burnell's Catalogue No. 4995. Page 158. Right column. Substance-Paper. Size-9 × 31 inches Sheets-47. Lines – 6 or 7 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-426. Author - Jagannatha. Complete.
2758
श्रीगणेशाय नमः श्रीगुरुभ्यो नमः । यस्य स्मृत्या गलन्ति द्रागविद्याविनवृत्तयः ।
तं नित्यानन्दकं ज्योतिर्विनायकमुपास्महे ॥ १ ॥

Page #383

2754
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
अस्ति प्रशस्तविषयः समस्ते क्षितिमण्डले । प्रशस्तदुस्तपतपस्संपत्या सुलभा नृणाम् ॥ २ ॥
वाराणसीव या साक्षात् मुक्तिक्षेत्रमनुत्तमम् । यदाश्रितानां विज्ञानलाभान्मुक्तिरसंशयम् ॥ ६ ॥ वकर्मनिर्मलतमानुष्ठाननिरतैः क्वचित् ।। अधिष्ठिता क्वचिच्छेवैः क्वापि भागवतैरपि ॥ ७ ॥ पायं पायं भगवतो निरपायं कथामृतम् । प्रगायन्तश्च नृत्यन्ति यस्यां साहृदो जनाः ॥ ८॥ राकानिशीव नो यस्यां तमस्पर्शोऽपि लेशतः। प्रावृषीव न यत्रास्ति रजसोऽपि विजृम्भणम् ॥९॥
Sheet 5.
युक्त्या यथोक्तिरमला कुशला च बुद्धिः
भक्त्या हरेः शुचित्रिवेककलाविरक्त्या । श्रीचन्द्रचूडनगरीव सुपर्वनद्या
हृद्याप्यभासत तया सुतरां पुरी सा ॥४४॥ अक्का जगन्नाथमस्त माता
पिता च नारायणदैवविद्यम् । तनिर्मिते ज्ञानविलासनान्नि
काव्येऽत्र सर्गः प्रथमो व्यरंसीत् ॥ ४५ ॥ सम्पन्नो राज्यसंपत्त्या दैवसंपत्स्वरूपया । राजा सत्वप्रकाशाख्यो नगरी तामपालयत् ॥१॥

Page #384

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2765
Sheet 7.
सच तयोः सहवासमहोत्सवः
समभवत्सुतया हृदयङ्गमः । अपनिमालनचम्पकोरके
लसितकान्तिसुवासनयोरिव ॥ २९ ॥ अकेति पूर्ववत् । तनिर्मिते ज्ञानविलासनाम्नि काव्येऽत्र सर्गो व्यगलद्वितीयः ॥ ३० ॥ विशीर्णशैशवामेनां यौवनश्रीरथाश्लषत् ! मधुलक्ष्मीरिवापेता शिशिरा वनमण्डलीम् ॥ १ ॥
Sheet 11. तस्मादभीष्टपुरुषस्य नयादवाप्तिः
स्थान्मे सुखस्य न लवोप्युदयेत तावत् । चिन्तातुरमिति नितान्तमिमामुदीक्ष्य
धात्री न्यवेदयत सा किल भूमिपाय ॥ ३४ ॥ अति पूर्ववत् ...........काव्येऽत्र सर्गो व्यगलतृतीयः ॥ ३५ ॥ अथ विज्ञाततत्त्वोऽसौ भूपतिः समुपेत्य ताम् । आश्वासयन्समवदत् पुत्रि चिन्तां परित्यज ॥१॥

Page #385

2766
A DEPORIPTIVE CATALOGUE OF
Sheet 16. दृष्ट्वैव पावनमिदं कुलमद्वितीयं
चेतः प्रसादपदमासददाशु यन्मे । यत्नस्तदत्र नियमेन फलिष्यतीति
निश्चित्य तत्समविशन्मुदितो विचारः ॥ ३६ ॥ अति पूर्ववत् ..........काव्येऽत्र सर्गे व्यगमत्तुरीयः ॥ ३७॥
चतुर्थः सर्गः समाप्तः ।। अथ पूर्ण विधुमिव प्रसने शरदम्बरे । तत्रायं लोकयामास सद्गुरुं कुलनायकम् ॥१॥
Sheet 30.
यस्य वाचनसागम्यमहिनो वर्णनक्रमः । केवलं निजवाग्जालसम्प्रक्षाळनहेतवे ॥ ६१ ।। अक्केति पूर्ववत् । ...... काव्येऽगलत्पञ्चम एष सर्गः ॥ अथैकस्य निजालोकरभसोपेतचेतसः। कुलाधिपतिरातिथ्यं कर्मणा शर्म निर्ममे ॥१॥
Sheet 84. इति तया सममिष्टवयस्यया
विहितसत्परिहासविलासया।

Page #386

2761
BANARRIT MANOROImm स्वपरिणीते(१)कलाकृदनेहसो
विदधती परिपालनमावसत् ॥ ३६ ॥ अक्केति पूर्ववत् ॥ ............ .................... काव्येऽत्र सर्गो विरराम षष्ठः ।
षष्ठः सर्गः ॥ कुलाधिपेन प्रहितो द्रष्टुं कन्यामिहान्तरे । विप्रः कृपावलोकारूया प्राप्तो भूमिपतिं प्रति ॥ १॥
Sbeet 40.
सखीमुखादयाश्रौषत्प्रियस्यैव गुणान्मुहुः । तत्प्रियेषु च संप्रीति समबन्नासुलोचना ॥ ४३ ॥ पवित्रतममैत्रिकात्प्रभृतिदासिकासेविता
रहस्यमणिपेटिकामयमहासखीतोषिता । सुधारसनिषेचनान्तरसालसाराधिका.
ममन्यत मनोहरं प्रियकथां विना नापरम् ॥ ४५ ॥(४४) अक्वेति पूर्ववत् ॥ तनिर्मिते ज्ञानविलासनाग्नि काव्येऽगमत्सप्तम एष सर्गः ॥ प्रियालिङ्गनसौख्यस्य पुरो विषयजं सुखम् ।
सा तुच्छ मन्ती काममित्यन्तः समकल्पयत् ॥ १ ॥ End: Sheet 45.
इति गाढप्रेमबन्धादात्यन्यानन्दमन्दिरे । विनात्मना किमपि वा न तस्याः प्रत्य भासत ॥ २९॥ 346

Page #387

2758
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
प्रियोऽपि गाढनिर्बद्धः प्रेम्णा कुशलया तथा । क्षणमप्येतया तावद्वियुक्तो न व्यभाव्यत ॥ ३० ॥ आत्मानमेव सर्वत्र पश्यन्ती सा सुलोचना | किश्चिन्नाविन्ददात्मानमहो केयं विचित्रता ॥ ३१ ॥
लहरीव समुद्रस्य विलीना जलनामके । विनात्मना सुनयना न सा पृथगलक्ष्यत ॥ ३२ ॥ कलानिधेरिव कला सकले विधुमण्डले । नालक्ष्यत पृथक्त्वेन सुखधामनि सात्मनि ॥ ३३ ॥
इत्यात्ममात्रमेवैषा विशेषाभाववर्जिता ।
यारगासीचागांसी चद्वक्तुं तु न शक्नुमः ॥ ३४ ॥
किमानन्दे लीना व्यतिगतपथे वाङ्मनसयोः
किमानन्देनैव प्रसभमतिसान्द्रेण घटिता ।
किमानन्दाकृत्या परिणमनमासाद्य गळिता
यथा सद्भाग्या सा समजनि तथ। सैव न परा || ३६५ (३५)
कृपाकटाक्षेण कृतः कृतार्थो
रामेण दीनैकदयापरेण ।
कश्चिन्मुमुक्षुः सुजनाङ्घ्रिरेणु
नम्ना जगनाथ इति प्रतीतः || ३७ ॥ (३६) मग्देनापि भृशं नितान्त गहनं श्रुत्यन्तमार्गानुगस्तेन ज्ञानविलास इत्यभिधया यस्सत्प्रबन्धः कृतः । तज्जानन्तु महाजना न रचना सेयम्मदीमा पुनलोन्मीलितमीहितं रघुपतेः तत्सर्वधीबोधिनः ॥ ३८ ॥ (३७)

Page #388

अक्का जगनाथमसूत माता
SANSKRIT MANUSCRIPTS
एषा सद्रचना पयैव विहितेत्येवं मयाङकृतौ युक्ता स्यात्सदसद्विचाविधये विद्यावतां प्रार्थना ।
अन्तर्यामितया सतो रघुपतेरेवोत्तम कल्पनां जानेऽहं तु ततस्स्वतो बुधजनाः पश्येयुरेनाम्मुदा ॥ ३९(३८) |
Colophon :
पिता च नारायणदैववियम् ।
तभिते ज्ञानविलासकाव्ये
मर्गो ययावष्टम उत्तमत्वम् ॥ ४० ॥ ( ३९ ) ॥
अमसर्गः समाप्तः ।
श्रीज्ञानविलासकाव्यं समाप्तम् ।
2759
Subject: Jñanavilāsakāvyam 1-8 sargas.
Remarks :---The Ms. is recent and is in good condition. The following extracts are given after the colophon.
एतत्काव्यार्थ सोऽयम् ॥
सद्वृत्तिः
1: पूः प्रशस्ता भुवि तदधिपति कोऽपि सत्यप्रकाशः शान्तिः कान्तास्य पुत्री सुमतिरिति सतां सङ्गतिस्तामपुष्यत् । सख्या सा विष्णुभक्त्या हरिभजनमुपाशिक्षि बाल्ये प्रगल्भा सत्यात्मानं वरीतुं वरमिह विषये भूरिवैरस्यमान ॥ १ ॥ ज्ञात्वा स्वप्रकाश : सुमतिपरिणतिं सद्वरं सार्द्धचाराद्वेदान्तेषूपलभ्य प्रथितमथ गुरुं प्रश्रयेणोपसद्य । तेनादिष्टं सुमत्या सह वरपुरुषं योजयित्वा कृतार्थः साक्षादानन्दसान्द्रामलभत परमां योगभूमिं स शान्ताम ॥ २ ॥

Page #389

2160
A DBSORDPTIVE CATALOGUB OF परिभाव्यवमुहिष्ट तत्काव्यार्थसङ्ग्रहम् । व्याख्यानमनुगृहन्तु मया कृतमिदं बुधाः ।।
श्रीरस्तु । श्रीरङ्गायै नमः ।। The followinguis given on the last title page. इदं पुस्तकं काशीत: धुण्ठिराजयज्वना प्रेषितमपूर्वमिति ।
The author states that his mother was called Akkā and his father Nārāyana. The work was evidently secured by the famous coinnentator on Mudrārākşasa, Dhundirājā who flourished during the reigu of Sahajee Mahārājē (1684-1710 A. D.). The work is an allegorical Kavya, explaining the greatness of Vedäntic ideals.
॥ डमरुकव्याख्या। 3793. DAMARUKAVYAKHYA. I. L. Collection No. 539. Substance-Paper. Size--73xb inches. Sheets-2. Lines-18 to a Page. Script-Deva. nigarl. No. of Granthas-65. Author-Candrasekhara. Complete. Beginning:
श्रीगणपतये नमः॥ श्रीमत्कामेश्वरं देवं देवीं कामेश्वरी पुनः । पितरं शन्दशेषश्च वाञ्छापूत्यै नमाम्यहम् ।। घनश्यामस्य सुमहाकविशब्दजुषः कृतेः । कुर्या डमरुकस्याहं टिप्पणं चन्द्रशेखरः ॥ जामातृशोधमत्राकुर्वद्भिर्धातुविस्तराधखिलम् ।। डमरुकचित्रावल्या ज्ञेयं मनातपादरचितायाम् ॥ ३ ॥

Page #390

BANSKRIT MANUBORIES
2781
अथ कविर्ग्रन्थपूत्यैविघ्ननं मङ्गलं करोति। यस्येति । महस अर्धनारीश्वरस्य क्रोडिन आलिङ्गितः निर्वाहका निवहणकारी सूत्रधार इति यावत् ।
॥बुध्येति ॥ अस्मिन्पद्ये वर्तितशैवपक्षेत्यादीनि सम्बोधनानि बिरुदप्राप्तानि । भावभूतिः भवभूतिः । आङ्गिरम्पुत्रो बृहस्पतिः । गुणाढ्यः । क्षेमेन्द्रः। भर्टमेण्ठः का. लिदासः। दक्षते प्रगल्भते। गवलाः महिषाः । पीयूषो. ऽमिनवं पयः । ' काव्यालापांश्च" इति श्लोकोऽयं विष्णुपुराणस्थः । देशरूपं समञ्जसम् । दार्भिकाः पशवा, सदसदज्ञानिन इति यावत् । आकूणनं कुण्ठनम् । पात्रसूचना प्रस्तावनेति व्यज्यते । पितामहः पितृपिता ब्रह्माच । विधुश्चन्द्रो विष्णुश्च । हरचोरो महेश्वरश्च । शतधुतिब्रह्मा । काकोलं काकुम् । विकुण्ठासुतो विष्णुः । अनं कलङ्कम् । ततं विस्तृतं सुधाचूणम । धातुः रक्तमनःशिला । चन्द्रः कर्परम् । स्वभूर्विष्णुः । पृथग्जनैश्चण्डालैः। दासेरो भृत्या । अगदंकारो वैधः । भगन्दरो रोगविशेषः । पत्रा. ण्युपकरणानि । सिद्धार्थः सर्षपविशेषः। शीतको मन्दः । भोगः मुखं पूणा(?) च । त्रिस्रोताः गङ्गा । ईशः परमे. वरः । प्रानिवन्धेषु प्राचीनप्रबन्धेषु । खिन्ते खिद्यते । कवमानस्य कवयतः । साम्प्रतं युक्तम् । वयं पार्वतीपञ्चववषण्मुखत्रयम् ॥ १॥
End:
भयनतः शेषात् । शोश्चन्द्रसूर्ययोः। नाभिसरोजतः ब्रह्मणः। वयोमणेः कौस्तुभात् । स्वाख्यादिमार्ष(१)

Page #391

2762
A DESORIPTIVE OATALOQUE Or
मङ्गलमित्यर्थः ।। आर्यावेषः खलु सुनेपिरागच्छति । शरणं गृहम् । पशोरुपाकृति क्रमावधिमन्त्र्य हननम् । बृहतिका वनविशेषः । वास्ते स्वनाशे । स्वमात्मानम् । स्वप्रमदाः धनहाः निजागनाथ । चर्करिष्यावः द्रक्ष्यावः । आजवं जव सरस्वती संसारसागरे । प्लीह हात रोगविशेषः । उशन्ति इच्छन्ति । निजगुणः शब्दः आहितं रचितम् । वश्यववाः स्वाधीनसरस्थतीका इति यावत् ।। Colophon:
सम्पूर्णमिदं डमरुकव्याख्यानम ।
श्रीसाम्बाय नमः। Subject : Damarukavyākhyā. Arunding commentary on
Damaruka whion consists of three sections each
containing eleven slokas. Remarks:-The Ms. is in a fairly good condition. The present
work is a commentary on the Damaraka of Ghanabyāma which work is not available.
॥ डमरुकव्याख्या ॥ 3794. DAMARUKAVYAKHYA.
J. L. Collectien No. 540. Substance-Paper. Size ---74 x 5 inches. Sheets-2. Lines-18 to a Page. Soript-Devanagart. No. of Granthas -86. Author-Candrabokhara.
Complete.
Beginning, end, colophon and subject-same as No. 8798. Remarks:-The Ms. is in good condition.

Page #392

BANLILIT WAJUSORITI
2768
II AFTOTEUT 11
3795. DAMARUKAVYĀKAYĀ.
J. L. Colloction No. 541. Substance--- Paper. Size-7X5 inches. Sheets -2. Lines --18 to a Page. Script-Devenãgarl. No. of Granthas—65. Author--Candrasekbara.
Completo.
Beginning, end, colophon and subject--Same as No. 3798. Remarks:-The Ms. is in a fairly good condition.
it 571590uteen 3796. DAMARUKAVYAKHYĀ. J. L. Collection No. 542. Substance-Paper. Size--77X5
inches. Sheets -2. Lines--18 to a Page. Script-Devanāgarl. No. of Granthas-65. Author- Candrasekhara.
Complete.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3793. Remarks :-The Ms. is in a fairly good condition.
Il 5 3799 OUTE !! 3797. DAMARUKAVYĀKHYĀ. J. L. Ccllection No. 543. Substance --Paper. Size--74x6
inches. Sheets -4. Lines—? to 11 to a Page. Script Devapägarf. No. of Granthus--66. Author-Candra
bokhara. Complete, Beginning, and, colophon and subject--Same as No. 3798.

Page #393

2764
A DBHORITTIVB CATALOGUE OF
Remarks:--The Ms. is in a fairly good condition.
॥ दुष्टदमनकाव्यम् ॥ 3798. DUSTADAMANAKĀVYAM.
Burmell's Catalogue No. 4793 & 4794. Page 158. Right columa Substance- Paper. size--103x4g inches. Sheets - 26. Lines ---10 or 11 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas--625. Author-Kronabbatta. Incomplete. 1-3 sargas only. Beginning:
श्रीगणपतये नमः ॥ यो दक्षिणो दक्षिणपाणिपुष्य.
प्रदानतो वाञ्छितमर्थजातम् । स सूच्यमिदं कृतवानशेषं
तं विघ्नराजं प्रणतोऽसि नित्यम् ॥ १ ॥ सभोपयोगिन्यथदेशकाला.
वालोच्य विद्वत्कविकृष्णशर्मा । सटीकपद्यान्यपि शिष्टतुष्ट्यै
दण्डाय दुष्टस्य करोस्यजस्त्रम् ॥२॥ काव्यस्य प्रयोजनमाह
सेविताः सेवनीया वा तोषणीया नृपादयः । येन तेन मुखारूढं काव्यं कार्य सटिप्पणम् ॥ ३ ॥

Page #394

उक्तश्च प्राचीनै:-.
“ यस्मिन्कस्मिनधन
SANSKRIT MANUSCRIPTS
'दुष्टामेतदा शिक्षणीयाः' इति पाठः पठनीयः ॥
सनाथे पश्चपिशाचशतानि ।
यानि पुनर्नरेन्द्रे
तानि केनाकलितव्यानि ॥ "
847
गुणिनां जीवनादेतद्गुणिजीवनमुच्यते ।
दुष्टानां दमनाच्चैतत्प्रोच्यतां दमनं तथा ॥ ४ ॥
ननु,
“ येन केनाप्युपायेन यस्य कस्यापि देहिनः । सन्तोषं जनयेत्प्राज्ञस्तदेवेश्वरपूजनम 99
2765
इति वचनात्कथं दुष्टदमनं समृचितमत आहशुद्धसत्वेन चैकेन कार्य स न जायते । तेनेतरगुणी शुद्धब्रह्मणाप्यवलम्बितौ ॥ ५ ॥ मया तु तौ कथं नैव धर्तव्यौ कलिचारिणा । विशेषाद्भगवद्वाक्यं ये यथा मामिति स्थितम् ॥६॥ अतोपि दुष्टदमनं काव्यं कार्य सटिप्पणम् । काव्यानुक्रमणिकामाह
क्षोणीभुजां तदीयानामन्येषामपि कृत्स्नशः । अनुभूतस्वभावोयं त्रिभिस्सर्गैरिहोच्यते ॥ ७ ॥

Page #395

2166
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF प्रतिज्ञाख्ये चतुर्थेऽस्मिन् धर्मचर्चाकृते पुनः । नानाविधानि विदुषां कौतुकानि महीभुजाम् ॥ ८॥ धर्मघातकदुष्टानां सम्यक्पूजनमुच्यते । प्रीयतां भगवानीशा क्षीरनीरविवेचनात् ॥९॥ नन्वस्तु राजसतामसयोः राजसेवातत्परयोस्त्वत्कृतकाम्यापेक्षा, मम तु शुद्धसात्विकस्य केवलं परलोकमातं कामयमानस्य नैतत्काव्योपयोग इत्यत आह ॥ पूर्णमिति॥ पूर्ण पुण्यमवाप्तुमिच्छति सदा शुद्धं पुनस्सर्वतः संगोप्तुं फलसिद्धये प्रतिसमं जातं च यस्पातकम् । तत्स्वनेन निहन्तुमाप्तुममलां कीर्ति च यो वै गुणी सोऽयं पश्यतु काव्यमेतदखिलं होमीनकृष्णोदितम् ॥१०॥
एतदाशयश्चतुर्थसर्गटीकायामवसेयः । रहस्यानेकशास्त्रार्थरत्नसविराजिते । काव्येऽस्मिन्दुष्टदमने को न रजति सजनः ॥ ११ ॥
End:
उत्तमनगरी तु श्रीमन्महाबलेश्वरनिकटस्थगुणगणनिधेश्श्रीमद्दौलतराजस्य राजधानी जाविळीना मिका । सा तथा। तोयं स्वच्छतरं गुणलघुतरं पाकेऽमृतं भोजने स्वाबलं रुचिरं बलिष्ठमतुलं द्राक्पाकि पत्रामलम् । तहक्सर्वजनोपि तादृशगुणो लोकोत्तरो यतेते सेयं जाविलिदौलतेन्द्रनृपतेः केनाधुना वय॑ताम् ॥१०॥
-
-

Page #396

BANSKRIT MANUBORIPTI
2781
जातिशुद्धनरैयुक्ता विख्यातनृपमण्डिता। कविभिलिखितश्लोका तेन जाविलि कथ्यते ।। १०५॥
जाविलीत्यक्षरत्रयसार्थकीकरणम् ।। विख्यातनृपो यथा-- यथा ज्ञानात्तथा दाता मानी मानकरस्सताम् ।
दवा भुत्तवा दिवं यातो दौलतेन्द्रो महायशाः ॥१०॥ Colophon: ॐ इति श्री होमीनोपनामक रामेश्वरभरिमूनुभट्टकृष्ण. विरचिते दुष्टदमनात्यकाव्ये देवमादिस्वरूपकथनमाम तृती
यस्मर्गः ॥ शिवमस्तु । Subject: Dustadamanakāvyam. 1-8 sargas only. Remarks:--The Ms. is old and is in fairly good condition, A paper transcript of this Ms. is also available in this library. No. 4.
The author is called Kranabhatta and is the son of Rimesyarabbatta. He refers to the town of Javall in the district of Daulatabad near Mount Mahábalesvar and probably that was the native place of the author. He seems to have been the court poet of the king of Daulatabad.
The first canto is styled नृपाभासस्वरूपकथनम् The second , , अनुभूतराजकीयस्वभावकथनम् The third , , दैवज्ञादिस्वरूपकवनम्
These names indicate the sabject matter of the work. It doals with the qualifications of the king, the nature of the court and similar topics.

Page #397

2788
A DESCRIPTIVE OATALOQUB Or
॥ देवावतरणम् ॥
3799. DEVAVATARANA M. Burnell's Catalogue No. 10259. Page 158. Right column.
Substance - Palm leaf. Size--154 x 14 inches. Leaves69. Lines --4 to a Page. Script-Telugu. No. of Granthas-850. Author-Sivānanda. Complete. Beginning: भिया सपायादयुतेन्दुशुभ्रया
बहिस्सवन्त्या दययेव यः सताम् । जयप्रदाता जगतामधीश्वरः
प्रसभवको जयति प्रभुः पुमान् ।।
यदुत्तमाङ्गाणिविलोकनोत्सुका
गतावधिव्योम विधामाधवौ । विचक्षणा भाग्यवतां सदाशिवः
स मङ्गलं मे कुरुतादयानिधिः ॥ भणादिदं या सकलं चराचरं
[जगत्] सजत्यवत्यन्तयति त्रिभिर्गुणैः ॥ यया निरङ्गोऽपि शिवोऽगवानभूस्करोतु गौरी मम सा शुभं सदा ।
यदाननाम्भोजभवामधूपमा
सरस्वती पद्यमयी पुरोऽभवत् ।

Page #398

2769.
SANSKRIT MANUBOMITI महाकविस्तस्य विनम्रमौलिना
वहेम वाल्मीकिमुने पदद्वयम् ॥ यदास्य चन्द्रच्युतवाक्सधारसो
बभूव तं सर्वपुराणरूपभृत् । विभाति शूद्रोऽपि यदीयकिङ्करो
द्विजार्चितो व्यासमुनि समाश्रये ।। कवीन्द्रचूडामणिमार्यसन्नुतं
शिवाकपालब्धकवित्वतत्वकम् । शुभाकृति चेतसि कालिदासः
मत्युदारवाचं कलयेऽहमादरात् ॥ पुरातने सत्यपि काव्यसञ्चये
मदीयकाव्ये रमतां सुधीजनः । विहाय लोके जरठाङ्गसङ्गतिं
युवा तरुण्यां रमते यथा तथा ॥ १४ ॥ लतावितानावृतकुञ्जरञ्जितं
फलप्रसनालिशुकालिपादपम् । वनं मुनिव्याघ्रसमेतमायतं विवेश सूतः शुभवारि नैमिशम् ॥ १५ ॥
End:
एवमखिलने मुनिनाभिहितमुद्धवहरं
घटपुरस्य महिमानमनपायः । शिवभववेदचयशाखकवितारस
यशोधनसतीतनयदेहंदसवर्णम् ॥.

Page #399

2770.
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF
निर्गुणनिरञ्जनपरात्परविशुद्ध
धनवस्तुरतिधायकमनुत्तममनज्ञा । मौनिवृषभहृदि निशम्य नुतिपुष्प
निकरैस्तमभिपूज्य मुदमापुरतिभक्त्या ।। ६२॥ Colophon: इति श्रीशिवानन्दकृतौ देवावतरणे महाकाव्ये नवमः सर्गः ॥
भीविशालाक्षीसमेतविश्वनाथाय सन्मालम् ॥ प्रझैवेदं जगत्सर्व ब्रह्मणोऽन्यन्न किश्चन । ब्रह्मान्यद्वाति चेन्मिध्या यथा मरुमरीचिका ॥
शिवः सर्व ब्रह्मैव सत्यम् ॥ dubject: Devavatarana. 1-9 sargas. Remarks:-The Ms. is in good condition.
The work deals with the Mythological stories relating to Tirukkada yūr in the Tanjore District.
॥ नक्षत्रमालिका ॥
3800. NAKSATRAMĀLIKĀ. Burnell's Catalogue No. 4866. Page 158. Right column.
Substance-Paper. Size-8X 4 inches. Sheete - 7 (8--9). Lines-6 to a Page. Script-Devanagari. No. of Gran. thas-55. Author-?. Incomplete ; wants beginning. Beginning :
.
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.
.................
......वने वने पगचिरासालोकयन्त्राघव:
सोऽहल्यां परिपूर्ण पादरजसा प्रापदिदेहांस्ततः ॥ ६ ॥

Page #400

JANSKRIT MANUSCRIPTS
2771
भक्त्या शैवशरासनं भुजबलाचूर्ण मुनेराज्ञया
सीतोद्वाहमहोत्सवे समनुभूयाद्राक्षतारोपणम् । वीर्योत्सारितनैकभूपतिकुलं रामं पथि प्राप्य तं
निर्वीर्य प्रविधाय कौतुकवतीं रामो ययौ स्वां पुरीम् ॥ ७ ॥ यत्पुत्राप्रणयार्चितं रघुवरो राज्यं परित्यज्य तत्
कैकेय्या प्रियकारणाद्वनमगाद्भार्यानुजाभ्यां सह । श्रुत्वैतजननी चिनिन्य भरतेनैवानुनीतो भृशं
हन्तैच्छन्न पुनर्वसून्यदिशदप्यस्नै निजे पादुके ॥ ८॥ End: नन्दिग्रामगतस्ततोऽनु भरतो रामागमं श्रावितः
सक्षिप्रोष्ठपदाभिराममनिलापत्येन हर्षप्रदम् । प्रत्युद्गम्य सहानुजस्तमभिवाद्यालिङ्गितस्तेन च
क्ष्याकन्यामवलस्य (नम्य) लक्ष्मणनुतो रामं पुरी प्रापयत् ॥२७॥ स्नातो मङ्गलसंविधाभिरतुले भद्रासने स्थापितो
वैदेया सह राघवो मुनिवरैहर्षाद्वसिष्ठादिभिः । कोटीरादिभिरभ्यषिच्यत तदा तीर्थोदकैः पावकैः
रिवत्यवनी च यत्र जगतामानन्द एवाभवत् ॥ २८ ॥ नक्षत्रमालिकाराममनोज्ञगुणगुम्भिता अलङ्कारोज्वला भूयाद्विदुषां कण्ठभूषणम् ।। २९ ।।
श्रीरामार्पणमस्तु ॥ Colophon: Nil.

Page #401

2772
A DESCRIPTIVE CATALOGOB OF
Subject: Nakpatramslika 8-196lokas. Remarks :- The Ms. is in. good condition. This : Ms. abruptly begins in the middle of the 6th Sloka.
This is a work in 29 verses dealing with the story of the Ramiyaza.
॥ नरकासुरविजयः॥ 3801. NARAKĀSURAVIJAYAA.
Burnell's Catalogue No. 10190. Page 159. Left column. Substance— Palm leaf. Size--118x11 inches. Leavog 83 (2-34) Lines-7 or 8 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthas-650. Anthor-Midhavārya. 1-6 sargas. (Wants beginning and end). Beginning:
कल्याणेन चरित्रेण कवि(वि)गोत्रं पवित्रयन् । आवघ्नमचला भक्तिमचलेन्द्रसुतापतौ ॥ २४ ॥ सुतिस्मृतिपुराणेतिहासज्यौतिषपारगः । सव्याकरणमीमांसान्यायमर्मविदां मतः ।। २५ ॥ गद्यपद्यमयश्राव्यकाव्यनिर्माणकर्मठः । धन्यध्वनिमहाध्वन्यो राद्धान्ती रसवमनि ॥ २६ ॥
বয়াৰমাথায়গাক্তনাসিম। विरूपाक्षकविस्तत्र पुराणमवदत्तदा ॥ २७ ॥ वर्ण्यमाने प्रपञ्चेन पञ्चमेशे प्रभुर्मुदा । अश्रणोदतुलं शौरे शौर्य नरकनिग्रहे ॥ २८ ॥

Page #402

SANSKRIT MANUBORITI
2778
पराक्रमं मुरारातेराकर्ण्य परमं प्रभुः । शश्वदश्वापत प्रीत्या मन्दान्दोलितकुण्डलः ॥ २९ ॥ तथा कृत्वा कथां श्रुत्वा तं भक्तिभरनिर्भरः । प्राहम श्रीविरूपाक्षः प्रणयी माधवप्रभुम् ॥ ३० ॥ माधवार्य त्वया धीर माधवे भक्तिशालिना। काव्यं कविमुदे भौमेर्विजयाख्यं प्रणीयताम् ।। ३१ ॥ भवदाननपूर्णेन्दु भवेयं भगवत्कथा । कौमुदीव चकोराणां कौतुकायास्तु धीपताम् ॥ ३२ ॥ श्रुत्वेति वचनं तस्य श्रीमाधवविभुः सुधीः । तत्प्रीतिमनुरुन्धानस्तथेति प्रत्यपद्यत ॥ ३३ ॥ अकार्षीच नवं काव्यमव्याजमधुरोज्वलम् । स भोमविजयं नाम सतां कण्ठरसायनम् ॥ ३४ ॥ माधवस्य कृतिः सैषा महनीयपरिष्कृतिः । माननीयगुणा भाति मानिनीयरसोत्तरा ॥ ३५ ॥ वन्दे वाग्दैवतं धाम मोहान्धतमसापहम् । इन्धे यस्य परिस्पन्दो विभिन्दनञ्जसा जवात् ।। ३६ ।। वन्दे दन्तावलमुखं घाम वन्यं सुरासुरैः। समीहितार्थप्रत्यूहव्यपोहविहितोद्यमम् ॥ ३७ ॥ वन्दे तं देवकीसूनुं वल्लवीजनवल्लभम् । मुदं वृन्दावने धत्ते मुनिवृन्दावनेऽपि यः ॥ ३८ ॥ कुशलानि विधेयादः कुहनाशैशवं हरेः । मायाशक्तिसमुल्लासविकासिपदपल्लवम् ॥ ३९ ॥
348

Page #403

2771
A DEBORDPTTVE OATALOGUE OF निनिंद्रयन्तु नः प्रीति नरकेसरिणो नखाः। हिरण्यान्तापुरवधूहासस्तषकहारिगां ॥ ४० ।। श्रियैतदनिदंपूर्व शिवयोरैक्यमस्तु वः । सतां यत्परमां प्रीतिं सूते वागर्थतागतम् ॥४१॥ सारस्वतं तट सेव्यं सर्वतोमुखमेधते । विदग्धकविसंवेद्यगूढभावमनोहरम् ॥ ४२ ।। प्रशास्महे नमोवाकं प्राचेतसमहर्षये। प्रथमं पप्रथे यत्र तीर्थे सारस्वतामृतम् ॥ ४३ ॥ आप्तगीतामृतस्फूतिरनुझत्मारतान्वया। दीव्यति व्यासवाग्गा देववतगुणोन्मुखी ॥ ४४ ॥ विपश्चिता वृषाणस्ते जयन्ति मुनयत्रयः । शन्दविद्योपदेशेन कवयो यैः कृतार्थिताः । ४५ ॥ जगादानन्दजननीजगत्यव्याजकोमला । कविता कालिदासस्य कालेबाध कलानिधेः ॥ ४६॥ कथं कविचकोराणामर्पितामृतपारणाम् । स्तुमा क्षेमेन्द्र चन्द्रस्य कविताकौमुदीमिमाम् ॥ ४७ ।। वक्रिमाणमनुसन्तो बाणस्य फणितिक्रमाः। कस्य न प्रीतये हृद्याः कान्तानाच गश्चलाः ॥ ४८ ।। श्रीहर्षस्य कवेर्वाचः शीतलामृतसोदराः । मजयन्ति रसोदन्वत्यपारे रसिकं जनम् ॥ ४९ ॥ मधुव्रत इव श्लाघे मधुनिष्यन्दनिर्मराम् । भारवेः सुरभि सूक्तिं माकन्दस्येव सुन्दरीम् ॥ ५० !!

Page #404

2776
BAWIORIT MMTUDORITTI अमृतं पातुमभ्यग्रं द्रष्टुमिन्दुकलामिव । श्रोतुश्च सरसं काव्यं कस्य नोत्कण्ठते मनः ॥५१॥ मानयन्तु कवीन् भूपा तेऽपि तन्वन्तु तद्यशः । एवमन्योन्यसारस्थादेधन्तामुभयेऽपि ते ॥ ५२ ॥ अस्ति दारवतीनाम प्रशस्तविमवा पुरी। मध्ये महाम्बुराशेर्या निर्मिता नरकारिणा ॥ ५३ ॥
End:
तरङ्गमालातनयाभिजाम्बां
निश्चित्य कसिन्निकटे भवन्ति । मुक्तामणीन् मुञ्चति शुक्तिनेनै(१)
रानन्दबाष्पाम्बुकणायमानान् ॥५१॥ Colophon : (Leaf No. 30.)
कृती श्रीमाधवेन्द्रस्य काव्ये भौमजयाहये । निसर्गेणाचित: सर्गः पन्चमोऽयं समापितः ॥
Leat No.7 इति काश्यपकुलतिलकस्य माधवामात्यस्य कृतौ
नरकासुरविजये प्रथमः सर्गः ॥ Subject : Narakasuravijaya. 1-6 sargas. Remarks:-The Ms. is in good condition. This Ms. abruptly ends with the Fifty-first bloka cf the 6th sarga.
This work deals with the killing of Narakasure on the day of the Dipāvall by Lord Viępu.

Page #405

2176
A DEBORIPTIVE CATALOGUK or
॥ नळोदयकाव्यम् ॥ 3802. NALODAYAKĀVYAM. Burmell's Catalogue No. 4747. Page 159. Left column. Substance-Paper. Size-73x43 inches. Sheets-12. Lines-11 or 12 to a Page. Script-Devanagarl. No. of
Granthas-300. Author-. Kalidasa. Complete. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः॥ हृदयसदायादवतः
पापाटव्यादुरासदायादवतः । अरिसमुदायादवतः
त्रिजगन्मागाः स्मरेणदायादवतः ॥ १॥ योजनि नागोपीतवचार यो वल्लवाङ्गनागोपीतः । भृर्ये नागोपातः कंसायो द्वेषमेव नागोपीतः ॥२॥ यदरिषु सन्नामानस्थितयो यन्नुन्नमुदलसन्नामानः । यत्र ससत्रामानस्युर्भवभाजश्च पठितसामानः ॥ ३ ॥ अरिसंहतिरस्यवने
षुशुचां पदमापदमापदमापदमा । सुखदञ्च जनाय यथै
वहरि यतमायतमायतमायतमा ॥ ४५ ॥
End:
पुनश्च नैषधेन पुर्य
तायतायतायतायता ।

Page #406

SANSKRIT MANUBORIPTS
सदायमुखसन्पदा
महामहा महास्तसम्पदम् ॥ ४६ ॥
Colophon:
इति श्रीम लोदयारूये काव्ये कालिदासकृते र्चेतुथालासः । नलोदयाख्यं काव्यं समाप्तम ॥
Subject: Nalodayakāvyam. 1-4 Ullásas.
Burnell's
Remarks:-The Ms. is in good condition.
This is one of those works that are usually attributed to Kalidasa. There is very little of poetry in it. It may therefore be presumed that this Kalidasa is different from the author of the Raghuvaméa, Sākuntala etc.
The work deals with the story of Nala and Damayanti.
#1
नळोदयकाव्यम् ॥
3803. NALODAYAKĀVYAM.
2777
Burnell's Catalogue No. 12290. Page 159. Left column. Substance Paper. Size 14x6 inches. Sheets-10. Lines-8 to 10 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-800. Author-Kalidasa. Complete. Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3802. Remarks:-The Ms. is in very good condition.
॥ नळोदयकाव्यम् ॥
3804. NALODAYAKĀVYAM.
Catalogue No. 10110. Page 159. Left column.

Page #407

2778
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Substance - Palm leaf . Size-178x1 inches Leaves14. Lines ---6 to 8 to a Page. Script-Grantha. No. of Granthas-300. Author--- Kālidāsa. Completo. Begininng and subject-Same as No. 3802. End:
नलेन पुर्यतायतायतायताचिराय च । सदायमुन्महामहामहामहास्तसंपदम् ॥ ४७ ॥
Colophon:
इति नलोक्यमूलम् । चतुर्थाश्वासः ॥ शुभमस्तु । गुरुभ्यो नमः । शुE U rn (300) ॥ Remarks:-The Ms. is in fairly good condition.
॥ नळोदयकाव्यम् ॥
3805. NALODAYAKĀVYAM. Not noticed by Burnell Ms. No. 15324 c.
Substance - Palm leaf. Size-13} x 9.3 inchen. Leaves--20 (121-141, 138th missing). Lines --4 or 5 to a Page. Soript
-Grantha. No. of Granthas-250. Author-Kalidasa. Incomplete. Beginning:
(वैदर्भीमान्या) या
त्रिजगति कन्या बभूव भोपान्यायात् ॥ १६ ॥ End-Same as No. 3804.

Page #408

BANSKRIT MANUSCRITTI
2779
Colophon:
इति नलोदये चतुर्थ आश्वासः ॥ Subject: Nalodayakāvyam. 1-4 Aavasas. Remarks :-The Ms. is in a fairly good condition.
abruptly begins in the 16th sloka of Ist Āóvása.
This Ms.
॥ नळोक्यकाव्यम्॥ 3806. NALODAYAKĀVYAM.
Not noticed by Burnell, No. 10118 (a). Page 169. Left column. Substance-Palm leaf. Bize-157x11o inches. Leaves---.26 (1-26). Lines .-5 to aPage. Script-Granths. No. of Granthas-250. Author-Kalidisa. Incom
plete. 1-3 Ābvāsas only. Beginning--Same as No. 3802. End:
अयेनयापदापदापदापदापरिभ्रपम् ।
अभूत्सजीवनावनावनावनावनाथवत् ॥ ५५ ॥ Colophon:
इति नलोदये तृतीय आश्वासः ॥ Subject: Nalodāyakávyam. 1-3 Āśvāsas. Complete. Remarks:-The Ms. is old and in a decaying condition.
The other work contained herein is the Nalodayavyākhyā -by Krena.
॥ नळोदयकाव्यम् ॥
3807. NALODAYAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 4760. Page 159. Left column.

Page #409

2780
A DEBORIPTIVE DATALOGUE OF
Substance-Paper. Size-9x4} inches. Sheets-10. Lines-7 to 9 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-170. Author-Kalidise. Incomplete. 1, 2, Ullásas only. Beginning-Same as No. 3802. End:
स्वयंवरादनन्तरं महीमहीमहीनधीः ।
ररक्ष नैषधस्तदा रराज राजराजराः ॥ ६४ ॥ Colophon:
इति श्रीकालिदासकृने नळोदय(काव्ये द्वितीयोल्लासः ॥२॥) Subject: Nalodayakävyam. 1, 2, Ollása only. Remarks: --The Ms. is in fairly good condition.
॥ नलोदयकाव्यम् ॥ 3808. NALODAYAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 10118. Page 159. Left column. Substance-Palm leat Size-1073xfh inches. • Leaves -20 (1-18+2). Lines-4 or 5 to a Page. ScriptGrantha. No. of Granthas-200. Author-Kiildisa. Incomplete. 1, :, Alvasas only.
Beginning-Same as No. 9802. End-Same as No. 3807.
Colophon:
इति नळोदये द्वितीयाश्वासः ॥
हरिः ॐ । शुभमस्तु ॥

Page #410

BAKIKRIT MANUSONIPTI
2781
Remarks:--The Ms. is in good condition. Two leaves after the
18th leaf contain the Anukramaộikā of the slokas of the above two Avasas, After this, two other leaves contain the Anukramaņikā of the Meghadūta, Incomplete.
( नलोदयकाव्यम् ॥
3809. NALODAYAKĀVYAM. Burnell's Catalugue No. 10112. Page 159. Left column. Substance - Palm leat. Size-141x1 inches. Leaves-9. Lines-6 to a Page. Script-- Telugu. No. of Granthas115. Author-Kalidasa. Incomplete. Beginning---Same as No. 3802. End:
छदितरवितानेन
प्रापि च कालेन सस्वरवितानेन । जितरुचिरवितानेन
व्योना च स्फुरितमुड्डभिरवितानेन ॥ ५० ॥ Colophon: (Leaf No. 6)
इति नळोदये प्रथमाश्वासः ।। Subject: Nalodayakävyam 1, 2, Ăśvāsas ; 1st complete, 2nd
1-50 slokas only. Remarks:-The Ms. isin fairly good condition.
॥ नलोदयकाव्यम् ।।
3810. NALODAYAKĀVYAM. Burmell's Catalogue No. 4751. Page 159. Left column. 349

Page #411

2782
A DESCRIPTIVE CATALOGUB OF
Substance-Paper. Size-9x4 inches. Sheets-5. Lines-6 to 8 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-72. Author-- Kālidāsa. Incomplete. lst
Āśvāsa only. Beginning--Same as No. 3802. End:
शशिना समहा समहानग.
रेजनतासमहासमहास्तमुदम् । अतिभासुरयासुरयाव्यह.
रयतनोत्सुरयासुरयागमपि ॥ ५४॥ Colophon: Nil.
Subject: Nalodaya kávyam. 1st Ăśyāsa only. Remarks:-The Ms. is in a good condition.
॥ नलोदयकाव्यम् ॥
3811. NALODAYAKĀVYAM. Not noticed by Burnell. 1553.1.
Substance---Paper. Size--14X6 inches. Sheets--5 (4, 5, 8, 9, 10). Lines---10 to a Page. Script-Devanāgarl. No. of Granthas-150. Author-Ravideva. Incomplete. Beginning: ................................ ।
...(प्रा)श्याध्वगपिशितचारुचपलाशस्य ।। ८॥ इह ललना शोकालि
प्रदेन येनात्ममहविना शोकालि । कामेनाशोकालि
स्वनहुंकुतिमिः सदिक्ष्वनाशोकालि ॥९॥

Page #412

SANSKRIT MANUSORI TI
2788
2788
End-Same as No. 3802." Colophon: इति श्रीकविचक्रचूडामणि भट्टनारायणसुतरविदेवविरचिते
नळोदयनानि महाकाव्ये नळराज्यप्राप्ति म चतुर्थ उल्लासः ।।
प्रन्थसंख्या ३१० ॥ Subject: Nalodayakávyam. 2nd and 4th Ullīsas. Remarke:-The Ms. is in a very decaying condition. The Ms.
abruptly begins in 8th verse of 2nd Ullása and several blokas are missing in the middle.
The author says that he is the son of Bhatta Nārāyana. It is not known whether this Bhattanarayana is the same as the author of the Veņisambära, or any other Bhattanarayana. The work under notice is a rare work. The Ms. is in a fragmentary condition and is withering away. The beginning in this Ms. is the same as that attributed to Kālidāsa under No. 3802 but the colophon is different. Several scholars have been doubting Kālidāta's authorship of the Nalodayakävya and this colophon strengthens the suspicion. There is very little of poetry in this work,
11 tot 4 TTC 3812. NALODAYAKĀVYAPADAM. Burnell's Catalogue No. 10118. Page 169. Left column.
Substance - Palm leaf. Size -157x11 inchan Leaves-28 (126—153). Lines—? or 8 to a page. Script-Grantha. No. of Granthas--560. Author--?. Complete.

Page #413

2784
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Beginning : हृदय सदा यादवतः
पापाटव्या दुरासदाया दवतः । अरिसमुदायादवतः
त्रिजगन्मागाः स्मरेण दायादवतः॥१॥ हृदय । सदा। यदावतः। पापाटव्याः। दुरासदायाः । दवतः। अरिसमुदायात् । अवतः । त्रिजगत् । मागाः । स्मरेण । दायादवतः ॥ १॥
End:
नळेन पुर्यतायतायता यता पुरेव च । तदायमुन्महा पहामहामहास्त संपदम् ॥४७॥
नळेन । पुरि । अतायत । आयता । यता। पुरा । इव । च । तदा। अयम् । उन्महाः। महामहाम् । अहास्त ।
सम्पदम् ॥४७॥ Colophon:
इति नलोदये चतुर्थाश्वासस्समाप्तः ।।
अमृतघटेश्वराय नमः । यश्शिवो नामरूपाभ्यां या देवी सर्वमङ्गला । तयोरसंस्मरणात्पुंसां सर्वतो जयमङ्गलम् ।।
उमामहेश्वराभ्यां नमः ॥ Subject: Nalodayakávyapadam with the text 1-4 Afvāsas. Remarke:-The Ma.is in fairly good condition.
This work is the same as that of Kālidāsa, though the name does not occur anywhere in the Ms.
From the mention of Amftagbateśvara we may infer that

Page #414

BANAXRIT MANUSORITTI
2785
the Ms. should have been copied at Tirukkadagür in the Māyavaram Taluk of the Tanjore District as the name of the deity there is Amrtagbatesvara.
॥ नलोदयकाव्यपदम् ॥
8818. NALODAYAKAVYAPADAM.
Burnell's Catalogue No. 10111. Page 159. Left column.
Substance-Palm leaf. Size---153 x 13 inches. Leaves 17. Lines--6 or 7 to a Page. Script- Grantha. No. of
Granthas-350. Author-? Complete. Beginning-Same as No. 3812.
End:
नळेन । पुरि । अतायत । आयतायता । चिराय । च। सदा। अयम् । उन्महाः । महामहाम् । अहास्त ।
संपदम् ॥४७॥ Colophon: इति कालिदासस्य कृतौ नलोदये नलस्य कलिमोचनो नाम
चतुर्थ आश्वासः ॥
हरिः ॐ । स्मरहराय नमः । बिन्दुदुलिपि + समीक्ष्य सज्जनाः ॥
__अस्मगुरुभ्यो नमः ॥ Subject: Nalodayakavyapadam 1-4 Advises. Pada only. Remarks:-The Ms. is in good condition.

Page #415

2786
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
॥ नलोदयकाव्यपदम् ॥ 3814. NALODAYAKĀVYAPADAM. P.A. collection No. 3:9. Substance-Paper. size-11X30
inchen. Sheets--6. Lines—7 or 8 to a Page. Script-- Devanagari. No. of Granthas-85. Author-? Complete. 1st Airāsa only. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः। हदय । सदा। यादवतः ॥
Same as No. 3812.
End:
शशिना । समहासमहानगरे । जनता । समहा । समहास्त । मुदम् । अपि । मासुरया । सुरया । व्यहरत् । व्यतनोत् । सुरया । सुरयागम् । अपि ॥ ५३ ।। Colophon:
इति नलोदये प्रथमाश्यासः ॥
श्रीदत्तात्रेयाय नमः ।। Subject: Nalodayakávyapadam 1st Ātrāsa only. Remarks:-The Ms. is in good condition.
॥ नलोदयकाव्यपदम् ॥ 3815. NALODAYAKĀVYAPADAM.
P. A. collection. No. 331. Substance-Paper. Sin-103xst inches. Sheets-8. Lines-7 to a Page. Script-Devs. nigari. No. of Granthas 75. Author-? Complete. 3rd Atrisa only.

Page #416

SANSKRIT MANUSCRIPT
2781
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः । अथ । सुरवृषभाः । स्वः। अतः। प्रेक्ष्य । कलिम् । प्रस्थिताः । महात् । भास्वरतः । यः । कृतिषु । शुभासु । अरतः । पप्रच्छुः । तद्गतिम् । घननिभाः । स्वरतः ॥१॥
End:
अयेन । या । आपत् । आपदा। आप । पदा । परिभ्रमम् । अभूत् । सजीवनावना । वनारनौ । अनाथ
वत् ॥ ५४॥ Colophon: Nil.
Subject: Nalodayapadam 3rd Asvasa only. Remarks:-The Ms. is in good condition.
॥नलोदयव्याख्या ॥ 3816. NALODAYAVYĀKHYA. Burnell's Catalogue No. 10115. Page 159. Left column. Substance-Palm leat. Size-151x1 inches. Leaves76 (14th is repeated, 18th is missing). Lines-6 or 7 to & Page. Seript-Grantha. No. of Granthas-1300. Author
-Krapa. Complete with the text. Beginning:
ॐ शुभमस्तु॥ हृदयसदायादवतः + दायादवतः॥१॥ मूर्धाभिवन्ध पवनात्मजवालदण्ड.
क्षिप्तानलधापतराक्षसराजगहम् ।

Page #417

2788
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF दुर्बोधभेदयमकस्य नलोदयस्य
व्याख्यां यथावलमविस्तरतोऽभिधास्ये ॥१॥ हृदयेत्यादि ॥ एवम्भूताद्यादवात् सदा मा गाः । नित्यं यादवमेव चिन्तयेदित्यर्थः । दुरासदाया: दुष्प्रापायाः पापाटव्याः दवतः दवामिभूताहुष्प्रापपापकान्ता. रस्य विनाशकात् । दवत इति पञ्चम्यास्तसिल् । अरिसमुदायात् त्रिजगदवतः कंसशिशुपालादिशबुसम्हात्रैलो. क्यं रक्षतः । सरेण दायादवतः दायादः पुत्रसापण्डपुत्रवतः प्रद्युम्नस्य जनकादित्यर्थः । एवम्भूताबादवेन्द्रात् है हृदय सदा मा गाः, नित्यं तसिन्नेव वर्तख तमेव चिन्तयेत्यर्थः । ननु काव्यारम्भे आशीनमस्क्रियावस्तुनिर्देशेन वा भवितव्यम् । इह न तथा कृतमिति, उच्यते। अयं कविः बाक्यारम्भे सदा वासुदेवस्मृतिं कुर्वन् हृदयानुशासनद्वारेण वा वासुदेवस्मृतिं करोति । देवतानमस्कारः तत्सरणमेवेति निरवद्यम् ॥ १॥
End:
पुरेव नैषधेन + सम्पदम् ।' ४७॥
पुरेव पूर्वमिव । नैषधेन निषधराजेन । पुरि नगर्याम् । आतायत विस्तारित । आय...गः तस्य भावः आयता। आयता दी । आयतया आयता आयतायता। सदा सर्वदा । अयं नळः । उन्महा: उत्कृष्टतेजाः। महामहां पहः कल्याणम् । महामहो यस्यां तो अहास्त प्राप्तवान् । सम्पदं अभ्युदयम् ॥

Page #418

2769
ŠANSKRIT MANOSORIPTI नैषधेन स्वपुरी आयतायता सम्पत्पुरेवायत । अयमुन्महा नळ: महामहां संपदं सदा अहास्त नळे न यथा पूर्व नगर्या धनराशिरितसततो विस्तारितः। तेजस्वी चायं
नळ कल्याणं....पदं जगाम चेति ॥ ४७ ।। Colophor: इति श्रीकृष्णीये नळोदय समूले विवरणे चतुर्थोच्छ्रासः ॥
हरिः ॐ बिन्दुदुलिपि विसर्गवीधिका
शृङ्गपतिपदभेददूषणम् । हस्तवेगजमबुद्धिपूर्वकं
क्षन्तुमर्हथ समीक्ष्य प्रज्जना: ॥ Subject: Nalodayavyakhya 1-4 Ucchvisas, with the text. Remarks:-''he Ms. is in fairly good condition. This work is
again by Kālidāsa. Only the commentary is by Krana.
॥ नलोदयव्याख्या ॥ 3817. NALODAYAVYĀKHYĀ. P. A. Collection No. 330. Substance-Paper. Size--11x8 inches. Sheets -89. Lines----7 to a Page. Script-Devanigarl. No. of Granthas-1400. Author---Krama?. Com. plete with the text, 1-4 Āśvāsas. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ॥ हे हृदय दुरासदायाः दुष्प्रापाया:

Page #419

2790
End:
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
तत्स्मरणमेव देवतानमस्कारं चेति निरवद्यम् ||
Colophon :
Same as No. 3816.
नळेन । पुरी । अतायत । + अहास्त | सम्पदम् ॥ ४७ ॥ आयतायत अन्यन्तमायता । अथवा आयतो दीर्घः आयो अर्थागमो यस्यास्सा आयताया तस्य भावः आयतायता यस्याः सा समृद्धार्थागमपुरी नळेन आयत । "तनु विस्तारे विस्तारिता यथापूर्व नळेन विस्तृतेत्यर्थः । उन्मद्दाः उद्भूतमहः तेजो यस्य सः । अयं नळा महामहाः महांश्चामहश्च महामहः सोऽस्यास्तीति, संपदं अहास्त प्राप्त - वान् । अयमर्थः- सा पुरी पूर्वमिव नळेन समृद्ध विभवा भूत्वा अयं नळव तेजिष्ठो भूत्वा महासंपदं प्राप्त
बान् ॥ ४७ ॥
इति नळोदयव्याख्याने चतुर्थाश्वास: ।।
श्रीरामचन्द्रार्पणमस्तु ॥
Subject : Nalodayavyākhyā 1 - 4 āśvāsas complete with the
text.
Remarks : - The Ms. is in good condition.
॥ नलोदयव्याख्या ॥ 3818. NALODAYAVYĀKHYĀ.
Burnell's Catalogue No. 10114. Page 159. Left column. Size-18x1 inches. Leaves-132. Script - Grantha. No. of Gran -
Substance - Palm leaf.
Lines --5 or 6 to a Page.

Page #420

SANSKRIT MANUSORIPTA
2191
thss-1700. Author-Krana . Incomplete. Beginning:
शुभमस्तु । गुरुभ्यो नमः ! शुकब्रह्मणे नमः ॥ हृदयमदायादवतः + स्मरेण दायादवतः ॥ १ ॥
हृदय । सदा । * * सरेण । दायादवतः ॥ हे हृदय सदा यादवतः यदुवंशसमुद्भतात् । पापाटव्याः पापमेव अटवी तस्साः। दुरासदायाः दुष्प्रवर्षायाः । दवतः वनवद्वेः । अरिसमुदायात् । शत्रुसमूहात् । अवतः रक्षतः । त्रिजगत् त्रिलोकं । मागाः मा गच्छ । मा गा इति "न मायोगे" इत्य(डा)गमो भवति । मरेण मन्मथेन दायादवतः पुत्रवतः ।।
हे हृदय दुरासदायाः पापाटव्याः अवतो अरिसमुदायाजगदवतो सरेण दायादवतो यादवतः सदा मागा इत्यन्वयः ॥
समस्तपापनाशकात स्मरेण पुत्रवतो वासुदेवात् हे हृदय दुरासदाया कदापि मा गच्छति समुदायार्थः ॥१॥ End:
अथ तुङ्गोपायस्य + जुगोपायस्य ॥ १ ॥ अथ । तुङ्गोपायस्य । श्रवणेन । नळस्य । सानुगः । अपायस्य । वशगा । गोपाः । यस्य । स्वमनः । भीमः। चिरम् । जुगोप । आयस्य ॥
अथ यस्य वशगा गोपा तुझोपायस्य तस्य नळस्य... ....... णेन सानुगः भीमः आयस्य स्वमनच.........

Page #421

2792
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
तुङ्गोपायस्य उन्नतसामाग्रुपायस्य तस्य नळस्य अपायस्य उपद्रवस्य ............... । Colophon: (Leaf No. 41)
इति नळोदये कृष्णीये प्रथमोच्छवासः ॥
(Leaf No. 85)
इति कालिदासस्य कृतौ सविवरणे नकोदरे द्वितीय आश्वासः ॥ (Leaf No. 132)
इति कालिदासस्य कृतौ साववरणे नळोदये............ ।
Subject : Nalodayavyākhyā 1-3 Āsvīsas. 4th only begins. Remarks :---The Ms is worm-eaten. This Ms abruptly breaks
off in the Ist sloka of ith Āśvāsa.
॥ नलोदयव्याख्या ॥
3819. NALODAYAVYĀKHYĀ. Burnell's Catalogue No. 10117. Page 159. Left column.
Subatance-Palm leaf. Size-154x13 inches. Leaves-- 70 (47th is missing). Lines • 5 or 6 to a Page. Script-Grantha.
No. of Granthas-900. Author- Krepa. Complete. 1-3 Ašvāsas only. Beginning:
हृदय । सदा । यादवतः । पापाटव्याः । दुरा. सदायाः । दवतः । अरिसमुदायात् । अवतः । त्रिजगत् । पा। गाः । सरेण । दायादवतः ॥ १ ॥ इति पदच्छेदः ।।

Page #422

BANSKRIT MANUSORITTI
2798
हृदयेत्यादि ॥ हे हृदय एवम्भूताधादवादन्यत्र सदा मागाः॥
End:
___ अयेन । यापत् ।... । आपदा। पदा । (अयेन । या। पदा। आपन । आपदा । अपदा) परिभ्रमम् । अ. भूत् । सजीवना वना । वनावनौ । अनाथवत् ॥
अयेन दैवेन अपदा स्थानहीना आपदा विपदा है... । वनावनो कान्तारभूमौ पदा पदेन परिभ्रमम् आपत् । पादचारेण परिभ्रमणं प्राप्ता सा इदानीमनाथवत् नाथहीनेव सजीवनावनाभूत् जीवनं प्राणरक्षणं तेन
साहेता सजीवनावनाभून ॥ ५४॥ Colophon:
इति नळोदये तृतीयाश्वासः ॥
हरिः ॐ । शुभमस्तु ।। Subject : Nalodayavyakhyi, 1-3 Asvasas.
Remarks:-The Ms. is in fairly good condition.
The text is not given in this manuscript but it is substituted by the padapătha of the text.
॥ नलोदयव्याख्या ॥ 3820. NALODAYAVYĀKHYĀ. Burnell's Catalogue No. 10116 (b). Page 159. Left column.
Substance-Palm leaf. Size-157x110 inches. Leaves—29 (1-8 and 27-52): Lines-5 or 6 to a Page, Script-Gran

Page #423

2794
A DESCRIPTIVE OATALOGUE OF
No. of Granthas-420. Author-Krupa.. Incomplete. 4th Asvasa only complete.
Beginning:
अथ तुङ्गोपायस्य
श्रवणेन नळस्य सानुगोपायस्य । वशगा गोपायस्थ
स्वमनोभीमाश्चिरं जुगोपायस्य ॥ १ ॥ अथ । तुङ्गोपायस्य । श्रवणेन । नळस्य । सानुग । उपायस्य। वशगाः । गोपाः । यस्य । स्वमनः । भीमः । चिरम् । जुगोप । आयस्य । इति पदच्छेदः ॥ __ अथ तुङ्गेति । अथानन्तरं यस्य नळस्य गोपाः भूपाः वशगाः वशङ्गताः । तुङ्गोपायस्य उन्नतसापायुपायस्य नलस्य अपायस्य श्रवणेन अनर्थस्याकर्णनेन सा नुगः अनुचरसहितः भीमा विदर्भः आयस्य आयासं कृत्वा स्त्रमना आत्मचित्तम् चिरं जुगोप रक्षितवान् । नळस्थानर्थ श्रुत्वा मन्त्रिभिः सहितः भीमः महाराजस्य नळस्य एव अपायः अस्य कथफ्भूत् , अतःपरं किं भविध्यति, कथं यथापूर्व संभाव्यते इति शोकेन बहुधावली. नमपि मनः महता यत्नेन रक्षितवान् ॥ १॥
End:
पुरेवेति ॥ नैषधेन नळेन । पुरि नगर्याम् । पुरेव पूर्वमिव यथा।आयतायता आयः स्वभाग्य: तस्य भावः आयता आयता महती दीर्घार्थभावः । अतायता विस्तारिता । उन्महाः उत्कृष्टतेजाः । अयं नळः महामहां महान् महा

Page #424

BANSKRIT MANUBORTTI
2796
कल्याणं यस्याः तां सम्पदं समृद्धिं सदा सर्वदा अहास्त प्राप्तवान् । नळेन पूर्व धनराशिः इतस्ततः विस्तारितः । तेजस्वी चायं नळः कल्याणवती सम्पदं जगाम चेति भावः॥४७॥ Colophon:
इति नलोदयव्याख्याने कुष्णीये चतुर्थ आश्वासः ॥
Subject : Nalodayavyakhya 4th Asvasa only Complete. Remarks : -'The Ms. is in fairly good condition. After the
colophon is found. बिन्दुदुर्लिपि + समीक्ष्य सज्जनाः॥
कार्कोट स्य नागस्म दमयन्त्या नलस्य च ।
ऋतुपर्णस्य राजर्षेः कीर्तनं कलिनाशनम् ॥ The other Ms. contained in this is the text of the Nalodaya.
॥ नलोदयव्याख्या ॥
3821. NALODAYAVYAKHYA. Burnell's Catalogue No. 4748. Page 159. Left column.
Substance-Paper. Size--8.x3 inches. Sheets-18. Lines--10 or 11 to a Page.. Script-Devanāgari. No. of Granthas-400. Author-Adityasāri. Complete 1, 2,
Asvasas only. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः । श्रीरामाय नमः ।
श्रीमदक्षिणामूर्तिर्जयति ॥ हृदयेति ॥ अनेन श्लोकेन कविरिष्टदेवता नमस्करोति । हे हृदय यादवतः यदुकुलोद्भवात्पुरुषोचमात्सदा

Page #425

2786
A DEPORIPTIVE CATALOGUE OF मागाः। तत्रैव रमस्वेत्यर्थः । किंविधात् दुरासदायाः पापाटव्याः दवतः दवाग्नेः । पुनः किं स्मरेण दायादवतः " दायादौ पुखबान्धवौ " इत्यभिधानप्रसिद्धिः ॥१॥
End:
इतीति । अमलो जनः पापरहितः सुजन इत्यर्थः । सुरजनः ऊचे । किंविधः इत्यनेन प्रकारेण । तदुक्तः तेन कलिना उक्तः । पुनः किंविधः पायाया विकलः वश्वनाहीनः किमिति मा यायाः मा गच्छेः । या भैमी उमायाः गौर्याः शुभशी ........ ॥ Colophon : इत्यादित्यसूरिविरचितायां नलोदयदीषिकायां
द्वितीय आश्वासः । Subject: Nalodayavyākhyā called Dipikä. 1, 2, Āøvāsas and
1-3 verses in 3rd Āśvāsa. Remarks:--The Ms. is in good condition. This Ms. abruptly
breaks off in the 3rd Sloka of the 3rd Āśvāsa. The title page contains as follows :
'शरभजीनायकबुंण्डे नलोदयस्य टीका ।
तुलसीनारायणस्य श्रीरामनारोजीवैद्यस्य । This Nalodaya, on which Ādityasūri has commented happens to be the same as that of Kālidās. The commentator, Adityasuri is a Jaina writer. The commentary is a
rare copy.

Page #426

BANSKRIT MANUSCRIPTS
End:
|| नळोदयव्याख्या ॥
3822. NALODAYAVYĀKHYA.
Not noticed by Burnell. Ms. No. 15532.
Substance-Paper . Size - 14 x 6 inches. Sheets -12
(4 and 6-16).
Lines-10 to Page Aathor - ?
Script ---Devanāgarl. Incomplete.
No. of Granthas-420.
Beginning :
I
स्निग्धजनानावेद्यः
प्रयतेऽस्य सुकाव्यविवस्त्रं नानावेद्यः ॥ ९ ॥
66
:
अहं कालिदासः अद्येदानीं अस्य रामस्य राज्ञः स्वांssoil स्वापराधसमुद्रेषु (सु) काव्य विरचमा (ना) नावे प्रयते प्रयत्नं करोमि । यती प्रयत्ने" स्वस्य अंहः स्वहिः स्वांसः अधः त्वांहोऽधिः दस्मिन् स्वांहोऽब्धौ । किं कृत्वा स्निग्धजनान् पण्डितजनान् आवेद्य निवेद्य उक्त्वेत्यर्थः । अस्य कस्य यः खलसेनाः दुष्टजनान् नारक्षेत् । पुनः अस्य कस्य च परं यस्य भुवि राज्ञो नानावेद्यो अग्निष्टोमादयो यज्ञाः वर्तन्ते । सुष्ठु काव्यं सुकाव्यम् । तस्य विरचना सुकाव्यविरचना सुकाव्यविरचना एव नौः सुकाव्यरचनानौ । तस्यै सुकाव्यविरचनानावे सुकाव्यकरणनौकायै ॥ ९ ॥
सहकारषृते समये
सहकारहरणसृकेननुसस्मार पदम् ।
2797

Page #427

2198
A DESCRIPTIVE OATALOQUB OX
सहकारमुपारकान्तः
सहकारमणी पुर: सकलवर्णमयि ॥१०॥ सहकारवृते समये सहकारपुष्पफलैरावृते समये वसन्ते कारमणी नायिकाकान्तेः मभिः सह सं(१) इदं पदं वाक्यं अनुसस्मार अनुस्मा..........॥ Colophon : (Sheet No. 14.)
इति नलोदयटीकायां अन्वयदीपिकायां प्रथमोल्लासः ॥ Subject : Nalodayavyakhya called Anyayadipiki, 1, 2,
Ullisas.
Rmarks :-The Ms. is in decaying condition. This Ms. abruptly
begins in the 9th sloka of the 1st Ullāsa and ends in the 10th Sloka of the 2nd Ullisa.
॥ नळोदयव्याख्या । 3823. NALODAYAVYĀKHYĀ. Burnell's Catalogue No. 4746. Page 159. Left column. Substance ---Paper. Size--145 X6 inches. Sheets--19. Lines-- 6 to 9 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-300. Author-?. Incomplete. (1st UILESS only complete. Beginning:
श्रीगणेशाय नमः। कणफणिराजमणि
दीपधिया वदनमारुतैरसकृत् ।

Page #428

BANSKRIT MANUSCRIPTS
End:
निर्वापयति कुमारे
सगिरिसुतो जयति सस्मितश्शम्भुः ॥ १ ॥
हृदयेति । हे हृदय हे चिच सदा सर्वकालं सर्वावस्थायां च दुरासदायाः दुस्सहायाः पापानामटव्याः अरण्यस्य दवतो दवाशेः " दवदावी बनानले " इति हैमः । सार्वविभक्तिकस्तसिः । " अटव्यरण्यं विपिनम् " ।
इत्यमरः । तथा अरीणां शत्रूणां समुदायात् त्रिजगत् त्रैलोक्यं अवतः रक्षकात् । अवतेः शतृप्रत्ययः । दायो विभक्तम्यपि द्रव्यम् । “दायो दाने यौवतकादिधने (१) सोल्लुण्ठभाषणे । विभक्तन्यपितृद्रव्ये " इति हैमः । तमादत्ते गृह्णाति । स दायादः स्मरेण प्रद्युम्नेन दायादवतः सुतवतः । " दायादौ सुतसपिण्डौ " इति हैमः । यादवतः कृष्णात् मागाः मा गच्छ । तत्रैव निरन्तरं बसेत्यर्थः ॥ १ ॥
शशिनेति ॥ शशिना चन्द्रेण समहा समहाः हासअ महम हासमहसी समे हासमहसी हास्य तेजसी यस्याः समासोत्सवा । " महस्ते जम्युत्सवे च " इति हैमः । सुरया शोभनवेगा जनता जनसमूहः नगरे नळपुरे सुदं हर्षे सहास्त सम्यक्प्राप । जिहातेर्लुङ्ग । अपि च भासुरदीप्यमानया सुरया व्यहरत् चिक्रीड । अपि च सुरयागं देवयजनं देवार्चनं वा व्यतनोत् अकरोत् । अपिः सम्भावनाशङ्का गर्हणासु समुच्चये " इति हैमः । वोटक
66
2799

Page #429

2800
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF वृत्तमेतत् । "इह तोटकबन्धुधिसैः प्रथितम्” इत्युक्तम् ॥ ५४॥
Colophon:
इति नलोदयटीकायां प्रथमोल्लासः ॥ Nalodayavyakhya 1st Ullaea only, with the text.
Subject:
Remarks:- The Ms. is in excellent condition.
॥ नळोदयव्याख्या ॥ ... 3824. NALODAYAVYAKHYA. Burnell's Catalogue No. 4749. Page 159. Left column. Substance-Paper. Size -101 x 410 inches Sheets --5. Lines-11 to a Page. Script-Devanagari No. of
Granthas-- 120. Author-?. Incomplete. Beginning : श्रीगणेशाय नमः । श्रीसरस्वत्यै नमः। श्रीगुरुभ्यो नमः ।
श्रीरघुवीराय नमः । अविघ्नमस्तु । प्रणम्य विनहन्तारं भारती च तथा गुरुन् ।
नळोदयाख्यकाव्यस्य क्रियतेऽर्थप्रदीपिका ॥१॥ हृदयसदायादवतः + स्मरेण दायादवतः॥
अत्रावाससमाप्तय॑षेतयमकपदं सर्वत्र । यमकपदाना .....हितत्वात् । तदवान्तरभेदोऽपि चतुष्पदामभिनयकोदो विशेषः । चतुर्भिः कालापकम् ।

Page #430

SANAKRIT MAUSOMPTA
2801
हृदय सदा यदुकुलजन्मनो हरेमनगा न निवर्तेथाः । याद. वतः इति पञ्चम्यर्थे तसिल् । तमेव विशेषयति । दुरासदायाः दुर्गमायाः पापाटव्याः अंहोवनस्य दवत्तः दाहकामेः अरिसमुदायात् वैरिसंघात् त्रिजगत् त्रिलोकीमवतः रक्षतः । “अव रक्षणे"! सारेण दायादवतः “दायादौ पुत्रवान्धवौ” इति स्मरणात् ॥ १॥ End:
महिततमारम्भाभिः + समारम्भाभिः ॥ १७ ॥ महिततमारम्भाभिः । दमयन्ती । सदृक् । उमारम्भा. मिः । दधती । मारम् । भाभिः । ववृधे । सा । उरुदये ।
............॥
Colophon: Nil. Subject: Nalodayavyakhya called Arthapra itpiki, with the
___text and pada. Ist Asvasu. Incomplete. Remarka:--The Ms. is in fairly good condition. This Ms. abruptly
breaks off in the 17th sloka of the 1st Asvasa.
॥ नळोदयः सव्याख्यः ।। 3825. NALODAYAH SAVYĀKHYAH.
J. L. Collection No.544. Substance- Paper. 8ize-13x61 inches. Sheets -~-88. Lines-13 to a Page. Script-Devanigarl. No. of Granthas-1280. Author-NrsimhaÁramin ?. 1-4 Ullásas only. Incomplete. Beginning:
श्रीगणाधिपतये नमः ॥

Page #431

2802
A DESCRIPTIVE CATALOQUB 07
श्रीशिवाय नमः॥ नलोदयाल्यकाव्यस्य सागरस्यैव नौरिव । श्रीकृष्णमूरिणा व्याख्या नितरां क्रियते मया ॥१॥ वक्ष्ये पदार्थ प्रथमं पदानामन्वयं ततः। पश्चादन्विष्य वाक्यार्थमित्यत्र क्रियता क्रमः ॥ २ ॥
प्रथमं तावत्काव्यमारन्धुकामः कवीनां कविः श्रीकालिदासस्तस्य काव्यस्याविनपरिसमाप्त्यर्थ स्मृतिमात्रेण सकलदुरितहारिणि भगवति भक्तवत्सले वासुदेवे हृदयं प्रति परमवधारणमाह
हृदयसदायादवतः + स्मरेणदायादवतः ॥ १५ ॥ हे हृदय सदा यादवतः यदुवंशसम्भूताद्भगवतो वासुदेवात्पापमेवाटवी वनं तस्याः पापाटव्याः दुरासदायाः दुष्प्रवर्षायाः दवः वनवहिः तस्मादनतः अरिसमुदायात् शत्रुसमूहादवतः रक्षतः त्रिजगत्रिलोकं मागाः मागच्छ । मागा इति 'नमा योगे' इत्यडागमो न भवति । स्मरेण मन्मथेन दायादवतः दायादः पुत्रः तद्वतः । हे हृदय दुरासदायाः पापाटन्या दवतः अरिसमुदापात् त्रिजगदवतः स्मरेण दायादवतः यादवतः सदा मागा इत्यन्वयः । समस्तपापनाशकात् स्मरेण पुत्रवतः वासुदेवान हे हृदय कदापि मा गच्छ । सर्वदा तद्गतं भवेति समु. दायार्थः ॥१॥
End:
तं स्वनयानं + अनन्तरसा ॥३०॥

Page #432

SANSKRIT WATUDORIPTI
2808 तमिति ॥ असौ नैषधप्रिया दमयन्ती मुदा हर्षेण अन्तः मध्मे अभ्युदयान् श्रेयांसि सुखानि अतित प्रापेत्यर्थः। किमुवाचेत्याह ।। हे आश्रितवत्सलत्वं कदापि अनाशः न स्याः । आशारहितो न स्याः। निराशो मा भव ॥४३॥ Colophon: इति श्रीनृसिंहाश्रमविरचितायां कालिदासकृतनलोदयव्याख्यायां
तृतीयोल्लासः । विजयसंवत्सरे निजभाद्रपदशुक्फतृतीयायां सोमवारेऽयमुल्लास: सम्पूर्णः ।।
श्रीसाम्बसदाशिवार्पणमस्तु ।
Subject: Nalodayavyakhys. 1-4 Ullasas. Remarks:--The Ms. is in good condition.
The Ullāsas are paged separately. In the last Ullása thore is a lacunae between the 30th stanza and the 43rd stanza. Evidently & sheet is lost.
In the opening verses we find the name of Kræņasūri as the author of the commentacy. But the colophon in the third ullása attributes the authorship of the commentary to one Nrsibmasrama.
॥ पतञ्जलिचरितम् ।।
3826. PATANJALICARITAM.
Burnell's Catalogue No. 4748. Page 159. Right column.
Substance-Paper. Sizs-101X43 inches. Sheets-30. Lines-10 to a Page. Script-Deranigars. No.

Page #433

2804
A DBBQHIPTIR QATALOQUE OF of Granthas-800. Author-Ramabadradikita. Complete. Beginning:
श्रीगुरुभ्यो नमः । रामचन्द्रमखिनो भुवि वाचा
राजशेखरकवेरापि वाचाम् । तारतम्यकणिकापपि वक्तुं
नाहमस्मि कुशलो न परो वा ॥ १ ॥ अस्ति श्रियः चन्द्रमसः सुधायां
कल्पद्रुमाणाश्च पिता पयोधिः । रुन्धन् समन्ताद्वलयं धरण्या:
दधाति यः खच्छद्कललीलाम् ॥ २ ॥ तरङ्गिणी वारुणराजधानी
धेनुस्तनप्रस्नुतदुग्धजन्मा। बहिः प्रसर्पद्भजगाधिराज
भङ्गीमिवाङ्गीकुरुते यदने .. ३ ॥ अन्ये गुणाः सन्ति तथापि मन्ये
माधुर्यमन्यादृशमेव यत्य । यतो मधुढेषकतेव जातो
निषेवमाणः पुरुषो यदम्भः ॥ ४ ॥
End:
गोविन्ददेशिकमुपास्य चिराय भक्त्या तस्मिन्स्यिते निजमहिनि विदेहमुक्त्या।

Page #434

2805
SANSKRIT MANUBORITI अद्वैतभाग्यमुपकल्प्य दिशो विजित्य
काशीपुरे स्थितिमवाप स शङ्करायः॥७१ ॥ गोविन्दस्य बतिकुलगुरोः सिद्धिमाकये कृत्वा __ यत्कर्तव्यं तदपि वररुच्यादयो भ्रातरस्ते । स्वे स्वे कर्मण्यवहितधियः विद्यया कीर्तिमन्त
चत्वारोऽपि स्थितिमभिमतामुजयिन्यामकुर्वन् ॥ ७२ ॥ Colophon: इति श्रीयज्ञरामदीक्षितपुत्रस्य रामभद्रयज्वनः कृती
पतञ्जलिचरित्रे अष्टमः सर्गः ॥
श्रीसदाशिवार्पणमस्तु श्रीमद्भोसलकुल भूपच्छायावासिना उटगीत्युपनाम्ना लिखितम् ।। Subject : Patanjalicaritaa. 1-8 sargas. Remarks:--The Ms. is in good condition. The work has been
printed in the Kavyamālā series, published by the Nirnayasägar Press, Bombay. The introduction to the Sțngārabhū. sanabhāņa in the Kávyamálă edition and the article of Mr. T. S. Kuppusvāmi sāstri in the Indian Antiquary Vol. XXXIIl. give the details relating to the author and some of his contemporaries.
॥ पतञ्जलिचरितव्याख्या ।। 3827. PATANJALICARITAVYAKHYA. Burnell's Catalogue No. 1744. Page 153. Right column. Substance-Paper. Size--111x6 inches. Sheets-14. Lines-5 to 12 to a Page. Soript--Devanagers. No. of

Page #435

2806
A DBBORIPTIVE CATALOGUE OF
Author- Veikatkivara.
Granthas-650. only.
First Earga
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः॥ श्री सरस्वत्यै नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ ॐ वन्दे पश्चास्यतनयं कुञ्जरं कञ्चिदतम् । यन्तारो यस्य यन्तारः स्तोत्रं स्तोत्रकृतां मनः ॥१॥ जयति किल रामचन्द्रः स्वगुणैरमलैः प्रसाधितदिगन्तः। अपि लक्ष्मणानुषक्तः कुवलयलक्ष्मीकरः श्रीमान् ॥२॥ कलये तं महावीरं काहितार्थस्य सिद्धये ।
खरदूषणदुष्प्रापः कबन्धं घातुकोऽपि यः ॥ ३ ॥ यं भाष्यं महदभ्यजीगपरषिः श्रीचोकनाथाध्वरी
यो रामस्य च नलिकण्ठमखिना बाणस्तवं कारितः। व्याचष्टे किल रामभद्रमखिनस्तस्याशिष्यः कृती
भौमीन्द्रं स हि वेङ्कटेश्वरकविः यस्यां निबद्धं यशः ॥ ४ ॥ पदान्वयक्रमेणैव व्याख्यावाक्यं विलिख्यते । कचित्पदानां निष्पत्तिः कचित्कोशोक्तिसम्मतिः ॥५॥ अपेक्षितपरित्यागेऽप्यनपेक्षितवर्णने । इदं सन्तो न निन्दन्तु नृणां धर्मो ननु भ्रमः ॥ ६ ॥ टीकेयं ललिता नाम गिरिजाता कृता मया । रमयेदपि सर्व विषमेक्षणमप्यहो ॥ ७ ॥

Page #436

BANSKRIT MANUSCRIPTS
2807
अथैतत्पतञ्जलिचरित्रं नाम कान्यं “काव्यं यशसे. ऽर्थकते" इत्याद्यमियुक्तवचनानुरोधेन यशाप्रयोजनकं भगवद्विषयतया "काव्यालापांश्च वर्जयेत् " इति निषेधाविषयं चिकीर्षुः कविरेष प्रथमं निष्प्रत्यूहपरिपूरणाय वस्तुनिर्देशरूपं मङ्गलं निबधाति । __ अस्तीति ॥ यः पयोधिः क्षीरसमुद्रा धरण्या भमेर्वलयं मण्डलं “मण्डलचवालय वलयम्" इति शब्दरत्नाकरे । “समन्तात्सर्वतो विष्धारितश्च समन्ततः" इति तत्रैव। रुन्धन आवण्वन् धरण्या इत्यनुषज्यते । स्वच्छमत्यन्तनिर्मलं याकूलं क्षौमं तस्य लीला क्रियां विलासं वा "लीला क्रियाविलासच" इति वैजयन्ती । दधाति वहति । श्रियः लक्ष्म्याः । “डिति इखश्च' इति विकल्पानदीत्वाभावः । चन्द्रमसश्चन्द्रस्य सुधायाः अमृ. तस्य कल्पद्रुमाणां पञ्चानां देवतरूणाञ्च । यद्यपि देवतरुविशेषः कल्पद्रुपः तथापि देवतस्मात्रे “ कल्पद्रमाणामिव पारिजातः" इति कालिदासप्रयोगः । "कल्पो न्याये सुरद्रुमे । विकल्पे च" इति वैजयन्ती। पिता उत्पादयिता । पुराणसिद्धोऽयमर्थः स पयोधि. रस्ति । सत्तावाचिनः प्रथमं प्रयोगात्, श्रीचन्द्रादिवाचकप्रयोगाच्च मङ्गलं भवति । असिन् सर्गे इन्द्रः वजोपेन्द्रवजामिश्रितोपजातिवृत्तं द्रष्टव्यम् ॥ १ ॥

Page #437

2808
End:
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
(इति मुरमथनोक्तया मोदमानः फणीन्द्रः त्रिपुरहरनियोगं दीर्घकालादवाप्य । तदपि परिदिदृक्षुस्ताण्डवं चन्द्रमौलेरखतरितुमवन्यामंशतश्चाशशंसे ।। ६५ ।।
॥ इतीति ॥ इति पूर्वोक्तप्रकारेण । मुरमथनस्य विष्णोरुक्तया वचनेन मोदमानः प्रहृष्यन् फणिनामिन्द्रः शेषः दीर्घकालाद्वहुकालात् परशब्दाध्याहारेण दिक्शब्दयोगे पञ्चमी । बहुकालात्परं त्रिपुरहरस्य शिवस्य नियोगमनुज्ञामवाप्य चन्द्रमौलेरीश्वरस्य तत्ताण्डवं आनन्दनृत्तमपि परिदिदृक्षुः सन् अंशतः स्वभागतः अवम्यां भूमाववतरितुमवरोढुम् "वृतो वा " इति विकल्पितत्वादिटोदीर्घाभावः । अशशंसे इयेष | आडः शसि इच्छायां लिट्यात्मनेपदम् । मालिनीवृत्तमेतत् । 64 ननमयययुतेयं मालिनी भोगिळोकैः " इति लक्षणान् ॥
इतीति ॥ इति श्री यज्ञरामदीक्षित पुत्रस्य रामभद्रयज्वनः । कर्तरि षष्ठी । कृतौ पतञ्जलिचरिते पतञ्जलिचरिताख्यकाव्ये | कृतिशब्दस्य नित्यस्त्रीलिङ्गत्वात् पतञ्जलिचरितविशेषणत्वेऽपि स्त्रीत्वम् प्रथम आद्यः सर्गः अध्यायः परिच्छेद इत्यर्थः । " सर्गों निश्चयनिर्माण स्वभावाच्या ययुक्तिषु । उत्साहत्यागयोश्च ” इति रत्नमाला | इति समाप्त इत्यर्थः । “इतिः हेतुप्रकरणप्रकारादिसमाप्तिषु इत्यमरः । एवमुत्तरत्र सर्गेष्वपि व्याख्येयम् ।
""

Page #438

Colophon:
इति
SANSKRIT MANUSCRIPTS
श्री कौण्डिन्य कुलतिलक दक्षिणामूर्ति पुत्र वेंकटेश्वरशास्त्रिविरचितायां पतञ्जलिचरितव्याख्यायां ललिताख्यायां प्रथमः
सर्गः ॥
Subject: Patanjalicaritavyakhya otherwise known as Lalita First sarga only.
End:
Remarks:--The Ms. is in good condition. The author of the com - mentary was a pupil of Ramabhadradīkṣita, author of the text. The commentary has not been printed so far.
॥ प्राणाभरणम् । 3828. PRĀNĀBHARANAM.
Burnell's Catalogue No. 5016. Page 159. Substance-Paper Size-63 43 inches. Lines---9 to a Page. Script — Devanāgari. thas-103. Author—Panditajagannatha.
Beginning:
2809
श्रीगणेशाय नमः ॥
विद्वांसो वसुधातले परवचः श्लाघासु वाचंयमाः भूपालाः कमलाविलासमदिरोन्मीलन्मदाकर्णिताः । आस्ये धास्यति कस्य लास्यमधुना धन्यस्य कामालसस्वर्वामाघरमाधुरीमधरयन्वाचां विलासो मम ॥ १ ॥
Right column.
Sheets-11.
No. of Gran Complete.
तैलङ्गान्वयमङ्गलालय महालक्ष्मीदयालालित
श्री (१) मद्रघुनाथ भट्टसूनुरनिशं विल्ललाटंतपः ।

Page #439

2810
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
सन्तुष्टः कमलाधिपस्य कवितामकर्ण्य तद्वर्णनं भूयः पण्डितमण्डलाधिप जगन्नाथे व्याधासी (१) रिदम् ॥ ५३ ॥ स्वस्ति श्रीमदतिप्रचण्डदोर्दण्डाखण्ड कुण्डलीकृतकोदण्ड दण्डोद्यच्चण्डोद्यत्काण्डखण्डिताखण्डलप्रौढविद्वन्मण्डलीमु
पुण्डरीकसंभृतिभाण्डीकृत प्रकाण्डब्रह्माण्डान्तरेषु अनवरतधनकनक वितरणविधिविषदविविधपथावस्तीर्णार्णववाहिनी विनिःशेोषितदारिद्र्यदावदहनसन्तापसदार्थ सार्थ समर्थितचश्चद्यशश्चन्द्रचन्द्रिका चङ्क्रमसङ्क्रामितचन्द्रचूड महेन्द्रमहेममिहिकाद्रिषु अनवद्य गद्य पद्दृद्यवाग्वैभव समुद्भवस म्बोधितधिषणेषु विद्वद्भमरभूवर्येषु ॥
Colophon:
·
इति पण्डितरायजगन्नाथेन निर्मितं प्राणाभरणम् ॥
Subject : Prāpābharapa, 1-83 slokas. Remarks:- The Ms. is in good condition. The author states that he is an Andhra and that his father was known as Raghunathabhatta. This work does not seem to have been published so far.
·
|| भारतवंश काव्यव्याख्यानम् ॥
8829. BHĀRATAVAMŚAKĀVYAVYAKHYĀNAM.
Author-Krsnakavi.
J. L. Collection No. 545.
Substance-Paper.
Size
8×3 inches. Sheets-- 5 ( 1, 2, 9, 10 and 11 only available). Lines-7 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-- 50.
dlete,
Incom

Page #440

SANSKRIT MANUSORIPTA
2811
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः॥ ध्यात्वा श्री विठ्ठलं देवं नत्वा गुरुपदाम्बुजम् । टीकाभरतवंशस्य क्रियते मावभामिनी ॥ १॥
अथ तत्रभवान् कृष्णकविः “काव्यं यशसेऽर्थकृते व्यवहारविदे शिवेतरक्षतये । सद्यः परनिर्वतये कान्ता. संमिततयोपदेशयुजे" इत्यालङ्कारिकवचनात्काव्यस्यानेकश्रेयस्साधनता पश्यन् " काव्यालापांच वर्जयेत् " इत्यस्यासत्काव्यविषयता पश्यन् “पुण्यश्लोको युधिष्ठिरः" इति “पुण्यश्लोको जनार्दनः" इति वचनानुग्राह्यानुग्राहकयोरपि कीर्तनीयत्वेन जनार्दनानुगृहीत युधिष्ठीरस्य धीरोदात्तस्य प्रधाननायकत्वेन तदंशस्य पुण्यप्रदत्वेन तनाय. ककं काव्यं चिकीर्षुः “ आशीर्नमस्क्रिया वस्तुनिर्देशो वापि तन्मुखम्" इत्याशीरादेरन्यतमस्य काव्यमुखत्वेन ज. गन्नियन्तुः थम्भोरष्टमूर्तीनां मध्ये चन्द्रस्य शान्तत्वादानन्ददत्वात साक्षात् वर्ण्यमानवंशजनकत्वाचत्प्रणामरूपं मङ्गलं काव्यमुखं निर्विघ्नसमाप्त्यवाप्त्यर्थमातनोति ॥
सोमस्य मूर्ति सततं नमाम्यहं . यस्योदयादृद्धिमुपैति वारिधिः। जीवन्ति यस्यैव कलासुधान्धसः
पीत्वा चकोरा इव चारु चन्द्रिकाम् ॥ १॥ ॥ सोमस्येति ॥ अहं सोमस्य उमासहितस्य मति

Page #441

2812
A DEBORITVE OATALOQUE OP
चन्द्ररूपां चन्द्रं वा बिम्बरूपां सततं सदा नमामि, यस्य चन्द्रस्य उदयात् वारिधिः वृद्धिमुपैति । सुधान्धसो देवाः यस्य कलामेव चन्द्रिकां चारु सम्यक् पीत्वा चकोरा इव जीवन्ति । अत्र देवानां चकोरसाहश्यवर्णनादुपमालङ्कृतिः। सा चकोराणां उपमानानां देवानामुपमेयाना इवशन्दस्योपमावाचकः स जीवनस्य साधारणधर्मस्येति चतुर्णामुपादानात्पूर्णा । “स्वतस्सिद्धेन भिलेन सम्मतेन च धर्मतः। साम्यमन्येन वर्ण्यस्य वाच्यञ्चेदेकदोपमा" इति लक्षणात् । इयञ्चोपमा प्रस्तुतगोचरेति नवीनाः । वर्ण्यमानचन्द्रानुग्राह्यत्वेन चकोराणामिति प्रस्तुतत्वम् । “अवर्ण्यमेवोपमानम्” इति वदतां एतादृशस्थले गम्यमानसादृश्यात्तुल्ययो. गितेत्यङ्गीकुर्वतां इवशब्दस्य गम्यमानसाधानुवादकत्वं कल्पयतां प्राचां महाप्रयास एवेति समुद्रस्याभिवृद्धत्वेन महतां देवानामपि संरक्षकत्वेन वर्णनात् महदुपसर्जनरूपः कलासमृद्धिमत्वेन समृद्धिरूपश्चेति द्विविधोप्युदात्तालङ्कारः। "उदात्तमृद्धचरितं श्लाघ्यञ्चान्योपलक्षणम्” इति जय देववचनात् । यस्येति यच्छब्दस्य उत्तरवाक्यगतत्वेन तच्छन्दाभावप्रयुक्तो न न्यूनपदत्वदोषः । असिन सगें प्राय इन्दुवंशवृत्तम् । “स्यादिन्दुवंशा ततजारसंयुता" इति लक्षणात् । तगणस्य निष्फलकत्वेऽपि सोमस्येति देव्या वाचकशब्दस्योपमानान्न दोषः । “देवतावाचकाः शब्दा ये च मदादिवाचकाः । ते सर्वे नैव निन्याः स्युलि. पितो गणतोऽपि च" इति वचनात् । सकारोपरि ॐ.

Page #442

BANSKRIT MAN USOÁTI
2818
मिति प्रथमत एव प्रणवस्य उपादानान्मगलतरत्वम् । अंकारश्चाथशन्दश्च द्वावेतौ ब्रह्मणः पुरा............"
End: (मूलम् ) मनोहरा पापहरा चमत्कृतिः
सेव्या पुराणोक्तकथाचमत्कृतिः। किंचीवरस्यूतविचित्रकन्थया
नाच्छाद्यते किं न हिमं निवार्यते ॥ १२ ॥ वंशस्थेन रूपणसंगत्या स्वकृतिकाव्यस्य मधुत्वपारोपितं तदवसरात्स्वकृतिग्राह्यमाह ॥ वागिति ॥ पुराणानि वैष्णवादीनि काव्यानि रामयणादीनि ।
आच्छादनमेव भूषणं हिमं शीतं किं न निवार्यते । अंग...... अपनीयत इति भावः । प्राचा
Subject: Bhāratavamsavyakhya, only the beginning portion.
Remarks:-The Ms. is in good condition. This Ms. abruptly ends with the commentary of the twelfth bloka.
This is a commentary on the Bharatavamsakāvya of Krona Kavi-whose work however is not available in this library. The original should have dealt with the story of the descendents of Bharata, the ancestor of the Pandavas.
---
-
-
-

Page #443

2814
End:
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OP
|| भिक्षाटनकाव्यम् ॥
3830. BHIKSĀTANAKĀVYAM.
Burnell's Catalogue No. 4770. Page 160. Left column. Substance-Paper . Size -- 93 x 37 inches. Sheets-11.
Lines 8 or 9 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas— 240. Author - Utprekavallabha Incom• plete.
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः || अविघ्नमस्तु ॥
तव करकमलस्थां स्फाटिकीमक्षमालां नखकिरणविभिन्नां दाडिमीबीजबुद्ध्या । अनुकलमनुकर्षन्येन वीरो निरुद्धः
स भवतु मम भूत्यै वाणि ते मन्दहासः || १ ||
प्रतिबिम्बं निजं दृष्ट्रा कुचे मातुरिभाननम् । स्वन्ये मन्दादरं वीक्ष्य स्मेरं स्मरहरं श्रये ॥ २ ॥
स्पन्दैरमन्दजनितैर्मुहुरेव यस्य
संसूचितं झटिति शर्म भविष्यतीति । अन्यं निमील्यनिविडं मुदितेव काचित् वामेन तेन नयनेन शिवं ददर्श ॥ १६ ॥
Colophon : (Sheet 3.)
इति दर्शनपद्धतिः ॥
इत्युत्प्रेक्षावल्लभकृतौ भिक्षाटने महाकाव्ये काव्य मुखपद्धतिः ।
Subject : Biksātanakāvya.

Page #444

1.
2.
3.
4.
मण्डननिषेधपद्धति:
निर्गमनपद्धतिः
निर्गमनोक्तिपद्धति:
लज्जापनयनपद्धतिः
दर्शनपद्धति:
Remarks: The Ms. is in good condition. see Number. 3831.
5.
6.
7.
मुखपद्धतिः
मण्डनपद्धति:
SANSKRIT MANUSCRIPTS
Burnell's
Colophon: (Sheet 2.)
20
......
22
17
16
22
6
काचित्प्रक्षण (?) विकर्शन दुर्बलाङ्गी
वीय निपात्य निजभूषण मेवमेकम् ।
यावग्रहोपगमनाननु तावदेव
रथ्यैकशेषसकला भरण
Slokas
॥ १२ ॥
36
इत्युत्प्रेक्षावल्लभकृतौ भिक्षाटने काव्य मुखपद्धतिः
93
|| भिक्षाटनकाव्यम् ॥
3881. BHIKSĀTANAKĀVYAM.
Substance-Paper.
Catalogue No. 12360. Page 160. Right column. Size - 92 x 4g inches. Sheets-20. Lines-11 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-570. Author-Utpreksavallabha (Paddhatis 1-20.)
Beginning: -- Same as No. 8830.
End:
36
""
16
For detailed Remarks,
""
2813
""

Page #445

2816
A DESOBIPTIVE CATALOGUB OF
Remarks:-The Ms. is well preserved.
1.
20
Slokas.
7
काव्यमुखपद्धतिः 2. मण्डनपतिः 8. मण्डनप्रतिषेध...
निर्गमन... निर्गमनाक्ति.... __लज्जापनयन...
16
7. दर्शन...
16
IR
9.
18
17
17
8. अङ्गवर्णन...
विलासचरित... उक्तिप्रत्युक्ति... भिक्षाटन.... भिक्षाप्रदानोक्ति...
पारवश्य.... 14. पारवश्यो(क्ति).... 16. विश्लेषारम्भ... 18. प्रशोक्ति....
अनुगमन... 18. शिक्षा....
वीथीसंचार... 20. चरितोपलालन....
15
15
17.
116
14
12
21.
»
(incomplete)
12

Page #446

BANEKRIT MANUSCRIPTS
2817
॥ युधिष्ठिरविजयः॥ 3832. YUDHISTHIRAVIJAYAH. Burnell's Catalogue No. 4792. Page 181. Left column.
Substance-Paper. Size-103 x 410 inches. Sheets-76. Lines-9 or 10 to a Page. Script-Devanagari. No. of Granthas-1078. Author-Väsudeva. Complete.
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ॥ अविघ्नमस्तु ॥ प्रदिशतु गिरिशस्तिमिता
ज्ञानदृशं वः श्रियश्च गिरिशस्तिमिताम् । प्रशमितपरमदमायं
सन्तः सश्चिन्तयन्ति परमदमायम् ॥१॥ यो वा मन्दरवपुषं
ममर्द मातङ्गवरमपन्दरवपुषम् । कान्ताञ्चापद्य सद्यः
क्षपितो येनाजोऽपि चापद्य सद्यः ।।
End:
वसुधान्यवतीं वश्य
न्वसुधां परमं हयमेधमनल्परमम् । सहितो यजमानाभिमुखैः
सहितो महितं विततान निकामहितम् ॥ ९९ ॥ सुखेन नागसाह्वये पुरेऽवसत्समारतः । ररक्ष गो पुरूरवाः पुरेवसन्सभारतः ॥ १० ॥

Page #447

MAILdund
2818
JESORIPTIVE CATALOGUE OF
Colophon: इति श्रीवासुदेवविरचिते युधिष्ठिरविजये अष्टमाश्वासः ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ दक्षिणामूर्तये नमः ॥ रामाय नमः ।।
श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ श्रीरामाय नमः॥ Subject: Yudhishiravijaya 1-8 Asvisas. Remarks: --The Ms. is in good condition. The work deals with
the story of the Mahibhārata. The author, Visudeva, was a native of Malabar,
॥ युधिष्ठिरविजयपदपाठः ॥ 3833. YUDHISTHIRAVIJAYAPADA
___ PATHAH. Burnell's Catalogue No. 10191. Page 101. Left column.
Substance-Palm leaf. Size-- 1570 xli. inches. Les vos— 24. Lines—7 or 8'to a Page. $cript--Grantha. No. of Granthas-450. Author-Visudeva 1-4 Aivasas only. Incomplete. Beginning:
प्रदिशतु । गिरिशः । स्तिमिताम् । शानहशम् । वः। श्रियम् । च । गिरि। अस्तिम् । इताम् ।
प्रशमितपरमदमायम् । सन्तः सञ्चिन्तयन्ति । परमदमाः । यम् ॥
End:
लीनमृगीशाबदरी
साम् । ससतोपगतदिनीशा । बदरी ।

Page #448

SANSKRIT MANUBORITI
2810 यं विविधर्षितता । अरं
राजयते । तुङ्गशृङ्गधर्षिततारम् ॥ ८ ॥ तत्र । शिव । दमहौं । दद्यद्भिः । अभ्यस्समान वेदमहर्षों ।
मुनिभिः । अमा........... । Colophon: (Leaf No. 24) इति वासुदेवस्य कृतौ युधिष्ठिरविजये चतुर्थ आश्वासः ।।
स्मरारातये नमः ॥ Subject : Yudhisthiravijyavyakhys 1-5 Asvasas. आश्वास: Slokas Leaf No.
98
II.
120
III.
118
IV.
97
1-9
Remarks:-This Ms. is in gocd condition. This Ms. abruptly ends
with the 9th bloka of the fifth Ābvāsa. Herein the padaccheda of each sloka is given without altering the metrical errangement of the slokas.
॥ युधिष्ठिरविजयव्याख्यानम् ॥ 3834. YUDHISTHIRAVIJAYAVYĀKHYĀNAM. Burnell's Catalogue No. 10132. Page 161. Left column. Substance-Palm leaf. Size-1418 xis inches. Leaves -46. Lines-8 or 7 to a Page.. Script-Grantha.

Page #449

2820
A DESORT TIVE QATALOQUB OF No. of Granthas-800. Author-Darmarijadiksita. First two Asvāsas only. (Incomplete.)
Beginning:
सर्वज्ञानशिरोमणिः परमशिवयोगी श्रीवासुदेव. कविः सकलसुरासुरगर्वापहारक स्वभक्तजनसर्वमङ्गलप्रदं सकलसुरासुरसर्वैश्वर्यप्रदञ्च चराचरसकलजगद्गुरुं परम शिवं हृदि निधाय प्रदिशत्वित्यादिश्लोकत्रयेण स्वकर्तव्यकाव्यस्य निर्विघपरिसमाप्त्यर्थ मङ्गलमाह ॥ प्रदि. शतु गिरिश इति ॥ प्रदिशतु गिरिशः स्तिमिता । ज्ञानदृशः। का श्रियं। च । गिरिशस्तं । इतां । प्रशमित परमदमा । च । सन्तः । सञ्चिन्तयन्ति । परमदमाः । यं । अत्रेत्थं पदयोजना । गिरिशः । ईश्वरः स्तिमिता निश्चलां श्रियञ्च । गिरि वाचि । शस्तिं प्रसिद्धिम् । इतां प्राप्ताम् । ज्ञानदृशं ज्ञानहष्टिम् । वः युष्माकम् । प्र. दिशतु ददातु । प्रशमितपरमदमायं निगृहीतशत्रुगर्वकैत वम् । अमीश्वरं । परमदमाअत्यन्तजितेन्द्रियाः । तपनव्यासमार्कण्डेयशुकोपमन्युसनकादयः सन्तः सम्चि न्तयन्ति ध्यायन्ति । गिरिशः प्रदिशत्विति पूर्वेणान्वयः। चिन्तयति चिन्तपतः चिन्तयन्ति लट् परस्मैपदम् ॥ १॥
End:
अधरितसारवतालं। रेणे वलयेन । रत्नसारवता अलम् । सार्ध । रोमावलीमिः। स्त्रीणां प्रणनत । कुचभरः । अमावलीभिः ॥ नर्मणि रत्नसारवता वलयेन रत्नखचितवलयेन । अधरितसारवतालं अधरीकृतसशब्दतालं यथा भवति तथा

Page #450

2821
SANSKRIT MANUSORIPTA रेणे शब्दितम् । स्त्रीणां कुचभरः । सनभरः । रोमाबलिभिः रोमराजिभिः सार्धं । वलिभिः । स्त्रीवालभिः । अपा सह अलं प्रणनत नर्तनं कृतवान् । “रण वण शब्दे" नृत्तं आन तेने(१) ॥ ११२ ॥ च्युतपरमाकल्पानां
(नतिरभसात्सुभ्रवां रमाकल्पानाम् ।। रुचिमयि कामं गलता
निन्ये स्वेदाम्भसानि काममङ्गलता ) Colophon: (Leaf No. 19. (घ)) इति सर्वज्ञशिरोमणि परमशिवयोगि वासुदेवकविप्रणीत युधिः
ष्ठिरविजयकाव्यप्रकाशिकायां श्रीपत्पर मका णिकपरमशिवपादारविन्दपूजानिरतश्रीवासान्वयविश्वाधिकाशिचतनयकाव्यार्थधर्मराजशिवदीनितान्तयामिसदाशवीवरचित्तायां सदाशिवटीकायां प्रथमाश्वासः समाप्तः ।।
Subject : Yudhişthiravijayavyākhyā First and Second
____āsvasas only. Remarks:--The Ms. is in good condition. The Ms. abruptly ends
with the commentary of the 112th sloka of the Second Asvāsa.
The author of the commentary, Dharmarāja belongs to the community of temple priests, called Gurukkal. The commentary is evidently intended to be used by even youngsterk. The work is not available in print.
354

Page #451

2822
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
॥ राक्षसकाव्यम् ॥
3835. RAKSASAKĀVYAM.
J. L. Collection No. 546.
inches. Sheets-7. Lines-6 to a Page.
Substance-Paper. Size 8X4
Script--Deva
nagari. No. of Granthas-42. Author — Kalidasa?. Complete.
Beginning, end; colophon and subject-Same as No. 3836. Remarks : - The Ms. is in decaying condition.
After the colophon is found. विरमति कथनं विना (न) खेदः
"Beginning :
सति कथने समुपैति कांत्र लज्जा ।
इति कलहमधोमुखी सखीभ्यो
लपितुमनालपितुं समाचका ॥ १ ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु । श्रीविघ्नेश्वराय नमः ||
|| राक्षसकाव्यम् ॥
3836. RĀKSASAKĀVYAM.
Burnell's Catalogue No. 4781 b. Substance — Paper . Size - 145
Left column. Sheet -- 1.
Lines – 32 to a Page. Script — Devanagari. No. of Gran
thas - 84.
Author-Kalidasa.
Complete.
Page 161.
inches.
कश्विद्वनं बहुवनं विचरन्वयस्थो
वश्यां वनात्पवदनां वनित वनाद्रम् ।

Page #452

2828
SANSKRIT MANUSORIPTS, वर्वरिप्रदमुदीक्ष्य समुच्छ्रितं खे
नागामिमा मदकलः सकलां वभाषे ॥ १॥
End:
एतावदुत्तमवचाः सुमनाः सदुक्त्वा
रन्त्वा दिनं सहतया प्रियया बदीनः । युक्तं चतुर्भिरनडगिरदीनवाहि___ रारुह्य यानमथ संप्रययौ स्वगेहम् ॥२॥ Colophon: इति श्रीकविचक्रवर्तिश्रीकालिदासकृतौ राक्षसकाव्यः
समाप्तम् ॥ Subject:. Raksasakāvya ]-10 bipkas. Remarks :-The Ms. is in good condition. After the colophon in givon .sloka:विरमति कथनं विना न खेदः
सतिः काचे समुपैति कालजा । इति कलमधोमुखी सखीभ्यो
लपिनुमनालपितुं समाचकांक्षे ॥१॥
॥ राक्षसकाव्यं सटीकम् ॥ 3887: RĀKSASAKĀVYAM SATĪKAM.
Burnell's Catalogue No. 4780. Page.161. Lekth. column. Substance-Paper. Size--14x6 inches. Sheets -11. Lines-~-5 to 8 to Page. Script-Devanigars. No. of Granthas-180. Author-Kalidanas Completes,

Page #453

2824
A DESORIPITVE VATALOGTE OP
Beginning : कश्चिद्वनं बहुवनं विचरन्वयस्थो
वश्या वनात्मवदनां वनिता वनाम् । सर्वरिप्रदमुदीक्ष्य समुत्थितं खे नागामिमां मदकलः सकलो बभाषे ॥१॥
श्रीगणेशाय नमः ॥ कश्चिदनिर्दिष्टनामा ना पुरुषः इमां प्रत्यक्षा सकलां समस्तां गां वाचं वनितां स्त्रियं प्रति बभाषे अब्रवीत । किं कुर्वन् वनं काननं विचरन् अमन् । किम्भूतं वनं ? बहुवनं बहूदकं । “बने सलिलकानने" इत्यमरः । किम्भूतो ना? अयस्थः । वयसि तिष्ठतीति वयस्थः युवेत्यर्थः । पुनः किंविधः? मदकला हर्षयुक्तः । अथवा मदेन मोनाश्राव्यवाक् । अथवा मदस्य मदनस्य कला विद्यते यस्मिन्निति । किं कृत्वा ? तरवो वृक्षास्तेषां अरिः अग्निः तस्यारिः उदकं तत्प्रदादीति असौ मेघः तं खे आकाशे । समुत्थित समुत्पन्नम् । उद्वीक्ष्य दृष्ट्वा । किम्भूता वनिताम् ? वश्या स्वाधीनाम् । पुनः किम्विधाम् ? वनं उदकं तत् आत्मा यस्थासौ चन्द्रः । उदधिमथनोत्पत्तेः । तद्वदनं यस्यास्ताम् । पुनः किम्विधाम् ? वनं उदकं तेनाई आद्रीकृताम् ॥ १॥ End:: एतावदुत्तमवचः सुमनाः स उक्त्वा स्न्त्वा दिनं सहतया प्रियया ह्यदीनः।

Page #454

SANSKRIT MANUSOBIPTA
2825
युक्तं चतुर्भिरनडुद्भिर नवद्भि
रारुह्यमानमथ स प्रययौ स्वगेहम् ॥ २० ॥ (व्याख्या ।।)
अथ अनन्तरं स पुरुषः अदीनवद्भिः सन्तुष्टैः अनहुद्भिः वृषभैश्चतुर्मियुक्तं यानं आरुह्य स्वगेहं प्रययौ । कथम्भूतः ? अदीनः अतिसंतुष्टः । किं कृत्वा ? एतावदुत्तमं वचः उक्त्वा । पुनः किं कृत्वा ? तया सह दिनं रन्त्वा क्रीडयित्वा । कथंभूतः ? सुमनाः सुष्टु मनो यस्या
सौ ॥ २० ॥ Colophon: इति श्रीकालिदासकृतो राक्षसकाव्यं सव्याख्यानं सम्पूर्णम् ।।
श्रीशिवाय नमः ॥ Subject: Rāksasakāvyam with cominentary. 1-20 blokas. Remarks :-The Ms. is in good condition. The work is available
in print. Evidently this is a pseudo Kalidasa.
॥ राक्षसकाव्यं सटीकम् ॥ 3838. RĀKSASAKĀVYAM SATĪKAM. Burnell's Catalogue No. 4781. Page 161. Left column.
Substance-Paper. Size--83x43 inches. Sheets-8. Lines —9 or 10 to a Page. Script-Devanagari. No. of
Granthas-180. Author-Kalidass. Complete.
Beginning, end, colophon and subject- Same as No. 3887. Remarks :—The Ms. is in good condition,

Page #455

2826
Beginning;
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
॥ राधाविनोदकाव्यम् ॥
3839. RĀDHĀVINODAKĀVYAM.
Size - 8x4
J. L. Collection No. 547. Substance-Paper. inches. Sheets-3. Lines-8 to a Page.
Script-Deva
nigarl No of Granthas 30. Author - Rāmacandrakavi.
Complete
श्री गणेशाय नमः ॥ श्रीः ॥
मालीनो वनमाली मालीनो बलगाली ।
मालीनो वनमाली मालीनोऽवतु माली ॥ १ ॥
विधुसुहृद्विरहानलपीडिता विधुसुहृचरलाननपीडिता । विधुसुहृद्वदनानलपीडिता विधुसुहृत्सु गिरोकिरदी डिता ||२||
उदयते दयते दयते शशी सखिकरैरकरैस्तिमिराकरैः ।
दिशमिमां चरमां चरमारमं कमल को मल्लोलविलोचने ॥ ३ ॥
कुमुदवन्धुरव्-धुरबन्धुरः
सतनुते तनुते तनुते ततः ।
हिमकरो हिमतां हिमतां न तां किसनुस
सशं विधाः ॥ ४ ॥
कमलिनी मलिना मलिनालिना
विचलिता सुलता सुलता शुभाम् ।

Page #456

RANSKRITMANDSHEETra
12827
विधुत तां विधुतां विधुमानुभि
नयनयोरनयोनयसीनयोः ॥५॥
End:
समुदिते 'मुदिते नुदिते क्षणे
हिमकरे पकरे नकरे श्रुती । पिकरवे वरखे वरवेति सा
हरिणलाञ्छन लाञ्छन लाञ्छना ॥ १६ ॥ नसहते सहते सहते सखी
तव वियोग वियोगमयोगहृत् । सपदि तो तरुणी सरणिं माणि
किरतु नाम नवं नव नीविजम् ॥ १७ ॥ अथ तथाकलया कलया शुभा
नवजदामजदापजदीप्तिमान् । हरिरगाचमगात्तमगाच सा
मदमतीवमतीव दृशौ स्थितम् ॥ १८ ॥ रामचन्द्रकविनाकविनादः
पुरुषोत्तमसुतेनसुतेन । राधिकाहृदयशोकदमासी
द्राधिकाहृदयशोकदमारात् ॥ १९ ॥ ब्रह्मादिभिः सुरवरैः परिपीयमानं
संगीयमानमनिशं श्रुतिभिर्मुरारिम् । गोपागनानयनविभ्रमलास्य......
सचिस्वरूपमनघं हदि मावयामि ॥ २० ॥

Page #457

2828
A DÉBORIPTIVE CATALOGUE OP
Colophon:
झते श्रीराधा विनोदकाव्यं सम्पूर्णम् ॥ Subject: Rädhävinodakävya. 1-20 blokas. Remarks: The Ms. is in good condition. For information regar:
ding the author, see Number 3841.
The work deals with the story of the Bhagavata.
Il Targ 94II 3840. RĀDHĀVINODAKĀVYAM. P. A. Collection No. 328. Substance--Paper. Size--97x45
inches. Sheets — 2. Lines-9 to a Page. Script-Deva.
nāgeri. No. of Granthas—20. Author-?. Incomplete. Beginning- Same as No. 3839. End:
The Ms. breaks off in the 19th stanza TH-1 etc. Colophon:
इति श्रीराधाविनोदकाव्यं समाप्तम् Subject : Same as No. 3839.
Remarks:- The. Ms. is in a decaying condition.
॥ राधाविनोदकाव्यं सव्याख्यम् ॥ 3841. RĀDHĀVINODAKĀVYAM
SAVYAKHYAM.. J. L. Collection No. 548. Substance-Paper Size--9x41
inches. Sheets-14. Lines--9 to a Page. Script-Deva.

Page #458

SANSKRIT MANUSORIPTA
2829
nāgarl. No. of Granthas-250. Author--Rāmacandra. Complete.. Beginning:
मालीनोद्यतमाली मालीनो बलमाली । मालीनो वनमाली मालीनोऽवतु माली ॥ १॥ श्रीगणेशाय नमः । दक्षिणाकालिकायै नमः॥
श्रीराधामाधवो जयतु । कुशेशयदलाकारशयशायिनि मौक्तिके । मुहुर्मुहुरुदासीनामासीनापाश्रये श्रियम् ॥१॥ राधाविनोदकाव्यस्य प्रकाशः : परितन्यते।
सुधिया रामचन्द्रेण मास्वतेव सरोरुहः ॥ २ ॥ प्रारीप्सितस्यैव निष्प्रत्यूहसमाप्तिकामनया कृतं खेष्ट. देवताकीर्तनात्मकं मङ्गलं शिप्यशिक्षायै निबध्नन् काव्यलक्षणीभूतापाशिषं प्रतिजानीते । “आशीर्नमस्क्रिया" इति सरणात् , ननु "सर्गबन्धो महाकाव्यम्" इत्याद्यधिकृत्याशीनमस्क्रियेत्याधुक्तमिति कथमस्याः काव्यलक्षणत्वमिति चेत् , न । एतदेवाधिकृत्य "न्यूनमप्यत्र यैः कैश्चिदङ्गैः काव्यं न दुष्यति" इत्युक्तेः । किञ्च "सर्गबन्धो महाकाव्यम्" इत्यनेन सर्ग विना कृतस्य काव्यत्वमक्षतपेव । विशेष विना कृतस्थ सामान्यत्वात् । वस्तुतः काव्यमन्यदेव यत्र रसादिचिन्तेति विस्तृतमन्यत्र । वनमाली हरि!ऽस्मानवत्वित्यन्वयः ।। 356

Page #459

2880
A DEBORIPTIVE CATALOGUE OF
End:
रामचन्द्रकविना कविनादः पुरुषोत्तमसुनेनसुतेन । राधिकाहृदयशोकदमासीद्राधिकाहृदयशोकदमारात् ॥ १९ ॥
श्रीराधाविनोदकाव्यं सम्पूर्ण शुभमस्तु ॥ कविः स्वकीर्त्यनुवृत्तये स्वनाम ग्रन्थनाम निवनाति ।
रामचन्द्रेति ॥ रामचन्द्रकविना अदः राधिकाहृदयशोकदं राधिकाया हृदयशोकस्तं यति तद्राधिकाहृदयशोकदं नाम काव्यं आसीत् तेन विरचितमित्यर्थः । कीदृशेन कविना। को ब्रह्मा इ: शम्भुः अः विष्णुस्ततो द्वन्द्वस्तेन कवास्ते विद्यन्ते यस्मिन् स्वामिनस्तेन । पुनः पुरुषोचमसुतनेसुतेन । पुरुषोत्तपसुतो जनार्दनस्तस्य इनसुतः ज्येष्ठतुतः तेन । किंविधमदः काव्यपाराडूरमाजन्म इति यावत् । राधिकाहृदयशोकदं राधिकायां हृदयं यस्य स हरिस्तस्य शोकस्तं यति तत् तद्भक्तिकरमित्यर्थः ॥ १९॥ ब्रह्मादिभिः सुरवरः परिगीयमानं
सङ्गीयमानमनिशं श्रुतिभिर्मुरारिम् । गोपाङ्गनानयनविभ्रमलास्यमानं
सच्चित्स्वरूपमनघं हृदि भावयामि ।। आसीदागपपारगो रविसुतप्रौढप्रकाशो बुधः
श्रीमान श्रीपुरुषोत्तमः सुरगुरुप्रख्यः सतां संमतः । भ्रान्ता भूवलयं रसातलतलं यत्कीर्तिनारीश्रमं स्वर्गङ्गाजलगाहनादपनयत्येषा सुधास्पर्धिनी ।।

Page #460

BANSKBIT MANUBORIPTA
2881
भो भो कुशाग्रमतयः परकार्यदक्षा
बालोऽहमञ्जलिमतः करवै भवत्सु । यल्लोलुपेन गदितं..,...मयेदं
चित्ते निधाय कलयन्तु कृपासमुद्राः ॥ तत्स्नुर्विबुधो जनार्दन इति ख्यातत्रिलोकीतले
यद्वाक्यामृतसिक्तमन्त्रनिचयः साक्षात्पुरः स्फूर्तिदः । तत्सू नुप्रवरेण शङ्करपुरिश्रीरामचन्द्रेण स.
काव्यस्यास्य विनिर्गतस्य सुधिया भावप्रकाशः कृतः ।। सजनास्तोषमायान्ति यदि चेकि खलेन नः ।
दिवाकरहितानाश्च शशिना किं सरोरुहाग ॥ Colophon:
___ इति श्रीगधाविनोदकाव्यटीका सम्पूर्णा । Subject: A commentary of Radhavinodakāvya. 1-19 blokas. Remarks:-The Ms. is in good condition.
The author of the work is one Råmacandra. It may be presumed that he has commented upon the text himself His pedigree is given as follows:--
Puruşottama
Janārdana
Ramacandra
The author's own commentary is very usful in making out the full meaning &s intended by the author.

Page #461

2832
Burnell's
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
॥ राधाविनोदकाव्यव्याख्या ॥
3842. RĀDHĀVINODAKĀVYA - VYAKHYA.
Catalogue No. 4797.
Page 161.
Left column.
Substance-Paper. Size-10 x 4 inches.
Sheets- 9(7
15). Lines-8 to a Page. Script Devanagari. No. of Author—?. Incomplete.
Granthas--144.
Beginning:
End:
इति वा यद्वा कुमुदानां बन्धुरः " बन्धुरो बन्धुरो रम्यः " इति विश्वः । पुनः कीदृशः अप जलानाममृतरूपाणां अन्धुः कूपः " पुंस्येवान्धुः महीकूपः " इत्यमरः । तरोति भावप्रधानत्वं राति प्राप्नोतीत्यर्थः । इदं विधोचन्द्रस्य किं सदृशं उचितं । यद्वा कीदृशीं मां सदृशं प्रि. यसमागमे तद्विरहेण च तुल्यरूपा दृग्यस्यास्तां तथा । यद्वा । शा ज्ञानेन सहिता सहक्तां मा तथा " दृग्ज्ञाने ज्ञातरित्रिषु " इत्यमरः । यद्वा । ततो विसृतः । सत् किं विधोः
सदृशम् ॥
...
रामचन्द्रेति । राधिकाहृदये यति ततादृशमदः काव्यकविना पण्डितेन रामचन्द्रकविना आसीत् । मि त्यर्थः । कीदृशेन ? पुरुषस्य सुतो जनार्दनः । तस्य इनः ज्येष्ठः । स तु तेन ज्येष्ठ (सुतेने) त्यर्थः । आरात्समीपे श्रुतमात्रमिति भावः । राधिका हृदये यस्य स तथा श्रीकृष्ण इति यावत् । तस्य यः शोकः तदप्राप्तिनिबन्धनं दुःखं तव ख

Page #462

BANDIT MANUBORIPTA
2888
ugya arty4118811
Colophon:
piąt witigua aia#1572f! SHAL | t: 1 Subject: Rädhävinodākāvyatīkā. Remarks:--The Ms. is in good condition. This Ms abruptly begins
with the commentary on the fourth sloka.
11 Ti#601fDI##1579 11 3843. RĀMAKRSNAVILOMAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 4787. Page 161. Laft column.
Substance--Paper. Size-10x4 inches. Sheets—4. Lines-10 to a Page. Script-Devanagarf. No. of Gran
thas-85. Althor-Daivajñasūri Complete.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No 3445. Remarks:+The Ms. is in good condition. This contains only the
text. Plese see further remarks under No. 3845.
॥रामकृष्णविलोमकाव्यम् ॥ 3844. RĀMAKRSNAVILOMAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 5350 (b). Page 53. Left column.
Substance --Paper. Size--7* *.43 inches. Sheets-2 (98 and 99). Lines--11 to a Page. Script-Devanagarl. No.
of Granthas--50. Author-Daigajñasūri. Complete.
Beginning, end, colophon and subject--Same as No. 8843. Remarks:-The Ms. is in good condition. Burnell has not

Page #463

2834
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
noticed this work in his catalogue.
॥ रामकृष्णविलोमकाव्यं सटीकम् ॥ 3845. RĀMAKRSNAVILOMAKĀVYAM
___SATIKAM. J. L. Collection No. 549. Substance--Paper. Size-91X41 inches. Sheets-- 6. Lines-- to a Page. Script-Devanāgarl. No. of Granthas -- 85. Author-- Daivajiapanditasūri. Complete.
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीमन्मालमूर्तिमार्तिशपनं नत्वा विदित्वा ततः
शब्दब्रह्ममनोरमं सुगणकज्ञानाधिराजात्मकः । यदन्थाध्ययनैविनेयनिवहोप्याचार्यचर्यामगा.
सोऽयं(ह) सूर्यकविर्विलोमरचनाकाव्यं करोम्यद्भतम् ॥१॥ छन्दःपूरणव्युत्कपक्रमविधौ साकाङ्क्षता तत्पदे
ज्वारम्भाचरितक्रमोऽप्युपचयोप्येतत्रयं दुर्गमम् । एवं सत्यपि मन्मतिः कियदपि प्रागल्भ्यपालम्बते
तत्सर्व गुणिनः क्षमन्तु यदहो यूयं समज्ञाः वयम् ॥ २॥ कदाचिदपि सन्तरेत्कृतिपरो नरो नीरधि ___ कथञ्चिदपि धावति प्रखरधामधाराध्वनीम् । ऋतेऽप्यतिविशारदाः प्रचुरशारदानुग्रहं विलोमकविताकृती सुकविधीरधारा भवेत् ॥ ३ ॥

Page #464

(मूलम्)
SANSKRIT MANUSCRIPTS
तं भूसुता मृक्तिमुदारहासं वन्दे यतो लव्यभवं दयाश्रीः ।
श्रीयादवं भव्यभतोयदेवं
संहारदामुक्ति मुता सुभूतम् ॥
तं भूसुतामुक्तिं वन्दे भूसुतायाः मुक्तिर्यस्मात्तं तथा । रावणरक्षितायाः सीतायाः मुक्तिर्मोक्षणं यस्मात्तं राघवं वन्दे नमस्करोमीत्यर्थः । किम्भूतम् १ उदारहासम् । उदारः गम्भीरो हासो यस्यासौ । तथा उद्वेगनिमित्तेषु सर्वानर्थेषु प्राप्तेष्वनुद्विनमित्यर्थः । पुनः किभूतं ? लव्यभवम् । लव्यः पवित्रो भवो पातारो यस्य स तथा । अथ तं कं यतो दयाश्रीश्व बभूव । दयाभूतरूपा श्रीः शोभा तयोर्निदानमित्यर्थः । अथ कृष्णपक्षे तु श्रीयादवं वन्दे । किम्भूतं भव्यभतोयदेवम् । भव्या उत्तमा भा दीप्तिर्यस्यासौ सूर्यः । तथा तोयशब्देन चन्द्र । जलात्मकत्वात्तयो द्यतनाद्देवः सूर्यचन्द्रयोरपि प्रकाशक इत्यर्थः । तदुक्तम् । “यदादित्यगतं तेजो जगद्भासयतेऽखिलम् | यचन्द्रमसि ' इत्यादि । अथ किम्भूतं यादवम् संहारदामुक्तिम् । संहारं ददातीति संहारदा संहारोऽनर्थः । तं ददातीति तथाविधा पूतना तस्याः मुक्तिर्मोक्षो यस्मात्स तथा । पुनः किम्भूतम् । उत प्रत्युत । असुभूतम् सर्वत्र प्राणरूपेणावस्थितमित्यर्थः । अथवा प्राणनं जीवनं तद्रूपं चैतन्यस्वरूपम् तदुक्तम " अहमात्मा गुडाकाश्चः सर्वभूता
59
46
2885

Page #465

2886
___A DESOOTIVB GATALOGUs on भयस्थितः” इत्यादि । पूतनायै मुक्ति दातुमन्तर्यामिस्वेन स्वयमेव तत्प्रेरकोऽभूदित्युक्तम् । ननु देहवतोऽपि रामादेः कथमन्तर्यामित्वमित्या शङ्कय तुल्याक्षस्येन्द्रवज्र. याह ॥१॥ End: (मूलम् ) तारकेरिपुरापश्रीरुचादास सुतान्वितः । तन्वितासु सदाचारु श्रीपरापुरिकरता ॥ ३५ ॥ लङ्कारागाराध्या यानेमेयाकाराव्यासे । सेव्याराकायामेने या सन्ध्यारागाकारं कालम् ॥३६॥ गोदावरी ब्रह्मगिरेः सकाशात्
संप्रापिता प्रागुदधिं प्रयत्नात् । येनार्पिणा सोपि पुनः प्रतीप
मानेतुमद्रिं प्रभवेत्किमेताम् ॥ १॥ एवं विलोमाक्षरकाव्यकर्तु
भूयाममायासमवेक्ष्य तज्ज्ञाः । जानन्त्विमा चित्रकवित्व सीमां
दैवज्ञसूर्याभिध सम्प्रदिष्टाम् ॥ २ ॥
Colophon: इति श्रीमदैवज्ञपण्डितसूर्यविचितं रामकृष्ण(विलोम)काव्यं
सम्पूर्णम् ॥ श्रीः ॥ Subject: Rāmakrpavilomakāvjam 1.30 ślokas.

Page #466

SANSKRIT MANUSOLIFTS
2837 Remarks: – The Ms. is in good condition. This Ms. contains com. mentary only for the first sloka. On the title page is given :
अवदेवभट्टस्य इदं पुस्तकम्
The text and the comentary are by the same author. Every stanza is capable of a double interpretati: n-- one as applicable to Rāma and the other, as applicable to Kropa.
The work has been printed in the Kāvyamälä Guccha XI in the Nirnayasagara Press, Bombay.
ITAUTTEET#515474 l 3846. RĀMAKRSNAVILOMAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 4766. Page 161, Left column. Substance - Paper. Size, 95 x 54 inches. Sheeta-17. Lines-9 to 15to a Page. Script-Devanagari. No of Granthas-394. Author- Daivajásūryapaņạita. Complete.
Beginning, end, colophon and subject-Same as No. 3645.
Remarks :- The Ms. is in good condition.
I TIHTI FETA 11 3847. RĀMACANDRAKĀVYAM. Burnell's Catalogue No. 1957. Page 161, Left column.
Substance-Paper Size-10x8445 inches. Sheets--26 (11th and 12th missing). Lines-7 to a Page. Script Devanāgari. No. of Granthas-336. Author- Sambha. Käidāsa. Complete.

Page #467

2888
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः ॥ सानन्दं परिपूरिताखिलजगत्कामाय नीलोत्पल
श्यामाय प्रभवे प्रकीर्तितगुणग्रामाय रामायणे । आरामाय सतां मनो मधुलिहां कामाभिरामाय च . प्रोहामाय पराकमैरनुदिनं रामाय तस्मै नमः ॥१॥ अन्ये पूर्वमपूर्वकर्मकुशलायन्येऽवताराः परे
वीरास्तेऽद्वतकर्मणा सह तदैवास्तं सपस्तागताः । अद्याप्यस्ति नवैव यत्कृतरहो(?) मूर्तेव कीर्तिविभो
लङ्कारोरघुराजसेतुरचलालङ्काचलकापतेः ॥ २ ॥
End:
दुष्टस्वममिवातिभीषणममुं दृष्ट्वागतं भार्गवं
भूयोऽभूत्प्रकृतिस्थितो दशरथो जाग्रन्निवाव्यप्रधीः । सानन्दच सविस्मयं सपुलकं रामं समालिंग्य तं
समन्त्रिसुहद्धरैः सह वसिष्ठायैरयोध्यां ययौ ॥ ६४ ॥ Colophon: इति शम्भुकालिदासविरचिते रामचन्द्रकाव्ये चतुर्थः सर्गः ॥ Subject: Rāmacau drakāvya. 1-4 sargas.
Sarga. ___I.
II. I1I. IV.
Sheet.
Sloka.
26
30
62
64
180

Page #468

Remarks: The Ms. is in good condition.
SANSKRIT MANUSCRIPTS
The author of this is one Sambhu Kalidasa.
plete.
Beginning:
End:
॥ रामायणसंग्रहः ॥
3848. RĀMĀYANASANGRAHAH.
P. A. Collection No. 345.
Substance-Paper.
Size-6x 5
inches. Sheets-4. Lines 9 or 10 to a Page. SeriptNo. of Granthas -- 40.
Devanägarl.
Author-?.
Incom
सीतारामपदाब्जान्यभिवाद्य तनोम्यहम् । सुखबोधाय बालानां श्रीरामायणसङ्ग्रहम् ||
आसीदयोध्यानगरी देशे कोसलनामनि ।
तस्यां श्लाघ्यगुणः श्रीमान्राजा दशरथोऽवसत् ॥
ततस्स पादपतनं भरतेनार्थितोऽपि सः ।
न जगाम पुरं रामः तातादेशमनुस्मरन् ॥ १० ॥ Colophon : Nil.
Subject : Story of ths Rāmāyana.
Remarks: The Ms. is old. The author is unknown.
॥
रामायणार्या
3849. RĀMĀYANĀRYĀ.
॥
2839
T. S. Collection No. 877. Substance-Paper. inches,
Size-8X6
Sheets--4. Lines-17-19 to a Page. Script -

Page #469

2840
A DESCRIPTIVE CATALOGUE Or
Devanāgarl. No. of Granthas--75. Author- Kriparājų Incomplete. Beginning:
___ रामायणार्या बालकाण्डप्रारम्भः कल्याणकल्पवल्ली कामपि कल्याणविग्रहां कलये । चामुण्डिकाभिधानां चेतसि चातुर्यशालिनी देवीम् ।। वचनतामृतसख्यं वदने तत्किमपि शशधरप्रख्यम् । चामुण्डिकासमाख्यं चक्षुःफलमस्तु वस्तु मे मुख्यम् ॥
End:
सरसिरुहावलिसरसामययनुमेने सदालिसंसेव्याम् । वरणस्रजमिव वीक्षणमाला नरपालबालिकाकलिताम् ॥ ५४ ॥ इक्षुलतामिव मधुरां इन्दीवरवृन्दसुन्दरालोक्राम् । कन्दस्रजमिव....
कन्दरजामव................................... ।। Colophon: Nil.
Snbject : Story of the Ramayana. Remarks:--The Ms, is in good condition.
॥ शब्दार्थचिन्तामणिः सव्याख्यः॥ 3850. ŠABDĀRTHACINTĀMANIH.
SAVYAKHYAH. Burnell's Catalogue No. 5082. Page 58. Left column.
Substance --Paper. Size-916x34 inches. Sheets -128 Lines - 6 to a Page. Script-Devanāgarl. No. of Granthas -1500. Author-cidambarakavi. Complete.

Page #470

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2841
Beginning :
श्रीगणेशाय नमः॥
कल्याणं वः कलयतु महापधवक्षा मुकुन्दः
पत्री शङ्खी समकरकरः कच्छपश्रीः पदेभान् । दभ्रान्यश्रीपृथुलबरदोर्दन्तकुन्दाभिरामो
नीलाब्जामो निभृतकृपया सनिधी(?)क्ष्यस्वरूपः ॥१॥ श्रयति यदि शरीरी मददेतदहेत
श्रियमिति सरुतालिश्रीलमालक्ष्यमाणम् । वददिवशयपझे वल्गुपनं दधानः
पदयतु हृदयं नः पद्मनाभो दयालुः ॥ २ ॥ काव्यं क्रमव्युत्क्रमकक्ष्ययादः
श्रीरामरामानुजशीलशंसि। शब्दार्थचिन्तामणिनाम शस्यं
चिदम्बरः स्वं विवृणोति चित्रम् ॥ अत्यर्थस्फुरणोपपादिसुतरामाबिभ्रतोऽनर्घता
मोजस्फूर्युपकल्पनातिसरलादुत्तेजनाशिल्पतः ! चित्रं सारमिदं चिदम्बरकवेः शब्दार्थचिन्तामणे
ाख्यानं निकषोपलाख्यमनघं विद्वन्मुदे कल्पताम् ।। यद्येकदा वीक्षितुमात्तयना
रामायणं भागवतं च रम्पम् । चित्रं बुधा यान्तु चिदम्बरीयं
शब्दार्थचिन्तामणिमाप्तशस्तिम् ॥

Page #471

2842
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
सुमनोहारिणी सूक्तिः पूर्णैः पुष्पमयैर्गुणैः । वृतास्रग्विणीवृत्तैः रस्तवामोदकुत्सताम् ||
44
इह खलु “ काव्यं यशसेऽर्थकृते + युजे” इत्याद्यालंकारिकवचनप्रामाण्यात्काव्यस्यानेकश्रेयःसाधनत्वाभिधानात् " काव्यालापांच वर्जयेत् " इति निषेधस्यापि असकाव्यविषयत्वात्सत्कथाश्रवणादेरावश्यकतया प्रतिपादितत्वाच्च भगवत्कथाप्रशंसकं किञ्चन काव्यं करिष्यमाणः कविरादौ तावत् " आशीर्नमस्क्रिया वस्तुनिर्देशो वापि तन्मुखम् ” इति वचनादाशीर्वचनमाचरति ॥ कल्याणानीति ॥
कल्याणानि करोतु वः सकरुणाकल्लोलितापाङ्गभावल्ल्या सौरभिदानवारिभरसो वक्रेतरे हयति । पुन्नागो वदने वपुष्यपि पुरः पञ्चाननं रञ्जयन् कुम्भे भाति कुचे वशां परिमृशन्नुत्फुल्लगां वल्लभाम् ॥
End:
गवा | स्वर्गेण । अमा । सह । हरेः । इन्द्रस्य गिरा । वाचा | वायुदोराप्रमासारिहारः । वायोः दोष्णः सकाशात् । आप्तः लब्धः । मासारिमाया श्रिया । सारी सारवान् । हारः मुक्तालता कल्पो यस्य स तथोक्तः । ऊरुकः उवत् रुद्रवत् । उरुकः उरुसखः । यद्वा उरुकः उन्नतमूर्धा । उरुवाक् वा " उपमानानि सामान्यवचनैः " इति समा सः | अराः । अस्य विष्णोः । रा इव राः श्रीः यस्य सः अराः । भारभूमारर्धाः भारेण अतिशयेन भूषायां ध्रुवः

Page #472

SANSKRIT MANUSCRIPTI
2843
मायां सम्पदि सीतायां अराः अंगौरवं रातीत्यराधीः यस्य स तथोक्तः । रामराजः रामचन्द्रः। गवा अमा सहनयामानवा नयेन आमानवाः। आ समग्रा मानवाः मनुवंशभवाः यामिः तास्तथोक्ताः । वादयाः वान् परिमलमश्नुवानः । अथः शुभावह विधिः याभिः तास्तथोक्ताः। राज्यं रा. तौति राज्यराः । माः श्रियः । मान् गच्छन् अश्नुवानः सन् । रान् रक्षन् अभात् । अवरोहपाठे । वागजोरामराधीरमाभूर
भाद्वानरायादवावानमायानमा । मानया राज्यरारागिराकोर
रूरे हरोहारिसामाप्तरादो युवा ॥ वागजः वाचा अजः ब्रह्मा अज इव वागीश्वर इत्यर्थः। रामराः । रामस्थ राः संपत् । अमा साकल्येन कोः भुवः राः गतिः । एरणे हरईश्वरतुल्य इत्यर्थः । हारिसामा । हारि मनोझं सामापायो यस्य स तथोकः । सामपदग्रहणं दानादीनामप्युपलक्षणम् ; सामाग्रुपायसंपन इत्यर्थः । गिरा आप्तरादः । आप्तेषु रान् अः गौरवं यस्य स तथोकः । रातेः शवन्तः । युवा तरुणः नित्यनूतन इत्यर्थः । धीरमामः धीरः माभूः माया रुक्मिण्याः भवतीति माभूः । प्रद्युम्नः यस्य सः कृष्णः । यद्वा अमा । गिरा रामराधी। रामं बलभद्रं राधयतीति रामराधी । ताच्छील्ये णिनिः ।

Page #473

2844
A DESORIPTIVE CATALOGUE OF इरमाभूः । इ कामः प्रद्युम्नः रमाभूः रमायाः श्रियः रूक्मिण्याः भवतीति रमाभूः येन स इरमाभूः कृष्णः। नयाराज्यराः नयेन आराज्यराः आसमग्राः राज्यरायः राज्याश्रियः यस्य स तथोक्तः सन् । भानरा. भया दीप्त्या आनराः आसमन्तात्पूर्णाः नराः याभिः ताः तथोक्ताः । यादवावानमाः । वने वसन्तीति वानाः दुर्गाधिपतयः । " सोऽस्य निवासः" इत्यणप्रत्ययः यादवैः आधानमाः असामन्तात् वानानामासंपत्समृद्धिः यासु तास्तथोक्ताः । यद्वा । यादवाः । आवाननमाः याभिः ताः तथोक्ताः । उरूः गुर्वीः । “वोतो गुणवचनात्" इति विकल्पात् डीपोऽभावः । माः सम्पदः यान गच्छन् अंगीकुर्वन् सन् । अभात् । “अकारो ब्रह्मविष्ण्वीशकमठेवणे रणे । पौर-तापुरे हेतौ लज्जायां भूषणेज्ययोः ॥रास्त्रियां हेम्नि शालायामाशंसायां गतावपि" इति विश्वः ॥ उपमालङ्कारस्य वर्णानुप्रासेन शब्दालङ्कारेण सह तिलतण्डुवत् संसृष्टिः ॥ अस्य सङ्गीतश्लोकस्य द्विगुणात्मकस्य आद्यन्तयोरमृतबी. जस्य कारस्य प्रयोगचमत्कारात् । तुङ्गलाभरसी पङ्गलाभ्युच्चयो महीयानवगन्तव्यः श्लेषप्रसादसौकुमार्यमाधुदियो गुणा रसर(१)माधुर्याः स्पष्टतराः । हारिश्लेषगुणोपमा रसनिधावारोहरामायणे
धीरोहादवरोहभागवतके धीरोहसम्पादने ।

Page #474

SANSKRIT MANUSCRIPTS
aro श्राव्यपदे चिदम्बरकवेः शब्दार्थचिन्तामणौ सर्गः सौधरसादनर्गलरसः सारो द्वितीयोऽजनि ॥ ॥
अपि च ॥
यज्वा कौशिक गोत्रभूषणमणिः यः सूर्यनारायणस्वस्याभूत्तनयात्सुतनयाद योऽनन्तनारायणात् । चित्रे तस्य कृतौ चिदम्बरकवे शब्दार्थचिन्तामणौ सर्गो भिक्षुकलोल दिक्षुकरसः सारी द्वितीयोऽजनि । स्पष्टोऽर्थः ॥
Colophon:
इति पदवाक्यप्रमाणपारावारपारीणेन श्रमित्कौशिक गोत्र भूषणस्य श्री - मत्सूर्यनारायण दीक्षितस्य सूनोः अनन्तनारायणसुमतेः पुत्रेण श्रीनिवासविहन्मणेरनुजेन चिदम्बरकविना विरचितायां शब्दार्थचिन्तामणिव्याख्यायां निकषोपलाख्यायां द्वितीय सर्ग:
इति शब्दार्थचिन्तामणिव्याख्या समाप्ता ॥
साक्षाद्राघवरामसोदर कथासारप्रशंसारता
साक्षात्सेचनकं न कस्य विदुषः प्रेक्षीसमुल्लासिनी ।
द्राक्षोरक्षुरसाल बारघसिता रम्भा पयोउम्बरा
द्राक्षापाकर साति मारहृदसों चदम्बरी भारती ॥
लसद्रसाडम्बरलब्धवर्णा
कदम्बकामोद विकासकल्पा ।
अब्दालिरुत्कर्षकहर्षदाने शब्दार्थचिन्तामणिशारदेयम् ॥
2846

Page #475

2846
A DEBORIPTIVE CATALOQUI Or
NI : 11 nicoridoraez 11 stig | Subject : Sabdarthacintīmaņivyākhyā. 1-2 sargas. Remarks :-The Ms, is in good condition. Regarding Cidambara
kavi see Remarks under No. 3749.
Il yograf ATATŪT: F5T16: || 3851. SABDĀRTHACINTĀMANIH
SAVYĀKAYAH.
Barnell's Catalogue No. 10325. Page 162. Right column.
Substance--Palm leaf. Size-19X1} inches. Leaves-- 57. Lines-6 or 8 to a Page. Script-- Grantha. No. of
Grantbas-1500. Author--Cidambarakavi. Complete.
Beginning, end, colophon and subject--Same as No. 3850. Remarks:- The Ms. is in good condition.
Il paladin:.U.
3852. SĀNTIVILĀSAH. Barnell's Catalogue No. 50:10 a. Page 157. Left column.
Substance-Paper, Size--- 10.41 inches. Sheets-- 5. (1-6). Lines -9 to a Page. Script--Devanagari. No. of
Granthas-90. Author- Nilakaộthadikşità. Complete. Beginning :
वंशे कस्मिमजिनिषि कयोः पुत्रतामग्रहीषं
कत्यौषं तदपि कतिधा तच्च सभ्यः कतिभ्यः ।

Page #476

SANSKRIT MANUSCRIPTS
किं नाद्राक्षं व्यसनमपि वा किं सुखं नाम्वभूवं नोपारंसीतदपि हृदयं कीदृशो मे विपाकः ॥ १ ॥
पादौ मे स्तः परपचतुरौ कीकटानेव गन्तुं वागप्यास्ते निमृतमनृतान्येव वकुं वचांसि । दीदांसन्ते मम च मतयो दोषदृष्टः परेषां पर्मुकः पशुरपि भवाम्यात्मनीने तु कृत्ये ॥ २ ॥
End :
दण्डं धत्ते सकलजगतां दक्षिणो यः कृतान्तः
नामाप्यस्य प्रतिभयतनो नोपगृहीमहेति ।
प्राप्ताः स्मस्तं निगमवचसामुत्तरो यः कृतान्तः यद्वा तद्वा भवतु न पुनस्तस्य पश्येम वक्त्रम् ॥
Colophon:
॥ शान्तिविलासः ॥
3858.
इति शान्तिविलासः समाप्तः ॥
Remarks:—The Ms. is in good condition. For the other works This work
contained herein see Remarks under No. 3888.
does not seem to have been separately noticed by Dr. Burnell. This is printed at the Sri Vani Vilas Press, Srirangam.
ŚĀNTIVILĀSAH.
2847
Burnell's
Substance- Paper. Size - 8x31 inches.
Lines-7 to a Page.
Script-Devanāgarl.
Catalogue No. 4993. Page 162. Right column
Sheets-10.
No. of
Granthas-90. Author-Nilakanthadiksita. Complete.
Beginning, end and subject-Same as No. 8852,

Page #477

2848
ADESORIPTIVBOATALOGUE OF
Colophon:
इति श्रीनलिकण्ठदाक्षितसारणा विरचित:
शान्तिविलासः सम्पूर्णः ॥
।। शान्तिविलासः ।
3854. SĀNTIVILĀSAH. J. L. Coliocíon No. 550. Substance---Paper. Size--94X41
inches. Sheets-- Lines--y to a Page. Script-Deva. Dāgarí. No. of Granthas.-90. Author--N1lakanthadikaita.
Complete.
Beginning, und, colophon and subject--Same as No. 3852. Remarks :--The Ms, is in a fairly good condition.
॥ श्लेषचिन्तामाणिः ॥
3855. SLESACINTAMANIH. Burnell's Catalogue No. 10267. Page 164. Right column.
Substance-Palm leat. Size-183x1} inches. Leaves-- 30. Lines ----7 or 8 to a Page Script-Grantha. No. of Granthas-850. Author-Cidambarakavi. Complete with cominentary.
Beginning:
स व श्रेयो विभुस्तन्यात्सुक्यःपुङ्गवध्वजः । करीन्द्रवदनोल्लासी कटकीकृतपन्नगः ॥ श्लेषचिन्तामणि श्राव्यं तोषसन्तानदं सताम् । इदं व्याकुर्महे काव्यं चिदम्बरकवेर्वयम् ।।

Page #478

SANSKRIT MANUSCRIPTS
इह खलु " काव्यं यशसेऽर्थकते" इत्याद्यालङ्कारिकवचनप्रामाण्यात् काव्यस्यानेकपःसाधनत्वेन प्रतिपादितस्वात्काव्यमारभमाणः कविः " आशीर्नमस्क्रिया वस्तुनिर्देशो वापि तन्मुखम् " इति च वचनादाशीरचनामारचयति । वैनायक्य इति ।
वैनापक्याश्रयेक्ष्याङ्कावासिनागघृती रसात् । भवतां भद्रमात्तां पार्वतीपरमेश्वरौ ॥
वैनायक्या विनायकस्य गणपतेः सम्बन्धिन्या श्रिया शोभया ईक्ष्याङ्का दर्शनीयोत्सङ्गा वासितागधृतिः वासिता परिचिता अगस्य पर्वतस्य हिमवतः धृतिः प्रीतिः यथा सा तथोक्ता । " धृतिर्योगान्तरे धैर्ये धारणे प्रीतिसौख्ययोः” इति नानार्थरत्नमाला | औ रुद्रे रसाद्रागात् । ल्यबलोपे पञ्चमी । रसं प्राप्येत्यर्थः । ईश्वरा । "स्थेशभास" इत्यादिना वरच् प्रत्ययः । पार्वती पर्वतराजपुत्री
गौरी । भवतां भद्रमाधत्ताम् कुरुताम् 'दुधान धारणपोषणयोः" इति धातोर्लोटि आत्मनेपदेकवचनम् । 'शृङ्गारादौ विषे वीर्ये गुणे रागे द्रवे रसः " उकारश्शम्भुः " इत्यमरः इत्थेकाक्षरकोशः द्विवचनप्रतिपादनेऽर्थे । वैनायक्याः श्रिया ईक्ष्याङ्क प्रेक्ष्पोत्सङ्गी रसादासितागधृतिः आसिता आबद्धा अगदयोः हिमवन्मेर्वोर्धृतिः तौ तथोतौ । पार्वतीपरमेश्वरौ भद्रमाधवां कुर्वातामिति लोटि परस्मैपदद्विवचनम् ।
...*
1000
66
2849

Page #479

2850
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OY
End:
श्लेष चिन्तामणिः श्रीमानेष वैदुष्यशालिनाम् । भूषणं कर्णयोः पुंसां तोषमेष विशेषयेत् ॥
स्पष्टार्थः ॥
सदम्बरसरिद्रेणीमदं विरसयन्त्यसौ । मुदंवरधियां धत्तां चिदम्बरमरस्वती ॥
Colophon:
स्वापसारस्वताश्लेषे श्लेषचिन्तामणी स्थिते । विस्तरेणालमलसैर्दुस्तरेण गिरां सताम् ||
सारस्वतोदैक· मब्जसखं पदं वा
चक्षूरविस्फुरितचक्रमुदेव यस्य । हृत्सम्मदावहविचित्र तनुः शिवो वा
श्री सारगुप्तमवतात्सव हन्नुशे वा ॥ वक्तुं समर्थतामर्थं वहतां सुधियामिह । पचे कर्तृपदज्ञाने वैधात्रमवधिर्वयः ॥
सीतारामाभ्यां नमः || हरये नमः ॥
श्लेष चिन्तामणिव्याख्या समाप्ता ॥
After the colophon is found:
कपिस्थलसदाभाभूक्षिपेवल्मीकभूदिता । प्रसह्याङ्गभवाघालीरामायणकथोज्वला ||
कपिस्थलसदा.. .. स्थानां वानरस्थितानां सतीनां आभानां कान्तीनां भूः स्थानम् । कपिप्रसङ्गसङ्गतप्रसिद्धिरित्यर्थः । वल्मीकभूदिता वल्मीकभुवा वाल्मीकिना उदिता उक्ता......

Page #480

SANSKRIT MANUSOITTI
2861
प्रमा
बलात्... ...
वागीशो वा गीतवागीश्वरो वा
......भावः
।
चैदम्बर्या नेतरे चित्रसूक्तेः
स्वादवर्या जानते सूरिधूर्याः ॥ कविगुरुवृधशेषाः काम्यविद्याविशेषाः
न विदुरतनुवाचां नर्म चैदम्बरीयम् । ..........तिकुर्वद्गर्वधामापगाया: शिवशिरसि नटन्त्याः का कथा शेषवादे ॥
शेषे वादे वदानां विदुषां समूहे . अन्यत्र स .........
Subject: Slesacintamani with commentary 1-110 lokas. Remarks:-The Ms. is in good condition. In the beginning there
ero 2 leaves which probably should find a place in the iniddle of the Ms. The leaf No. is broken. The Ms. is in a most decaying condition. For other information regarding the suthorsee remarks under No. 3749.
!! सुमनोरञ्जनम् ॥
3856. SUMANORANJANAM. J. L. Collection No. 551. Substance- paper. Size_74x3} inches. Sheets-25 Lines-9 to a page. Script-Deva. nãgari. No. of Granthas_250. Author-Srinivasa. Complete.

Page #481

2832
A DESORIPTIVE CATALOGUE Or.
Beginning : ... श्रीहयग्रीवाय नमः ॥ श्रीवेङ्कटेशो जयति ।
सुमनोरञ्जनं लिख्यते ॥ श्रीमान्वेङ्कटनाथो विभुर्विजयते निरङ्कशचरित्रः । येन यशोदानन्दावाभीरकुले प्रतिष्ठितौ पितरो ॥१॥ विबुधाराध्या सुरभिर्यदि वा गोष्ठान्तरूपगता सुकृतैः। आत्मा तोष्यः सुधिया परसुखजनकैश्च सरससाहित्यैः ॥ बमितास्त्वया बहुमताः कविता वनिताच गोषवेषेण । कुन्जावदियं कुब्जा हृदयाब्जालिङ्गनं करोतु हरे ॥ ३ ॥ ननु किमिति याचितव्यो ग्रन्थालोकं प्रसह्य बुधवर्गः। पस्य च मतिप्रदस्त्वं हृत्स्थो मे ग्रथितवान्हरेर्ग्रन्थम् ॥ ४ ॥
End:
रासक्रीडाक्लान्तं विश्रान्तं जनयितुं श्रियः कान्तम् । शयनीयं कमनीयं तेनुर्वनदेवतास्तदा कुसुमैः ॥ १३ ॥ काचन तिलकमकार्षीच्चर्चयते कापि चन्दनं हृदये । काप्यधुनोत्पटवासं ताम्बूलं कापि विधिवदर्पयति ।। १४ ॥ काचन सुमनोहारं निदधे सुमनोहरं हरेः कण्ठे ।
तस्यै सन्तुष्टोऽयं दृत्स्थं नवरत्नहारमेव ददौ ॥ १५ ॥ Colophon: . इति श्रीनिवासरचिते सुमनोरञ्जननाम्नि हरिचरित्रे
रासक्रीडावर्णनं अष्टमः सर्गः ॥ ८ ॥ इदं वाजसनो विप्रो लक्ष्मीवेङ्कटयोः सुतः ।

Page #482

2863
SANSKAIT MANUSCRIPTS. श्रीनिवासो हरेः प्रीत्यै सुमनोरञ्जनं जगौ ॥१॥ मूढो दरिद्रो रुग्णो वाप्यनपत्यः प्रवासवान् । पठित्वेदं प्रतिदिनं स्वस्वकामानवानुयुः ॥ २ ॥ सकृत्पठनमेवापि कार्यसिदि विधास्यति । भूयः पाठैस्तु वर्षत भूयसी श्रीपतेः कृपा ॥३॥
सम्पूर्णम् । श्रीकृष्णः प्रीयताम् । सुमनोरखनं नाम काव्यं सम्पूर्णम् ।। सर्गः ८ ॥
श्रीवेटेशो जयति ॥
Subject: Sumanoranjanam. 1-8 sargas. This Ms. deals with
the following subjects, 1 सर्गः बाललीलावर्णनमः 2 , मुरालीवर्णनम्
गोपसल्लापः गोपीसंवादः
यशोदान्वितगोपिकाविवादवर्णनम्, , पटहरणविनोदः
,, गोपसिङ्केतः
8 , रासक्रीडा Remarks:--The Ms. is in good condition.
The author of the work is known as Srinivasa and he is the son of Venkateha and Lakomi. He belonged to the Vājasanoyabākha of Suklayajurveda. The work deals with story of SkI Krape and his Rāsakrida.

Page #483

2864
A DÉBORIPTIVE OATALOGUE OF
॥हरिविलासः॥
3857. HAKIVILĀSAH. Barnell's Catalogue No. 4996. Page 188. Left column.
Substance--Paper. Size94X4 inches. 3aeatz -21. Lines--9 to a Page. Seript-Devanagari. No. of Granthas-540. Author -- Lolimbarājs. Complete.
Beginning:
श्रीगणेशाय नमः । श्रीकृष्णाय नमः ।। रचयति सहसा यचित्रमेतं प्रपञ्च
प्रशमयति च तद्वत्केनचित्कौतुकेन । अविदितममरैस्तचण्डमुण्डादिनाना
दनुजदलनदक्षं शर्वसर्वस्वमव्यात् ॥१॥ यदपि मत्कविता गुणवर्जिता
तदपि साधुसुखाय भविष्यति । इह निमित्तमिदं यदीयते
हरिकथा कलिकल्मषनाशिनी ॥२॥
End:
अपि सचिवसहस्रसंयुतोऽसौ
स्वयमकरोग्यवहारमेकविद्वान् । क्षणमपि खलसंगति न चके
सुकविसमासु सभासु नित्यमासीत् ॥ ५ ॥ सदा सादरं झुन्दरीगीयमानं
पुरग्रामकान्तारकुन्जोदरेष ।

Page #484

SANSKRIT MANUSCRIPTS
2856
असौ माधवो दुःखवृक्षावलीनां
लवित्रं पवित्रं चरित्रं चकार ॥ ६ ॥ नानागुणैः ॥७॥ Colophon: इति श्रीमत्सूर्यत्पण्डितकुलालङ्कारश्रीहरिहरमहाराजाधिराजोद्योतितकुलालझारलोलिम्बराजविरचिते हरिविलासे कंसवधो नाम पञ्चमः सर्गः ॥ ५॥
श्रीकृष्णार्पणमस्तु । Subject: Harivilása. 1-5 sargas, Sarga.
Slokas.
Sheots.
I.
34
36
III.
V.
II. Råsakridavarpana.
Govardhanavarpana. 69 IV. Bhagavadvarpana. Kamsavadha.
37 Remarke:-The Ms. is in good condition.
Dr. Keith gaves the date of this work as 1050 A. D. The work is available in print, having been published by the Nirpayasagara Press.
॥हरिविलासः॥
3858. HARIVILĀSAH. Burnell's Catalogue No. 4997. Page 168. Left column. Substance-Paper. Size--9} 3 inches. Sheeta-19. Lines-8 to a Page. Script-Devanagari. No. of Gran. thas-540. Author-Lolimbaraja. Complete.

Page #485

2856
.
DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
Beginning and subject-Saine as No. 3837.
End:
श्रीपान्हापरसोऽभवद्विजकुलालङ्कारचूडामाणिः
गङ्गानिमर्लमोनिमार्गवकुले तस्मिन्यसेत्पण्डितः । आसीतस्य सुतः सुरस्स सुकृतीयहाधिकायां चिरात्
लेमे श्रीहरिनामरत्नमवनीमध्ये तदास्तां चिरम् ।। Colophon:
इति श्रीहरिविलासे महाकाव्ये कंसवधो नाम पञ्चमः मर्ग:
समाप्त: ॥
Remarks:- This Ms. Contains verses m.re in certain cases and less
in certain others than the previous Ms. The No. of vorses for each canto in this Ms may be given thus:
I. Canto. 31. III. Canto. 88. II.
42. I. , ___v. Canto. 86.
॥ हरिविलासः॥
3859. HARIVILĀSAH. Bumell's Catalogue No. 4998. Page 168. Loft column.
Substance-Paper. size-68x41 inches. Sheets-69 (8-71). Lines --7 to a Page. Script-Devanagarl. No. of Granthas-53C. Author-- Lolimbarija. (wants beginuing). Incomplete. Beginning : (मुहुरिति विलपन्ती कुत्र पुत्रः प्रयातो)
द्रुतगतिबहिरन्तःपर्यटन्ती समन्तात् ।

Page #486

End:
मरकतमणिमयां नाविदन्नन्द पत्नी
स्फुटमपि घनकृष्णं बालकृष्णं कदाचित् ॥ १ ॥
SANSKRIT MANUSCRIPTS
यखातुं व्रजमुञ्जहार सहसा गोवर्धनक्ष्माचरं
यस्त्रैलोक्यमदर्शयन्निजमुखाम्भोजं यशोदाकृते । यः पुत्रं स्वगुरोर्यमालय गतं शक्त्या निनाय क्षणात् यो भूभारमपाचकार सकलं तस्मै नमः शार्ङ्गिगे । ९६ ।। नानागुणैः + नायकेन
Colophon:
इति श्रीमत्सूर्य पण्डित कुलालङ्कार श्रीहरिहर महाराज राजोद्योतित लोलिम्बराजविरचिते महाकाव्ये
कंसवधो नाम पञ्चमः सर्गः ॥
इति हरिविलासप्रन्थं समाप्तम् ॥
Remarks:-The Ms. is in good condition.
Burnell's
The No. of verses in this Ms. per oanto are
I.
Canto.
32.
Canto.
II.
39
82.
III.
IV.
v.
Canto. 96.
The readings in this Ms. too differ from both the previous Mos.
॥ हरिविलासः ॥
3860. HARIVILĀSAH.
2857
""
Substance-Paper .
(of which 2nd, 6th and 10th-12th are missing).
Catalogue No. 4999. Page 163. Left column. Size-83 x 4 inches. Sheets-35
Lines-7
?
142

Page #487

2858
End:
or 8 to a Page.
350. Author-Lolimbarāja. Incomplete.
Beginning-Same as No. 3857.
I.
II.
A DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
39
नाना गुणैरव निमण्डनमण्डनस्य श्रीसूर्यसूनुहरिभूमिभुजा.
Subject: Harivilasa 1-5 sargas.
Remarks:-The Ms. is in good condition. This Ms. abruptly ends
with the 59th sloka of the first sarga.
Canto. 31.
Script-Devanagari.
Burnell's
The No. of verse in each of the canto of this Ms. are
III. Canto. 83.
? (1-31 only, rest missing). IV. Canto. 52. Canto. 59.
V.
No. of Granthas
॥ हरिविलासः ॥
3861. HARIVILĀSAH.
Catalogue No. 5000. Page 168. Left column. Substance-Paper. Size-813 inches. Sheets-28 (8-30; 15th missing). Lines-8 or 9 to a Page. ScriptDevanagari. No. of Granthas-504. Author-Lolimba. raja. Incomplete.
Beginning:
......00 100.00 Ca
गीतं कुरुतः स कामकमनीयशरीरौ ।
सततं सहैव वसुदेवकिशोरौ
वपुरेब भिन्नमुभयोर्ननु चेतः ॥ १७ ॥

Page #488

End:
I.
II.
SANSKRIT MANUSCRIPTS
यावदार्थ बतजीवितमा
"9
********......... N
82
32
...............
V.
Subject: Harivilāsa 1-5 sargas.
This Ms
Remarks:-The Ms. is in a fairly good condition. abruptly begins with the 17th sloka of the first sarga and ends with the 74th śloka of the fifth sarga.
The No. of verses in this Ms. are as follows:
Canto.
III.
Canto.
IV.
78 incomplete.
॥ ७४ ॥
22
2859
69 (incomplete.
6-76

Page #489

Page #490
Serving JinShasan 083657 gyarmandir@kobatirth.org For Private and Personal Use Only